The mathematics of love | Hannah Fry

Tłumaczenie: Sandra Swałdek Korekta: Weronika Pietrzak

Today I want to talk to you about the mathematics of love.

Dzisiaj chcę wam opowiedzieć o matematyce miłości.

Chyba wszyscy się zgodzimy,

Now, I think that we can all agree

that mathematicians are famously excellent at finding love.

że matematycy są znani z trafnego doboru partnerów.

(Laughter)

But it's not just because of our dashing personalities,

To nie tylko dzięki naszym wspaniałym osobowościom,

superior conversational skills and excellent pencil cases.

wyjątkowym umiejętnościom konwersacji oraz schludnym piórnikom.

Zawdzięczamy to również ogromnej ilości wykonanych obliczeń,

It's also because we've actually done an awful lot of work into the maths

of how to find the perfect partner.

szukując sposobu na znalezienie idealnego partnera.

Now, in my favorite paper on the subject, which is entitled,

W mojej ulubionej pracy na ten temat, zatytułowanej:

"Dlaczego nie mam dziewczyny" (Śmiech)

"Why I Don't Have a Girlfriend" --

(Laughter)

Peter Backus tries to rate his chances of finding love.

Peter Backus próbuje oszacować swoje szanse na znalezienie miłości.

Now, Peter's not a very greedy man.

Nie jest zbyt chciwy.

Of all of the available women in the UK,

Ze wszystkich dostępnych kobiet w Wielkiej Brytanii,

all Peter's looking for is somebody who lives near him,

szuka kogoś, kto mieszka niedaleko,

kogoś w odpowiednim wieku,

somebody in the right age range,

somebody with a university degree,

kogoś z wyższym wykształceniem,

somebody he's likely to get on well with,

kogoś z kim będzie się dogadywał,

somebody who's likely to be attractive,

kogoś, kto będzie atrakcyjny

somebody who's likely to find him attractive.

i dla którego on będzie atrakcyjny.

(Laughter)

(Śmiech)

And comes up with an estimate of 26 women in the whole of the UK.

Po przeliczeniu zostaje jakieś 26 kobiet w całym kraju.

(Laughter)

It's not looking very good, is it Peter?

Nie wygląda to zbyt dobrze, prawda, Peter?

Now, just to put that into perspective,

Umieśćmy to w odpowiednim kontekscie,

that's about 400 times fewer than the best estimates

to 400 razy mniej niż potencjalna liczba

of how many intelligent extraterrestrial life forms there are.

inteligentnych istot pozaziemskich.

And it also gives Peter a 1 in 285,000 chance

Nadal to jedna szansa na 285 000 możliwych,

of bumping into any one of these special ladies

że Peter wpadnie na którąś z tych dam

on a given night out.

podczas wieczornego wyjścia.

I'd like to think that's why mathematicians

Myślę, że to powód, dla którego matematycy

don't really bother going on nights out anymore.

nie przejmują się już takimi wypadami.

Sama jednak nie podpisuję się

The thing is that I personally don't subscribe

pod tak pesymistycznym poglądem.

to such a pessimistic view.

Because I know, just as well as all of you do,

Wiem, tak dobrze jak wy,

that love doesn't really work like that.

że miłość tak nie działa.

Human emotion isn't neatly ordered and rational and easily predictable.

Ludzkie emocje nie są uporządkowane, racjonalne, czy łatwo przewidywalne.

But I also know that that doesn't mean

To nie oznacza,

że matematyka nie ma nic do zaoferowania.

that mathematics hasn't got something that it can offer us,

because, love, as with most of life, is full of patterns

Miłość, jak życie, jest pełna schematów,

and mathematics is, ultimately, all about the study of patterns.

a matematyka jest nauką o schematach.

Patterns from predicting the weather to the fluctuations in the stock market,

Począwszy od prognozowania pogody, przez zmiany na giełdzie,

to the movement of the planets or the growth of cities.

ruch planet, po rozrost miast.

And if we're being honest, none of those things

Szczerze mówiąc, żadna z tych rzeczy

are exactly neatly ordered and easily predictable, either.

nie jest dokładnie uporządkowana, czy łatwo przewidywalna.

Because I believe that mathematics is so powerful that it has the potential

Wierzę, że matematyka ma niezwykłą siłę i potencjał,

by móc zaproponować nowy sposób spojrzenia na niemal wszystko.

to offer us a new way of looking at almost anything.

