Jessica Jackley: Poverty, money -- and love

Jessica Jackley: Nghèo đói, tiền bạc -- và tình thương

Translator: Anh Tran Reviewer: Dang Trang Nguyen

The stories we tell about each other

Những chuyện chúng ta kể cho nhau nghe

matter very much.

có ý nghĩa rất quan trọng.

The stories we tell ourselves about our own lives matter.

Những chuyện chúng ta nói với bản thân về chính cuộc sống của mình cũng vậy.

And most of all,

Và trên hết,

I think the way that we participate in each other's stories

Tôi nghĩ cách mà chúng ta góp phần vào những câu chuyện của nhau

is of deep importance.

càng quan trọng hơn.

I was six years old

Khi mới 6 tuổi,

when I first heard stories about the poor.

lần đầu tôi được nghe kể về người nghèo.

Now I didn't hear those stories from the poor themselves,

Tôi đã không nghe được những câu chuyện đó từ chính những người nghèo,

I heard them from my Sunday school teacher

mà nghe từ thầy cô giáo dạy giáo lý của mình

and Jesus, kind of via my Sunday school teacher.

và từ Thiên Chúa bằng cách thông qua họ.

I remember learning that people who were poor

Tôi nhớ được dạy là người nghèo

needed something material --

cần những vật chất như là --

food, clothing, shelter -- that they didn't have.

đồ ăn, quần áo, và nhà ở -- những thứ mà họ thiếu thốn.

And I also was taught, coupled with that,

Và tôi cũng được dạy nhiều lần hơn

that it was my job -- this classroom full of five and six year-old children --

đó là nhiệm vụ của tôi -- lớp học chỉ toàn những đứa trẻ 5-6 tuổi --

it was our job, apparently, to help.

đó là nhiệm vụ của chúng tôi giúp đỡ người nghèo.

This is what Jesus asked of us.

Đó là điều Thiên Chúa đòi hỏi chúng tôi.

And then he said, "What you do for the least of these, you do for me."

Và Ngài đã nói: "Những gì anh em làm cho một kẻ bé mọn nhất của Ta là anh em đã làm cho chính Ta."

Now I was pretty psyched.

Hiện giờ tôi rất là xúc động.

I was very eager to be useful in the world --

Tôi thiết tha được làm người có ích cho thế giới.

I think we all have that feeling.

Tôi nghĩ ai trong chúng ta cũng có cảm giác này.

And also, it was kind of interesting that God needed help.

Và thú vị 1 điều là Thiên Chúa cũng cần đến sự giúp đỡ.

That was news to me,

Và đó là một tín hiệu cho tôi,

and it felt like it was a very important thing to get to participate in.

cảm giác như đó là một điều vô cùng quan trọng cần phải đóng góp.

But I also learned very soon thereafter

Nhưng ngay sau đó tôi biết được rằng

that Jesus also said, and I'm paraphrasing,

Thiên Chúa cũng có nói là

the poor would always be with us.

người nghèo luôn luôn đồng hành với chúng ta.

This frustrated and confused me;

Điều này làm cho tôi hụt hẫng và bối rối.

I felt like I had been just given a homework assignment

Giống như là tôi vừa được giao cho bài tập về nhà

that I had to do, and I was excited to do,

mà tôi phải hoàn thành, và rất hứng khởi để làm,

but no matter what I would do, I would fail.

nhưng dù có làm tốt tới đâu thì cũng bị đánh rớt.

So I felt confused, a little bit frustrated and angry,

Tôi cảm thấy mơ hồ, thất vọng và giận dữ,

like maybe I'd misunderstood something here.

có lẽ là tôi hiểu nhầm cái gì ở đây.

And I felt overwhelmed.

Tôi cảm thấy quá sức mình.

And for the first time,

Và lần đầu tiên,

I began to fear this group of people

tôi bắt đầu sợ nhóm người này

and to feel negative emotion towards a whole group of people.

và cảm giác tiêu cực tới cả nhóm.

I imagined in my head, a kind of long line of individuals

Tôi tưởng tượng trong đầu là có 1 một hàng rất nhiều người

that were never going away, that would always be with us.

dài vô tận, và sẽ luôn tồn tại với chúng ta.

They were always going to ask me to help them and give them things,

Họ sẽ luôn nhờ đến sự giúp đỡ của tôi,

which I was excited to do,

dù rất hứng khởi làm vậy,

but I didn't know how it was going to work.

nhưng tôi không biết kết quả sẽ như thế nào.

And I didn't know what would happen when I ran out of things to give,

Và tôi không biết điều gì sẽ xảy ra khi tôi không còn gì khác để cho nữa,

especially if the problem was never going away.

nhỡ như vấn đề không bao giờ được giải quyết.

In the years following,

Nhiều năm sau,

the other stories I heard about the poor growing up

tôi thấy nghèo đói càng tăng cao

were no more positive.

và không có gì khả quan.

For example, I saw pictures and images

Tôi thường xuyên thấy những hình ảnh

frequently of sadness and suffering.

về buồn đau và khổ cực.

I heard about things that were going wrong in the lives of the poor.

Tôi nghe những chuyện thương tâm về cuộc sống của người nghèo.

I heard about disease, I heard about war --

Bệnh tật, chiến tranh.

they always seemed to be kind of related.

Dường như chúng có liên quan tới nhau.

And in general,

Và nhìn tổng thể,

I got this sort of idea

Tôi thấy

that the poor in the world lived lives

những người nghèo trên thế giới có cuộc sống

that were wrought with suffering and sadness,

chứa đựng đầy khổ đau, buồn bực

devastation, hopelessness.

sụp đổ và vô vọng.

