The beauty of being a misfit | Lidia Yuknavitch

Vertaald door: Peter van de Ven Nagekeken door: Axel Saffran

So I know TED is about a lot of things that are big,

Ik weet dat TED over een hoop grote dingen gaat,

but I want to talk to you about something very small.

maar ik wil het over iets heel kleins hebben.

So small, it's a single word.

Zo klein dat het één enkel woord is.

Het woord 'zonderling'.

The word is "misfit."

It's one of my favorite words, because it's so literal.

Het is een van mijn favoriete woorden; het beschrijft de afzondering zo goed.

I mean, it's a person who sort of missed fitting in.

Ik bedoel, het is iemand die overal buiten staat,

Or a person who fits in badly.

die nergens echt bij hoort.

Or this: "a person who is poorly adapted

Of iemand die zich slecht kan inpassen

to new situations and environments."

in nieuwe situaties en omgevingen.

I'm a card-carrying misfit.

Ik ben een geregistreerde zonderling.

And I'm here for the other misfits in the room,

Ik ben hier voor de andere zonderlingen in de zaal,

because I'm never the only one.

want ik ben nooit de enige.

I'm going to tell you a misfit story.

Ik ga je een zonderling verhaal vertellen.

Somewhere in my early 30s,

Ik was begin 30

the dream of becoming a writer came right to my doorstep.

toen de droom van schrijver worden zich bij me aandiende.

Actually, it came to my mailbox

Om precies te zijn, kreeg ik een brief in de bus

in the form of a letter that said I'd won a giant literary prize

die zei dat ik een enorme literaire prijs had gewonnen

for a short story I had written.

voor een kort verhaal dat ik had geschreven.

The short story was about my life as a competitive swimmer

Dat verhaal ging over mijn leven als wedstrijdzwemster

and about my crappy home life,

en mijn waardeloze privéleven,

and a little bit about how grief and loss can make you insane.

en een beetje over verdriet en verlies je tot waanzin kunnen drijven.

The prize was a trip to New York City to meet big-time editors and agents

De prijs was een reis naar New York om topredacteurs, topvertegenwoordigers

and other authors.

en andere auteurs te ontmoeten.

So kind of it was the wannabe writer's dream, right?

Het was een droom voor iemand die schrijver wil worden, toch?

You know what I did the day the letter came to my house?

Weet je wat ik deed toen ik die brief kreeg?

Because I'm me,

Omdat ik mezelf ben,

I put the letter on my kitchen table,

legde ik de brief op mijn keukentafel,

I poured myself a giant glass of vodka

ik schonk mezelf een enorm glas wodka in

with ice and lime,

met ijs en citroen,

and I sat there in my underwear for an entire day,

en ik ging daar in mijn ondergoed

een godganse dag naar die brief zitten kijken.

just staring at the letter.

I was thinking about all the ways I'd already screwed my life up.

Ik dacht na over alle manieren waarop ik mijn leven al had verziekt.

Who the hell was I to go to New York City

Wie was ik, in godsnaam, om naar New York te gaan

and pretend to be a writer?

en net te doen of ik een schrijver was.

Who was I?

Wie was ik?

Dat zal ik je vertellen.

I'll tell you.

I was a misfit.

Ik was een zonderling.

Like legions of other children,

Net als een heel leger andere kinderen.

I came from an abusive household

Ik kwam uit een gewelddadig gezin,

that I narrowly escaped with my life.

waar ik ternauwernood levend uit kwam.

I already had two epically failed marriages underneath my belt.

Ik had al twee spectaculair geflopte huwelijken achter de rug.

I'd flunked out of college not once but twice

Ik had mijn universitaire studie niet één, maar twee keer verprutst,

and maybe even a third time that I'm not going to tell you about.

en misschien zelfs een derde keer, maar dat vertel ik je niet eens.

(Laughter)

(Gelach)

And I'd done an episode of rehab for drug use.

Ik had een rehabilitatieperiode voor drugsgebruik achter de rug

And I'd had two lovely staycations in jail.

en een paar korte vakantiereisjes naar de gevangenis.

Ik ben hier dus wel op mijn plaats.