Even something as mysterious as love.

Nawet coś tak tajemniczego, jak miłość.

And so, to try to persuade you

By was przekonać,

of how totally amazing, excellent and relevant mathematics is,

jak niesamowita, doskonała i praktyczna jest matematyka,

I want to give you my top three mathematically verifiable tips for love.

przedstawię wam trzy matematyczne, miłosne wskazówki.

(Laughter)

Wskazówka nr 1:

OK, so Top Tip #1:

Jak wygrywać w randkowaniu online.

How to win at online dating.

So my favorite online dating website is OkCupid,

Moim ulubionym portalem randkowym jest OkCupid,

not least because it was started by a group of mathematicians.

może dlatego, że został założony przez matematyków.

Now, because they're mathematicians,

Z racji zawodu,

matematycy zbierali informację na temat wszystkich użytkowników strony

they have been collecting data

on everybody who uses their site for almost a decade.

przez prawię dekadę.

Szukali schematów w sposobach,

And they've been trying to search for patterns

in the way that we talk about ourselves

w jakich opowiadamy o sobie

and the way that we interact with each other

i informacji o tym, jak tworzymy interakcje

on an online dating website.

na portalach randkowych.

And they've come up with some seriously interesting findings.

Dokonali naprawdę interesujących odkryć.

But my particular favorite

Moim ulubionym

is that it turns out that on an online dating website,

jest ten pokazujący, że na tego typu portalach,

how attractive you are does not dictate how popular you are,

popularność nie jest uzależniona od atrakcyjności,

and actually, having people think that you're ugly

a wręcz, obecność ludzi mających cię za brzydkiego

can work to your advantage.

może działać na twoją korzyść.

(Laughter)

Let me show you how this works.

Pokażę wam, jak to działa.

In a thankfully voluntary section of OkCupid,

W dobrowolnym dziale umieszczonym na portalu,

you are allowed to rate how attractive you think people are

randkowicze mogą oceniać atrakcyjność współużytkowników

on a scale between one and five.

w skali od 1 do 5.

Now, if we compare this score, the average score,

Jeśli porównamy średnie uzyskane wyniki

to how many messages a selection of people receive,

do ilości wiadomości,

you can begin to get a sense

zaczynamy łapać,

of how attractiveness links to popularity on an online dating website.

jak atrakcyjność łączy się z popularnością na stronach randkowych.

To wykres sporządzony przez ekipę OkCupid.

This is the graph the OkCupid guys have come up with.

And the important thing to notice is that it's not totally true

Należy zauważyć, że nie do końca prawdą jest,

that the more attractive you are, the more messages you get.

że większa atrakcyjność oznacza większą ilość wiadomości.

But the question arises then of what is it about people up here

Pojawia się pytanie, jaka jest różnica między osobami tutaj,

którzy są o wiele bardziej popularni, a tymi niżej,

who are so much more popular than people down here,

even though they have the same score of attractiveness?

choć wszyscy są tak samo atrakcyjni?

And the reason why is that it's not just straightforward looks that are important.

Powodem nie jest wygląd.

So let me try to illustrate their findings with an example.

Pokażę to na przykładzie.

So if you take someone like Portia de Rossi, for example,

Weźmy kogoś takiego jak Portia de Rossi.

everybody agrees that Portia de Rossi is a very beautiful woman.

Każdy się zgodzi, że jest bardzo piękną kobietą.

Nobody thinks that she's ugly, but she's not a supermodel, either.

Nikt nie uzna, że jest brzydka, ale nie ma też wyglądu supermodelki.

If you compare Portia de Rossi to someone like Sarah Jessica Parker,

Porównajmy ją do Sary Jessicy Parker.

now, a lot of people, myself included, I should say,

Wielu, w tym ja, uważa,

że Sarah Jessica Parker jest po prostu fantastyczna

think that Sarah Jessica Parker is seriously fabulous

and possibly one of the most beautiful creatures

i jest prawdopodobnie jedną z najpiękniejszych istot,

to have ever have walked on the face of the Earth.

jakie kiedykolwiek chodziły po powierzchni ziemi.

But some other people, i.e., most of the Internet ...

Natomiast inni ludzie, w tym większość Internetu,

(Laughter)

myślą, że wygląda trochę jak koń. (Śmiech)

seem to think that she looks a bit like a horse.

