Choice, happiness and spaghetti sauce | Malcolm Gladwell

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Krystian Aparta

I think I was supposed to talk about my new book,

Miałem mówić o swojej nowej książce,

which is called "Blink,"

pt. "Błysk!”, o pochopnych osądach i pierwszych wrażeniach.

and it's about snap judgments and first impressions.

And it comes out in January, and I hope you all buy it in triplicate.

Mam nadzieję, że kupicie po 3 egzemplarze.

(Laughter)

Uświadomiłem sobie jednak,

But I was thinking about this,

and I realized that although my new book makes me happy,

że choć nowa książka mnie cieszy

i pewnie ucieszy moją mamę,

and I think would make my mother happy,

it's not really about happiness.

to nie jest o szczęściu.

So I decided instead, I would talk about someone

Zamiast tego opowiem o kimś,

who I think has done as much to make Americans happy

kto naprawdę uszczęśliwiał Amerykanów

as perhaps anyone over the last 20 years,

przez ostatnie 20 lat.

a man who is a great personal hero of mine:

To mój osobisty bohater.

someone by the name of Howard Moskowitz,

Nazywa się Howard Moskowitz.

who is most famous for reinventing spaghetti sauce.

To on powtórnie wynalazł sos pomidorowy.

Howard's about this high, and he's round,

Howard ma tyle wzrostu, brzuszek,

and he's in his 60s, and he has big huge glasses

ponad 60 lat, ogromne okulary,

siwiznę, wielki entuzjazm, radość życia

and thinning gray hair,

and he has a kind of wonderful exuberance and vitality,

and he has a parrot, and he loves the opera,

i papugę, a poza tym kocha operę

and he's a great aficionado of medieval history.

i uwielbia historię Średniowiecza.

And by profession, he's a psychophysicist.

Z zawodu jest psychofizykiem.

Now, I should tell you that I have no idea what psychophysics is,

Nie mam pojęcia, co to jest psychofizyka,

although at some point in my life,

choć przez 2 lata chodziłem z dziewczyną,

I dated a girl for two years

who was getting her doctorate in psychophysics.

która robiła z tego doktorat.

Which should tell you something about that relationship.

To chyba coś mówi o tym związku. (Śmiech)

(Laughter)

As far as I know, psychophysics is about measuring things.

Psychofizyka zajmuje się chyba mierzeniem.

And Howard is very interested in measuring things.

Howarda bardzo ciekawi mierzenie.

And he graduated with his doctorate from Harvard,

Obronił doktorat na Harvardzie

i założył firmę doradczą w White Plains.

and he set up a little consulting shop in White Plains, New York.

Na początku lat 70. dostał zlecenie od Pepsi.

And one of his first clients was Pepsi.

This is many years ago, back in the early 70s.

Na początku lat 70. dostał zlecenie od Pepsi.

And Pepsi came to Howard and they said,

Przyszli i powiedzieli:

"You know, there's this new thing called aspartame,

"Jest nowy słodzik, aspartam.

and we would like to make Diet Pepsi.

Chcemy zrobić dietetyczną Pepsi.

We'd like you to figure out

Dowiedz się, ile aspartamu na puszkę

how much aspartame we should put in each can of Diet Pepsi

zrobi z Diet Pepsi napój idealny".

in order to have the perfect drink."

Now that sounds like an incredibly straightforward question to answer,

Howardowi zadanie wydało się bardzo proste,

and that's what Howard thought.

szczególnie że dodali:

Because Pepsi told him,

"We're working with a band between eight and 12 percent.

"Musimy trzymać się przedziału od 8-12%.

Anything below eight percent sweetness is not sweet enough;

Mniej niż 8% słodyczy to za mało,

anything above 12 percent sweetness is too sweet.

a więcej niż 12% - za dużo.

We want to know: what's the sweet spot between 8 and 12?"

Potrzebny nam idealny punkt między 8 a 12."

Now, if I gave you this problem to do, you would all say, it's very simple.

Wydaje się, że to nic trudnego.

What we do is you make up a big experimental batch of Pepsi,

Produkujemy eksperymentalną Pepsi

at every degree of sweetness -- eight percent, 8.1, 8.2, 8.3,

o każdym stopniu słodyczy: 8%, 8,1, 8,2...

all the way up to 12 --

Aż do 12 - i testujemy na tysiącach osób,

and we try this out with thousands of people,

and we plot the results on a curve,

wyniki narzucając na wykres.

and we take the most popular concentration, right?