So I'm on the right stage.

(Laughter)

(Gelach)

But the real reason, I think, I was a misfit,

Maar de echte reden dat ik een zonderling was,

is waarschijnlijk dat mijn dochter op haar geboortedag was overleden

is that my daughter died the day she was born,

and I hadn't figured out how to live with that story yet.

en ik er nog niet uit was hoe ik daarmee kon leven.

After my daughter died I also spent a long time homeless,

Nadat mijn dochter overleed, was ik ook lange tijd dakloos.

living under an overpass

Ik woonde onder een viaduct

in a kind of profound state of zombie grief and loss

in een soort diepe staat van zombieverdriet en -verlies,

that some of us encounter along the way.

dat sommigen van ons nu eenmaal tegenkomen.

Maybe all of us, if you live long enough.

Misschien wij allemaal wel, als we lang genoeg leven.

You know, homeless people are some of our most heroic misfits,

Weet je, daklozen behoren tot onze meest heldhaftige zonderlingen,

because they start out as us.

want ze beginnen als ons.

So you see, I'd missed fitting in to just about every category out there:

Je ziet, zo ongeveer geen enkele rol paste me:

daughter, wife, mother, scholar.

dochter, echtgenote, moeder, student.

And the dream of being a writer

De droom van schrijver worden

was really kind of like a small, sad stone in my throat.

was eigenlijk een soort klein, zielig steentje in mijn keel.

It was pretty much in spite of myself that I got on that plane

Ondanks mezelf heb ik dat vliegtuig genomen

and flew to New York City,

en ben ik naar New York gevlogen,

where the writers are.

waar de schrijvers zijn.

Fellow misfits, I can almost see your heads glowing.

Collega zonderlingen -- ik zie bijna jullie hoofden gloeien.

I can pick you out of a room.

Ik pik jullie er altijd zo uit.

At first, you would've loved it.

Je had het eerst geweldig gevonden.

You got to choose the three famous writers you wanted to meet,

Je mocht drie beroemde schrijvers uitkiezen die je wilde ontmoeten

and these guys went and found them for you.

en deze mensen gingen ze voor je opzoeken.

You got set up at the Gramercy Park Hotel,

Je logeerde in het Gramercy Park Hotel,

where you got to drink Scotch late in the night

waar je 's avonds laat whiskey zat te drinken

with cool, smart, swank people.

met coole, slimme opscheppers.

And you got to pretend you were cool and smart and swank, too.

En jij mocht ook doen alsof je cool, slim en succesvol was.

And you got to meet a bunch of editors and authors and agents

En je ontmoette een heleboel redacteurs en auteurs en agenten

at very, very fancy lunches and dinners.

op heel erg sjieke lunches en diners.

Ask me how fancy.

Vraag me hoe sjiek.

Audience: How fancy?

Publiek: Hoe sjiek?

Lidia Yuknavitch: I'm making a confession: I stole three linen napkins --

Lidia Yuknavitch: Laat ik eerlijk zijn: ik heb drie linnen servetten gestolen --

(Laughter)

(Gelach)

from three different restaurants.

uit drie verschillende restaurants.

And I shoved a menu down my pants.

En ik schoof een menu in mijn broek.

(Laughter)

(Gelach)

I just wanted some keepsakes so that when I got home,

Ik wilde gewoon wat souvenirs, zodat als ik thuis zou komen

I could believe it had really happened to me.

ik zou kunnen geloven dat het echt was gebeurd.

You know?

Snap je?

The three writers I wanted to meet

De drie schrijvers die ik wilde ontmoeten,

were Carole Maso, Lynne Tillman and Peggy Phelan.

waren Carole Maso, Lynne Tillman en Peggy Phelan.

These were not famous, best-selling authors,

Het waren geen beroemde schrijvers van bestsellers,

but to me, they were women-writer titans.

maar het waren mijn helden onder de vrouwelijke auteurs.

Carole Maso wrote the book that later became my art bible.

Carole Maso schreef het boek dat later mijn kunstbijbel zou worden.

Lynne Tillman gave me permission to believe

Lynne Tillman gaf me toestemming te geloven

that there was a chance my stories could be part of the world.

dat er een kans was dat mijn verhalen deel konden uitmaken van de wereld.