And after a while, I developed what I think many of us do,

Và sau một thời gian, tôi có một điều mà tôi nghĩ nhiều người trong chúng ta cũng có,

is this predictable response,

đó là những phản hồi có thể dự đoán được,

where I started to feel bad every time I heard about them.

khi tôi nghe nhưng tin không tốt lành về họ.

I started to feel guilty for my own relative wealth,

Tôi cảm thấy tội lỗi với sự khá giả của mình,

because I wasn't doing more, apparently, to make things better.

bởi vì rõ ràng là tôi đã không làm được gì để cho mọi thứ tốt đẹp hơn.

And I even felt a sense of shame because of that.

Và cảm thấy 1 chút hổ thẹn vì điều đó.

And so naturally,

Tự nhiên,

I started to distance myself.

tôi bắt đầu giữ khoản cách với bản thân mình.

I stopped listening to their stories

Tôi ngừng nghe những câu chuyện của họ

quite as closely as I had before.

như tôi đã từng làm trước đây.

And I stopped expecting things to really change.

Và tôi ngừng việc mong đợi mọi thứ sẽ thực sự thay đổi.

Now I still gave -- on the outside it looked like I was still quite involved.

Nhưng tôi vẫn giúp đỡ họ. Nhìn bề ngoài có vẻ như tôi vẫn có đóng góp trong đó.

I gave of my time and my money,

Tôi bỏ ra thời gian và tiền bạc.

I gave when solutions were on sale.

Tôi giúp đỡ bằng những giải pháp người ta đưa ra.

The cost of a cup of coffee can save a child's life, right.

Giá của 1 tách cà phê có thể cứu vớt cuộc sống của một đứa trẻ, đúng không nào.

I mean who can argue with that?

Ý tôi là ai có thể cãi lại điều này?

I gave when I was cornered, when it was difficult to avoid

Tôi giúp đỡ khi tôi bị dồn ép và khi thật khó để tránh khỏi,

and I gave, in general, when the negative emotions built up enough

và nói chung là tôi giúp đỡ khi cảm giác tiêu cực bắt đầu nổi lên

that I gave to relieve my own suffering,

nên tôi phải giúp đỡ để gỡ bỏ những gánh nặng trong tôi,

not someone else's.

chứ không phải vì ai khác.

The truth be told, I was giving out of that place,

Sự thật là tôi đã được giải thoát,

not out of a genuine place of hope

không phải ra khỏi vấn đề về hy vọng

and excitement to help and of generosity.

và háo hức để giúp đỡ và sự hào phóng.

It became a transaction for me,

Nó trở thành 1 sự trao đổi đối với tôi,

became sort of a trade.

giống như một giao dịch.

I was purchasing something --

Tôi mua một thứ gì đó.

I was buying my right to go on with my day

Tôi mua quyền lợi của mình để tiếp tục vui vẻ sống

and not necessarily be bothered by this bad news.

mà không bị quấy nhiễu bởi những tin không tốt lành.

And I think the way that we go through that sometimes

Và tôi nghĩ cách mà chúng ta thỉnh thoảng nếm trải qua điều đó

can, first of all,

đầu tiên có thể là

disembody a group of people, individuals out there in the world.

giải tán 1 nhóm người nào đó trên thế giới.

And it can also turn into a commodity,

Và điều đó có thể trở thành 1 món hàng,

which is a very scary thing.

và rất là đáng sợ.

So as I did this, and as I think many of us do this,

Và khi tôi làm vậy, tôi nghĩ nhiều người trong chúng ta cũng làm vậy,

we kind of buy our distance,

là chúng ta mua những khoản cách,

we kind of buy our right to go on with our day.

và quyền lợi để được sống vui vẻ.

I think that exchange can actually get in the way of the very thing that we want most.

Tôi nghĩ là sự trao đổi này có thể ngăn cản điều chúng ta mong muốn.

It can get in the way of our desire

Nó có thể cản trở những ham muốn của chúng ta

to really be meaningful and useful in another person's life

trở nên hữu ích và ý nghĩa đến cuộc sống của một người khác.

and, in short to love.

ngắn gọn, đó là tình thương.

Thankfully, a few years ago, things shifted for me

Thật may mắn, 1 vài năm trước, mọi thứ đã thay đổi đối với tôi

because I heard this gentleman speak, Dr. Muhammad Yunus.

vì tôi đã nghe được bài thuyết trình của tiến sĩ Muhammad Yunus.

I know many in the room probably know exactly who he is,

Tôi biết là rất nhiều người ở đây có thể biết ông là ai,

but to give the shorthand version

tôi sẽ kể ngắn gọn lại

for any who have not heard him speak,

cho những ai chưa từng nghe tới ông ấy,

Dr. Yunus won the Nobel Peace Prize a few years ago

Tiến sĩ Yunus được giải Nobel Hòa Bình vài năm trước

for his work pioneering modern microfinance.

vì nghiên cứu tiên phong về tài chính vi mô hiện đại.

When I heard him speak, it was three years before that.

Khi tôi nghe ông nói đã là 3 năm trước đó.

But basically, microfinance -- if this is new to you as well --

Nếu các bạn còn mới mẻ với khái niệm này, thì về cơ bản, tài chính vi mô

think of that as financial services for the poor.

là một dịch vụ tài chính cho người nghèo.