Wybieramy najpopularniejszy napój. Proste.

Really simple.

Howard does the experiment, and he gets the data back,

Howard zrobił eksperyment i okazało się,

and he plots it on a curve,

and all of a sudden he realizes it's not a nice bell curve.

że nie wyszedł wcale rozkład normalny.

In fact, the data doesn't make any sense.

Wyniki nie mają sensu. To chaos.

It's a mess. It's all over the place.

Wyniki nie mają sensu. To chaos.

Now, most people in that business, in the world of testing food and such,

W branży testowania żywności

are not dismayed when the data comes back a mess.

nie dziwią chaotyczne wyniki.

They think, "Well, you know,

figuring out what people think about cola's not that easy."

Badanie gustów nie jest łatwe,

"You know, maybe we made an error somewhere along the way."

łatwo się gdzieś pomylić.

"You know, let's just make an educated guess,"

Próbują zgadywać

and they simply point and they go for 10 percent,

i przyjmują 10%, pośrodku.

right in the middle.

Howard is not so easily placated.

Ale nie Howard.

Howard is a man of a certain degree of intellectual standards.

On ma swoje intelektualne zasady

And this was not good enough for him,

i to mu nie wystarczało.

and this question bedeviled him for years.

Problem dręczył go latami.

And he would think it through and say, "What was wrong?

Ciągle myślał, gdzie tkwi błąd.

Why could we not make sense of this experiment with Diet Pepsi?"

Dlaczego wyniki nie miały sensu?

And one day, he was sitting in a diner in White Plains,

Pewnego dnia, w knajpce w White Plains,

about to go trying to dream up some work for Nescafé.

rozmyślał nad projektem dla Nescafé.

And suddenly, like a bolt of lightning, the answer came to him.

Odpowiedź przyszła jak grom z jasnego nieba.

And that is, that when they analyzed the Diet Pepsi data,

Przy analizie badań dietetycznej Pepsi

they were asking the wrong question.

zadano złe pytanie.

They were looking for the perfect Pepsi,

Szukali idealnej Pepsi,

and they should have been looking for the perfect Pepsis.

a powinni szukać wielu idealnych Pepsi.

Trust me.

This was an enormous revelation.

To było wielkie odkrycie.

This was one of the most brilliant breakthroughs in all of food science.

Olśniewający przełom w gastronomii.

Howard immediately went on the road,

Howard odwiedził konferencje w całym kraju.

and he would go to conferences around the country,

Howard odwiedził konferencje w całym kraju.

and he would stand up and say,

Mówił: "Poszukiwania idealnej Pepsi to błąd.

"You had been looking for the perfect Pepsi.

Mówił: "Poszukiwania idealnej Pepsi to błąd.

You're wrong.

You should be looking for the perfect Pepsis."

Trzeba szukać wielu idealnych Pepsi".

And people would look at him blankly and say,

Napotykał puste spojrzenia.

"What are you talking about? Craziness."

"Opowiada pan bzdury! Następny proszę!"

And they would say, "Move! Next!"

"Opowiada pan bzdury! Następny proszę!"

Tried to get business, nobody would hire him --

Opętało go. Nikt nie chciał go zatrudnić.

he was obsessed, though,

and he talked about it and talked about it.

Howard lubi żydowskie powiedzenie:

Howard loves the Yiddish expression

Howard lubi żydowskie powiedzenie:

"To a worm in horseradish, the world is horseradish."

dla robaka z chrzanu cały świat to chrzan.

This was his horseradish.

To był jego chrzan. (Śmiech). Jego obsesja.

(Laughter)

He was obsessed with it!

And finally, he had a breakthrough.

Wreszcie nastąpił przełom. Firma Vlasic Pickles

Vlasic Pickles came to him,

and they said, "Doctor Moskowitz, we want to make the perfect pickle."

złożyła zlecenie na doskonały ogórek kiszony.

Doktor Moskowitz odpowiedział:

And he said,

"There is no perfect pickle; there are only perfect pickles."

"Nie ma idealnego ogórka, są idealne ogórki.

