The beauty of being a misfit | Lidia Yuknavitch

Translator: Altina Korqa Reviewer: Eranda Zekaj

So I know TED is about a lot of things that are big,

Unë e di që TED merret me gjëra të mëdha,

but I want to talk to you about something very small.

por unë dua të flas me ju për diçka shumë të vogël.

So small, it's a single word.

Shumë e vogël, është një fjalë e vetme.

The word is "misfit."

Fjala është "mospërputhje. "

It's one of my favorite words, because it's so literal.

Ndër t'preferuarat e mia se është fjalë direkte.

I mean, it's a person who sort of missed fitting in.

Dua të them është një person që nuk arrin të përputhet.

Or a person who fits in badly.

Ose dikush që përputhet keq.

Or this: "a person who is poorly adapted

Ose "një person i cili përputhet dobët

to new situations and environments."

ndaj situatave dhe mjediseve të reja."

I'm a card-carrying misfit.

Jam një e mospërputhur e zyrtarizuar.

And I'm here for the other misfits in the room,

Dhe këtu jam për të tjerë të mospërputhur në sallë,

because I'm never the only one.

sepse unë kurrë nuk jam e vetmja.

I'm going to tell you a misfit story.

Do t'jua tregoj një rrëfim të mospërputhjes.

Somewhere in my early 30s,

Diku në fillim të moshës 30 vjec,

the dream of becoming a writer came right to my doorstep.

ëndrra për t'u bërë shkrimtare erdhi mu tek pragu im.

Actually, it came to my mailbox

N'fakt, erdhi nga kutia postare

in the form of a letter that said I'd won a giant literary prize

në formë të letrës ku thoshte se kam fituar një çmim gjigand letrar

for a short story I had written.

për një histori të shkurtër që kisha shkruar.

The short story was about my life as a competitive swimmer

Historia e shkurtër ishte për jetën time si një notare konkurruese

and about my crappy home life,

dhe për jetën time të ndyrë në shtëpi,

and a little bit about how grief and loss can make you insane.

dhe pak për atë se si pikëllimi dhe humbja mund t'ju bëjnë të çmendur.

The prize was a trip to New York City to meet big-time editors and agents

Çmimi ishte një udhëtim në qytetin e New York-ut

për të takuar redaktorët, agjentët më të njohur dhe autorë të tjerë.

and other authors.

So kind of it was the wannabe writer's dream, right?

Disi ishte ëndrra e të bërit një shkrimtare, apo jo?

You know what I did the day the letter came to my house?

E dini se çfarë bëra ditën kur erdhi letra në shtëpinë time?

Because I'm me,

Sepse kështu jam unë,

I put the letter on my kitchen table,

e vendosa letrën në tryezën time të kuzhinës,

I poured myself a giant glass of vodka

i mbusha vetes një gotë gjigande me vodka

with ice and lime,

me akull dhe limon,

and I sat there in my underwear for an entire day,

dhe qëndrova ulur në mbathje për një ditë të tërë,

just staring at the letter.

thjesht duke i'a ngulur sytë letrës.

I was thinking about all the ways I'd already screwed my life up.

Po mendoja për të gjitha mënyrat se si e kisha dreqosur jetën time.

Who the hell was I to go to New York City

Kush dreqin isha unë që të shkoja në qytetin New York-ut

and pretend to be a writer?

dhe të shtiresha sikur t'isha shkrimtare

Who was I?

Kush isha une?

I'll tell you.

Do t'jua them.

I was a misfit.

Unë isha një e mospërputhur.

Like legions of other children,

Si shumica e fëmijëve të tjerë,

I came from an abusive household

unë erdha nga një familje abuzive

that I narrowly escaped with my life.

që mezi shpëtova veten.

I already had two epically failed marriages underneath my belt.

Tashmë kisha dy martesa mjerisht të dështuara.

I'd flunked out of college not once but twice

Unë ngela nga kolegji jo një herë, por dy herë

and maybe even a third time that I'm not going to tell you about.

dhe ndoshta edhe një herë të tretë që nuk do t'jua tregoj.

(Laughter)

(Të qeshura)

And I'd done an episode of rehab for drug use.

Si dhe kam kaluar një periudhë rehabilitimi për përdorimin e drogave.

And I'd had two lovely staycations in jail.

Dhe kam kaluar dy periudha të mahnitshme në burg.

So I'm on the right stage.

Pra po përshtatem shumë me këtë skenë.