Think of all the things you get at your bank

Thử nghĩ về nhưng thứ bạn có được từ nhà băng

and imagine those products and services

và tưởng tượng rằng những dịch vụ và sản phẩm đó

tailored to the needs of someone living on a few dollars a day.

được điều chỉnh cho nhu cầu của những người sống chỉ bằng 1 vài đô la 1 ngày.

Dr. Yunus shared his story,

Tiến sĩ Yunus chia sẻ câu chuyện của ông,

explaining what that was,

giải thích nó hoạt động ra sao

and what he had done with his Grameen Bank.

và ông đã làm gì với Grameen Bank của mình.

He also talked about, in particular, microlending,

Ông cũng nói cụ thể về cho vay bảo đảm, (microlending)

which is a tiny loan

là những món nợ nhỏ

that could help someone start or grow a business.

có thể giúp ai đó bắt đầu cơ sở kinh doanh của mình.

Now, when I heard him speak, it was exciting for a number of reasons.

Khi tôi nghe ông nói, tôi thấy rất hứng thú với nhiều lý do.

First and foremost, I learned about this new method of change in the world

Đầu tiên cả là tôi học được một phương pháp mới để thay đổi thế giới

that, for once, showed me, maybe,

mà có lẽ

a way to interact with someone

cũng là cách để tiếp xúc với người khác

and to give, to share of a resource in a way that wasn't weird

và giúp đỡ, chia sẻ theo cách

and didn't make me feel bad --

mà không làm cho tôi thấy tệ hại.

that was exciting.

Điều này thật tuyệt vời.

But more importantly, he told stories about the poor

Nhưng quan trọng hơn, ông kể về những người nghèo

that were different than any stories I had heard before.

theo cách khác lạ hơn những gì tôi nghe trước đây.

In fact, those individuals he talked about who were poor was sort of a side note.

Thật ra thì ông nói về người nghèo chỉ là phần phụ bên lề.

He was talking about strong, smart,

Ông tập trung vào những người làm ăn buôn bán nhỏ

hardworking entrepreneurs who woke up every day

cần cù, thông minh và mạnh mẽ, là những người sáng dậy sớm

and were doing things to make their lives and their family's lives better.

và lao động để gia đình họ có cuộc sống tốt đẹp hơn.

All they needed to do that more quickly and to do it better

Tất cả những gì họ cần để điều đó xảy ra nhanh hơn và tốt hơn

was a little bit of capital.

là 1 ít vốn liếng.

It was an amazing sort of insight for me.

Trong thâm tâm tôi thấy điều này thật tuyệt vời.

And I, in fact, was so deeply moved by this --

Và thự sự là lay động tới tôi,

it's hard to express now how much that affected me --

thật khó để diễn tả nó ảnh hưởng tới tôi như thế nào,

but I was so moved that I actually quit my job a few weeks later,

nhưng tôi bị kích thích tới nỗi tôi bỏ công việc của mình 1 vài tuần sau đó,

and I moved to East Africa

và chuyển tới Đông Phi

to try to see for myself what this was about.

để tự chứng kiến xem điều đó ra sao.

For the first time, actually, in a long time

Và lần đầu tiên

I wanted to meet those individuals, I wanted to meet these entrepreneurs,

tôi muốn được gặp những người đó, những người làm ăn buôn bán nhỏ,

and see for myself what their lives were actually about.

và tôi muốn sem cuộc sống của họ ra sao.

So I spent three months in Kenya, Uganda and Tanzania

Và tôi bỏ ra 3 tháng ở Kenya, Uganda và Tanzania

interviewing entrepreneurs that had received 100 dollars

để phỏng vấn những người vừa được nhận 100usd

to start or grow a business.

để phát triển công việc làm ăn của họ.

And in fact, through those interactions,

Và nhờ vào những tiếp xúc đó,

for the first time, I was starting to get to be friends

tôi bắt đầu kết bạn

with some of those people in that big amorphous group out there

với những người trong nhóm vô định hình

that was supposed to be far away.

ở nơi xa xôi này.

I was starting to be friends and get to know their personal stories.

Và tôi bắt đầu tìm hiểu chuyện cá nhân của họ.

And over and over again,

Và như thế nhiều lần,

as I interviewed them and spent my days with them,

tôi phỏng vấn họ cả ngày,

I did hear stories of life change

Tôi nghe được những sự thay đổi

and amazing little details of change.

rất tỉ mỉ trong cuộc sống.

So I would hear from goat herders

Tôi nghe những người chăn dê

who had used that money that they had received to buy a few more goats.

nói rằng họ sử dụng tiền đó để mua thêm 1 vài con dê.

Their business trajectory would change.

Khuynh hướng làm ăn cũng thay đổi.

They would make a little bit more money;

Họ làm ra được nhiều tiền hơn.

their standard of living

Tiêu chuẩn sống của họ

would shift and would get better.

cũng từ từ được thay đổi và tốt đẹp hơn.

And they would make really interesting little adjustments in their lives,

Và họ có những điều chỉnh nhỏ nhưng thú vị trong cuộc sống,

like they would start to send their children to school.

như là cho những đứa trẻ tới trường.

They might be able to buy mosquito nets.

Họ có tiền mua mùng chống muỗi.

Maybe they could afford a lock for the door and feel secure.

Có thể chỉ là mua 1 ổ khóa cửa để được an toàn hơn.

Maybe it was just that they could put sugar in their tea

Có thể chỉ là bỏ thêm đường vào tách trà của họ

and offer that to me when I came as their guest

và để mời tôi khi tôi tới thăm

and that made them feel proud.

và điều đó làm họ cảm thấy tự hào.

