The beauty of being a misfit | Lidia Yuknavitch

Çeviri: Meltem Sendag Gözden geçirme: Yunus ASIK

So I know TED is about a lot of things that are big,

Biliyorum TED konuşmaları büyük şeyler hakkında.

but I want to talk to you about something very small.

Ama ben sizinle, çok küçük bir şey hakkında konuşmak istiyorum.

So small, it's a single word.

Çok küçük bir şey, sadece bir kelime.

The word is "misfit."

"Uyumsuz" kelimesi.

It's one of my favorite words, because it's so literal.

En sevdiğim kelimelerden birisi, çünkü düz anlamlı bir kelime.

I mean, it's a person who sort of missed fitting in.

Uyum sağlayamayan bir insanı anlatıyor.

Or a person who fits in badly.

Veya kötü uyum sağlayan birisini.

Or this: "a person who is poorly adapted

Ya da şunu: "Yeni durumlara ve koşullara

to new situations and environments."

kötü adapte olmuş bir kişi".

I'm a card-carrying misfit.

Ben resmî olarak bir uyumsuzum.

And I'm here for the other misfits in the room,

Eminim ki bu odada başka uyumsuzlar da var,

because I'm never the only one.

çünkü hiçbir zaman sadece ben olmam.

I'm going to tell you a misfit story.

Size bir uyumsuz hikâyesi anlatacağım.

Somewhere in my early 30s,

30'larımın başında,

the dream of becoming a writer came right to my doorstep.

yazar olma hayali kapıma kadar geldi.

Actually, it came to my mailbox

Aslında posta kutuma geldi,

in the form of a letter that said I'd won a giant literary prize

bir mektup şeklinde.

Yazdığım kısa bir hikâye için büyük bir edebiyat ödülü kazanmıştım.

for a short story I had written.

The short story was about my life as a competitive swimmer

Bu kısa hikâye benim hırslı bir yüzücü olarak hayatım üzerineydi

and about my crappy home life,

ve berbat ev yaşamım,

and a little bit about how grief and loss can make you insane.

biraz da keder ve kayıp vermenin insanı nasıl delirttiğiyle ilgiliydi.

The prize was a trip to New York City to meet big-time editors and agents

Ödül, önemli editörlerle, ajanslarla ve başka yazarlarla tanışmak amaçlı

and other authors.

bir New York gezisiydi.

So kind of it was the wannabe writer's dream, right?

Yazar olmak isteyen birisi için çok iyi bir fırsat, değil mi?

You know what I did the day the letter came to my house?

Eve mektup geldiği gün ne yaptım biliyor musunuz?

Because I'm me,

Ben böyleyim işte...

I put the letter on my kitchen table,

Mektubu mutfak masasının üzerine bıraktım,

I poured myself a giant glass of vodka

kendime bir bardak buzlu ve limonlu

with ice and lime,

votka koydum

and I sat there in my underwear for an entire day,

ve bütün gün orada iç çamaşırlarımla oturarak,

just staring at the letter.

mektuba bakıp durdum.

I was thinking about all the ways I'd already screwed my life up.

Hayatımı berbat ettiğim her türlü anı düşündüm.

Who the hell was I to go to New York City

Ben kim oluyordum ki New York'a gidecektim

and pretend to be a writer?

ve bir yazarmışım gibi davranacaktım?

Who was I?

Kimdim ben?

I'll tell you.

Anlatayım.

I was a misfit.

Ben bir uyumsuzdum.

Like legions of other children,

Diğer bir sürü çocuk gibi,

I came from an abusive household

kötü davranış eğilimleri olan bir aileden geliyorum.

that I narrowly escaped with my life.

Öyle ki, kendimi zor kurtardım.

I already had two epically failed marriages underneath my belt.

İki tane feci başarısız sonuçlanmış evliliğin yükünü taşıyorum.

I'd flunked out of college not once but twice

Okuldan bir kere değil, iki kere atıldım.

and maybe even a third time that I'm not going to tell you about.

Hatta belki üç kere, üçüncüyü burada anlatmayacağım.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And I'd done an episode of rehab for drug use.

Uyuşturucu kullanımı rehabilitasyonu geçirdiğim bir dönemim oldu.

And I'd had two lovely staycations in jail.

Ve hapiste geçirdiğim iki muhteşem dönemim var.

So I'm on the right stage.

