Paul Zak: Trust, morality - and oxytocin

Tłumaczenie: Jakub Luberda Korekta: Rysia Wand

Is there anything unique about human beings?

Czy jest coś wyjątkowego w istotach ludzkich?

There is.

Jest.

We're the only creatures

Jesteśmy jedynymi stworzeniami,

with fully developed moral sentiments.

które mają w pełni rozwinięte uczucia moralne.

We're obsessed with morality as social creatures.

Jako istoty społeczne mamy obsesję na punkcie moralności.

We need to know why people are doing what they're doing.

Musimy wiedzieć, czemu ludzie postępują tak, a nie inaczej.

And I personally am obsessed with morality.

Ja również mam obsesję na punkcie moralności.

It was all due to this woman,

A to wszystko z powodu tej kobiety:

Sister Mary Marastela,

siostry Marii Marasteli,

also known as my mom.

czyli mojej mamy.

As an altar boy, I breathed in a lot of incense,

Jako ministrant, nawdychałem się sporo kadzidła

and I learned to say phrases in Latin,

i nauczyłem wielu zwrotów po łacinie,

but I also had time to think

ale miałem też sporo czasu, by zastanawiać się,

about whether my mother's top-down morality

czy "odgórna" moralność mojej matki

applied to everybody.

odnosi się do wszystkich.

I saw that people who were religious and non-religious

Widziałem, że zarówno religijni, jak i niewierzący ludzie

were equally obsessed with morality.

mieli równie wielką obsesję na punkcie moralności.

I thought, maybe there's some earthly basis

Pomyślałem, że może istnieje jakaś ziemska podstawa

for moral decisions.

dla podejmowania decyzji moralnych.

But I wanted to go further

Chciałem wyjść poza stwierdzenie,

than to say our brains make us moral.

że moralność bierze się z mózgu.

I want to know if there's a chemistry of morality.

Chciałem wiedzieć, czy istnieje chemia moralności.

I want to know

Chciałem wiedzieć,

if there was a moral molecule.

czy istnieje cząsteczka moralności.

After 10 years of experiments,

Po dziesięciu latach eksperymentów

I found it.

znalazłem ją.

Would you like to see it? I brought some with me.

Chcecie zobaczyć? Przyniosłem trochę ze sobą.

This little syringe

Ta mała strzykawka

contains the moral molecule.

zawiera cząsteczkę moralności.

(Laughter)

(Śmiech)

It's called oxytocin.

To oksytocyna.

So oxytocin is a simple and ancient molecule

Oksytocyna jest prostą i pradawną cząsteczką,

found only in mammals.

którą można znaleźć tylko u ssaków.

In rodents, it was known

Wiadomo, że u gryzoni

to make mothers care for their offspring,

odpowiada za to, że matki dbają o potomstwo,

and in some creatures,

a u niektórych stworzeń

allowed for toleration of burrowmates.

pozwalała tolerować współlokatorów.

But in humans, it was only known

Jednak u ludzi znana była tylko z tego,

to facilitate birth and breastfeeding in women,

że ułatwia kobietom poród i karmienie piersią

and is released by both sexes during sex.

i że jest wydzielana u obu płci podczas seksu.

So I had this idea that oxytocin might be the moral molecule.

Pomyślałem, że może to oksytocyna jest cząsteczką moralności.

I did what most of us do -- I tried it on some colleagues.

Wzorem większości - wypróbowałem pomysł na kolegach.

One of them told me,

Jeden z nich powiedział mi:

"Paul, that is the world's stupidist idea.

"Paul, to jest najgłupszy pomysł świata".

It is," he said, "only a female molecule.

"To tylko cząsteczka dla kobiet.

It can't be that important."

Nie może być taka ważna".

But I countered, "Well men's brains make this too.

A ja na to: "Męskie mózgi też ją wytwarzają.

There must be a reason why."

Musi to mieć jakiś powód".

But he was right, it was a stupid idea.

Miał rację, pomysł był głupi,

But it was testably stupid.

ale dało się go przetestować.

In other words, I thought I could design an experiment

Sądziłem, że mógłbym wymyślić eksperyment,

to see if oxytocin made people moral.

który pokazałby, czy oksytocyna czyni ludzi moralnymi.