And he came back to them and he said,

Prócz ulepszenia zwykłego ogórka,

"You don't just need to improve your regular;

you need to create zesty."

musicie wprowadzić pikantny".

And that's where we got zesty pickles.

Dzięki temu mamy pikantne ogórki.

Then the next person came to him: Campbell's Soup.

Potem zgłosił się Campbell.

And this was even more important.

To właśnie zupy Campbella wyrobiły Howardowi opinię.

In fact, Campbell's Soup is where Howard made his reputation.

To właśnie zupy Campbella wyrobiły Howardowi opinię.

Campbell's made Prego,

and Prego, in the early 80s, was struggling next to Ragù,

Ich sos Prego na początku lat 80. konkurował z Ragu,

which was the dominant spaghetti sauce of the 70s and 80s.

liderem lat 70. i 80.

In the industry -- I don't know whether you care about this,

Nie chcę za bardzo wchodzić w szczegóły,

or how much time I have to go into this.

Nie chcę za bardzo wchodzić w szczegóły,

ale z technicznego punktu widzenia

But it was, technically speaking -- this is an aside --

Prego jest lepsze od Ragu.

Prego is a better tomato sauce than Ragù.

The quality of the tomato paste is much better;

Wyższa jakość pulpy pomidorowej, przypraw,

the spice mix is far superior;

it adheres to the pasta in a much more pleasing way.

znacznie lepiej klei się do makaronu.

In fact, they would do the famous bowl test

W latach 70. zrobiono słynny test Ragu i Prego.

back in the 70s with Ragù and Prego.

You'd have a plate of spaghetti, and you would pour it on, right?

Polewano sosem talerz makaronu.

And the Ragù would all go to the bottom, and the Prego would sit on top.

Ragu spływało, a Prego zostawało na wierzchu.

That's called "adherence."

To się nazywa "przyleganie".

And, anyway, despite the fact that they were far superior in adherence,

Mimo lepszego przylegania

and the quality of their tomato paste,

i jakości sosu, Prego walczyło o przetrwanie.

Prego was struggling.

So they came to Howard, and they said, fix us.

Poprosili Howarda, żeby to "naprawił".

And Howard looked at their product line, and he said,

On nazwał ich ofertę: "Stowarzyszenie Umarłych Pomidorów".

what you have is a dead tomato society.

On nazwał ich ofertę: "Stowarzyszenie Umarłych Pomidorów".

So he said, this is what I want to do.

Powiedział, co chce zrobić.

And he got together with the Campbell's soup kitchen,

Z technologiami z kuchni Campbella

and he made 45 varieties of spaghetti sauce.

stworzył 45 rodzajów sosu, które pogrupował

And he varied them according to every conceivable way

według wszelkich możliwych parametrów:

that you can vary tomato sauce:

by sweetness, by level of garlic,

słodyczy, ilości czosnku, ostrości, kwasowości, "pomidorowości",

by tomatoey-ness, by tartness, by sourness,

widocznych części stałych - mój ulubiony termin. (Śmiech)

by visible solids --

my favorite term in the spaghetti sauce business.

(Laughter)

Every conceivable way you can vary spaghetti sauce,

Podzielił sos na tyle kategorii, ile się dało.

he varied spaghetti sauce.

And then he took this whole raft of 45 spaghetti sauces,

Potem wziął 45 sosów i ruszył w drogę:

and he went on the road.

He went to New York, to Chicago,

do Nowego Jorku, Chicago,

he went to Jacksonville, to Los Angeles.

Jacksonville, Los Angeles, gdzie zbierał ludzi

And he brought in people by the truckload into big halls.

And he sat them down for two hours,

i w ciągu 2 godzin karmił 10 porcjami spaghetti,

and over the course of that two hours, he gave them ten bowls.

i w ciągu 2 godzin karmił 10 porcjami spaghetti,

Ten small bowls of pasta,

każdą z innym sosem.

with a different spaghetti sauce on each one.

And after they ate each bowl, they had to rate, from 0 to 100,

Każdy sos podlegał ocenie konsumenta,

how good they thought the spaghetti sauce was.

w skali 0-100.

At the end of that process, after doing it for months and months,

Po wielu miesiącach testów

he had a mountain of data

Howard miał mnóstwo danych

about how the American people feel about spaghetti sauce.

o tym, co Amerykanie sądzą o sosie pomidorowym.

And then he analyzed the data.