(Laughter)

Now, I think that if you ask people how attractive they thought

Wydaje mi się, że jeśli zapytacie o atrakcyjność

Jessica Parker or Portia de Rossi were,

Sary Jessicy Parker i Portii de Rossi,

and you ask them to give them a score between one and five

prosząc o wystawienie oceny od 1 do 5,

I reckon that they'd average out to have roughly the same score.

to kalkuluję, że obie zdobędą zbliżoną średnią ocenę.

But the way that people would vote would be very different.

Ale sposób, w jaki ludzie będą głosować będzie różny.

Wszystkie oceny Portii będą zebrane wokół czwórki,

So Portia's scores would all be clustered around the four

ponieważ każdy się zgodzi, że jest bardzo piękna,

because everybody agrees that she's very beautiful,

natomiast opinie o Jessice będą podzielone.

whereas Sarah Jessica Parker completely divides opinion.

W przydzielanych ocenach będzie duże zróżnicowanie.

There'd be a huge spread in her scores.

And actually it's this spread that counts.

Właśnie to zróżnicowanie ma znaczenie.

It's this spread that makes you more popular

On sprawia, że jest się bardziej popularnym

on an online Internet dating website.

na internetowych portalach randkowych.

So what that means then

To oznacza,

is that if some people think that you're attractive,

że jeśli ktoś ma cię za atrakcyjną osobę,

you're actually better off

lepiej dla ciebie, gdy ktoś inny

having some other people think that you're a massive minger.

będzie uważać, że jesteś totalnym pasztetem.

That's much better than everybody just thinking

To lepsza sytuacja, niż kiedy wszyscy mają cię

that you're the cute girl next door.

za miłą dziewczynę z sąsiedztwa.

Zaczyna to mieć ręce i nogi,

Now, I think this begins to make a bit more sense

when you think in terms of the people who are sending these messages.

jeśli pomyśleć o osobach wysyłających wiadomości.

So let's say that you think somebody's attractive,

Powiedzmy, że uważasz kogoś za atrakcyjnego

i podejrzewasz, że inni raczej nie będą zainteresowani tą osobą.

but you suspect that other people won't necessarily be that interested.

To oznacza, że jest mniejsza konkurencja,

That means there's less competition for you

and it's an extra incentive for you to get in touch.

a to stanowi dodatkowy bodziec, by się skontaktować.

Porównajcie to do sytuacji, gdy ktoś jest dla was atrakcyjny

Whereas compare that to if you think somebody is attractive

i podejrzewacie, że będzie też dla wszystkich innych.

but you suspect that everybody is going to think they're attractive.

Well, why would you bother humiliating yourself, let's be honest?

Bądźmy szczerzy, trudzilibyście się po to, żeby się upokorzyć?

Teraz o wiele bardziej interesująca część.

But here's where the really interesting part comes.

Kiedy ludzie wybierają zdjęcia, których używają na stronach randkowych,

Because when people choose the pictures that they use on an online dating website,

they often try to minimize the things

często starają się umniejszyć rzeczy,

that they think some people will find unattractive.

które ich zdaniem inni uważają za nieatrakcyjne.

The classic example is people who are, perhaps, a little bit overweight

Klasycznym przykładem są ludzie będący, powiedzmy, lekko przy tuszy,

deliberately choosing a very cropped photo,

świadomie wybierający mocno skadrowane zdjęcie,

(Laughter)

albo łysy mężczyzna,

or bald men, for example,

deliberately choosing pictures where they're wearing hats.

który celowo wybiera zdjęcie w kapeluszu.

But actually this is the opposite of what you should do

Tylko, żeby osiągnąć sukces na tym polu,

if you want to be successful.

powinno się robić na odwrót.

You should really, instead,

Powinniście wykorzystywać wszystko, co was wyróżnia,

play up to whatever it is that makes you different,

even if you think that some people will find it unattractive.

nawet jeśli wydaje się wam, że inni uznają to za nieatrakcyjne.

Because the people who fancy you are just going to fancy you anyway,

Ludzie, którym się podobacie, nie przestaną w was gustować,

and the unimportant losers who don't, well, they only play up to your advantage.

a ci nieistotni gamonie, sami działają na waszą korzyść.

OK, Top Tip #2: How to pick the perfect partner.

Wskazówka nr 2: Jak wybrać idealnego partnera.