(Laughter)

(Të qeshura)

But the real reason, I think, I was a misfit,

Por arsyeja e vërtetë, që unë mendoj, se kam qenë një mospërputhje,

is that my daughter died the day she was born,

është se vajza ime vdiq ditën që lindi,

and I hadn't figured out how to live with that story yet.

dhe unë akoma nuk kam arritur si t'ja dal kësaj.

After my daughter died I also spent a long time homeless,

Pasi vajza ime vdiq, gjithashtu kalova një kohë të gjatë si e pastrehë,

living under an overpass

duke jetuar nën një mbikalim

in a kind of profound state of zombie grief and loss

në një pikëllim të thellë dhe humbje

that some of us encounter along the way.

që disa prej nesh i hasim në rrugë.

Maybe all of us, if you live long enough.

Mbase të gjithë ne nëse jetoni mjaftueshëm gjatë.

You know, homeless people are some of our most heroic misfits,

E dini, të pastrehët janë disa nga mospërputhjet tona më heroike mes nesh,

because they start out as us.

sepse ato fillojnë si ne.

So you see, I'd missed fitting in to just about every category out there:

Siç mund ta shihni, unë nuk arrija të përputhesha në pothuajse çdo kategori:

daughter, wife, mother, scholar.

bijë, grua, nënë, studente.

And the dream of being a writer

Dhe ëndrra për të qenë shkrimtare

was really kind of like a small, sad stone in my throat.

ishte vërtetë si një gur i vogël dhe i trishtuar në fyt.

It was pretty much in spite of myself that I got on that plane

Ishte shumë kundra meje, që unë hipa në aeroplan

and flew to New York City,

dhe udhëtova drejt qytetit të New York-ut,

where the writers are.

aty ku gjenden shkrimtarët.

Fellow misfits, I can almost see your heads glowing.

Kolegë të mospërputhjes, mund t’i shoh si shkëlqejnë sytë tuaj.

I can pick you out of a room.

Mund ta dalloj këtë shumë mirë në sallë.

At first, you would've loved it.

Në fillim, ju do ta kishit adhuruar.

You got to choose the three famous writers you wanted to meet,

Keni për të zgjedhur tre shkrimtarë të famshëm që donit t’i takoni,

and these guys went and found them for you.

po këta shkuan dhe ju gjetën juve.

You got set up at the Gramercy Park Hotel,

Ju vendosin në Hotelin Gramercy Park,

where you got to drink Scotch late in the night

ku do të pini Scotch vonë natën

with cool, smart, swank people.

me njerëz të lezetshëm, të mençur dhe të krekosur.

And you got to pretend you were cool and smart and swank, too.

Dhe duhet t'shtiresh si e lezetshme e mençur dhe e krekosur, njashtu.

And you got to meet a bunch of editors and authors and agents

Dhe do të takoni një grumbull redaktorësh, autorësh dhe agjentësh

at very, very fancy lunches and dinners.

në dreka dhe darka tejet luksoze.

Ask me how fancy.

Më pyesni sa luksoze.

Audience: How fancy?

Publiku: Sa luksoze?

Lidia Yuknavitch: I'm making a confession: I stole three linen napkins --

Lidia Yuknavitch: Po ju rrëfej diçka: mora tre peceta pëlhure

(Laughter)

(Të qeshura)

from three different restaurants.

nga tre restaurante të ndryshme.

And I shoved a menu down my pants.

Dhe fsheha një meny poshtë pantallonave.

(Laughter)

(Të qeshura)

I just wanted some keepsakes so that when I got home,

Thjesht doja të kisha disa përkujtues, që kur të shkoj në shtëpi,

I could believe it had really happened to me.

të besoja që me të vërtetë ka ndodhur.

You know?

E keni parasysh?

The three writers I wanted to meet

Tre shkrimtarët që doja t’i takoja

were Carole Maso, Lynne Tillman and Peggy Phelan.

ishin Carole Maso, Lynne Tillman dhe Peggy Phelan.

These were not famous, best-selling authors,

Këto nuk ishin autore të famshme, me më së shumti shitje,

but to me, they were women-writer titans.

por për mua, ato ishin shkrimtare titane.

Carole Maso wrote the book that later became my art bible.

Carole Maso shkroi librin që më vonë u bë libri im i shenjtë.

Lynne Tillman më dha mundësinë të besoja

Lynne Tillman gave me permission to believe

that there was a chance my stories could be part of the world.

se ekzistonte një mundësi që tregimet e mia t'ishin pjesë e botës.

