Josette Sheeran: Ending hunger now

Translator: Dita Bytyci Reviewer: Helena Bedalli

Well after many years working in trade and economics,

Pas shumë vite pune në tregti dhe ekonomi,

four years ago,

katër vjet më parë,

I found myself working on the front lines

gjeta veten duke punuar në linjat e para

of human vulnerability.

të ndjeshmërisë njerëzore.

And I found myself in the places

Dhe gjeta veten në vende

where people are fighting every day to survive

ku njerëzit luftojnë çdo ditë për të mbijetuar

and can't even obtain a meal.

dhe nuk kanë çfarë të hanë.

This red cup comes from Rwanda

Kjo gotë vjen nga Ruanda

from a child named Fabian.

nga një fëmijë me emrin Fabian.

And I carry this around

Dhe unë e mbaj këtë gjithandej

as a symbol, really, of the challenge

si një symbol të sfidës

and also the hope.

dhe shpresës.

Because one cup of food a day

Sepse një gotë e tillë me ushqim

changes Fabian's life completely.

ia ndryshon tërësisht jetën Fabianit.

But what I'd like to talk about today

Por ajo për çfarë do doja të flisja sot

is the fact that this morning,

është fakti se këtë mëngjes,

about a billion people on Earth --

rreth një milliard njerëz në Tokë --

or one out of every seven --

ose një në çdo shtatë njerëz --

woke up and didn't even know

janë zgjuar dhe nuk kanë ditur

how to fill this cup.

si ta mbushin këtë gotë.

One out of every seven people.

Një në çdo shtatë njerëz.

First, I'll ask you: Why should you care?

Së pari, do t’ju pyes: Pse duhet t’ju interesojë?

Why should we care?

Pse duhet të na interesojë?

For most people,

Për shumicën e njerëzve,

if they think about hunger,

nëse mendojnë për urinë,

they don't have to go far back on their own family history --

nuk u duhet të shkojnë aq larg në historinë e tyre familjare --

maybe in their own lives, or their parents' lives,

ndoshta në jetën e tyre, ose prindërve të tyre,

or their grandparents' lives --

ose gjyshërve të tyre –

to remember an experience of hunger.

për të kujtuar një përvojë të urisë.

I rarely find an audience

Unë rrallë gjej një audiencë,

where people can go back very far without that experience.

ku njerëzit mund të kthehen shumë larg ne kohe dhe të mos kenë një përvojë të tillë.

Some are driven by compassion,

Disa janë të shtyrë nga dhembshuria,

feel it's perhaps

mendojnë se është ndoshta

one of the fundamental acts of humanity.

një nga aktet fundamentale të njerëzimit.

As Gandhi said,

Siç ka thënë Gandi:

"To a hungry man, a piece of bread is the face of God."

"Për një njeri të uritur, një copë bukë është fytyra e Zotit."

Others worry about peace and security,

Të tjerët brengosen për paqen dhe sigurinë,

stability in the world.

stabilitetin e botës.

We saw the food riots in 2008,

Kemi parë trazirat e ushqimit në vitin 2008,

after what I call the silent tsunami of hunger

pas asaj që unë e quaj cunami i heshtur i urisë

swept the globe when food prices doubled overnight.

përfshiu globin, kur çmimet e ushqimeve u dyfishuan brenda natës.

The destabilizing effects of hunger

Efektet destabilizuese të urisë

are known throughout human history.

janë të njohura gjatë gjithë historisë njerëzore.

One of the most fundamental acts of civilization

Një nga aktet më fundamentale të qytetërimit

is to ensure people can get enough food.

është sigurimi i ushqimit të mjaftueshëm për njerëzit.

Others think about Malthusian nightmares.

Të tjerët mendojnë për katastrofën e Malthusit.

Will we be able to feed a population

A do të jemi në gjendje për të ushqyer popullatën

that will be nine billion in just a few decades?

që do të jetë 9 miliardë në vetëm disa dekada?

This is not a negotiable thing, hunger.

Kjo nuk është një gjë e negociueshme, uria.

People have to eat.

Njerëzit duhet të hanë.

There's going to be a lot of people.

Do të ketë shumë njerëz.

This is jobs and opportunity all the way up and down the value chain.

Kjo do të thotë punë dhe mundësi përgjatë gjithë zinxhirit.

But I actually came to this issue

Por unë në fakt erdha në këtë çështje

in a different way.

ndryshe.

This is a picture of me and my three children.

Kjo është një foto me mua dhe tre fëmijët e mi.