So let's imagine then that you're a roaring success

Wyobraźmy sobie, że odnosisz ogromny sukces

on the dating scene.

na polu randkowym.

But the question arises of how do you then convert that success

Jednak pada pytanie, jak ten sukces zamienić

into longer-term happiness,

na długoterminowy, szczęśliwy związek

and in particular, how do you decide when is the right time to settle down?

i kiedy podjąć decyzję o ustatkowaniu?

Now generally, it's not advisable to just cash in

Generalnie, nikt nie radziłby, by szybko zrealizować plan

and marry the first person who comes along and shows you any interest at all.

i pobrać się z pierwszą osobą, która się nawinie

i się nami zainteresuje.

But, equally, you don't really want to leave it too long

Z drugiej strony, nie powinniśmy zbyt długo czekać,

if you want to maximize your chance of long-term happiness.

jeśli chcemy zwiększyć nasze szanse na szczęśliwy związek.

As my favorite author, Jane Austen, puts it,

Cytując moją ulubioną pisarkę, Jane Austen:

"An unmarried woman of seven and twenty

"Dwudziestosiedmioletnia kobieta (...)

nie sądzi chyba, że może wzbudzić miłość czy sama ją odczuwać (...)."

can never hope to feel or inspire affection again."

(Laughter)

(Śmiech)

Dzięki wielkie, Jane, co ty wiesz o miłości?

Thanks a lot, Jane.

What do you know about love?

(Laughter)

So the question is then,

Pytanie brzmi,

how do you know when is the right time to settle down,

skąd mamy wiedzieć, kiedy jest właściwy czas na ustatkowanie,

given all the people that you can date in your lifetime?

biorąc pod uwagę wszystkich potencjalnych kandydatów?

Na szczęście, dysponujemy sporą i przydatną wiedzą,

Thankfully, there's a rather delicious bit of mathematics that we can use

to help us out here, called optimal stopping theory.

a należy do niej m.in. metoda optymalnego punktowania.

Załóżmy więc,

So let's imagine, then,

że zaczynamy się umawiać w wieku 15 lat,

that you start dating when you're 15

and ideally, you'd like to be married by the time that you're 35.

i idealnie byłoby pobrać się w wieku 35.

And there's a number of people

Istnieje niemała liczba osób,

z którą moglibyśmy się spotykać w ciągu życia,

that you could potentially date across your lifetime,

and they'll be at varying levels of goodness.

a wszystkie osoby będą różnie nam odpowiadać.

Now the rules are that once you cash in and get married,

Zasada jest taka,

że jeżeli raz zdecydujemy się na małżeństwo,

you can't look ahead to see what you could have had,

nie możemy zastanawiać się nad tym, co mogliśmy mieć,

and equally, you can't go back and change your mind.

i tak samo, nie możemy się cofnąć i zmienić zdania.

In my experience at least,

Z doświadczenia wiem,

I find that typically people don't much like being recalled

że ludzie zazwyczaj nie lubią, gdy ktoś sobie o nich przypomina

years after being passed up for somebody else, or that's just me.

lata po tym, jak zostali pominięci, z korzyścią dla kogoś innego.

A może tylko ja tak mam.

So the math says then that what you should do

Sugerując się tym, co mówi matematyka,

in the first 37 percent of your dating window,

należałoby przez pierwszy okres randkowy stanowiący 37 procent całości,

you should just reject everybody as serious marriage potential.

odrzucić każdego potencjalnego kandydata na małżonka.

(Laughter)

(Śmiech)

And then, you should pick the next person that comes along

Po tym okresie, należałoby wybrać następną osobę,

która wydaje się lepsza od wszystkich poprzednich.

that is better than everybody that you've seen before.

Oto przykład.

So here's the example.

Now if you do this, it can be mathematically proven, in fact,

Jeżeli tak postąpimy, co jest matematycznie udowodnione,

that this is the best possible way

zwiększymy swoje szanse

of maximizing your chances of finding the perfect partner.

na znalezienie idealnego partnera.

Now unfortunately, I have to tell you that this method does come with some risks.

Niestety, metoda jest obarczona pewnym ryzykiem.

For instance, imagine if your perfect partner appeared

Co jeżeli twój idealny partner pojawi się w twoim życiu

during your first 37 percent.

w ciągu tych pierwszych 37 procent?

Now, unfortunately, you'd have to reject them.