But there were these beautiful details, even if I talked to 20 goat herders in a row,

Đó là những điều tuyệt vời, dù tôi đã nói chuyện với 20 người chăn dê cùng 1 lượt,

and some days that's what happened --

và một ngày nào đó điều này sẽ xảy ra --

these beautiful details of life change

những thay đổi nhỏ trong cuộc sống này

that were meaningful to them.

sẽ rất có ý nghĩa tới họ.

That was another thing that really touched me.

Còn một điều khác cũng làm cho tôi xúc động.

It was really humbling to see for the first time,

Thật là xấu hổ khi lần đầu

to really understand

hiểu ra được

that even if I could have taken a magic wand and fixed everything,

rằng dù là tôi có cây gậy để làm phép

I probably would have gotten a lot wrong.

thì tôi cũng có thể làm không đúng.

Because the best way for people to change their lives

Bởi vì cách tốt nhất để cho mọi người cải thiện cuộc sống của họ

is for them to have control and to do that in a way that they believe is best for them.

là để cho họ tự làm chủ và làm việc theo cách mà họ nghĩ là tốt nhất cho mình.

So I saw that and it was very humbling.

Tôi nhìn ra được điều đó và cảm thấy hổ thẹn.

Anyway, another interesting thing happened while I was there.

Dù sao, thì những điều thú vị cũng đã xảy ra khi tôi còn ở đó.

I never once was asked for a donation,

Tôi chưa từng được nhờ vả là phải quyên góp,

which had kind of been my mode, right.

đó cũng là cách làm của tôi mà.

There's poverty, you give money to help --

Nghèo đói ở đó, bạn bỏ tiền ra để cứu trợ.

no one asked me for a donation.

Nhưng không ai lại nhờ tôi điều đó.

In fact, no one wanted me to feel bad for them at all.

Thực tế, thì không ai muốn tôi thương hại họ.

If anything, they just wanted to be able to do more of what they were doing already

Có chăng, thì họ chỉ muốn có khả năng nhiều hơn

and to build on their own capabilities.

để xây dựng tiềm lực của họ.

So what I did hear, once in a while,

Và cái tôi nhận ra là,

was that people wanted a loan --

mọi người cần 1 món tiền vay--

I thought that sounded very reasonable and really exciting.

Tôi nghĩ điều này nghe hợp lý và rất là thú vị.

And by the way, I was a philosophy and poetry major in school,

Tôi học triết học và thơ ca là chính trong trường,

so I didn't know the difference between profit and revenue when I went to East Africa.

mà tôi lại không hiểu điều khác nhau giữa lợi tức và thu nhập khi tôi đến Đông Phi.

I just got this impression that the money would work.

Tôi ấn tượng khi thấy những đồng tiền đó lại có hiệu quả.

And my introduction to business

Và tôi được mời gọi vào công việc làm ăn

was in these $100 little infuses of capital.

với đồng vốn nhỏ nhoi 100usd.

And I learned about profit and revenue, about leverage, all sorts of things,

Và tôi học được về lợi tức và thu nhập, về tỷ lệ vốn vay, và nhiều thứ khác,

from farmers, from seamstresses, from goat herders.

từ những người nông dân, những người thợ may và những người chăn dê.

So this idea

Ý tưởng là

that these new stories of business and hope

những kế hoạch về kinh doanh và hy vọng này

might be shared with my friends and family,

nên được chia sẻ cho bạn bè và gia đình,

and through that, maybe we could get some of the money that they needed

và qua đó, có lẽ chúng ta có kiếm được chút tiền mà họ cần

to be able to continue their businesses as loans,

để có khả năng tiếp tục việc làm ăn nhờ món nợ này,

that's this little idea that turned into Kiva.

và ý tưởng nhỏ đó dẫn đến sự xuất hiện của Kiva.

A few months later, I went back to Uganda

1 vài tháng trước, tôi trở về Uganda

with a digital camera and a basic website

với 1 camera kỹ thuật số và một website

that my partner, Matthew, and I had kind of built,

mà người trợ tá Matthew và tôi đã lập nên,

and took pictures of seven of my new friends,

và chụp lại hình của 7 trong số những người bạn mới của tôi,

posted their stories, these stories of entrepreneurship, up on the website,

đăng những chi tiết về việc làm ăn của họ lên website,

spammed friends and family and said, "We think this is legal.

và nhắn tin tới bạn bè và gia đình và nói: "Chúng tôi nghĩ điều này là hợp pháp.

Haven't heard back yet from SEC on all the details,

Dù chưa nhận được tin cụ thể từ SEC (Hội Đồng An Ninh và Giao Dịch)

but do you say, do you want to help participate in this,

nhưng mọi người thấy sao, có muốn tham gia giúp đỡ,

provide the money that they need?"

trợ cấp tiền cho họ không?"

The money came in basically overnight.

Tiền được gom góp.

We sent it over to Uganda.

Chúng tôi chuyển tới Uganda.

And over the next six months, a beautiful thing happened;

Và sau 6 tháng, kì tích đã xuất hiện;

the entrepreneurs received the money,

họ nhận được tiền

they were paid, and their businesses, in fact, grew,

họ được trợ cấp và công việc làm ăn tiến triển,

and they were able to support themselves

họ có thể tự lo cho bản thân

and change the trajectory of their lives.

và thay đổi quỹ đạo cuộc sống.