Czy chciał znaleźć najpopularniejszy sos? Nie!

Did he look for the most popular variety of spaghetti sauce?

Czy chciał znaleźć najpopularniejszy sos? Nie!

No! Howard doesn't believe that there is such a thing.

Howard nie wierzy w takie rzeczy.

Instead, he looked at the data, and he said,

Przyjrzał się danym i powiedział:

let's see if we can group all these different data points into clusters.

zobaczmy, czy dadzą się pogrupować,

Let's see if they congregate around certain ideas.

czy gromadzą się wokół pewnych idei.

And sure enough, if you sit down,

Faktycznie, analiza danych wykazała,

and you analyze all this data on spaghetti sauce,

you realize that all Americans fall into one of three groups.

że Amerykanie dzielą się na 3 grupy.

There are people who like their spaghetti sauce plain;

Jedni lubią sos pomidorowy bez dodatków,

there are people who like their spaghetti sauce spicy;

inni wolą pikantny,

and there are people who like it extra chunky.

a inni sos z dużymi kawałkami warzyw.

And of those three facts, the third one was the most significant,

To trzecie odkrycie było kluczowe.

because at the time, in the early 1980s,

W sklepach na początku lat 80.

if you went to a supermarket,

W sklepach na początku lat 80.

you would not find extra-chunky spaghetti sauce.

nie było sosów z dużymi kawałkami warzyw.

And Prego turned to Howard, and they said,

Campbell nie mógł uwierzyć, że 33% Amerykanów

"You're telling me that one third of Americans

Campbell nie mógł uwierzyć, że 33% Amerykanów

crave extra-chunky spaghetti sauce

and yet no one is servicing their needs?"

lubi taki sos, a nikt go nie produkuje.

And he said "Yes!"

(Laughter)

And Prego then went back,

(Śmiech) Prego natychmiast zmieniło ofertę.

and completely reformulated their spaghetti sauce,

(Śmiech) Prego natychmiast zmieniło ofertę.

and came out with a line of extra chunky that immediately and completely

Campbell wyprodukował sos z kawałkami warzyw

took over the spaghetti sauce business in this country.

i całkowicie zdominował rynek USA.

And over the next 10 years, they made 600 million dollars

W 10 lat zarobili 600 milionów dolarów

off their line of extra-chunky sauces.

za sosy z kawałkami warzyw.

Everyone else in the industry looked at what Howard had done, and they said,

Konkurencja łapała się za głowę:

"Oh my god! We've been thinking all wrong!"

"O rany, wszystko spapraliśmy!"

And that's when you started to get seven different kinds of vinegar,

Zaczął pojawiać się ocet w 7 rodzajach,

and 14 different kinds of mustard, and 71 different kinds of olive oil.

14 rodzajów musztardy, 71 rodzajów oliwy,

And then eventually even Ragù hired Howard,

i wreszcie nawet Ragu zatrudnił Howarda.

and Howard did the exact same thing for Ragù that he did for Prego.

Howard zrobił to samo, co z Prego.

And today, if you go to a really good supermarket,

Idźcie dziś do dobrego sklepu poszukać Ragu.

Idźcie dziś do dobrego sklepu poszukać Ragu.

do you know how many Ragùs there are?

36!

Ile rodzajów znajdziecie? 36!

In six varieties:

W 6 odmianach: serowy, dietetyczny, Robusto,

Cheese, Light,

Robusto, Rich & Hearty,

wzbogacony, tradycyjny, z kawałkami warzyw. (Śmiech)

Old World Traditional --

Extra-Chunky Garden.

(Laughter)

That's Howard's doing.

To dar Howarda dla Ameryki.

That is Howard's gift to the American people.

Now why is that important?

Czemu to takie ważne?

(Laughter)

It is, in fact, enormously important.

To ogromnie ważne. Już wyjaśniam.

I'll explain to you why.

What Howard did is he fundamentally changed the way the food industry thinks

Howard całkowicie odmienił podejście branży

about making you happy.

do zaspokajania potrzeb klientów.

Assumption number one in the food industry used to be

Dawniej sądzono, że żeby odkryć, co zasmakuje,

that the way to find out what people want to eat,

Dawniej sądzono, że żeby odkryć, co zasmakuje,

what will make people happy, is to ask them.

wystarczy konsumentów zapytać.