Yani bu sahneye çok uyuyorum.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But the real reason, I think, I was a misfit,

Ama bence, uyumsuz birisi olmamın gerçek sebebi,

is that my daughter died the day she was born,

kızımın doğduğu gün ölmüş olması

and I hadn't figured out how to live with that story yet.

ve benim bununla nasıl baş edeceğimi

henüz bilemiyor olmamdı.

After my daughter died I also spent a long time homeless,

Kızım öldükten sonra uzun bir süre evsiz yaşadım,

living under an overpass

bir üst geçidin altında,

in a kind of profound state of zombie grief and loss

derin bir yas ve kayıp hâli içerisinde.

that some of us encounter along the way.

Yolda bazılarımızın başına geldiği gibi.

Maybe all of us, if you live long enough.

Belki yeterince uzun yaşarsak, hepimize olabilir.

You know, homeless people are some of our most heroic misfits,

Bilirsiniz, evsiz insanlar, aramızdaki en büyük uyumsuzlardandır.

because they start out as us.

Çünkü yola bizim gibi başlarlar.

So you see, I'd missed fitting in to just about every category out there:

Gördüğünüz gibi, neredeyse, hiçbir kategori içerisinde

uyumu yakalayamadım.

daughter, wife, mother, scholar.

Evlat, eş, anne veya öğrenci olarak.

And the dream of being a writer

Ve yazar olma hayali, boğazımda kalmış hüzünlü bir taş gibiydi.

was really kind of like a small, sad stone in my throat.

It was pretty much in spite of myself that I got on that plane

Neredeyse kendime rağmen o uçağa bindim.

and flew to New York City,

New York'a uçtum,

where the writers are.

yazarların olduğu yere.

Sevgili uyumsuzlar, gözlerinizin parladığını görebiliyorum.

Fellow misfits, I can almost see your heads glowing.

I can pick you out of a room.

Sizi bir odada rahatça ayırt edebilirim.

At first, you would've loved it.

Başta çok güzel görünüyordu.

You got to choose the three famous writers you wanted to meet,

Tanışmak istediğiniz üç ünlü yazar seçiyordunuz

and these guys went and found them for you.

ve bu insanlar sizin için onları bulup getiriyorlardı.

You got set up at the Gramercy Park Hotel,

Gramercy Park Otel'de kalıyordunuz,

where you got to drink Scotch late in the night

gece geç saatte Scotch viski içebiliyordunuz,

with cool, smart, swank people.

harika, akıllı, havalı insanlarla.

And you got to pretend you were cool and smart and swank, too.

Onlar gibi harika, akıllı ve gösterişliymişsiniz gibi

davranmanız gerekiyordu.

And you got to meet a bunch of editors and authors and agents

Editörler, yazarlar ve ajanslarla tanışıyordunuz,

at very, very fancy lunches and dinners.

çok ama çok şık öğle ve akşam yemeklerinde.

Ask me how fancy.

Ne kadar şık olduğunu sorun.

Seyirciler: Ne kadar şık?

Audience: How fancy?

Lidia Yuknavitch: Bir itirafta bulunayım: Üç adet keten peçete çaldım,

Lidia Yuknavitch: I'm making a confession: I stole three linen napkins --

(Laughter)

(Kahkahalar)

üç farklı restorandan.

from three different restaurants.

And I shoved a menu down my pants.

Menüyü araklamaya çalıştım.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I just wanted some keepsakes so that when I got home,

Sadece eve döndüğümde bir hatıra olsun istedim ki,

I could believe it had really happened to me.

bunun gerçekten benim başıma geldiğine inanabileyim.

You know?

Biliyor musunuz,

The three writers I wanted to meet

tanışmak istediğim üç yazar

were Carole Maso, Lynne Tillman and Peggy Phelan.

Carole Maso, Lynne Tillman ve Peggy Phelan idi.

These were not famous, best-selling authors,

Onlar meşhur, çok satan yazarlar değillerdi,

but to me, they were women-writer titans.

ancak bana göre dev kadın-yazarlardı.

Carole Maso wrote the book that later became my art bible.

Carole Maso, sanat alanında sonradan kutsal kitabım olacak kitabı yazdı.

Lynne Tillman bana inanabilme gücü verdi,

Lynne Tillman gave me permission to believe

that there was a chance my stories could be part of the world.

hikâyelerimin dünyanın bir parçası

olabileceğine inanmanın gücünü.

And Peggy Phelan reminded me

Ve Peggy Phelan bana,

that maybe my brains could be more important than my boobs.

beynimin memelerimden daha önemli olabileceğini hatırlattı.