In October of '05,

Vào tháng 10/2005,

after those first seven loans were paid,

sau khi 7 món nợ đó đã được hoàn trả,

Matt and I took the word beta off of the site.

Matt và tôi đã gỡ bỏ cái chữ "thử nghiệm" trên website.

We said, "Our little experiment has been a success.

Chúng tôi nói là: "Thử nghiệm đã thành công.

Let's start for real." That was our official launch.

Hãy bắt đầu áp dụng vào thực tế." Đó là khởi đầu chính thức của chúng tôi.

And then that first year, October '05 through '06,

Và sau 1 năm đầu, từ tháng 10/2005 đến 2006,

Kiva facilitated $500,000 in loans.

Kiva đã tạo điều kiện cho $500,000 tiền cho vay.

The second year, it was a total of 15 million.

Sang năm thứ 2, tổng cộng là 15 triệu usd.

The third year, the total was up to around 40.

Năm thứ 3, tăng đến khoản 40 triệu.

The fourth year, we were just short of 100.

Năm thứ 4, là gần 100 triệu.

And today, less than five years in,

Và ngày hôm nay, gần 5 năm hoạt động,

Kiva's facilitated

Kiva đã hỗ trợ

more than 150 million dollars, in little 25-dollar bits,

150 triệu usd, mỗi một phần nhỏ là 25 usd,

from lenders and entrepreneurs --

từ những người cho vay và nhà kinh doanh --

more than a million of those, collectively in 200 countries.

hơn 1 triệu người, từ 200 quốc gia.

So that's where Kiva is today, just to bring you right up to the present.

Đó là tình trạng hiện tại của Kiva.

And while those numbers and those statistics

Và trong khi những số liệu thống kê này

are really fun to talk about and they're interesting,

rất là thú vị để được nhắc đến

to me, Kiva's really about stories.

thì đối với tôi, Kiva thực sự bắt đầu từ những câu chuyện.

It's about retelling

Kiva viết lại

the story of the poor,

câu chuyện về người nghèo,

and it's about giving ourselves

và cho chúng ta

an opportunity to engage

cơ hội để tham gia

that validates their dignity,

xác nhận phẩm giá của họ,

validates a partnership relationship,

làm cho mối quan hệ hợp tác có giá trị,

not a relationship that's based

không phải 1 mối quan hệ

on the traditional sort of donor beneficiary

dựa trên sự quyên góp

weirdness that can happen.

như truyền thống.

But instead a relationship that can promote respect

Mà là mối quan hệ có thể nâng cao sự tôn trọng

and hope

và hy vọng

and this optimism

và sự lạc quan

that together we can move forward.

rằng cùng nhau chúng ta có thể phát triển.

So what I hope is that,

Và điều tôi hy vọng là,

not only can the money keep flowing forth through Kiva --

không chỉ những đồng tiền được lưu chuyển qua Kiva --

that's a very positive and meaningful thing --

rất tích cực và đầy ý nghĩa thôi --

but I hope Kiva can blur those lines, like I said,

mà Kiva còn có thể làm lu mờ đi ranh giới

between the traditional rich and poor categories

giữa phân loại truyền thống về giàu và nghèo

that we're taught to see in the world,

mà chúng ta đã được dạy để nhìn nhận thế giới theo cách đó,

this false dichotomy of us and them, have and have not.

sự sai lầm trong việc phân chia giữa "chúng ta" và "họ", giữa "có" và "không có".

I hope that Kiva can blur those lines.

Tôi hy vọng Kiva có thể xóa nhòa đi những ranh giới này.

Because as that happens,

Bởi vì, nếu điều đó xảy ra,

I think we can feel free to interact

tôi nghĩ chúng ta có thể cảm thấy nhẹ nhỏm khi tiếp xúc

in a way that's more open, more just and more creative,

theo 1 cách gợi mở, phù hợp và sáng tạo hơn,

to engage with each other and to help each other.

để kết nối và giúp đỡ lẫn nhau.

Imagine how you feel

Thử tưởng tượng bạn có cảm giác như thế nào

when you see somebody on street who is begging

khi bạn thấy ai đó đang xin tiền ở trên đường

and you're about to approach them.

còn bạn thì đang đi về hướng đó.

Imagine how you feel;

Thử nghĩ xem bạn cảm thấy như thế nào.

and then imagine the difference when you might see somebody

Và so sánh sự khác biệt khi bạn thấy ai đó

who has a story of entrepreneurship and hard work

có 1 kế hoạch làm ăn

who wants to tell you about their business.

người đó muốn kể cho bạn nghe về kế hoạch của họ.

Maybe they're smiling, and they want to talk to you about what they've done.

Có thể họ sẽ cười và họ muốn kể cho bạn nghe những gì họ đã làm.

Imagine if you're speaking with somebody

Tưởng tượng nếu bạn nói chuyện

who's growing things and making them flourish,

với người đang gieo trồng 1 cái gì đó và làm cho nó sinh sôi nảy nở,

somebody who's using their talents

1 người sử dụng tài năng của họ

to do something productive,

để làm việc gì đó có hiệu quả,

somebody who's built their own business from scratch,

1 người xây dựng công ăn việc làm từ hai bàn tay trắng,

someone who is surrounded by abundance,

1 người sống xung quanh sự phong phú,

not scarcity,

không phải khan hiếm,

who's in fact creating abundance,

mà chính họ tạo ra sự phong phú đó,

somebody with full hands with something to offer,

1 người chất đầy trong tay cái gì đó để mời mọc,

not empty hands

không phải chỉ là 1 bàn tay trắng

asking for you to give them something.

xòe ra cầu xin bạn 1 cái gì đó.