In 1987, I was a new mother

Në vitin 1987, isha nënë e re

with my first child

me fëmijën tim të parë

and was holding her and feeding her

dhe po e mbaja e po e ushqeja

when an image very similar to this

kur një pamje shumë e ngjashme me këtë

came on the television.

doli në televizion.

And this was yet another famine in Ethiopia.

Ishte edhe një tjetër krizë urie në Etiopi.

One two years earlier

Një krizë e tillë dy vite më parë

had killed more than a million people.

kishte vrarë më shumë se një milion njerëz.

But it never struck me as it did that moment,

Por asnjëherë nuk më kishte prekur sikur në atë moment,

because on that image

sepse në atë pamje

was a woman trying to nurse her baby,

ishte një grua tek po mundohej ta ushqente fëmijën e saj,

and she had no milk to nurse.

po nuk kishte qumshtin për ta ushqyer.

And the baby's cry really penetrated me,

E qara e foshnjes me të vërtetë më goditi,

as a mother.

si një nënë.

And I thought, there's nothing more haunting

Dhe mendova, nuk ka asgjë më të tmerrshme

than the cry of a child

se qarja e një fëmije

that cannot be returned with food --

që nuk mund të kthehet me ushqim

the most fundamental expectation of every human being.

-- pritshmëria më fundamentale e çdo qenie njerëzore.

And it was at that moment

Dhe ishte në atë moment

that I just was filled

që unë u mbusha me

with the challenge and the outrage

sfidën dhe zemërim

that actually we know how to fix this problem.

se ne në fakt e dimë si ta rregullojmë këtë problem.

This isn't one of those rare diseases

Kjo nuk është një prej atyre sëmundjeve të rralla

that we don't have the solution for.

për të cilat nuk kemi zgjidhje.

We know how to fix hunger.

Ne dimë si ta zgjidhim urinë.

A hundred years ago, we didn't.

Njëqind vjet më parë, nuk dinim.

We actually have the technology and systems.

Ne fakt, tani kemi teknologjinë dhe sisteme.

And I was just struck

Dhe mua më goditi

that this is out of place.

vetëm se kjo është e pavend.

At our time in history, these images are out of place.

Në kohën tonë në histori, këto pamje nuk janë në rregull.

Well guess what?

Gjeni se çfarë?

This is last week in northern Kenya.

Kjo është java e kaluar në veri të Kenisë.

Yet again,

Përsëri,

the face of starvation

imazhi i urisë

at large scale

në nivel të jashtëzakonshëm

with more than nine million people

me më shumë se nëntë milionë njerëz

wondering if they can make it to the next day.

duke pyetur veten se a do të mbijetojnë deri nesër.

In fact,

Në fakt,

what we know now

ajo që ne dimë tani

is that every 10 seconds

është se çdo 10 sekonda

we lose a child to hunger.

humbim një fëmijë nga uria.

This is more

Kjo është më shumë

than HIV/AIDS,

se HIV/AIDS,

malaria and tuberculosis combined.

malaria dhe tuberkulozi të kombinuara.

And we know that the issue

Dhe ne e dimë se problemi

is not just production of food.

nuk qëndron vetëm tek prodhimi i ushqimit.

One of my mentors in life

Një nga mentorët në jetën time

was Norman Borlaug, my hero.

ka qenë Norman Borlaug, heroi im.

But today I'm going to talk about access to food,

Por sot unë do të flas për qasjen në ushqim,

because actually this year and last year

sepse në fakt këtë vit dhe vitin e kaluar

and during the 2008 food crisis,

dhe gjatë krizës së ushqimit në 2008,

there was enough food on Earth

ka pasur ushqim të mjaftueshëm në Tokë

for everyone to have 2,700 kilocalories.

për të gjithë që të hanë 2.700 kilokalori.

So why is it

Pra, përse

that we have a billion people

kemi një miliardë njerëz

who can't find food?

të cilët nuk mund të gjejnë ushqim?

And I also want to talk about

Dhe gjithashtu dua të flas për

what I call our new burden of knowledge.

atë që unë e quaj barra jonë e re e dijes.

In 2008,

Në 2008,

Lancet compiled all the research

Lancet përmblodhi të gjitha që kishte hulumtuar

and put forward the compelling evidence

dhe doli me dëshmi bindëse

that if a child in its first thousand days --

se në qoftë se një fëmijë në një mijë ditët e para të tij --

from conception to two years old --

që nga ngjizja deri në dy vjeç --

does not have adequate nutrition,

nuk ka ushqim të përshtatshëm,

the damage is irreversible.

dëmi është i papërmirësueshëm.