Onlar ana akım kadın yazarlar değillerdi,

They weren't mainstream women writers,

ancak ana akımın içerisindeki bir yolu kesiyorlardı,

but they were cutting a path through the mainstream

bedene dair hikâyeler anlatarak.

with their body stories,

I like to think, kind of the way water cut the Grand Canyon.

Suyun Büyük Kanyon'u keserek içinden akması gibi.

It nearly killed me with joy

Neredeyse zevkten ölüyordum,

to hang out with these three over-50-year-old women writers.

bu 50'lerindeki üç kadın yazarla takılırken.

And the reason it nearly killed me with joy

Bu kadar zevk almış olmamın sebebi

is that I'd never known a joy like that.

böyle bir zevkin varlığını daha önceden bilmiyor olmamdı.

I'd never been in a room like that.

Böyle bir odanın içerisinde daha önce hiç bulunmamıştım.

My mother never went to college.

Annem okula hiç gitmedi.

And my creative career to that point

Ve benim yaratıcı kariyerim, o zamana kadar,

küçük, hüzünlü ve geleceği olmayan bir şeydi.

was a sort of small, sad, stillborn thing.

So kind of in those first nights in New York I wanted to die there.

Ben de, New York'taki ilk gecelerimde adeta ölmek istedim.

I was just like, "Kill me now. I'm good. This is beautiful."

"Şimdi öldür beni. Şu an iyiyim. Böyle güzel." diye düşünüyordum.

Buradaki bazılarınız sonra ne olduğunu tahmin edeceklerdir.

Some of you in the room will understand what happened next.

First, they took me to the offices of Farrar, Straus and Giroux.

Beni önce Farrar, Straus ve Giroux'taki ofislerine götürdüler.

Farrar, Straus ve Giroux benim en büyük hayallerimi süsleyen

Farrar, Straus and Giroux was like my mega-dream press.

yayınevleriydi.

I mean, T.S. Eliot and Flannery O'Connor were published there.

T.S. Eliot ve Flannery O'Connor buralardan çıkmışlardı.

Baş editör bana uzun bir konuşma yaptı,

The main editor guy sat me down and talked to me for a long time,

içimde, yüzücü hayatımla ilgili bir kitap olduğuna

trying to convince me I had a book in me

beni ikna etmeye çalıştı.

about my life as a swimmer.

You know, like a memoir.

Bilirsiniz, bir biyografi gibi.

The whole time he was talking to me,

Benimle konuştuğu tüm zaman boyunca

I sat there smiling and nodding like a numb idiot,

gülümseyerek ve kafa sallayarak, elleri göğsünün üzerinde kenetlenmiş

with my arms crossed over my chest,

duygusuz bir aptal gibi oturdum.

while nothing, nothing, nothing came out of my throat.

Hiçbir şey ama hiçbir şey söyleyemiyordum.

So in the end, he patted me on the shoulder

Sonunda, omzumu hafifçe sıvazladı,

like a swim coach might.

aynı bir yüzücü koçunun yapacağı gibi

And he wished me luck

ve bana şans diledi.

and he gave me some free books

Bana bazı bedava kitaplar verdi

and he showed me out the door.

ve beni kapıya doğru yönlendirdi.

Sonra beni, W.W Norton ofisine götürdüler.

Next, they took me to the offices of W.W. Norton,

where I was pretty sure I'd be escorted from the building

Aslında beni dışarı atacaklarından emindim,

just for wearing Doc Martens.

Doc Martens (bir ayakkabı markası) giymiş olduğum için.

But that didn't happen.

Ancak böyle bir şey olmadı.

Being at the Norton offices

Norton ofisinde olmak,

felt like reaching up into the night sky and touching the moon

gece gökyüzüne çıkıp aya dokunurken,

while the stars stitched your name across the cosmos.

bir yandan yıldızların evrene isminizi yazması gibi bir şeydi.

Yani, bunun benim için ne kadar büyük olduğunu anlatmaya çalışıyorum.

I mean, that's how big a deal it was to me.

You get it?

Anlayabildiniz mi?

Their lead editor, Carol Houck Smith,

Baş editör, Carol Houck Smith,

parlak ve ateşli gözlerini dikerek yüzüme doğru eğildi

leaned over right in my face with these beady, bright, fierce eyes

and said, "Well, send me something then, immediately!"

ve dedi ki, "Bana bir şeyler gönder, bir an önce!"