And Peggy Phelan reminded me

Peggy Phelan më kujtoi mua

that maybe my brains could be more important than my boobs.

se mbase truri im mund të ishte më i rëndësishëm se gjoksi im.

They weren't mainstream women writers,

Ato nuk ishin shkrimtaret kryesore,

but they were cutting a path through the mainstream

por ato po kalonin një shteg të rrjedhës kryesore

with their body stories,

me tregimet e tyre,

I like to think, kind of the way water cut the Grand Canyon.

më pëlqen të mendoj, sikur uji që kalon nëpër Kanionin e Madh.

It nearly killed me with joy

Pothuajse vdiqa nga gëzimi

to hang out with these three over-50-year-old women writers.

që të rrija me këto tre shkrimtare të vjetra mbi 50-vjeç.

And the reason it nearly killed me with joy

Dhe arsyeja se desh vdiqa nga gëzimi

is that I'd never known a joy like that.

është se kurrë nuk do të përjetoja një gëzim të tillë.

I'd never been in a room like that.

Unë kurrë nuk do të gjindesha në një dhomë si kjo.

My mother never went to college.

Nëna ime nuk shkoi kurrë në universitet.

And my creative career to that point

Dhe karriera ime krijuese deri në atë pikë

was a sort of small, sad, stillborn thing.

ishte një diçka e vogël, e trishtuar, e porsalindur.

So kind of in those first nights in New York I wanted to die there.

Kështu që në ato netët e para në New York doja të vdisja atje.

I was just like, "Kill me now. I'm good. This is beautiful."

Unë isha ashtu si, "Më vritni tani. Unë jam mirë. Kjo është e bukur".

Some of you in the room will understand what happened next.

Disa nga ju në sallë do të kuptoni se çfarë ndodhi më pas.

First, they took me to the offices of Farrar, Straus and Giroux.

Së pari, ata më çuan në zyrat e Farrar, Straus dhe Giroux.

Farrar, Straus and Giroux was like my mega-dream press.

Farrar, Straus dhe Giroux ishin si shtypi im mega-ëndërr.

I mean, T.S. Eliot and Flannery O'Connor were published there.

E kam fjalën, T.S. Eliot dhe Flannery O'Connor u botuan atje.

The main editor guy sat me down and talked to me for a long time,

Redaktori kryesor më uli dhe më foli për një kohë të gjatë,

trying to convince me I had a book in me

duke u përpjekur të më bindte që buronte një libër tek un

about my life as a swimmer.

për jetën time si notare.

You know, like a memoir.

E dini, si një biografi.

The whole time he was talking to me,

Gjatë gjithë kohës që ai po fliste me mua,

I sat there smiling and nodding like a numb idiot,

unë isha ulur atje duke buzëqeshur dhe duke u tundur si një idiote e mpirë,

with my arms crossed over my chest,

me krahët e kryqëzuar mbi gjoksin tim,

while nothing, nothing, nothing came out of my throat.

ndërsa asgjë, as edhe një fjalë nuk doli nga goja ime.

So in the end, he patted me on the shoulder

Kështu që në fund, ai më përkëdheli mbi supe

like a swim coach might.

si një trajner i notit.

And he wished me luck

Dhe më uroi fat

and he gave me some free books

dhe më dha disa libra falas

and he showed me out the door.

dhe më udhëhoqi drejt derës.

Next, they took me to the offices of W.W. Norton,

Më pas, ata më çuan në zyrat e W. W Norton,

where I was pretty sure I'd be escorted from the building

ku isha mjaft e sigurt se do të shoqërohesha nga ndërtesa

just for wearing Doc Martens.

vetëm se kisha veshur Doc Martens.

But that didn't happen.

Por kjo nuk ndodhi.

Being at the Norton offices

Të qënurit në zyrat e Nortonit

felt like reaching up into the night sky and touching the moon

më bëri të ndihem sikur po arrija në qiell dhe po prekja hënën

while the stars stitched your name across the cosmos.

ndërsa yjet po thurrnin emrin tim nëpër kozmos.

I mean, that's how big a deal it was to me.

Dua të them, kjo ishte diçka po kaq e madhe për mua.

You get it?

E kuptoni?

Their lead editor, Carol Houck Smith,

Redaktori i tyre kryesor, Carol Houck Smith,

leaned over right in my face with these beady, bright, fierce eyes

u përkul drejt me fytyrës sime me ata sy t'çelur, t'ndritshëm, t'ashpër

and said, "Well, send me something then, immediately!"

dhe tha, "Mirë pra, më dërgoni diçka atëherë, menjëherë!"