Their brains and bodies will be stunted.

Truri i tyre dhe organet do ndalojnë.

And here you see a brain scan of two children --

Dhe këtu mund të shihni skanimin e trurit të dy fëmijëve -

one who had adequate nutrition,

njëri që kishte ushqim të përshtatshëm,

another, neglected

dhe tjetri, i lënë pas dore

and who was deeply malnourished.

dhe që ishte shumë i paushqyer.

And we can see brain volumes

Dhe mund të shohim vëllimin e trurit

up to 40 percent less

deri në 40 për qind më pak

in these children.

tek këta fëmijë.

And in this slide

Dhe këtu mund të shihni

you see the neurons and the synapses of the brain

se neuronet dhe kryqëzimet mes neuroneve të trurit

don't form.

nuk formohen.

And what we know now is this has huge impact on economies,

Dhe ajo që ne e dimë tani është se kjo ka ndikim të madh në ekonomitë,

which I'll talk about later.

për të cilat do të flas më vonë.

But also the earning potential of these children

Por edhe potenciali për të fituar tek këta fëmijë

is cut in half in their lifetime

përgjysmohet gjatë jetës së tyre

due to the stunting

për shkak të pengesave në zhvillim

that happens in early years.

që ndodhin në vitet e hershme.

So this burden of knowledge drives me.

Pra, kjo barra e dijes më drejton mua.

Because actually we know how to fix it

Sepse në të vërtetë ne dimë si ta zgjidhim këtë

very simply.

shumë thjeshtë.

And yet, in many places,

E megjithatë, në shumë vende,

a third of the children,

një e treta e fëmijëve,

by the time they're three

deri në kohën kur bëhen tre vjeç

already are facing a life of hardship

përballen me këtë

due to this.

vështirësi.

I'd like to talk about

Dua të flas për disa

some of the things I've seen on the front lines of hunger,

nga gjërat që unë kam parë në linjat e para të urisë,

some of the things I've learned

disa nga gjërat që kam mësuar

in bringing my economic and trade knowledge

në sjelljen e njohurive të mia ekonomike dhe tregtare

and my experience in the private sector.

dhe përvojën time në sektorin privat.

I'd like to talk about where the gap of knowledge is.

Do doja të flisja për atë se ku qëndron boshllëku i diturisë.

Well first, I'd like to talk about the oldest nutritional method on Earth,

Së pari, do doja të flisja për metodën më të vjetër ushqyese në tokë,

breastfeeding.

qumshti i gjirit.

You may be surprised to know

Mund të befasoheni ta dini

that a child could be saved every 22 seconds

se një fëmijë mund të shpëtohet çdo 22 sekonda

if there was breastfeeding in the first six months of life.

po të mund të merrte qumshtin e gjirit në gjashtë muajt e parë të jetës.

But in Niger, for example,

Por në Niger, për shembull,

less than seven percent of the children

më pak se shtatë për qind e fëmijëve

are breastfed

marrin vetëm qumshtin

for the first six months of life, exclusively.

e gjirit për gjashtë muaj jete.

In Mauritania, less than three percent.

Në Mauritani, më pak se tre për qind.

This is something that can be transformed with knowledge.

Kjo është diçka që mund të transformohet me dituri.

This message, this word, can come out

Ky mesazh, kjo fjalë, mund të përhapet

that this is not an old-fashioned way of doing business;

se kjo nuk është një mënyrë e vjetër për të bërë biznes,

it's a brilliant way

por është një mënyrë e mrekullueshme

of saving your child's life.

për shpëtuar jetën e fëmijës suaj.

And so today we focus on not just passing out food,

Dhe kështu ne sot përqëndrohemi në atë jo vetëm që ta shpërndajmë ushqimin,

but making sure the mothers have enough enrichment,

por të sigurohemi se nënat ushqehen mirë

and teaching them about breastfeeding.

dhe t'i mësojmë rreth qumshtit të gjirit.

The second thing I'd like to talk about:

Gjëja e dytë për të cilën do doja të flas:

If you were living in a remote village somewhere,

Nëse do të jetonit në një fshat të largët diku,

your child was limp,

fëmija juaj çalonte,

and you were in a drought, or you were in floods,

dhe gjendeshit në një thatësirë, ose përmbytje,

or you were in a situation where there wasn't adequate diversity of diet,

apo në një situatë ku nuk kishte diversitet adekuat të dietës,

what would you do?