Niestety, będziesz musiał go odrzucić.

(Laughter)

(Śmiech)

Jeżeli dalej będziesz kierować się matematyką,

Now, if you're following the maths,

to prawdopodobnie nikt lepszy ci się już nie trafi

I'm afraid no one else comes along

that's better than anyone you've seen before,

i będziesz musiał dalej odrzucać kolejne osoby

so you have to go on rejecting everyone and die alone.

i w końcu umrzeć w samotności.

(Laughter)

(Śmiech)

Probably surrounded by cats ...

Albo otoczony kotami obgryzającymi twoje szczątki.

(Laughter)

nibbling at your remains.

OK, another risk is, let's imagine, instead,

Kolejnym ryzykiem jest, że ludzie,

that the first people that you dated in your first 37 percent

z którymi się umawiałeś przez pierwsze 37 procent okresu

are just incredibly dull, boring, terrible people.

będą kompletnie głupi, nudni i okropni.

That's OK, because you're in your rejection phase,

To jeszcze nie jest problem, bo jesteś w fazie eliminacji,

so that's fine, you can reject them.

więc możesz ich odrzucić.

But then imagine the next person to come along

Ale wyobraź sobie, że następna osoba,

is just marginally less boring, dull and terrible ...

będzie tylko trochę mniej głupia, nudna i okropna,

(Laughter)

than everybody that you've seen before.

niż jej poprzednicy?

Now, if you are following the maths, I'm afraid you have to marry them ...

Kierując się matmą, obawiam się, że musisz ją poślubić

(Laughter)

i skończyć w związku, który jest mniej niż optymalny.

and end up in a relationship which is, frankly, suboptimal.

Sorry about that.

Przykro mi.

But I do think that there's an opportunity here for Hallmark to cash in on

Tworzy to korzystną sytuację dla producentów kartek,

by zainwestować i zaspokoić potrzeby rynku.

and really cater for this market.

A Valentine's Day card like this.

Podam przykład kartki walentynkowej:

(Laughter)

"Mój kochany mężu, jesteś tylko trochę lepszy

"My darling husband, you are marginally less terrible

than the first 37 percent of people I dated."

od pierwszych 37 procent mężczyzn, z którymi się spotykałam."

(Laughter)

Brzmi bardziej romantycznie niż to, co mi zwykle wychodzi.

It's actually more romantic than I normally manage.

(Laughter)

OK, so this method doesn't give you a 100 percent success rate,

Metoda nie daje stuprocentowej szansy na sukces,

but there's no other possible strategy that can do any better.

ale nie ma innej możliwej, która dawałaby lepsze rezultaty.

And actually, in the wild, there are certain types of fish

Nawet w stanie dzikim, żyją pewne rodzaje ryb,

which follow and employ this exact strategy.

które stosują tę samą strategię.

So they reject every possible suitor that turns up

Odrzucają każdego potencjalnego chętnego

in the first 37 percent of the mating season,

w pierwszych 37 procentach okresu godowego,

and then they pick the next fish that comes along after that window

by później wybrać następnego po tym czasie,

that's, I don't know, bigger and burlier

który zapewne jest większy albo tęższy

than all of the fish that they've seen before.

od innych spotkanych wcześniej.

I also think that subconsciously, humans, we do sort of do this anyway.

Wydaje mi się, że my ludzie też robimy to podświadomie.

We give ourselves a little bit of time to play the field,

Dajemy sobie trochę więcej czasu, by umawiać się z wieloma osobami,

get a feel for the marketplace or whatever when we're young.

rozejrzeć się, co jest "dostępne", kiedy jesteśmy młodzi.

And then we only start looking seriously at potential marriage candidates

Zaczynamy rozglądać się na poważnie za potencjalnym kandydatem do małżeństwa

once we hit our mid-to-late 20s.

gdzieś przed trzydziestką.

I think this is conclusive proof, if ever it were needed,

Jest to rozstrzygający dowód, potwierdzający,

że mózgi są zawczasu skonstruowane, by działać wg matematycznych schematów.

that everybody's brains are prewired to be just a little bit mathematical.

OK, so that was Top Tip #2.

To była wskazówka nr 2.

Now, Top Tip #3: How to avoid divorce.

Teraz wskazówka nr 3: Jak uniknąć rozwodu.