Imagine if you could hear a story you didn't expect

Tưởng tượng xem nếu bạn có thể nghe câu chuyện

of somebody who wakes up every day

về 1 người nào đó thức dậy mỗi sáng

and works very, very hard to make their life better.

và làm việc quần quật để cho cuộc sống của họ tốt đẹp hơn.

These stories can really change the way that we think about each other.

Những câu chuyện này thật sự thay đổi cách chúng ta nghĩ về nhau.

And if we can catalyze

Và nếu chúng ta có thể

a supportive community to come around these individuals

xây dựng 1 cộng đồng hỗ trợ

and to participate in their story

tham gia vào câu chuyện của họ

by lending a little bit of money,

bằng cách cho họ vay 1 ít tiền,

I think that can change the way we believe in each other

tôi nghĩ điều đó có thể thay đổi cách chúng ta tin tưởng lẫn nhau

and each other's potential.

và tin vào tiềm năng của nhau.

Now for me, Kiva is just the beginning.

Đối với tôi, Kiva chỉ là sự khởi đầu.

And as I look forward to what is next,

Và tôi đang hướng tới các bước tiếp theo,

it's been helpful to reflect on the things I've learned so far.

Nó phản ánh những gì tôi đã học được cho tới nay.

The first one is, as I mentioned, entrepreneurship was a new idea to me.

Đầu tiên, làm ăn là 1 ý tưởng mới mẻ với tôi.

Kiva borrowers, as I interviewed them and got to know them over the last few years,

Những người vay tiền Kiva mà tôi có diệp phỏng vấn và tìm hiểu họ trong những năm qua,

have taught me what entrepreneurship is.

đã dạy tôi làm ăn là cái gì.

And I think, at its core, it's deciding that you want your life to be better.

Và tôi nghĩ, nó quyết định cuộc sống của bạn có tốt đẹp hơn không.

You see an opportunity

Bạn thấy được 1 cơ hội,

and you decide what you're going to do to try to seize that.

và bạn quyết dịnh nắm bắt nó.

In short, it's deciding that tomorrow can better than today

Ngắn gọn là nó quyết định ngày mai có tốt đẹp hơn hôm nay không

and going after that.

và những ngay sau đó nữa.

Second thing that I've learned is that loans are a very interesting tool for connectivity.

Điều thứ 2 mà tôi học được là mượn nợ trở thành 1 công cụ để kết nối.

So they're not a donation.

Không phải là tiền quyên góp từ thiện.

Yeah, maybe it doesn't sound that much different.

Yeah, có lẽ nghe không khác gì mấy.

But in fact, when you give something to someone

Nhưng thực tế, khi bạn cho ai đó một cái gì

and they say, "Thanks," and let you know how things go,

và họ nói: "Cám ơn", và họ cho bạn biết mọi chuyện tiến triển ra sao,

that's one thing.

đó là 1.

When you lend them money, and they slowly pay you back over time,

Khi bạn cho họ mượn tiền, và họ dần dần trả tiền lại cho bạn,

you have this excuse to have an ongoing dialogue.

bạn có lý do để có một cuộc đối thoại.

This continued attention -- this ongoing attention --

Điều này tiếp tục sự quan tâm,

is a really big deal

và nó là một chuyện quan trọng

to build different kinds of relationships among us.

để xây dựng những mối quan hệ khác nhau giữa chúng ta.

And then third, from what I've heard from the entrepreneurs I've gotten to know,

Và thứ 3, từ những gì tôi nghe được từ những người làm ăn nhỏ mà tôi biết,

when all else is equal,

những người khác thì cũng như vậy,

given the option to have just money to do what you need to do,

họ được lựa chọn là chỉ lấy tiền đủ để làm ăn,

or money plus the support and encouragement

hoặc tiền cộng với những hỗ trợ và khuyến khích

of a global community,

từ cộng đồng thế giới,

people choose the community plus the money.

mọi người chọn cộng đồng và cả tiền.

That's a much more meaningful combination, a more powerful combination.

Đó là một sự kết hợp đầy ý nghĩa và mạnh mẽ hơn.

So with that in mind, this particular incident

Điều đó

has led to the things that I'm working on now.

dẫn dắt tôi đi đến việc mà tôi đang làm hiện nay.

I see entrepreneurs everywhere now, now that I'm tuned into this.

Tôi thấy rất người muốn làm ăn ở khắp nơi, bây giờ tôi sẽ bàn về chuyện đó.

And one thing that I've seen

Và cái tôi thấy được

is there are a lot of supportive communities that already exist in the world.

là có rất nhiều cộng đồng tài trợ đã và đang tồn tại.

With social networks,

Với những mạng lưới xã hội,

it's an amazing way, growing the number of people that we all have around us

là cách tuyệt vời để gia tăng nhanh chóng số lượng người

in our own supportive communities, rapidly.

trong cộng đồng tài trợ.

And so, as I have been thinking about this,

Và tôi cũng suy nghĩ về điều này,

I've been wondering: how can we engage these supportive communities

tôi tự hỏi: làm thế nào chúng ta kết nối những cộng đồng này lại với nhau

to catalyze even more entrepreneurial ideas

để giúp đỡ cho nhiều ý tưởng làm ăn hơn

and to catalyze all of us

và giúp cho tất cả chúng ta

to make tomorrow better than today?

có được tương lai tươi đẹp hơn?