Şimdi, insanların birçoğu, özellikle TED insanları,

See, now most people, especially TED people,

would have run to the mailbox, right?

böyle bir durumda hemen posta kutularına koşarlar, değil mi?

It took me over a decade to even imagine

Sadece bir zarfa bir şeyler koyup üzerine bir pul yapıştırmayı

putting something in an envelope and licking a stamp.

hayal etmem bile neredeyse yıllar aldı.

On the last night,

Son gece,

I gave a big reading at the National Poetry Club.

Ulusal Şiir Klubü'nde bir okuma yaptım.

And at the end of the reading,

Okumanın sonunda,

Katharine Kidde of Kidde, Hoyt & Picard Literary Agency,

Kidde, Hoyt & Picard Edebiyat Ajansı'ndan Katharine Kidde,

walked straight up to me and shook my hand

direkt bana doğru geldi ve elimi sıktı

and offered me representation, like, on the spot.

ve bana, o an, orada, temsilcim olmayı önerdi.

I stood there and I kind of went deaf.

Orada öyle durdum, sanki onu duymuyordum.

Has this ever happened to you?

Böyle bir şey hiç sizin başınıza geldi mi?

And I almost started crying

Neredeyse ağlayacaktım,

because all the people in the room were dressed so beautifully,

çünkü odadaki herkes çok güzel ve özenliydi.

and all that came out of my mouth was:

Benim ağzımdan sadece şu çıkabildi:

"I don't know. I have to think about it."

"Bilmiyorum, düşünmem lazım."

And she said, "OK, then," and walked away.

"Tamam o zaman" dedi ve gitti.

All those open hands out to me, that small, sad stone in my throat ...

Tüm önümde açılan kapılar ve boğazımdaki o küçük, hüzünlü yumru...

You see, I'm trying to tell you something about people like me.

Anlıyor musunuz, size benim gibi insanlar ile ilgili bir şey anlatmaya çalışıyorum.

Misfit people -- we don't always know how to hope or say yes

Uyumsuz insanlar ---bizler çoğu zaman nasıl umut edeceğimizi

veya nasıl evet diyeceğimizi

or choose the big thing,

veya o büyük şeyi seçeceğimizi bilemiyoruz,

even when it's right in front of us.

o şey gözümüzün önünde olsa bile.

It's a shame we carry.

Bu bizim taşıdığımız bir nevi utanç.

It's the shame of wanting something good.

İyi bir şey istiyor olmanın utancı.

It's the shame of feeling something good.

İyi bir şey hissediyor olmanın utancı.

It's the shame of not really believing we deserve to be in the room

Hayranlık duyduğumuz insanlarla, bu odada olmayı

gerçekten hak ettiğimize inanmıyor olmanın utancı.

with the people we admire.

If I could, I'd go back and I'd coach myself.

Eğer mümkün olsa, geçmişe dönüp kendime,

bana yardım eden 50'nin üzerindeki o kadınlar gibi yardım ederdim.

I'd be exactly like those over-50-year-old women who helped me.

Kendime, bir şeyleri nasıl isteyebileceğimi öğretirdim,

I'd teach myself how to want things,

how to stand up, how to ask for them.

nasıl sağlam durulacağını, nasıl istenebileceğini.

I'd say, "You! Yeah, you! You belong in the room, too."

Derdim ki, "Sen! Evet, sen! Sen de bu odaya aitsin."

The radiance falls on all of us,

Her birimiz ışıltılıyız

and we are nothing without each other.

ve birbirimiz olmadan hiçbir şeyiz.

Peki ben ne yaptım? Oregon'a uçtum,

Instead, I flew back to Oregon,

and as I watched the evergreens and rain come back into view,

ve Evergreeen (bir dizi) izlerken yağmur yağmaya başladı.

Uçaktan aldığım bir sürü küçük

I just drank many tiny bottles of airplane "feel sorry for yourself."

"kendime acıyorum" şişelerinden içerken,

I thought about how, if I was a writer, I was some kind of misfit writer.

bir yazar olsaydım, nasıl uyumsuz bir yazar

olacağımı düşündüm.

What I'm saying is,

Demek istediğim,

Oregon'a, bir kitap anlaşması ayarlamadan döndüm,

I flew back to Oregon without a book deal,

without an agent,

bir ajansla anlaşmadan,

and with only a headful and heart-ful of memories

kafam ve kalbim anılarla dolu döndüm,

of having sat so near

çok güzel yazarlara, bu kadar yakın durabilmiş olmanın hatıralarıyla.

the beautiful writers.