Turns out it wasn't so easy.

Okazało się, że to nie jest takie proste.

First of all, oxytocin is a shy molecule.

Przede wszystkim, oksytocyna to "nieśmiała" cząsteczka.

Baseline levels are near zero,

Jej poziom jest bliski zeru,

without some stimulus to cause its release.

jeśli nie znajdzie się bodziec do wydzielania.

And when it's produced, it has a three-minute half-life,

Po wydzieleniu rozpada się w ciągu 3 minut

and degrades rapidly at room temperature.

i degeneruje się szybko w temperaturze pokojowej.

So this experiment would have to cause a surge of oxytocin,

Eksperyment musiałby wywołać nagły przypływ oksytocyny,

have to grab it fast and keep it cold.

a ja musiałbym ją szybko pobrać i trzymać w chłodzie.

I think I can do that.

Pomyślałem, że dam radę.

Now luckily, oxytocin is produced

Na szczęście oksytocyna wytwarza się

both in the brain and in the blood,

zarówno w mózgu, jak i we krwi,

so I could do this experiment without learning neurosurgery.

więc mogłem eksperymentować bez znajomości neurochirurgii.

Then I had to measure morality.

Następnie musiałem zmierzyć poziom moralności.

So taking on Morality with a capital M is a huge project.

Moralnosć przez duże M to poważna sprawa,

So I started smaller.

więc zacząłem dosyć skromnie.

I studied one single virtue:

Badałem jedną małą cnotę:

trustworthiness.

wiarygodność.

Why? I had shown in the early 2000s

Dlaczego? Wykazałem około roku 2000,

that countries with a higher proportion of trustworthy people

że kraje z wyższym odsetkiem wiarygodnych ludzi

are more prosperous.

lepiej prosperują.

So in these countries, more economic transactions occur

Dokonuje się tam więcej transakcji ekonomicznych,

and more wealth is created,

co przyczynia się do wzrostu gospodarczego

alleviating poverty.

i zmniejszenia poziomu biedy.

So poor countries are by and large low trust countries.

Czyli w biednych krajach jest niski poziom zaufania.

So if I understood the chemistry of trustworthiness,

Gdybym zrozumiał chemię wiarygodności,

I might help alleviate poverty.

mógłbym przyczynić się do zmniejszenia biedy.

But I'm also a skeptic.

Jestem jednak również sceptykiem.

I don't want to just ask people, "Are you trustworthy?"

Nie chcę po prostu pytać: "Czy jesteś godny zaufania?"

So instead I use

Zamiast tego podchodzę do badań

the Jerry Maguire approach to research.

w stylu Jerry'ego McGuire'a.

If you're so virtuous,

Jeśli jesteś taki cnotliwy,

show me the money.

to wyskakuj z kasy.

So what we do in my lab

Co więc robimy w naszym laboratorium?

is we tempt people with virtue and vice by using money.

Kusimy cnotą i występkiem za pomocą pieniędzy.

Let me show you how we do that.

Pokażę wam, jak to robimy.

So we recruit some people for an experiment.

Zapraszamy chętnych do eksperymentu.

They all get $10 if they agree to show up.

Każdy dostaje 10 dolarów za przyjście.

We give them lots of instruction, and we never ever deceive them.

Zasypujemy ich instrukcjami i nigdy ich nie okłamujemy.

Then we match them in pairs by computer.

Następnie dobieramy ich w pary i sadzamy przy komputerach.

And in that pair, one person gets a message saying,

Jedna z osób w parze dostaje wiadomośći:

"Do you want to give up some of your $10

"Czy chcesz oddać część z 10 dolarów,

you earned for being here

które zarobiłeś za przyjście

and ship it to someone else in the lab?"

i przekazać komuś w tym laboratorium?"

The trick is you can't see them,

Rzecz w tym, że nie możesz ich zobaczyć.

you can't talk to them.

Nie możesz z nimi rozmawiać.

You only do it one time.

Robisz to tylko raz.

Now whatever you give up

Każda suma, jaką oddasz

gets tripled in the other person's account.

zostanie potrojona na koncie drugiej osoby.