çfarë do të bënit?

Do you think you could go to the store

A mendoni se do të mund të shkonit në dyqan

and get a choice of power bars, like we can,

ku do të kishte lloje të ndryshme çokollatash me proteina, sikur ne që kemi,

and pick the right one to match?

dhe të zgjidhnit atë që doni?

Well I find parents out on the front lines

Prindërit që kam takuar në linjat e para

very aware their children are going down for the count.

janë shumë të vetëdijshëm se fëmijët e tyre nuk kanë këtë përparësi.

And I go to those shops, if there are any,

Dhe unë shkoja në ato dyqane, nëse kishte ndonjë,

or out to the fields to see what they can get,

ose diku më larg të shoh se çfarë mund të blejnë,

and they cannot obtain the nutrition.

ata nuk mund të marrin ushqimin e duhur.

Even if they know what they need to do, it's not available.

Edhe nëse e dinë se për çfarë kanë nevojë, nuk është në dispozicion.

And I'm very excited about this,

Dhe unë jam shumë e ngazëllyer për këtë,

because one thing we're working on

sepse një gjë ku jemi duke punuar

is transforming the technologies

është transformimi i teknologjive

that are very available

që janë në dispozicion të gjerë

in the food industry

në industrinë ushqimore

to be available for traditional crops.

për të korrurat tradicionale.

And this is made with chickpeas, dried milk

Dhe kjo është bërë me leblebiat, qumshtin pluhur

and a host of vitamins,

dhe një mori vitaminash,

matched to exactly what the brain needs.

saktësisht se për çfarë ka nevojë truri.

It costs 17 cents for us to produce this

Na kushton 17 cent për të prodhuar këtë,

as, what I call, food for humanity.

që unë e quaj, ushqim për njerëzimin.

We did this with food technologists

Ne e bëmë këtë me teknologë ushqimorë

in India and Pakistan --

në Indi dhe Pakistan --

really about three of them.

ne fakt me tre prej tyre.

But this is transforming

Por kjo është duke transformuar

99 percent of the kids who get this.

99 për qind të fëmijëve që po marrin këtë.

One package, 17 cents a day --

Një paketë, 17 cent në ditë --

their malnutrition is overcome.

ata më nuk janë të kequshqyer.

So I am convinced

Kështu, unë jam e bindur

that if we can unlock the technologies

se në qoftë se ne mund të përhapim teknologjitë

that are commonplace in the richer world

që janë të zakonshme në botën e pasur

to be able to transform foods.

në mënyrë që të jemi në gjendje të transformojmë ushqimin.

And this is climate-proof.

Dhe kjo nuk varet nga klima.

It doesn't need to be refrigerated, it doesn't need water,

Nuk ka nevojë të jetë në frigorifer, nuk ka nevojë për ujë,

which is often lacking.

që shpesh mungon.

And these types of technologies,

Dhe këto lloje të teknologjive,

I see, have the potential

unë e shoh, se kanë potencialin

to transform the face of hunger and nutrition, malnutrition

për të transformuar imazhin e urisë dhe të të ushqyerit, kequshqyerit

out on the front lines.

jashtë linjave të para.

The next thing I want to talk about is school feeding.

Gjëja tjetër për të cilën dua të flas është ushqimi në shkollë.

Eighty percent of the people in the world

Tetëdhjetë për qind e njerëzve në botë

have no food safety net.

nuk kanë siguri ushqimore.

When disaster strikes --

Kur godet një fatkeqësi --

the economy gets blown, people lose a job,

ekonomia bie, njerëzit humbasin punën,

floods, war, conflict,

përmbytjet, lufta, konflikti,

bad governance, all of those things --

qeverisja e keqe, të gjitha ato gjëra --

there is nothing to fall back on.

nuk ka asgjë ku mund të mbështetesh.

And usually the institutions --

Dhe zakonisht institucionet --

churches, temples, other things --

kisha, tempuj, e gjëra të tjera --

do not have the resources

nuk kanë burime

to provide a safety net.

për të siguruar mbështetje.

What we have found working with the World Bank

Çfarë kemi gjetur se funksionon me Bankën Botërore

is that the poor man's safety net,

është se mbështetja e të varfërit,

the best investment, is school feeding.

investimi më i mirë, është të ushqyerit në shkolla.

And if you fill the cup

Dhe nëse e mbush gotën

with local agriculture from small farmers,

me prodhime bujqësore lokale nga fermerë të vegjël,

you have a transformative effect.

do të keni një efekt transformues.