And Peggy Phelan reminded me

En Peggy Phelan herinnerde mij eraan

that maybe my brains could be more important than my boobs.

dat mijn hersens wel eens belangrijker zouden kunnen zijn dan mijn borsten.

They weren't mainstream women writers,

Ze waren geen doorsnee schrijfsters,

but they were cutting a path through the mainstream

ze baanden juist een nieuwe weg door dat doorsnee denken

with their body stories,

met hun lichaamsverhalen,

zoals ik me voorstel dat ooit het water de Grand Canyon uitgeslepen moet hebben.

I like to think, kind of the way water cut the Grand Canyon.

It nearly killed me with joy

Ik ging bijna stuk van geluk

to hang out with these three over-50-year-old women writers.

tijdens die ontmoetingen met die drie vrouwelijke auteurs van 50-plus.

And the reason it nearly killed me with joy

Ik ging bijna stuk van geluk,

is that I'd never known a joy like that.

omdat ik dat soort geluk nooit had gekend,

I'd never been in a room like that.

of in een dergelijke kamer was geweest.

My mother never went to college.

Mijn moeder had niet gestudeerd.

And my creative career to that point

En mijn creatieve loopbaan tot dan toe

was a sort of small, sad, stillborn thing.

leek op een klein, zielig, doodgeboren ding.

So kind of in those first nights in New York I wanted to die there.

In die eerste nachten in New York hadden ze me mogen komen halen.

I was just like, "Kill me now. I'm good. This is beautiful."

Ik had zoiets van : "Ik ben klaar. Ik kan nu sterven. Dit is prachtig."

Some of you in the room will understand what happened next.

Sommigen van jullie begrijpen al wat er vervolgens gebeurde.

First, they took me to the offices of Farrar, Straus and Giroux.

Eerst namen ze me mee naar het kantoor van Farrar, Straus en Giroux.

Farrar, Straus and Giroux was like my mega-dream press.

Farrar, Straus en Giroux was voor mij de ultieme uitgeverij.

I mean, T.S. Eliot and Flannery O'Connor were published there.

T.S. Eliot en Flannery O'Connor waren daar gepubliceerd.

The main editor guy sat me down and talked to me for a long time,

De hoofdredacteur stak een lang verhaal tegen me af

trying to convince me I had a book in me

om me ervan te overtuigen

dat ik een boek in me had over mijn zwemmersleven.

about my life as a swimmer.

You know, like a memoir.

Als memoires, als het ware.

The whole time he was talking to me,

De hele tijd dat hij aan het woord was,

I sat there smiling and nodding like a numb idiot,

zat ik te glimlachen en te knikken als een gevoelloze idioot,

with my arms crossed over my chest,

mijn armen gekruist,

while nothing, nothing, nothing came out of my throat.

terwijl er niets, niets, niets uit mijn mond kwam.

So in the end, he patted me on the shoulder

Dus uiteindelijk gaf hij me een klopje op de schouder,

like a swim coach might.

zoals een zwemcoach gedaan zou hebben.

And he wished me luck

Hij wenste me geluk,

and he gave me some free books

gaf me wat gratis boeken

and he showed me out the door.

en begeleidde me naar buiten.

Next, they took me to the offices of W.W. Norton,

Toen namen ze me mee naar het kantoor van W.W. Norton,

where I was pretty sure I'd be escorted from the building

waar ik er zeker van was dat ze me buiten zouden zetten

just for wearing Doc Martens.

voor het dragen van dit soort schoenen.

But that didn't happen.

Maar dat gebeurde niet.

Being at the Norton offices

Op het kantoor van Norton zijn,

felt like reaching up into the night sky and touching the moon

voelde als omhoog reiken in de hemel en de maan aanraken

while the stars stitched your name across the cosmos.

terwijl de sterren mijn naam spelden in de nachtelijke uitspanning.

I mean, that's how big a deal it was to me.

Om maar aan te geven wat dit voor mij betekende.

You get it?

Snap je?