You're going to make them a lot wealthier.

Znacznie ich wzbogacisz.

And they get a message by computer saying

Dostaną komputerową wiadomość,

person one sent you this amount of money.

że osoba #1 wysłała daną sumę.

Do you want to keep it all,

Czy chcesz zatrzymać dla siebie wszystko,

or do you want to send some amount back?

czy chcesz przekazać jakąś sumę z powrotem?

So think about this experiment for minute.

A teraz pomyśl nad tym eksperymentem przez chwilę.

You're going to sit on these hard chairs for an hour and a half.

Będziesz siedział na twardym krześle przez półtorej godziny.

Some mad scientist is going to jab your arm with a needle

Jakiś szalony naukowiec wbije ci w ramię igłę

and take four tubes of blood.

i pobierze cztery pojemniczki krwi,

And now you want me to give up this money and ship it to a stranger?

a potem chce, żebyś oddał te pieniądze obcemu?

So this was the birth of vampire economics.

Tak narodziła się ekonomika wampiryczna.

Make a decision and give me some blood.

Podejmij decyzję i daj mi trochę krwi.

So in fact, experimental economists

Eksperymentalni ekonomiści

had run this test around the world,

przeprowadzili ten test na całym świecie

and for much higher stakes,

za znacznie wyższe stawki

and the consensus view

i doszli do tego samego wniosku:

was that the measure from the first person to the second was a measure of trust,

przekaz od pierwszej osoby do drugiej był miarą zaufania,

and the transfer from the second person back to the first

a przekaz od drugiej osoby z powrotem do pierwszej

measured trustworthiness.

był miarą wiarygodności.

But in fact, economists were flummoxed

Jednak ekonomiści zachodzili w głowę,

on why the second person would ever return any money.

dlaczego druga osoba w ogóle oddawała jakąś sumę.

They assumed money is good,

Przyjęli, że pieniądze to dobra rzecz,

why not keep it all?

więc czemu nie zatrzymać wszystkich dla siebie?

That's not what we found.

Badania wykazały co innego:

We found 90 percent of the first decision-makers sent money,

90% osób podejmujących pierwszą decyzję wysłało pieniądze,

and of those who received money,

a odsetek tych, którzy dostali pieniądze

95 percent returned some of it.

i część przekazali z powrotem, wynosił 95%.

But why?

Ale dlaczego?

Well by measuring oxytocin

Mierząc poziom oksytocyny odkryliśmy,

we found that the more money the second person received,

że im więcej pieniędzy druga osoba otrzymała,

the more their brain produced oxytocin,

tym więcej jej mózg wydzielał oksytocyny,

and the more oxytocin on board,

a im więcej oksytocyny mieli,

the more money they returned.

tym więcej pieniędzy oddawali z powrotem.

So we have a biology of trustworthiness.

Tak wygląda biologia wiarygodności.

But wait. What's wrong with this experiment?

Ale to nie wszystko. Jakie są mankamenty tego eksperymentu?

Two things.

Ja widzę dwa.

One is that nothing in the body happens in isolation.

Po pierwsze: w ludzkim ciele nic nie zachodzi w izolacji,

So we measured nine other molecules that interact with oxytocin,

więc zbadaliśmy 9 innych cząsteczek, reagujących z oksytocyną,

but they didn't have any effect.

ale nie miały żadnego wpływu.

But the second is

Po drugie: eksperyment wykazał

that I still only had this indirect relationship

jedynie pośredni związek

between oxytocin and trustworthiness.

pomiędzy oksytocyną a wiarygodnością

I didn't know for sure

i nie miałem pewności,

oxytocin caused trustworthiness.

czy oksytocyna odpowiada za wiarygodność.

So to make the experiment,

Żeby przeprowadzić eksperyment

I knew I'd have to go into the brain

musiałem dostać się do mózgu

and manipulate oxytocin directly.

i manipulować oksytocyną bezpośrednio.

I used everything short of a drill

Użyłem chyba wszystkiego za wyjątkiem wiertarki,

to get oxytocin into my own brain.

by zaaplikować oksytocynę własnemu mózgowi.