Many kids in the world can't go to school

Shumë fëmijë në botë nuk mund të shkojnë në shkollë,

because they have to go beg and find a meal.

sepse ata duhet të dalin të lypin që të mund të ushqehen.

But when that food is there,

Por kur ushqimi është atje,

it's transformative.

është transformuese.

It costs less than 25 cents a day to change a kid's life.

Kushton më pak se 25 cent në ditë për të ndryshuar jetën e një fëmijë.

But what is most amazing is the effect on girls.

Por ajo që është më mahnitëse është efekti tek vajzat.

In countries where girls don't go to school

Në vendet ku vajzat nuk shkojnë në shkollë

and you offer a meal to girls in school,

dhe u ofroni një racion ushqimi vajzave në shkollë,

we see enrollment rates

ne shohim normat e regjistrimit

about 50 percent girls and boys.

rreth 50 për qind vajza dhe djem.

We see a transformation in attendance by girls.

Ne shohim një transformim në ndjekjen e shkollës nga vajzat.

And there was no argument,

Dhe nuk kishte asnjë argument,

because it's incentive.

sepse kjo është nxitje.

Families need the help.

Familjet kanë nevojë për ndihmë.

And we find that if we keep girls in school later,

Dhe ne kuptojmë se në qoftë se i mbajmë vajzat në shkollë më vonë

they'll stay in school until they're 16,

ato do të qëndrojnë në shkollë derisa të jenë 16 vjeçe

and won't get married if there's food in school.

dhe nuk do të martohen nëse ka ushqim në shkollë.

Or if they get an extra ration of food

Ose në qoftë se ato marrin një racion shtesë të ushqimit

at the end of the week --

në fund të javës --

it costs about 50 cents --

kushton rreth 50 cent --

will keep a girl in school,

kjo do të mbajë një vajzë në shkollë,

and they'll give birth to a healthier child,

dhe ato do të lindin një fëmijë më të shëndetshëm,

because the malnutrition is sent

për shkak se kequshqyerja

generation to generation.

bartet nga gjenerata në gjeneratë.

We know that there's boom and bust cycles of hunger.

Ne e dimë se ka ngritje dhe rënie në ciklin e urisë.

We know this.

Ne e dimë këtë.

Right now on the Horn of Africa, we've been through this before.

Tani në këtë moment në Horn të Afrikës, ne kemi kaluar nëpër këtë më parë.

So is this a hopeless cause?

Pra, a është kjo një çështje e pashpresë?

Absolutely not.

Absolutisht jo.

I'd like to talk about what I call our warehouses for hope.

Do doja të flisja për atë që unë e quaj depot tona të shpresës.

Cameroon, northern Cameroon, boom and bust cycles of hunger

Kameruni, Kameruni verior, ka pasur ngritje dhe ulje në ciklin e urisë

every year for decades.

çdo vit për dekada të tëra.

Food aid coming in every year

Ndihma ushqimore që vijnë çdo vit,

when people are starving during the lean seasons.

kur njerëzit janë të uritur gjatë sezonave joproduktive.

Well two years ago,

Dy vjet më parë,

we decided, let's transform the model of fighting hunger,

vendosëm ta transformojmë modelin e luftës kundër urisë,

and instead of giving out the food aid, we put it into food banks.

dhe në vend të jepnim ndihma ushqimore, ne i vendosnim në banka ushqimore.

And we said, listen,

Dhe ne thamë, dëgjoni,

during the lean season, take the food out.

gjatë sezonave të joproduktive, mbani jashtë ushqimin.

You manage, the village manages these warehouses.

Ju menaxhoni, fshati menaxhon këto depo.

And during harvest, put it back with interest,

Dhe gjatë kohës së të korrurave, e ktheni me interes,

food interest.

interes i ushqimit.

So add in five percent, 10 percent more food.

Pra, shtoni pesë për qind, 10 për qind ushqim më shumë.

For the past two years,

Për dy vitet e fundit,

500 of these villages where these are

500 prej këtyre fshatrave, ku këto janë

have not needed any food aid -- they're self-sufficient.

nuk kanë nevojë për ndonjë ndihmë ushqimore - ata arrijnë t’ia dalin vetë.

And the food banks are growing.

Dhe bankat e ushqimit janë në rritje. jo të zonave të vogla, por zonave të mëdha të botës.