Załóżmy, że wybraliśmy już idealnego partnera

OK, so let's imagine then that you picked your perfect partner

i rozpoczynamy z nim nowe życie.

and you're settling into a lifelong relationship with them.

Now, I like to think that everybody would ideally like to avoid divorce,

Wolę myśleć, że każdy wolałby uniknąć rozwodu,

apart from, I don't know, Piers Morgan's wife, maybe?

może oprócz żony Piersa Morgana?

(Laughter)

But it's a sad fact of modern life

Przytłaczającym faktem dzisiejszego życia jest,

that one in two marriages in the States ends in divorce,

że jedno na dwa małżeństwa w Stanach kończy się rozwodem,

with the rest of the world not being far behind.

a reszta świata nie pozostaje daleko w tyle.

Now, you can be forgiven, perhaps

Można wszystkim wybaczyć błędne przekonanie,

for thinking that the arguments that precede a marital breakup

że kłótnie poprzedzające rozpad małżeństwa

are not an ideal candidate for mathematical investigation.

nie są doskonałym materiałem do obliczeń matematycznych.

Ciężko określić, co należałoby mierzyć,

For one thing, it's very hard to know

albo określić ilościowo.

what you should be measuring or what you should be quantifying.

Nie powstrzymało to psychologa, Johna Gottmana, od przeprowadzenia badań.

But this didn't stop a psychologist, John Gottman, who did exactly that.

Gottman observed hundreds of couples having a conversation

Gottman obserwował rozmowy setek par

and recorded, well, everything you can think of.

i nagrał właściwie wszystko, co się dało.

So he recorded what was said in the conversation,

Nagrał całą treść rozmów,

he recorded their skin conductivity,

zarejestrował przewodnictwo skóry,

he recorded their facial expressions,

mimikę twarzy,

their heart rates, their blood pressure,

bicie serca, ciśnienie krwi,

basically everything apart from whether or not the wife was actually always right,

właściwie wszystko, oprócz tego, czy żona miała zawsze rację.

which incidentally she totally is.

Nawiasem mówiąc, oczywiście, że miała.

But what Gottman and his team found

Gottman i jego zespół odkryli,

was that one of the most important predictors

że jednym z najważniejszych wskaźników zwiastujących,

czy para się w przyszłości rozwiedzie, czy nie,

for whether or not a couple is going to get divorced

było pozytywne, czy też negatywne nastawienie w rozmowie.

was how positive or negative each partner was being in the conversation.

Now, couples that were very low-risk

Pary, gdzie ryzyko było niskie,

scored a lot more positive points on Gottman's scale than negative.

zebrały więcej "pozytywnych" punktów na skali Gottmana, niż "negatywnych".

Whereas bad relationships,

Natomiast, w złych związkach,

by which I mean, probably going to get divorced,

przez które mam na myśli te, które zapewne się rozpadną,

małżonkowie wpadali w spiralę negatywnej energii.

they found themselves getting into a spiral of negativity.

Now just by using these very simple ideas,

Używając tak prostych narzędzi,

Gottman and his group were able to predict

Gottman i jego grupa byli w stanie przewidzieć

whether a given couple was going to get divorced

z 90% dokładnością,

with a 90 percent accuracy.

która z par się rozwiedzie.

Jednak dopiero współpraca z matematykiem Jamesem Murrayem

But it wasn't until he teamed up with a mathematician, James Murray,

that they really started to understand

pomogła zrozumieć, co powoduje spirale negatywności

what causes these negativity spirals and how they occur.

i jak one się pojawiają.

And the results that they found,

Wnioski, do których doszli,

I think, are just incredibly impressively simple and interesting.

okazały się imponująco proste i interesujące.

So these equations predict how the wife or husband is going to respond

Równania pokazują jak mąż i żona zareagują

in their next turn of the conversation,

przy okazji następnej rozmowy

i jakie będą przedstawiać nastawienie.

how positive or negative they're going to be.

And these equations depend on

Wynik równania zależy

od nastroju osoby, kiedy jest sama,

the mood of the person when they're on their own,

the mood of the person when they're with their partner,

nastroju, kiedy jest z partnerem,

ale co najważniejsze, zależy też od wpływu

but most importantly, they depend on

how much the husband and wife influence one another.

jaki mają na siebie nawzajem.