Shihni, tani shumica e njerëzve, veçanërisht njerëzit e TED,

See, now most people, especially TED people,

would have run to the mailbox, right?

do të vraponin drejt kutisë së postës, apo jo?

It took me over a decade to even imagine

M’u desh më shumë se një dekadë vetëm të imagjinoja

putting something in an envelope and licking a stamp.

të fusja diçka në një zarf dhe të vendosja një pullë.

On the last night,

Në natën e fundit,

I gave a big reading at the National Poetry Club.

dhashë një lexim të madh në Klubin Nacional të Poezisë.

And at the end of the reading,

Dhe në fund të leximit,

Katharine Kidde of Kidde, Hoyt & Picard Literary Agency,

Katharine Kidde e Kidde, Hoyt & Agjencia Letrare Picard,

walked straight up to me and shook my hand

ecën drejt meje dhe më shtrënguan dorën

and offered me representation, like, on the spot.

dhe më ofruan përfaqësim, aty për aty.

I stood there and I kind of went deaf.

Unë rrija aty dhe u bëra si e shurdhër.

Has this ever happened to you?

A ju ka ndodhur kjo ndonjëherë juve?

And I almost started crying

Dhe pothuajse fillova të qaja

because all the people in the room were dressed so beautifully,

sepse të gjithë njerëzit në sallë ishin të veshur shumë bukur,

and all that came out of my mouth was:

dhe e gjitha që doli nga goja ime ishte:

"I don't know. I have to think about it."

"Nuk e di. Duhet të mendoj për këtë."

And she said, "OK, then," and walked away.

Dhe ajo tha: "Në rregull, atëherë" dhe u largua.

All those open hands out to me, that small, sad stone in my throat ...

Gjithë ato duar të hapura për mua, ai gur i vogël dhe i trishtuar në fyt.

You see, I'm trying to tell you something about people like me.

E shihni, unë jam duke u përpjekur t'ju tregoj diçka për njerëz si unë.

Misfit people -- we don't always know how to hope or say yes

Njerëzit e mospërputhur, ne s'dimë gjithmonë si t'shpresojmë ose t'themi po

or choose the big thing,

ose t'zgjedhim gjënë e madhe,

even when it's right in front of us.

edhe kur ajo është mu para neve.

It's a shame we carry.

Është një turp që ne kemi.

It's the shame of wanting something good.

Është turpi i të dëshiruarit diçka të mirë.

It's the shame of feeling something good.

Është turpi të ndjejmë diçka të mirë.

It's the shame of not really believing we deserve to be in the room

Është turpi i të besuarit se vërtetë e meritojmë të jemi në dhomë

with the people we admire.

me njerëzit që i admirojmë.

If I could, I'd go back and I'd coach myself.

Nëse do të mundja, do të kthehesha dhe do të stërvitja vetën.

I'd be exactly like those over-50-year-old women who helped me.

Do të isha pikërisht si ato gra mbi 50-vjeçare që më ndihmuan.

I'd teach myself how to want things,

Do ta mësoja veten se si t'i dua gjërat,

how to stand up, how to ask for them.

si të ngrihem, si t'i kërkoj ato.

I'd say, "You! Yeah, you! You belong in the room, too."

Unë do të thoja: "Ti! Po, ti! Ti je pjesë e dhomës gjithashtu".

The radiance falls on all of us,

Shkëlqimi bie mbi të gjithë ne,

and we are nothing without each other.

dhe ne jemi asgjë pa njëri-tjetrin.

Instead, I flew back to Oregon,

Në vend të kësaj, unë fluturova përsëri në Oregon,

and as I watched the evergreens and rain come back into view,

dhe posa pashë që blerimi i përhershëm dhe shiu u kthyen në pamje,

I just drank many tiny bottles of airplane "feel sorry for yourself."

Unë thjesht piva disa shishe t'vogla në aeroplan "ndjej keqardhje për veten."

I thought about how, if I was a writer, I was some kind of misfit writer.

Mendova se, nëse do t'isha shkrimtare, do të isha një shkrimtare e mospëputhur.

Ajo që po them është,

What I'm saying is,

fluturova përsëri në Oregon pa një marrëveshje libri,

I flew back to Oregon without a book deal,

without an agent,

pa një agjendë,

and with only a headful and heart-ful of memories

dhe vetëm me një kokë dhe zemër me plotë kujtime

of having sat so near

e të pasurit kaq pranë

the beautiful writers.

shkrimtarët më të bukur.