As I've researched what's going on in the United States,

Tôi nghiên cứu xem mọi chuyện diễn tiến ra sao ở Mỹ,

a few interesting little insights have come up.

1 vài khuyến khích thú vị đã được nêu ra.

So one is that, of course, as we all might expect,

1 điều như chúng ta đều mong đợi,

many small businesses in the U.S. and all over the world

đó là những doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ và trên toàn thế giới

still need money to grow and to do more of what they want to do

vẫn cần tiền để phát triển và mở rộng việc làm ăn của họ,

or they might need money during a hard month.

hoặc họ có thể cần tiền trong những tháng làm ăn thất bát.

But there's always a need for resources close by.

Nhưng luôn luôn có 1 nhu cầu về tiếp tế.

Another thing is, it turns out,

1 điều khác là,

those resources don't usually come from the places you might expect --

những nguồn tiếp tế này thường không đến từ những nơi bạn mong đợi --

banks, venture capitalists,

như là nhà băng, những nhà chuyên môn về vốn đầu cơ,

other organizations and support structures --

từ những tổ chức hỗ trợ khác --

they come from friends and family.

nguồn tiếp tế đến từ gia đình và bạn bè.

Some statistics say 85 percent or more of funding for small businesses

1 số thống kê cho thấy 85% hoặc nhiều hơn ngân quỹ của những doanh nghiệp nhỏ

comes from friends and family.

là có từ gia đình và bạn bè.

That's around 130 billion dollars a year --

Khoản 130 tỷ usd mỗi năm.

it's a lot.

Rất nhiều.

And third, so as people are doing this friends and family fundraising process,

Điều thứ 3, khi mọi người bắt đầu gom góp tiền từ bạn bè và người thân,

it's very awkward, people don't know exactly what to ask for,

nó trở nên rất khó xử, mọi người không biết chính xác là nên hỏi cái gì,

how to ask, what to promise in return,

như thế nào và hứa hẹn trả lại cái gì,

even though they have the best of intentions

mặc dù họ có những dự định cực hay

and want to thank those people that are supporting them.

và muốn nhờ những người này hỗ trợ họ.

So to harness the power of these supportive communities in a new way

Vậy để khai thác sức mạnh của những cộng đồng tài trợ theo 1 cách mới mẻ

and to allow entrepreneurs to decide for themselves

và để cho phép những doanh nghiệp nhỏ tự quyết định lấy

exactly what that financial exchange should look like,

những giao dịch tài chính gì sẽ ra sao,

exactly what fits them and the people around them,

và cái gì phù hợp với họ và những người xung quanh họ,

this week actually,

tuần này,

we're quietly doing a launch of Profounder,

chúng tôi cho tiến hành Profounder,

which is a crowd funding platform for small businesses to raise what they need

là một hệ thống gây quỹ theo số đông cho những doanh nghiệp nhỏ

through investments from their friends and family.

cần tiền đầu tư từ gia đình và bạn bè họ.

And it's investments, not donations, not loans,

Và đó là đầu tư, không phải quyên góp từ thiện, cũng ko phải nợ,

but investments that have a dynamic return.

đầu tư thì sẽ có hoàn trả định kỳ.

So the mapping of participating in the story,

Biểu đồ đó

it actually flows with the up and down.

cũng lên lên xuống xuống như vậy.

So in short, it's a do-it-yourself tool

Ngắn gọn, thì đây là một công cụ

for small businesses to raise these funds.

cho những doanh nghiệp nhỏ tự gây quỹ cho mình.

And what you can do is go onto the site, create a profile,

Và cái bạn cần làm là lên website đó, tạo một hồ sơ,

create investment terms in a really easy way.

tạo ra những điều khoản về đầu tư một cách dễ dàng.

We make it really, really simple for me

Chúng tôi thiết kế nó rất đơn giản cho tôi

as well as anyone else who wants to use the site.

cũng như bất kỳ ai khác muốn sử dụng website.

And we allow entrepreneurs to share a percentage of their revenues.

Và chúng tôi cho phép doanh nghiệp chia sẻ 1 phần trong doanh thu của họ.

They can raise up to a million dollars

Họ có thể gây quỹ tới 1 triệu usd

from an unlimited number of unaccredited, unsophisticated investors --

từ số người đầu tư "bình dân" không giới hạn --

everyday people, heaven forbid --

bất cứ ai --

and they can share those returns over time --

và họ có thể chia sẻ những lợi nhuận theo thời gian --

again, whatever terms they set.

nhấn mạnh là bất kỳ 1 kỳ hạn nào mà họ lập ra.

As investors choose to become involved

Khi những người đầu tư tham gia vào

based on those terms,

dựa trên những điều khoản,

they can either take their rewards back as cash,

họ có thể rút lợi nhuận bằng tiền mặt,

or they can decide in advance

hoặc họ có thể quyết định

to give those returns away to a non-profit.

là cho đi món lời đó như là một đầu tư phi lợi nhuận.

So they can be a cash, or a cause, investor.

Họ có thể là người đầu tư vì tiền hoặc là vì mục đích nào đó.

It's my hope that this kind of tool can show anybody who has an idea

Tôi hy vọng là công cụ này có thể chỉ cho những ai có ý tưởng

a path to go do what they want to do in the world

con đường để đi

and to gather the people around them that they already have,

và để gom góp những người xung quanh họ,

the people that know them best

những người họ quen thân

and that love them and want to support them,

yêu mến họ và muốn hỗ trợ họ

to gather them to make this happen.

làm cho điều đó xảy ra.