And I found I could do it

Odkryłem, że mogę to zrobić

with a nasal inhaler.

za pomocą inhalatora do nosa.

So along with colleagues in Zurich,

Wraz z kolegami z Zurychu

we put 200 men on oxytocin or placebo,

przeprowadziliśmy ten sam test na 200 mężczyznach,

had that same trust test with money,

którym podaliśmy albo oksytocynę, albo placebo.

and we found that those on oxytocin not only showed more trust,

Nie dość, że oksytocyna zwiększała zaufanie,

we can more than double the number of people

to jeszcze podwoiła się liczba ludzi,

who sent all their money to a stranger --

którzy wszystkie pieniądze przekazali nieznajomym,

all without altering mood or cognition.

a wszystko bez wpływania na nastrój czy zdolności umysłowe.

So oxytocin is the trust molecule,

A więc oksytocyna jest cząsteczką zaufania,

but is it the moral molecule?

ale czy jest cząsteczką moralności?

Using the oxytocin inhaler,

Przeprowadziliśmy więcej badań

we ran more studies.

z wykorzystaniem inhalatora z oksytocyną.

We showed that oxytocin infusion

Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność

increases generosity

Wykazaliśmy, że wprowadzenie oksytocyny zwiększa hojność

in unilateral monetary transfers

w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%

by 80 percent.

w przypadku jednostronnych przekazów pieniężnych o 80%

We showed it increases donations to charity

Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%

by 50 percent.

Wykazaliśmy, że zwiększa datki na cele charytatywne o 50%

We've also investigated

Sprawdzaliśmy również niefarmakologiczne sposoby

non-pharmacologic ways to raise oxytocin.

podniesienia poziomu oksytocyny,

These include massage,

takie jak masaż,

dancing and praying.

taniec i modlitwa.

Yes, my mom was happy about that last one.

Moja mama bardzo się cieszyła z tego ostatniego.

And whenever we raise oxytocin,

Ilekroć podnosimy poziom oksytocyny,

people willingly open up their wallets

ludzie chętnie otwierają swoje portfele

and share money with strangers.

i dzielą się pieniędzmi z obcymi.

But why do they do this?

Ale dlaczego to robią?

What does it feel like

Jakie to uczucie,

when your brain is flooded with oxytocin?

gdy mózg zalewa oksytocyna?

To investigate this question, we ran an experiment

Szukając odpowiedzi, przeprowadziliśmy eksperyment,

where we had people watch a video

w którym prosiliśmy o obejrzenie filmu

of a father and his four year-old son,

o ojcu i jego 4-letnim synu,

and his son has terminal brain cancer.

chorym na zaawansowanego raka mózgu.

After they watched the video, we had them rate their feelings

Po filmie prosiliśmy uczestników o ocenę uczuć

and took blood before and after to measure oxytocin.

i mierzyliśmy oksytocynę we krwi pobranej przed i po.

The change in oxytocin

Zmiana poziomu oksytocyny

predicted their feelings of empathy.

zapowiadała to, że będą odczuwać empatię.

So it's empathy

A więc to empatia sprawia,

that makes us connect to other people.

że czujemy więź z innymi ludźmi.

It's empathy that makes us help other people.

To empatia sprawia, że pomagamy innym ludziom.

It's empathy that makes us moral.

To empatia czyni nas moralnymi.

Now this idea is not new.

To wiadomo jednak od dawna.

A then unknown philosopher named Adam Smith

Mało znany wówczas filozof, Adam Smith,

wrote a book in 1759

napisał w 1759 roku książkę

called "The Theory of Moral Sentiments."

pod tytułem "Teoria Uczuć Moralnych".

In this book, Smith argued

Smith przekonywał w swojej książce,

that we are moral creatures, not because of a top-down reason,

że jesteśmy istotami moralnymi, nie z "odgórnych" powodów,

but for a bottom-up reason.

ale ponieważ jest to częścią naszej natury.

He said we're social creatures,

Napisał, że jesteśmy istotami społecznymi,

so we share the emotions of others.

więc udzielają nam się emocje innych.

So if I do something that hurts you, I feel that pain.

Jeśli robię ci krzywdę, czuję wynikający z tego ból,

So I tend to avoid that.

więc próbuję tego unikać.