Their lead editor, Carol Houck Smith,

Hun hoofdredacteur, Carol Houck Smith,

leaned over right in my face with these beady, bright, fierce eyes

keek me strak aan met van die felle, heldere kraaloogjes en zei:

and said, "Well, send me something then, immediately!"

"Nou, stuur me dan onmiddellijk iets!"

See, now most people, especially TED people,

De meeste mensen, en zeker TED-mensen,

would have run to the mailbox, right?

waren direct naar hun brievenbus gerend, toch?

It took me over a decade to even imagine

Het kostte me meer dan tien jaar om me voor te kunnen stellen

putting something in an envelope and licking a stamp.

dat ik iets in een enveloppe deed en aan een postzegel likte.

On the last night,

Op de laatste avond

I gave a big reading at the National Poetry Club.

gaf ik een lange lezing op de Nationale Poëzie Club.

And at the end of the reading,

Aan het eind van die lezing,

Katharine Kidde of Kidde, Hoyt & Picard Literary Agency,

kwam Katharine Kidde van Literair Agentschap Kidde, Hoyt & Picard,

walked straight up to me and shook my hand

recht op me af, ze schudde me de hand

and offered me representation, like, on the spot.

en bood me plompverloren aan om mij te vertegenwoordigen.

I stood there and I kind of went deaf.

Ik stond daar en werd plotsklaps doof, of zo.

Has this ever happened to you?

Heb je dat wel eens gehad?

And I almost started crying

Ik begon bijna te huilen,

because all the people in the room were dressed so beautifully,

iedereen daar zag er zo prachtig uit,

and all that came out of my mouth was:

en het enige wat ik kon zeggen was:

"I don't know. I have to think about it."

"Ik weet niet. Ik moet erover nadenken."

And she said, "OK, then," and walked away.

Ze zei: "Wat je wilt", en liep weg.

All those open hands out to me, that small, sad stone in my throat ...

Al die uitnodigende handen en dat kleine, zielige steentje in mijn keel ...

You see, I'm trying to tell you something about people like me.

Ik probeer je iets duidelijk te maken over mensen zoals ik.

Misfit people -- we don't always know how to hope or say yes

Zonderlingen -- we weten niet altijd hoe we moeten hopen of ja zeggen

or choose the big thing,

of het grote ding te kiezen,

even when it's right in front of us.

al staat het recht voor onze neus.

It's a shame we carry.

Die schaamte dragen we in ons.

It's the shame of wanting something good.

De schaamte iets goeds te willen.

It's the shame of feeling something good.

De schaamte iets goeds te voelen.

It's the shame of not really believing we deserve to be in the room

De schaamte van het niet echt geloven dat we in dezelfde ruimte mogen zijn

with the people we admire.

als mensen die we bewonderen.

If I could, I'd go back and I'd coach myself.

Als ik kon, ging ik terug en coachte ik mezelf.

I'd be exactly like those over-50-year-old women who helped me.

Ik zou hetzelfde doen als die 50-plussers die me hielpen.

I'd teach myself how to want things,

Ik zou mezelf leren hoe dingen te willen,

how to stand up, how to ask for them.

hoe voor mezelf op te komen en erom te vragen.

I'd say, "You! Yeah, you! You belong in the room, too."

Ik zou zeggen: "Jij! Ja, jij! Jij hoort er ook bij."

The radiance falls on all of us,

De straling valt op ons allemaal

and we are nothing without each other.

en we zijn niets zonder elkaar.

Instead, I flew back to Oregon,

Maar nee, ik vloog terug naar Oregon.

and as I watched the evergreens and rain come back into view,

Terwijl het eeuwige groen en de regens weer in beeld verschenen

I just drank many tiny bottles of airplane "feel sorry for yourself."

dronk ik een groot aantal mini-flesjes zelfmedelijden.

I thought about how, if I was a writer, I was some kind of misfit writer.

Ik dacht, als ik al schrijver ben, dan toch een soort zonderling-schrijver.

What I'm saying is,

Ik bedoel te zeggen:

I flew back to Oregon without a book deal,

ik vloog terug naar Oregon zonder contract, zonder agent,

without an agent,

and with only a headful and heart-ful of memories

en alleen een hoofd en een hart vol herinneringen

of having sat so near

aan dat ik daar gezeten had,

zo dicht bij de prachtige schrijvers.

the beautiful writers.