So that's what I'm working on now.

Và tôi đang làm việc trong lãnh vực này.

And to close, I just want to say, look these are tools.

Và để kết thúc, tôi muốn nói rằng các bạn hãy thử nhìn những công cụ này.

Right now, Profounder's right at the very beginning,

Hiện nay, Profounder đã đi đúng hướng ngay từ đầu,

and it's very palpable; it's very clear to me, that it's just a vessel, it's just a tool.

và điều đó là chắc chắn, rõ ràng với tôi đó là một công cụ.

What we need are for people to care, to actually go use it,

Cái chúng ta cần là có người quan tâm và thực sự sử dụng nó,

just like they've cared enough to use Kiva

giống như họ quan tâm sử dụng Kiva

to make those connections.

để tạo ra những liến kết này.

But the good news is I don't think I need to stand here and convince you to care --

Hay ở chỗ là tôi không nghĩ tôi cần phải đứng lên đây để thuyết phục các bạn quan tâm.

I'm not even going to try.

Tôi cũng không định làm vậy.

I don't think, even though we often hear,

Tôi không nghĩ là, mặc dù chúng ta thường nghe thấy

you know, hear the ethical and moral reasons,

những lý do đạo đức

the religious reasons,

những lý do tôn giáo,

"Here's why caring and giving will make you happier."

"Đây là tại sao quan tâm và giúp đỡ làm cho bạn hạnh phúc hơn."

I don't think we need to be convinced of that. I think we know;

Tôi không nghĩ là chúng ta cần được thuyết phục. Tôi nghĩ chúng ta đều biết rồi.

in fact, I think we know so much,

Tôi nghĩ chúng ta đã biết quá nhiều,

and it's such a reality

và điều đó là thực tế

that we care so deeply,

rằng chúng ta có quan tâm sâu sắc,

that in fact, what usually stops us

nhưng thực tế, điều thường ngăn cản chúng ta

is that we're afraid to try and to mess up,

là chúng ta sợ phải thử nghiệm và làm hư hỏng mọi thứ,

because we care so very much about helping each other

bởi vì chúng ta quan tâm quá nhiều đến giúp đỡ lẫn nhau

and being meaningful in each other's lives.

và trở nên ý nghĩa trong đời sống của nhau.

So what I think I can do today,

Nên tôi nghĩ cái tôi có thể làm hôm nay,

that best thing I can give you --

điều tốt nhất tôi có thể gửi tới các bạn --

I've given you my story, which is the best I can do.

Tôi cho các bạn thấy câu chuyện của tôi, điều hay ho nhất tôi có thể làm.

And I think I can remind us that we do care.

Và tôi nghĩ tôi có thể nhắc nhở chúng ta rằng chúng ta có quan tâm.

I think we all already know that.

Và tôi nghĩ mọi người đều đã biết hết.

And I think we know that love is resilient enough

Tôi nghĩ chúng ta biết rằng tình yêu đủ mạnh mẽ

for us to get out there and try.

để cho chúng ta dám thử dám làm.

Just a sec.

Xin lỗi 1 chút thôi.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thanks.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thanks.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

For me, the best way to be inspired to try

Đối với tôi, cách hay nhất để có cảm hứng dám thử dám làm

is to stop and to listen

là hãy ngừng lại và lắng nghe

to someone else's story.

câu chuyện của người khác.

And I'm grateful that I've gotten to do that here at TED.

Và tôi rất biết ơn rằng tôi đã có diệp được có mặt ở TED.

And I'm grateful that whenever I do that,

Tôi biết hơn rằng dù bất cứ khi nào tôi làm vậy,

guaranteed, I am inspired --

bảo đảm là tôi vẫn có cảm hứng,

I am inspired by the person I am listening to.

Tôi được truyền cảm hứng từ những người mà tôi lắng nghe họ.

And I believe more and more every time I listen

Và tôi càng tin tưởng hơn mỗi lần

in that that person's potential to do great things in the world

tôi lắng nghe khả năng của một người có thể làm những điều tuyệt vời cho thế giới

and in my own potential to maybe help.

còn tôi thì có thể giúp đỡ được họ.

And that --

Và

forget the tools, forget the moving around of resources --

quên đi những công cụ, quên đi sự lưu chuyển nguồn vốn --

that stuff's easy.

mấy cái đó thì dễ dàng thôi.

Believing in each other,

Tin tưởng lẫn nhau,

really being sure when push comes to shove

thật sự chắc chắn rằng nếu có gì tồi tệ xảy ra

that each one of us can do amazing things in the world,

mà mỗi người chúng ta có thể làm những việc tuyệt vời cho thế giới,

that is what can make our stories into love stories

đó là những gì có thể làm cho câu chuyện của chúng ta thành một câu chuyện tình thương mến thương

and our collective story

và câu chuyện chung của chúng ta

into one that continually perpetuates hope

thành một hy vọng bất diệt

and good things for all of us.

và những điều tốt lành đến với chúng ta.

So that, this belief in each other,

Do vậy, có lòng tin lẫn nhau,

knowing that without a doubt

hiểu và không nghi ngờ gì cả

and practicing that every day in whatever you do,

và thực hành điều đó mỗi ngày trong bất cứ điều gì bạn làm,

that's what I believe will change the world and make tomorrow better than today.

đó là điều tôi tin sẽ làm thay đổi thế giới và làm cho tương lai tươi đẹp hơn.

Thank you.

Cám ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)