If I do something that makes you happy, I get to share your joy.

Jeśli cię uszczęśliwię, uszczęśliwiam również siebie,

So I tend to do those things.

więc próbuję robić to częściej.

Now this is the same Adam Smith who, 17 years later,

To jest ten sam Adam Smith, który 17 lat później

would write a little book called "The Wealth of Nations" --

napisał książeczkę pt. "Bogactwo Narodów",

the founding document of economics.

kamień węgielny dla nauk ekonomicznych,

But he was, in fact, a moral philosopher,

ale tak naprawdę był filozofem moralnym

and he was right on why we're moral.

i miał rację co do tego, dlaczego jesteśmy moralni.

I just found the molecule behind it.

Ja tylko odkryłem cząsteczkę, która za to odpowiada.

But knowing that molecule is valuable,

Wiem jednak, że ta cząsteczka jest cenna,

because it tells us how to turn up this behavior

bo pokazuje jak pobudzić takie zachowanie,

and what turns it off.

i co może je powstrzymać.

In particular, it tells us

W szczególności pokazuje,

why we see immorality.

dlaczego dostrzegamy niemoralność.

So to investigate immorality,

Aby wyjaśnić kwestię niemoralności

let me bring you back now to 1980.

cofnijmy się do roku 1980.

I'm working at a gas station

Pracowałem na stacji benzynowej

on the outskirts of Santa Barbara, California.

pod Santa Barbara w Kalifornii.

You sit in a gas station all day,

Siedząc cały dzień na stacji benzynowej,

you see lots of morality and immorality, let me tell you.

widzisz sporo przykładów moralności i niemoralności.

So one Sunday afternoon, a man walks into my cashier's booth

Pewnego razu do kasy podchodzi mężczyzna

with this beautiful jewelry box.

z piękną szkatułką w ręku.

Opens it up and there's a pearl necklace inside.

Otwiera ją, a w środku jest naszyjnik z pereł.

And he said, "Hey, I was in the men's room.

Mówi: "Hej, znalazłem to w męskiej toalecie.

I just found this. What do you think we should do with it?"

Jak myślisz, co powinniśmy z tym zrobić?"

"I don't know, put it in the lost and found."

"Bo ja wiem, daj do rzeczy znalezionych".

"Well this is very valuable.

"No, ale to jest bardzo cenne.

We have to find the owner for this." I said, "Yea."

Musimy znaleźć właściciela". Powiedziałem: "No".

So we're trying to decide what to do with this,

Próbujemy zdecydować, co z tym zrobić,

and the phone rings.

a tu nagle dzwoni telefon.

And a man says very excitedly,

Roztrzęsiony mężczyzna po drugiej stronie mówi:

"I was in your gas station a while ago,

"Byłem przed chwilą na waszej stacji,

and I bought this jewelry for my wife, and I can't find it."

kupiłem biżuterię dla żony i nie mogę jej znaleźć".

I said, "Pearl necklace?" "Yeah."

Zapytałem: "Perłowy naszyjnik?" "No".

"Hey, a guy just found it."

"Jeden facet go znalazł".

"Oh, you're saving my life. Here's my phone number.

"Z nieba mi spadliście! Masz tu mój numer

Tell that guy to wait half an hour.

i powiedz facetowi, żeby poczekał pół godziny.

I'll be there and I'll give him a $200 reward."

Przyjadę i dostanie 200 dolarów nagrody".

Great, so I tell the guy, "Look, relax.

Świetnie. Mówię facetowi: "Spoko,

Get yourself a fat reward. Life's good."

weź sobie nagrodę. Życie jest piękne".

He said, "I can't do it.

Powiedział: "Nie dam rady.

I have this job interview in Galena in 15 minutes,

Mam za piętnaście minut rozmowę o pracę,

and I need this job, I've got to go."

a bardzo potrzebuję roboty. Muszę iść".

Again he asked me, "What do you think we should do?"

Znowu zapytał: "Jak sądzisz, co powinniśmy zrobić?"

I'm in high school. I have no idea.

Pojęcia nie mam, jestem tylko licealistą.

So I said, "I'll hold it for you."