And for years and years and years,

Latami Ragu i Prego organizowały

Ragù and Prego would have focus groups,

wywiady grupowe. Sadzali ludzi i pytali:

and they would sit you down, and they would say,

"What do you want in a spaghetti sauce?

Jaki sos pomidorowy lubicie? Czego wam trzeba?

Tell us what you want in a spaghetti sauce."

And for all those years -- 20, 30 years --

Przez 20, 30 lat w żadnej sesji grupowej

through all those focus group sessions,

Przez 20, 30 lat w żadnej sesji grupowej

no one ever said they wanted extra-chunky.

nikt nie powiedział: "z kawałkami warzyw".

Even though at least a third of them, deep in their hearts, actually did.

Chociaż w głębi serca 33% tego chciało.

(Laughter)

(Śmiech) Ludzie nie wiedzą, czego chcą!

People don't know what they want!

(Śmiech) Ludzie nie wiedzą, czego chcą!

As Howard loves to say,

Jak mówi Howard: "nie wie głowa, czego język żąda."

"The mind knows not what the tongue wants."

It's a mystery!

To zagadka!

(Laughter)

And a critically important step

Aby zrozumieć własne zachcianki i gusta

in understanding our own desires and tastes

is to realize that we cannot always explain what we want, deep down.

trzeba przyjąć, że nie zawsze da się je wyjaśnić.

If I asked all of you, for example, in this room, what you want in a coffee,

Gdybym zapytał, jaką lubicie kawę,

you know what you'd say?

co do jednego odparlibyście: czarną, bogatą, ciemno paloną.

Every one of you would say, "I want a dark, rich, hearty roast."

It's what people always say when you ask them.

Tak mówią wszyscy.

"What do you like?" "Dark, rich, hearty roast!"

Jaką lubisz? Czarną, bogatą, ciemno paloną!

What percentage of you actually like a dark, rich, hearty roast?

A ile procent naprawdę lubi taką kawę?

According to Howard, somewhere between 25 and 27 percent of you.

Wg Howarda jakieś 25-27%.

Most of you like milky, weak coffee.

Większość woli słabą kawę z mlekiem.

(Laughter)

But you will never, ever say to someone who asks you what you want

Ale zapytani, nigdy w życiu nie powiecie:

that "I want a milky, weak coffee."

"Proszę słabą, z mlekiem". (Śmiech)

So that's number one thing that Howard did.

To pierwsza lekcja Howarda.

Number two thing that Howard did is he made us realize --

Howard kazał nam też zrozumieć inny ważny fakt:

it's another very critical point --

Howard kazał nam też zrozumieć inny ważny fakt:

he made us realize the importance

rolę "segmentacji poziomej".

of what he likes to call "horizontal segmentation."

Why is this critical?

Czemu to takie ważne?

Because this is the way the food industry thought before Howard.

Bo tak wcześniej myślała branża.

What were they obsessed with in the early 80s?

Ich obsesją w latach '80 była musztarda,

They were obsessed with mustard.

In particular, they were obsessed with the story of Grey Poupon.

a zwłaszcza historia marki "Grey Poupon".

Used to be, there were two mustards: French's and Gulden's.

Dawniej były dwie musztardy: Frencha i Guldena.

What were they? Yellow mustard.

Po prostu żółta musztarda,

What's in it?

Yellow mustard seeds, turmeric, and paprika.

ziarna gorczycy, kurkuma i papryka.

That was mustard.

Grey Poupon came along, with a Dijon.

Firma Grey Poupon wprowadziła dijon.

Right?

Much more volatile brown mustard seed, some white wine, a nose hit,

Silniejsza w smaku gorczyca brązowa, białe wino,

much more delicate aromatics.

uderzająco aromatyczna. I co zrobili?

And what do they do?

They put it in a little tiny glass jar, with a wonderful enameled label on it,

Zapakowali ją w słoiczki z gustowną naklejką,

made it look French,

żeby wyglądała jak francuska, nie kalifornijska.

even though it's made in Oxnard, California.

(Laughter)

And instead of charging a dollar fifty for the eight-ounce bottle,

Zamiast półtora dolara za 200g,

the way that French's and Gulden's did,

jak u konkurencji, kosztowała 4 dolary.

they decided to charge four dollars.

And they had those ads.