And they're starting school feeding programs for their children

Dhe ata janë duke filluar programe ushqimore shkollore për fëmijët e tyre

by the people in the village.

nga njerëzit e fshatit.

But they've never had the ability

Por ata asnjëherë nuk kanë pasur mundësinë

to build even the basic infrastructure

për të ndërtuar as edhe infrastrukturën bazë

or the resources.

apo resurset.

I love this idea that came from the village level:

Më pëlqen shumë kjo ide që ardhur nga niveli i fshatit:

three keys to unlock that warehouse.

tre çelësat për të hapur atë depo.

Food is gold there.

Ushqimi është flori atje.

And simple ideas can transform the face,

Dhe idetë e thjeshta mund të transformojnë imazhin,

not of small areas,

jo të zonave të vogla,

of big areas of the world.

por zonave të mëdha të botës.

I'd like to talk about what I call digital food.

Do doja të flisja për atë që unë e quaj ushqim dixhital.

Technology is transforming

Teknologjia është duke transformuar

the face of food vulnerability

imazhin e sensitivitetit ndaj ushqimit

in places where you see classic famine.

në vendet ku ka uri të madhe.

Amartya Sen won his Nobel Prize

Amartya Sen fitoi Çmimin Nobel

for saying, "Guess what, famines happen in the presence of food

sepse tha: "E dini çfarë, uria ndodh në praninë e ushqimit

because people have no ability to buy it."

sepse njerëzit nuk janë në gjendje ta blejnë atë."

We certainly saw that in 2008.

Këtë me siguri e kemi parë në vitin 2008.

We're seeing that now in the Horn of Africa

Tani jemi duke e parë në Horn të Afrikës,

where food prices are up 240 percent in some areas

ku çmimet e ushqimit janë ngritur deri në 240 për qind në disa zona

over last year.

gjatë vitit të kaluar.

Food can be there and people can't buy it.

Ushqimi mund të jetë atje dhe njerëzit nuk mund ta blejnë.

Well this picture -- I was in Hebron in a small shop, this shop,

Kjo fotografi - isha në Hebron në një dyqan të vogël, në këtë dyqan,

where instead of bringing in food,

ku në vend të sjellim ushqim,

we provide digital food, a card.

ne sigurojmë ushqim dixhital, një kartelë.

It says "bon appetit" in Arabic.

Ajo thotë "ju bëftë mirë" në arabisht.

And the women can go in and swipe

Dhe gratë mund të shkojnë aty, ta kalojnë kartelën

and get nine food items.

dhe të marrin nëntë artikuj ushqimor.

They have to be nutritious,

Artikujt duhet të jenë ushqyes,

and they have to be locally produced.

dhe të jenë prodhim vendor.

And what's happened in the past year alone

Dhe çfarë ka ndodhur vetëm në vitin e kaluar

is the dairy industry --

është industria e qumështit --

where this card's used for milk and yogurt

ku kjo kartelë është përdorur për qumësht dhe kos

and eggs and hummus --

dhe vezë dhe humus(gjalpe qiqrash)

the dairy industry has gone up 30 percent.

industria e qumështit është rritur për 30 për qind.

The shopkeepers are hiring more people.

Tregtarët janë duke punësuar më shumë njerëz.

It is a win-win-win situation

Kjo është një situatë ku të gjitha palët fitojnë

that starts the food economy moving.

dhe e cila vë në lëvizje ekonominë e ushqimit.

We now deliver food in over 30 countries

Ne tani shpërndajmë ushqim në mbi 30 shtete

over cell phones,

përmes telefonave celularë,

transforming even the presence of refugees in countries,

duke e transformuar edhe praninë e refugjatëve në vende,

and other ways.

dhe mënyra të tjera.

Perhaps most exciting to me

Ndoshta më së shumti emocionuese për mua

is an idea that Bill Gates, Howard Buffett and others

është ideja që Bill Gates, Howard Buffett dhe të tjerët

have supported boldly,

kanë mbështetur me guxim,

which is to ask the question:

dhe kjo është të shtrohet pyetja:

What if, instead of looking at the hungry as victims --

Po sikur, në vend që të shikojmë të uriturit si viktima --

and most of them are small farmers

dhe shumica e tyre janë fermerë të vegjël

who cannot raise enough food or sell food

që nuk mund të prodhojnë ushqim të mjaftueshëm ose të shesin

to even support their own families --

për të mbështetur familjet e tyre --

what if we view them as the solution,

çfarë nëse ne i shohim ata si zgjidhje,

as the value chain to fight hunger?

si zinxhir për të luftuar urinë?