Memory was the only prize I allowed myself.

Hatıralar, kendime izin verdiğim tek ödülümdü.

Ve yine, evimde, karanlıkta,

And yet, at home in the dark,

iç çamaşırlarımla oturduğumda,

back in my underwear,

I could still hear their voices.

hâlâ onların seslerini duyabiliyordum.

They said, "Don't listen to anyone who tries to get you to shut up

Dediler ki, "Seni susturmayı isteyen kimseye kulak asma

or change your story."

ya da hikâyeni değiştirmeni isteyen."

They said, "Give voice to the story only you know how to tell."

Dediler ki, "Sadece senin nasıl anlatılacağını bildiğin

o hikâyeye ses ver."

They said, "Sometimes telling the story

Dediler ki: "Bazen hikâyeyi anlatmak

is the thing that saves your life."

hayatını kurtaran şey hâline gelir."

Now I am, as you can see, the woman over 50.

Şimdi ben, gördüğünüz gibi, 50'nin üzerindeki o kadınım.

And I'm a writer.

Ve bir yazarım.

And I'm a mother.

Ve bir anneyim.

And I became a teacher.

Ve bir öğretmen oldum.

Guess who my favorite students are.

Tahmin edin, en sevdiğim öğrencilerim hangileri.

O rüya mektubun posta kutuma

Although it didn't happen the day

that dream letter came through my mailbox,

geldiği gün olmasa da,

I did write a memoir,

bir biyografi yazdım,

called "The Chronology of Water."

"Suyun Kronolojisi" adında.

In it are the stories of how many times I've had to reinvent a self

İçerisinde kendimi tekrar tekrar yeniden keşfedişimin hikâyeleri var,

from the ruins of my choices,

seçimlerimin yarattığı harabelerin içerisinden çıkışım,

the stories of how my seeming failures were really just weird-ass portals

başarısızlık gibi görünen şeylerin nasıl güzel bir şeylere

açılan garip kapılar olduğunun hikâyeleri.

to something beautiful.

All I had to do was give voice to the story.

Tek yapmam gereken, hikâyeyi seslendirmek oldu.

There's a myth in most cultures about following your dreams.

Birçok kültürde, hayallerinin peşinden gitmekle ilgili söylenler vardır.

It's called the hero's journey.

Buna kahramanın yolculuğu denir.

But I prefer a different myth,

Ben farklı bir söyleni tercih ediyorum,

that's slightly to the side of that

bunun biraz kıyısında kalmış

or underneath it.

bir söylen.

Buna uyumsuzun söyleni deniyor.

It's called the misfit's myth.

And it goes like this:

Ve şu şekilde devam ediyor:

even at the moment of your failure,

Başarısız olduğun anda bile,

right then, you are beautiful.

o anda bile, sen güzelsin.

You don't know it yet,

Bunu henüz bilmiyorsun,

but you have the ability to reinvent yourself

ancak kendini her zaman yeniden bulma yeteneğine sahipsin,

endlessly.

sonsuz olarak.

That's your beauty.

Güzelliğin burada.

You can be a drunk,

Sarhoş olabilirsin,

you can be a survivor of abuse,

kötü bir muameleye maruz kalmış olabilirsin,

you can be an ex-con,

sabıkalı olabiirsin,

evsiz olabilirsin,

you can be a homeless person,

you can lose all your money or your job or your husband

tüm paranı kaybetmiş olabilirsin veya işini, kocanı veya karını

or your wife, or the worst thing of all,

ya da en kötüsü,

a child.

çocuğunu.

You can even lose your marbles.

Kafayı yemiş bile olabilirsin.

You can be standing dead center in the middle of your failure

Başarısızlığının ortasında ölü gibi asılı kalmış olabilirsin

and still, I'm only here to tell you,

ve buna rağmen, şunu söylemek için buradayım:

you are so beautiful.

Çok güzelsin.

Your story deserves to be heard,

Hikâyen, duyulmayı hak ediyor,

because you, you rare and phenomenal misfit,

çünkü sen, sen az bulunur ve harikulade uyumsuz,

you new species,

sen yeni bir tür,

are the only one in the room

sen odadaki tek kişisin,

who can tell the story

hikâyeyi senin anlattığın gibi

the way only you would.

anlatabilecek tek kişi.

And I'd be listening.

Ve ben dinliyor olacağım.

Thank you.

Teşekkürler.

(Alkışlar)

(Applause)