Powiedziałem: "Oddam to za ciebie".

He said, "You know, you've been so nice, let's split the reward."

On na to: "Taki jesteś miły, podzielmy się nagrodą”.

I'll give you the jewelry, you give me a hundred dollars,

Ja ci zostawię biżuterię, ty mi daj sto dolarów,

and when the guy comes ... "

a kiedy przyjdzie ten facet..."

You see it. I was conned.

Jak widzicie, zostałem wyrolowany.

So this is a classic con called the pigeon drop,

To klasyczny szwindel zwany "puszczanie gołębia",

and I was the pigeon.

a ja byłem gołębiem.

So the way many cons work

Sposób, w jaki działa wielu oszustów

is not that the conman gets the victim to trust him,

nie polega na tym, że skłaniają ofiary do zaufania im,

it's that he shows he trusts the victim.

lecz na tym, że sami okazują zaufanie ofierze.

Now we know what happens.

Teraz już wiemy, co się wtedy dzieje.

The victim's brain releases oxytocin,

Mózg ofiary wydziela oksytocynę

and you're opening up your wallet or purse, giving away the money.

wyjmujesz portfel czy torebkę i oddajesz pieniądze.

So who are these people

Kim są ci ludzie,

who manipulate our oxytocin systems?

którzy manipulują naszą oksytocyną?

We found, testing thousands of individuals,

Po przebadaniu tysięcy ludzi odkryliśmy,

that five percent of the population

że 5% populacji

don't release oxytocin on stimulus.

nie wydziela oksytocyny w reakcji na bodźce.

So if you trust them, their brains don't release oxytocin.

Jeśli im zaufasz, ich mózgi nie wydzielą oksytocyny.

If there's money on the table, they keep it all.

Jeśli w grę wchodzą pieniądze, zatrzymują wszystkie dla siebie.

So there's a technical word for these people in my lab.

W naszym laboratorium określamy takich ludzi fachowo:

We call them bastards.

łajdacy.

(Laughter)

(Śmiech)

These are not people you want to have a beer with.

Z takimi nie warto iść na piwo.

They have many of the attributes of psychopaths.

Mają wiele cech typowych dla psychopatów.

Now there are other ways the system can be inhibited.

Ten system można zaburzyć i na inne sposoby.

One is through improper nurturing.

Jednym jest niewłaściwe wychowanie.

So we've studied sexually abused women,

Badaliśmy wykorzystywane seksualnie kobiety

and about half those don't release oxytocin on stimulus.

i blisko połowa z nich nie wydziela oksytocyny na bodziec.

You need enough nurturing

Potrzeba odpowiedniego wychowania,

for this system to develop properly.

aby ten system rozwijał się prawidłowo.

Also, high stress inhibits oxytocin.

Również duży stres blokuje wytwarzanie oksytocyny.

So we all know this, when we're really stressed out,

Jak wiadomo, pod wpływem silnego stresu

we're not acting our best.

nie zachowujemy się najlepiej.

There's another way oxytocin is inhibited, which is interesting --

Zablokować oksytocynę można w jeszcze jeden ciekawy sposób:

through the action of testosterone.

za pomocą testosteronu.

So we, in experiments, have administered testosterone to men.

Podczas eksperymentów podawaliśmy mężczyznom testosteron

And instead of sharing money,

i zamiast dzielić się pieniędzmi,

they become selfish.

stawali się samolubni.

But interestingly,

Co ciekawe mężczyźni z wysokim testosteronem

high testosterone males are also more likely

chętniej używają własnych pieniędzy,

to use their own money to punish others for being selfish.

by ukarać innych za samolubstwo.

(Laughter)

(Śmiech)

Now think about this. It means, within our own biology,

Pomyślcie tylko. To znaczy, że nasza biologia

we have the yin and yang of morality.

zawiera element yin i yang moralności.

We have oxytocin that connects us to others,

Mamy oksytocynę, która łączy nas z innymi,

makes us feel what they feel.

sprawia, że czujemy to, co oni czują.

And we have testosterone.