Reklama: facet w Rolls-Roysie je Grey Poupon,

With the guy in the Rolls Royce, eating the Grey Poupon.

podjeżdża drugi Rolls Royce,

Another pulls up, and says, "Do you have any Grey Poupon?"

kierowca pyta: masz Grey Poupon?

And the whole thing, after they did that, Grey Poupon takes off!

Grey Poupon strasznie się rozkręcił.

Takes over the mustard business!

Przejęli całą branżę!

And everyone's take-home lesson from that

Jaki z tego morał?

was that the way to make people happy

Żeby uszczęśliwić konsumentów,

is to give them something that is more expensive,

trzeba dać im coś droższego, aspiracje.

something to aspire to.

It's to make them turn their back on what they think they like now,

Skłonić do odrzucenia tego, co dotąd lubili

and reach out for something higher up the mustard hierarchy.

i sięgnięcia na wyższą półkę.

(Laughter)

A better mustard! A more expensive mustard!

Lepsza musztarda! Droższa musztarda!

A mustard of more sophistication and culture and meaning.

Symbol wyrobienia, kultury i pozycji.

And Howard looked to that and said, "That's wrong!"

Howard ocenił, że to złe podejście.

Mustard does not exist on a hierarchy.

W musztardzie nie ma hierarchii,

Mustard exists, just like tomato sauce, on a horizontal plane.

tylko płaszczyzna, tak jak w sosie pomidorowym.

There is no good mustard or bad mustard.

Nie ma musztardy dobrej i złej,

There is no perfect mustard or imperfect mustard.

doskonałej i niedoskonałej.

There are only different kinds of mustards that suit different kinds of people.

Są tylko różne odmiany, pod różne gusta.

He fundamentally democratized the way we think about taste.

Howard zdemokratyzował ideę smaku.

And for that, as well, we owe Howard Moskowitz a huge vote of thanks.

Winni mu jesteśmy głeboką wdzięczność.

Third thing that Howard did, and perhaps the most important,

Trzecim, chyba najważniejszym jego osiągnięciem,

is Howard confronted the notion of the Platonic dish.

było starcie z "potrawą platońską". (Śmiech)

(Laughter)

What do I mean by that?

Co przez to rozumiem?

(Laughter)

For the longest time in the food industry,

Przemysł spożywczy wierzył,

there was a sense that there was one way,

że potrawy mają tylko jeden właściwy przepis.

a perfect way, to make a dish.

You go to Chez Panisse,

W restauracji Chez Panisse podają sashimi

they give you the red-tail sashimi with roasted pumpkin seeds

z prażonymi pestkami dyni, w jakimś wywarze.

in a something something reduction.

They don't give you five options on the reduction.

Nie ma 5 wywarów do wyboru, prawda?

They don't say, "Do you want the extra-chunky reduction, or ...?"

Nie pytają, czy chcemy gęstszy wywar.

No!

You just get the reduction. Why?

Czemu? Bo szefowa kuchni

Because the chef at Chez Panisse

has a Platonic notion about red-tail sashimi.

hołduje platońskiej idei shashimi.

"This is the way it ought to be."

Ma być takie, jakie jest, i koniec.

And she serves it that way time and time again,

Tak się gotuje od zawsze.

and if you quarrel with her, she will say,

Nie spieraj się, bo powie:

"You know what? You're wrong!

"Nie znasz się! W mojej restauracji to najlepszy sposób".

This is the best way it ought to be in this restaurant."

Now that same idea fueled the commercial food industry as well.

To samo podejście przeniknęło do branży.

They had a Platonic notion of what tomato sauce was.

Platońska idea sosu pomidorowego.

And where did that come from? It came from Italy.

Skąd pochodzi ten sos? Z Włoch.

Italian tomato sauce is what?

Jaki jest włoski sos? Przetarty, rzadki.

It's blended; it's thin.

The culture of tomato sauce was thin.

Rzadkość sosu to element tej kultury.

When we talked about "authentic tomato sauce" in the 1970s,

Mówiąc o autentycznym sosie z lat 70.,

we talked about Italian tomato sauce,

mówiliśmy o sosie włoskim, o wywarze mięsnym.

we talked about the earliest Ragùs,

which had no visible solids, right?

W wywarze nic nie pływa, prawda?