What if from the women in Africa

Çfarë nëse nga gratë në Afrikë

who cannot sell any food --

që nuk mund të shesin ushqim --

there's no roads, there's no warehouses,

nuk ka rrugë, nuk ka depo,

there's not even a tarp to pick the food up with --

nuk ka as edhe se si ta bartin ushqimin --

what if we give the enabling environment

çfarë nëse ne ua japim mundësitë

for them to provide the food

që ato të ofrojnë ushqim

to feed the hungry children elsewhere?

për fëmijët e uritur që jetojnë diku tjetër?

And Purchasing for Progress today is in 21 countries.

Dhe iniciativa Purchasing for Progress sot është në 21 shtete.

And guess what?

Dhe e dini çfarë?

In virtually every case,

Pothuajse në çdo rast,

when poor farmers are given a guaranteed market --

kur fermerëve të varfër u garantohet tregu --

if you say, "We will buy 300 metric tons of this.

nëse themi "Ne do të blejmë 300 tonë të kësaj.

We'll pick it up. We'll make sure it's stored properly." --

Ne do marrim. Ne do ta vendosim siç duhet" –

their yields have gone up two-, three-, fourfold

Prodhimet e tyre janë ngritur dy-, tre-, katërfish

and they figure it out,

dhe ata e kuptojnë,

because it's the first guaranteed opportunity they've had in their life.

sepse është mundësia e parë e garantuar që ata kanë pasur në jetën e tyre.

And we're seeing people transform their lives.

Dhe ne po shohim njerëz që po transformojnë jetën e tyre.

Today, food aid, our food aid --

Sot, ndihma ushqimore, ndihma jonë ushqimore --

huge engine --

një mekanizëm i madh --

80 percent of it is bought in the developing world.

80 për qind e saj blihet në vendet në zhvillim.

Total transformation

Transformim total

that can actually transform the very lives that need the food.

që në fakt mund të transformojë jetën e pikërisht atyre që kanë nevojë për ushqim.

Now you'd ask, can this be done at scale?

Tani ju do të pyesnit, a mund të bëhet kjo në shkallë të madhe?

These are great ideas, village-level ideas.

Këto janë ide të mëdha, ide të nivelit të fshatit.

Well I'd like to talk about Brazil,

Do doja të flisja për Brazilin,

because I've taken a journey to Brazil over the past couple of years,

sepse kam udhëtuar në Brazil gjatë dy viteve të fundit,

when I read that Brazil was defeating hunger

kur kam lexuar se Brazili ishte duke e mposhtur urinë

faster than any nation on Earth right now.

më shpejt se çdo vend tjetër në Tokë tani.

And what I've found is,

Dhe ajo që unë kam gjetur

rather than investing their money in food subsidies

është se në vend që të investonin paratë e tyre në subvencione ushqimore,

and other things,

Dhe gjëra tjera,

they invested in a school feeding program.

ata investuan në programe ushqimore nëpër shkolla.

And they require that a third of that food

Dhe ata kërkojnë që një e treta e ushqimit

come from the smallest farmers who would have no opportunity.

të vijë nga fermerët më të vegjël që nuk kanë asnjë mundësi.

And they're doing this at huge scale

Dhe ata po e bëjnë këtë në një shkallë të madhe

after President Lula declared his goal

pasi Presidenti Lula kishte deklaruar

of ensuring everyone had three meals a day.

se qëllimi i tij ishte sigurimi tre racioneve në ditë për secilin.

And this zero hunger program

Dhe ky program me uri zero

costs .5 percent of GDP

kushton 0.5 për qind e PBB-së

and has lifted many millions of people

dhe ka tërhequr shumë miliona njerëz

out of hunger and poverty.

nga uria dhe varfëria.

It is transforming the face of hunger in Brazil,

Kjo është duke transformuar imazhin e urisë në Brazil,

and it's at scale, and it's creating opportunities.

dhe është në një shkallë të madhe, dhe po krijon mundësi.

I've gone out there; I've met with the small farmers

Unë kam shkuar atje, kam takuar fermerët e vegjël

who have built their livelihoods

të cilët kanë ndërtuar jetesën e tyre

on the opportunity and platform

në mundësinë dhe platformën

provided by this.

e siguruar nga kjo.

Now if we look at the economic imperative here,

Tani në qoftë se ne shikojmë në thelbin e ekonomisë,

this isn't just about compassion.

kjo nuk ka të bëjë vetëm me dhembshuri.