Z drugiej strony mamy testosteron,

And men have 10 times the testosterone as women,

którego mężczyźni mają 10 razy więcej niż kobiety,

so men do this more than women --

więc mężczyźni robią to częściej niż kobiety...

we have testosterone that makes us want to punish

Testosteron sprawia, że chcemy ukarać tych,

people who behave immorally.

którzy zachowują się niemoralnie.

We don't need God or government telling us what to do.

Nie trzeba nam nakazów ani od Boga, ani od rządu.

It's all inside of us.

To wszystko jest w nas.

So you may be wondering:

Możecie się zastanawiać:

these are beautiful laboratory experiments,

śliczne eksperymenty laboratoryjne,

do they really apply to real life?

ale czy naprawdę odnoszą się do życia?

Yeah, I've been worrying about that too.

Też się nad tym zastanawiałem.

So I've gone out of the lab

Wyszedłem więc z laboratorium,

to see if this really holds in our daily lives.

by przekonać się, czy to samo dzieje się w codziennym życiu.

So last summer, I attended a wedding in Southern England.

W lecie byłem na ślubie w południowej Anglii.

200 people in this beautiful Victorian mansion.

W tej pięknej wiktoriańskiej posiadłości było 200 ludzi.

I didn't know a single person.

Nie znałem nikogo.

And I drove up in my rented Vauxhall.

Pojechałem tam wynajętym Vauxhallem.

And I took out a centrifuge and dry ice

Zabrałem ze sobą centryfugę, suchy lód

and needles and tubes.

igły i pojemniczki

And I took blood from the bride and the groom

i pobrałem krew pannie młodej i panu młodemu,

and the wedding party and the family and the friends

jak również gościom, rodzinie i przyjaciołom

before and immediately after the vows.

przed i natychmiast po złożeniu przysięgi małżeńskiej.

(Laughter)

(Śmiech)

And guess what?

I co się okazało?

Weddings cause a release of oxytocin,

Śluby powodują wydzielanie się oksytocyny,

but they do so in a very particular way.

ale działa to w szczególny sposób.

Who is the center of the wedding solar system?

Kto stoi w centrum ślubnego układu słonecznego?

The bride.

Panna młoda.

She had the biggest increase in oxytocin.

Ona miała największy wzrost poziomu oksytocyny.

Who loves the wedding almost as much as the bride?

Komu podoba się ślub niemal tak samo jak pannie młodej?

Her mother, that's right.

Zgadza się - jej matce.

Her mother was number two.

Jej matka była na drugim miejscu.

Then the groom's father, then the groom,

Potem ojciec pana młodego, pan młody,

then the family, then the friends --

a w dalszej kolejności rodzina i przyjaciele

arrayed around the bride

zgromadzeni wokół stołu

like planets around the Sun.

jak planety wokół Słońca.

So I think it tells us that we've designed this ritual

Chyba zaprojektowaliśmy ten rytuał,

to connect us to this new couple,

by stworzyć więź z młodą parą,

connect us emotionally.

związać się z nimi emocjonalnie.

Why? Because we need them to be successful at reproducing

Dlaczego? Bo potrzebujemy ich, aby się skutecznie rozmnażać,

to perpetuate the species.

by podtrzymać ciągłość gatunku.

I also worried that my trust experiments with small amounts of money

Martwiłem się też, że eksperymenty z małymi sumami pieniędzy

didn't really capture how often we actually trust our lives to strangers.

nie oddawają tego, jak często powierzamy życie obcym ludziom,

So even though I have a fear of heights,

więc ostatnio, mimo tego, że mam lęk wysokości,

I recently strapped myself to another human being

pozwoliłem przypiąć się do innego człowieka

and stepped out of an airplane at 12,000 ft.

i wyskoczyłem z samolotu na wysokości 3650 metrów.

I took my blood before and after,

Pobrałem sobie krew przed i po,

and I had a huge spike of oxytocin.

i okazało się, że poziom oksytocyny poszybował w górę.

And there are so many ways we can connect to people.

Istnieje wiele sposobów na stworzenie więzi z ludźmi.

For example, through social media.

Na przykład za pomocą portalów społecznościowych.

Many people are Tweeting right now.

Wielu ludzi właśnie wysyła wpisy na Twitterze.