Which were thin, you just put a little bit

Taki rzadki wywar ścieka pod makaron.

and it sunk down to the bottom of the pasta.

Taki rzadki wywar ścieka pod makaron.

That's what it was.

Czemu się tego trzymaliśmy?

And why were we attached to that?

Bo sądziliśmy, że konsumentów usatysfakcjonuje

Because we thought that what it took to make people happy

was to provide them with the most culturally authentic tomato sauce, A.

autentyczny sos, to po pierwsze.

And B, we thought that if we gave them the culturally authentic tomato sauce,

Po drugie, łudziliśmy się,

then they would embrace it.

że właśnie taki sos pokochają.

And that's what would please the maximum number of people.

I że przypadnie do gustu wielu ludziom.

In other words,

Innymi słowy,

people in the cooking world were looking for cooking universals.

gastronomia szukała kulinarnych uniwersaliów.

They were looking for one way to treat all of us.

Jednego przepisu dla wszystkich.

And it's good reason for them to be obsessed

Nie bez powodu.

with the idea of universals,

because all of science,

Nauka XIX i XX wieku szalała na punkcie uniwersaliów.

through the 19th century and much of the 20th,

was obsessed with universals.

Nauka XIX i XX wieku szalała na punkcie uniwersaliów.

Psychologists, medical scientists, economists

Psychologowie, lekarze, ekonomiści

were all interested in finding out the rules

that govern the way all of us behave.

szukali zasad rządzących wszystkimi.

But that changed, right?

Ale już tak nie jest.

What is the great revolution in science of the last 10, 15 years?

Wielka rewolucja naukowa ostatnich 15 lat

It is the movement from the search for universals

to ruch od uniwersaliów do różnorodności.

to the understanding of variability.

Now in medical science, we don't want to know, necessarily,

Medycyna nie szuka już mechanizmu raka,

just how cancer works,

ale tego, czym twój rak różni się od mojego.

we want to know how your cancer is different from my cancer.

I guess my cancer different from your cancer.

Źle pokazałem - mój od twojego.

Genetics has opened the door to the study of human variability.

Badania różnorodności zaczęła genetyka.

What Howard Moskowitz was doing was saying,

Howard Moskowitz wprowadził tę rewolucję

"This same revolution needs to happen in the world of tomato sauce."

do świata sosów pomidorowych.

And for that, we owe him a great vote of thanks.

Za to należy mu się nasza wdzięczność.

I'll give you one last illustration of variability,

Oto ostatni przykład różnorodności.

and that is -- oh, I'm sorry.

Howard not only believed that, but he took it a second step,

Howard posunął się o krok dalej:

which was to say that when we pursue universal principles in food,

goniąc za uniwersaliami gastronomicznymi

we aren't just making an error;

robimy sobie niedźwiedzią przysługę.

we are actually doing ourselves a massive disservice.

And the example he used was coffee.

Jako przykład podawał kawę.

And coffee is something he did a lot of work with, with Nescafé.

Wiele pracował nad kawą dla Nescafé.

If I were to ask all of you to try and come up with a brand of coffee --

Gdybym poprosił was o wybór kawy,

a type of coffee, a brew -- that made all of you happy,

która wam wszystkim odpowiada,

and then I asked you to rate that coffee,

a potem o jej ocenę,

the average score in this room for coffee would be about 60 on a scale of 0 to 100.

przeciętny wynik wynosiłby 60/100.

If, however, you allowed me to break you into coffee clusters,

Gdybym jednak podzielił was na grupy,

maybe three or four coffee clusters,

trzy, może cztery,

and I could make coffee just for each of those individual clusters,

i każda dostałaby ulubiony rodzaj,

your scores would go from 60 to 75 or 78.

oceny podskoczyłyby do 75-78.

The difference between coffee at 60 and coffee at 78

Różnica między 60 a 78

is a difference between coffee that makes you wince,

to jak różnica między obrzydzeniem,

and coffee that makes you deliriously happy.

a błogim uszczęśliwieniem.

That is the final, and I think most beautiful lesson,

Oto ostateczne i najpiękniejsze przesłanie Moskowitza.

of Howard Moskowitz:

that in embracing the diversity of human beings,

Akceptacja ludzkiej różnorodności

we will find a surer way to true happiness.

to klucz do prawdziwego szczęścia.

Thank you.

(Applause)

Dziękuję.