Memory was the only prize I allowed myself.

Herinneringen waren de enige prijs die ik mezelf toestond.

And yet, at home in the dark,

En toch, thuis in het donker,

back in my underwear,

weer in mijn ondergoed,

I could still hear their voices.

kon ik hun stemmen nog horen.

They said, "Don't listen to anyone who tries to get you to shut up

Ze zeiden: "Luister niet naar mensen die je proberen het zwijgen op te leggen

or change your story."

of je verhaal te veranderen."

They said, "Give voice to the story only you know how to tell."

Ze zeiden: "Vertel het verhaal dat alleen jij kunt vertellen.

They said, "Sometimes telling the story

Soms is het vertellen van het verhaal

is the thing that saves your life."

hetgeen wat je leven zal redden."

Now I am, as you can see, the woman over 50.

Nu ben ik, zoals je kunt zien, de 50-plusser.

And I'm a writer.

En ik ben schrijver.

And I'm a mother.

En moeder.

And I became a teacher.

En ik ben leraar geworden.

Guess who my favorite students are.

Wie denk je dat mijn favoriete leerlingen zijn?

Although it didn't happen the day

Ook al gebeurde het niet op de dag

that dream letter came through my mailbox,

dat die droombrief in mijn bus viel,

I did write a memoir,

ik schreef wel memoires

called "The Chronology of Water."

genaamd 'The Chronology of Water'.

In it are the stories of how many times I've had to reinvent a self

Het beschrijft hoe vaak ik mezelf opnieuw heb moeten opbouwen

from the ruins of my choices,

vanuit de puinhopen van mijn keuzes,

the stories of how my seeming failures were really just weird-ass portals

de verhalen over hoe mijn schijnbare missers

in werkelijkheid slechts bizarre doorgangen waren

to something beautiful.

naar iets moois.

All I had to do was give voice to the story.

Alles wat ik hoefde te doen, was het verhaal vorm geven.

There's a myth in most cultures about following your dreams.

Er bestaat een mythe in de meeste culturen over je eigen dromen volgen.

It's called the hero's journey.

Ze heet 'het pad van de held'.

But I prefer a different myth,

Ik geef de voorkeur aan een andere mythe,

that's slightly to the side of that

die er net iets naast of onder ligt.

or underneath it.

It's called the misfit's myth.

Ze heet 'het pad van de zonderling'.

And it goes like this:

Ze gaat als volgt:

even at the moment of your failure,

zelf op het moment van je falen,

right then, you are beautiful.

precies dan, ben je mooi.

You don't know it yet,

Je weet het nog niet,

but you have the ability to reinvent yourself

maar jij hebt het vermogen jezelf opnieuw uit te vinden,

endlessly.

steeds opnieuw.

That's your beauty.

Dat is je schoonheid.

You can be a drunk,

Je kan een dronkaard zijn,

you can be a survivor of abuse,

of je hebt mishandeling overleefd,

you can be an ex-con,

of je bent ex-bajesklant,

you can be a homeless person,

of een dakloze,

you can lose all your money or your job or your husband

je kunt al je geld verliezen of je baan of je man

or your wife, or the worst thing of all,

of je vrouw, of het ergst van alles:

a child.

een kind.

You can even lose your marbles.

Je kunt zelfs gek worden.

You can be standing dead center in the middle of your failure

Je kunt daar staan, midden in je puinhoop,

and still, I'm only here to tell you,

dan nóg sta ik hier enkel om jou te vertellen

you are so beautiful.

hoe mooi je bent!

Your story deserves to be heard,

Je verhaal verdient het om te worden gehoord,

because you, you rare and phenomenal misfit,

want jij, zeldzame fenomenale zonderling,

you new species,

jij nieuwe soort,

are the only one in the room

bent de enige hier

who can tell the story

die het verhaal kan vertellen

the way only you would.

zoals jij alleen dat kunt.

And I'd be listening.

En ik zou luisteren.

Thank you.

Dankjewel.

(Applause)

(Applaus)