So we investigated the role of social media

Badaliśmy rolę portali społecznościowych

and found the using social media

i odkryliśmy, że korzystanie z nich

produced a solid double-digit increase in oxytocin.

wywoływało porządny, dwucyfrowy wzrost oksytocyny.

So I ran this experiment recently for the Korean Broadcasting System.

Przeprowadziłem ten eksperyment dla koreańskiej rozgłośni.

And they had the reporters and their producers participate.

Skłonili do udziału reporterów i producentów.

And one of these guys, he must have been 22,

I jeden z nich - wyglądał na 22 lata -

he had 150 percent spike in oxytocin.

miał 150% wzrost poziomu oksytocyny.

I mean, astounding; no one has this.

To po prostu zdumiewające. Nikt inny tego nie miał.

So he was using social media in private.

Korzystał w odosobnieniu z portalu społecznościowego.

When I wrote my report to the Koreans,

W raporcie dla Koreańczyków powiedziałem:

I said, "Look, I don't know what this guy was doing,"

"Nie wiem, co ten facet robił,

but my guess was interacting with his mother or his girlfriend.

ale pewnie rozmawiał z matką lub swoją dziewczyną".

They checked.

Sprawdzili to.

He was interacting on his girlfriend's Facebook page.

Rozmawiał z dziewczyną przez jej profil na Facebooku.

There you go. That's connection.

A więc proszę, mamy związek jednego z drugim.

So there's tons of ways that we can connect to other people,

Istnieją setki sposobów zbliżania się do ludzi

and it seems to be universal.

i wydają się powszechne.

Two weeks ago,

Dwa tygodnie temu

I just got back from Papua New Guinea

wróciłem z Papui-Nowej Gwinei.

where I went up to the highlands --

Byłem na tamtejszych wyżynach,

very isolated tribes of subsistence farmers

gdzie żyją odizolowane od świata plemiona rolników,

living as they have lived for millenia.

żyjących tak, jak żyli od tysiącleci.

There are 800 different languages in the highlands.

Na wyżynach funkcjonuje ponad 800 języków.

These are the most primitive people in the world.

To są najbardziej prymitywni ludzie na świecie,

And they indeed also release oxytocin.

a również wytwarzają oksytocynę.

So oxytocin connects us to other people.

A więc oksytocyna zbliża nas do innych ludzi.

Oxytocin makes us feel what other people feel.

Oksytocyna sprawia, że czujemy to, co czują inni.

And it's so easy to cause people's brains

Bardzo łatwo nakłonić ludzki mózg

to release oxytocin.

do wydzielania oksytocyny.

I know how to do it,

Wiem, jak to zrobić,

and my favorite way to do it is, in fact, the easiest.

a mój ulubiony sposób jest również najprostszy.

Let me show it to you.

Pozwólcie, że wam zademonstruję.

Come here. Give me a hug.

Chodź, przytul mnie.

(Laughter)

(Śmiech)

There you go.

Proszę.

(Applause)

(Brawa)

So my penchant for hugging other people

Moje zamiłowanie do ściskania ludzi

has earned me the nickname Dr. Love.

przyniosło mi przydomek "Dr Miłość".

I'm happy to share a little more love in the world,

Z radością dzielę się ze światem odrobiną miłości.

it's great,

To jest wspaniałe.

but here's your prescription from Dr. Love:

A teraz jako Dr Miłość wypiszę wam receptę:

eight hugs a day.

osiem uścisków dziennie.

We have found that people who release more oxytocin

Ludzie wytwarzający więcej oksytocyny

are happier.

są szczęśliwsi.

And they're happier

A są szczęśliwsi,

because they have better relationships of all types.

bo mają lepsze relacje z innymi, pod każdym względem.

Dr. Love says eight hugs a day.

Dr Miłość mówi: osiem uścisków dziennie.

Eight hugs a day -- you'll be happier

Osiem uścisków dziennie, a będziesz szczęśliwszy

and the world will be a better place.

i świat stanie się lepszy.

Of course, if you don't like to touch people, I can always shove this up your nose.

Oczywiście, jeśli nie lubisz dotykać ludzi, mogę zawsze wetknąć ci w nos to.

(Laughter)

(Śmiech)

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)