Memory was the only prize I allowed myself.

Kujtimet ishin çmimi i vetëm që i lejova vetës.

And yet, at home in the dark,

Dhe akoma, në shtëpi në errësirë,

back in my underwear,

përsëri në mbathje,

I could still hear their voices.

ende mund të dëgjoja zërat e tyre.

They said, "Don't listen to anyone who tries to get you to shut up

Ata thanë: "Mos dëgjo këdo që përpiqet të të bëjë të heshtësh

or change your story."

ose të ndryshosh historinë tënde".

They said, "Give voice to the story only you know how to tell."

Ata thanë, "Jepini zë historisë që vetëm ti di si ta tregosh."

They said, "Sometimes telling the story

Ata thanë: "Ndonjëherë të tregosh histori

is the thing that saves your life."

është gjëja që shpëton jetën tënde".

Now I am, as you can see, the woman over 50.

Tani unë jam, siç mund ta shihni, gruaja mbi të 50-tat.

Dhe unë jam një shkrimtare.

And I'm a writer.

And I'm a mother.

Dhe unë jam një nënë.

And I became a teacher.

Dhe u bëra një mësuese.

Guess who my favorite students are.

Qellojani se kush janë nxënësit e mi të preferuar.

Although it didn't happen the day

Edhe pse nuk ndodhi ditën

kur letra e ëndrrave erdhi përmes kutisë sime postare,

that dream letter came through my mailbox,

I did write a memoir,

Unë shkrujta një biografi,

called "The Chronology of Water."

të quajtur "Kronologjia e Ujit."

In it are the stories of how many times I've had to reinvent a self

Në të janë tregimet se sa herë më është dashur të rikrijoj një vetvete

from the ruins of my choices,

nga rrënojat e zgjedhjeve të mia,

the stories of how my seeming failures were really just weird-ass portals

historitë se si dështimet e mia në dukje ishin po aq t'çuditshme

sikur portat për diçka të bukur.

to something beautiful.

All I had to do was give voice to the story.

Gjithë çfarë duhej të bëja ishte t’i jepja zë tregimit.

There's a myth in most cultures about following your dreams.

Ekziston një mit në shumicën e kulturave rreth ndjekjes së ëndrrave.

It's called the hero's journey.

Quhet udhëtimi i heroit.

But I prefer a different myth,

Por unë preferoj një mit tjetër,

that's slightly to the side of that

që është pak a shumë në anën e tij

or underneath it.

ose poshtë tij.

It's called the misfit's myth.

Quhet miti i mospërshtatjes.

And it goes like this:

Dhe shkon kështu:

even at the moment of your failure,

edhe në momentin e dështimit tuaj,

right then, you are beautiful.

pikërisht atëherë, ju jeni të bukur.

You don't know it yet,

Ju nuk e dini akoma,

but you have the ability to reinvent yourself

por ju keni aftësinë të rizbuloni vetën

endlessly.

pafund.

That's your beauty.

Kjo është bukuria juaj.

You can be a drunk,

Ti mund të jesh një i dehur,

you can be a survivor of abuse,

ti mund të jesh një i mbijetuar i abuzimeve

you can be an ex-con,

ti mund të jesh një ish i burgosur,

you can be a homeless person,

mund të jesh një i pastrehë,

you can lose all your money or your job or your husband

mund t'i humbasësh të gjitha paratë, punën ose burrin tënd

or your wife, or the worst thing of all,

ose gruan tënde, ose më e keqja nga të gjitha,

a child.

një fëmijë.

You can even lose your marbles.

Ju madje mund të humbni mëndjen tuaj.

You can be standing dead center in the middle of your failure

Ju mund të qëndroni në qendër si i vdekur në mes të dështimit tuaj

and still, I'm only here to tell you,

dhe prapë, unë jam këtu për të ju thënë,

you are so beautiful.

ju jeni shumë të bukur.

Your story deserves to be heard,

Historia juaj meriton të dëgjohet,

because you, you rare and phenomenal misfit,

sepse ju, ju të mospërputhur të rrallë dhe fenomenal

you new species,

ju lloj i ri,

are the only one in the room

jeni të vetmit në dhomë

who can tell the story

që mund të tregoni një histori

the way only you would.

në atë mënyrë që vetëm ju do ta bënit.

And I'd be listening.

Dhe unë do ta dëgjoja.

Thank you.

Ju falemnderit.

(Applause)

(Duartrokitje)