The fact is studies show

Fakti është se studimet tregojnë

that the cost of malnutrition and hunger --

se kostoja e kequshqyerjes dhe urisë --

the cost to society,

kostoja për shoqërinë,

the burden it has to bear --

barra që duhet ta mbajë --

is on average six percent,

është mesatarisht gjashtë për qind,

and in some countries up to 11 percent,

dhe në disa vende deri në 11 për qind

of GDP a year.

e PBB-së në vit.

And if you look at the 36 countries

Dhe në qoftë se ju shikoni në 36 vendet

with the highest burden of malnutrition,

me barrën më të lartë të kequshqyerjes,

that's 260 billion lost from a productive economy

ajo është 260 miliardë humbje nga një ekonomi produktive

every year.

çdo vit.

Well, the World Bank estimates

Banka Botërore vlerëson se

it would take about 10 billion dollars --

do të kushtonte rreth 10 miliardë dollarë -

10.3 --

10.3 --

to address malnutrition in those countries.

për të trajtuar kequshqyerjen në këto vende.

You look at the cost-benefit analysis,

Shikojmë analizën kosto-përfitim,

and my dream is to take this issue,

dhe ëndërra ime është ta marrim këtë çështje

not just from the compassion argument,

jo vetëm me dhembshuri,

but to the finance ministers of the world,

por tek minitrat e financave të botës,

and say we cannot afford

dhe t’u themi se nuk mund të përballojmë

to not invest

të mos investojmë

in the access to adequate, affordable nutrition

në qasjen të përballueshme dhe adekuate për ushqim

for all of humanity.

për të gjithë njerëzimin.

The amazing thing I've found

Diçka të mrekullueshme që kam kuptuar

is nothing can change on a big scale

është se asgjë nuk mund të ndryshojë në një shkallë të madhe

without the determination of a leader.

pa vendosmërinë e një lideri.

When a leader says, "Not under my watch,"

Kur një lider thotë: "Jo nën vëzhgimin tim”,

everything begins to change.

çdo gjë fillon të ndryshojë.

And the world can come in

Dhe bota mund të vijë me

with enabling environments and opportunities to do this.

mundësi për të përmirësuar këtë.

And the fact that France

Dhe fakti që Franca

has put food at the center of the G20

ka vënë ushqimin në qendër të G20

is really important.

është me të vërtetë e rëndësishme.

Because food is one issue

Për shkak se ushqimi është një çështje

that cannot be solved person by person, nation by nation.

që nuk mund të zgjidhet nga personi në person, kombi në komb.

We have to stand together.

Ne duhet të qëndrojmë së bashku.

And we're seeing nations in Africa.

Dhe ne po shohim kombet në Afrikë.

WFP's been able to leave 30 nations

PBU ka qenë në gjendje të largohet nga 30 kombe

because they have transformed

sepse ka transformuar

the face of hunger in their nations.

imazhin e urisë në vendet e tyre.

What I would like to offer here is a challenge.

Ajo që unë do doja të ofroja këtu është një sfidë.

I believe we're living at a time in human history

Unë besoj se ne jemi duke jetuar në një kohë në historinë njerëzore

where it's just simply unacceptable

ku është thjesht e papranueshme

that children wake up

që fëmijët zgjohen

and don't know where to find a cup of food.

dhe nuk dinë ku të gjejnë ushqim.

Not only that,

Jo vetëm kaq,

transforming hunger

transformimi i urisë

is an opportunity,

është një mundësi,

but I think we have to change our mindsets.

por unë mendoj se ne duhet të ndryshojmë pikëpamjet tona.

I am so honored to be here

Unë jam e nderuar që jam këtu

with some of the world's top innovators and thinkers.

me disa inovatorët dhe mendimtarët më të mëdhenjë në botë.

And I would like you to join with all of humanity

Dhe unë do të doja që të bashkoheni me gjithë njerëzimin

to draw a line in the sand

dhe të shënojmë në rërë e të themi:

and say, "No more.

"Jo më.

No more are we going to accept this."

Nuk do ta pranojmë më këtë."

And we want to tell our grandchildren

Dhe ne duam t’i themi nipërve tanë

that there was a terrible time in history

se ka pasur një kohë të tmerrshme në histori,

where up to a third of the children

ku deri në një e treta e fëmijëve

had brains and bodies that were stunted,

kishin trurin dhe organet e pa zhvilluara,

but that exists no more.

por kjo nuk ekziston më.

Thank you.

Ju faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)