W tym miejscu zwrócę uwagę,

Now, I think it's important to point out at this stage,

that these exact equations have also been shown

że ten sam wzór okazuje się być

idealny do opisania działań

to be perfectly able at describing

what happens between two countries in an arms race.

między dwoma krajami, biorącymi udział w wyścigu zbrojeń.

(Śmiech)

(Laughter)

So that an arguing couple spiraling into negativity

Kłócąca się para, wciągająca się w spiralę negatywnych emocji,

and teetering on the brink of divorce

chwiejąca się nad przepaścią potencjalnego rozwodu,

is actually mathematically equivalent to the beginning of a nuclear war.

jest matematycznym odpowiednikiem początku wojny nuklearnej.

(Laughter)

(Śmiech)

Najważniejszym elementem równania jest wpływ,

But the really important term in this equation

is the influence that people have on one another,

jaki ludzie mają na siebie nawzajem,

and in particular, something called "the negativity threshold."

a w szczególności punkt zapalny negatywnego nastawienia.

Punkt, który określa

Now, the negativity threshold,

you can think of as how annoying the husband can be

jak irytujący może być mąż,

before the wife starts to get really pissed off, and vice versa.

zanim żona naprawdę się wkurzy i vice versa.

Now, I always thought that good marriages were about compromise and understanding

Myślałam, że udane małżeństwo oparte jest na kompromisie i zrozumieniu

and allowing the person to have the space to be themselves.

i dawaniu wolnej przestrzeni, gdzie każdy może być sobą.

So I would have thought that perhaps the most successful relationships

Myślałam, że najbardziej zadowalające związki odznaczają się

were ones where there was a really high negativity threshold.

wysokim punktem zapalnym spirali.

Where couples let things go

To pary odpuszczające wiele spraw

and only brought things up if they really were a big deal.

i obgadujące je, kiedy staną się poważne.

But actually, the mathematics and subsequent findings by the team

Matematyka oraz późniejsze odkrycia zespołu pokazały,

have shown the exact opposite is true.

że prawda jest inna.

The best couples, or the most successful couples,

Najszczęśliwsze związki, czy z największymi sukcesami

wyróżniają się niskim punktem zapalnym.

are the ones with a really low negativity threshold.

These are the couples that don't let anything go unnoticed

To pary, które nie pozwalają, by jakieś sprawy pozostały pominięte

and allow each other some room to complain.

i pozwalają też na chwile narzekania.

These are the couples that are continually trying to repair their own relationship,

To pary, które zawsze starają się naprawiać swój związek

that have a much more positive outlook on their marriage.

i mają znacznie lepszą perspektywę na małżeństwo.

Couples that don't let things go

Nie odpuszczają sobie nawzajem

and couples that don't let trivial things end up being a really big deal.

i nie pozwalają rzeczom trywialnym stać się naprawdę poważnymi.

Now of course, it takes a bit more than just a low negativity threshold

Oczywiście nie wystarczy niski punkt zapalny

and not compromising to have a successful relationship.

i nie stawianie na kompromisy, by odnieść sukces w związku.

But I think that it's quite interesting

Wydaje mi się to bardzo ciekawe,

to know that there is really mathematical evidence

że matematyka dysponuje dowodami,

to say that you should never let the sun go down on your anger.

które opowiadają się za tym, by nie ignorować gniewu.

So those are my top three tips

Przedstawiłam wam trzy najlepsze wskazówki,

of how maths can help you with love and relationships.

które mogą wam pomóc w miłości i w związkach.

But I hope, that aside from their use as tips,

Mam nadzieję, że prócz posłużenia jako wskazówki,

they also give you a little bit of insight into the power of mathematics.

dały wam też trochę wglądu w siłę matematyki.

Because for me, equations and symbols aren't just a thing.

Dla mnie to nie są zwykłe równania i symbole.

They're a voice that speaks out about the incredible richness of nature

One mają głos, który wyraża niesamowity urodzaj natury

and the startling simplicity

i oszałamiającą prostotę w schematach,

in the patterns that twist and turn and warp and evolve all around us,

które kręcą się, zaginają i ewoluują wokół nas i opisują wszystko,

from how the world works to how we behave.

od sposobu, w jaki działa świat, po nasze zachowanie.

So I hope that perhaps, for just a couple of you,

Mam nadzieję, że wgląd w matematykę miłości

a little bit of insight into the mathematics of love

zarazi choć kilkoro z was

miłością do matematyki.

can persuade you to have a little bit more love for mathematics.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)