Never, ever give up | Diana Nyad

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Rysia Wand

It's the fifth time I stand on this shore,

Już po raz piąty stoję

the Cuban shore,

na kubańskim brzegu,

looking out at that distant horizon,

spoglądając na daleki horyzont,

believing, again,

znów wierząc,

that I'm going to make it all the way

że uda mi się przepłynąć

przez ogromną,

across that vast, dangerous wilderness of an ocean.

niebezpieczną otchłań oceanu.

Not only have I tried four times,

Sama próbowałam już cztery razy,

but the greatest swimmers in the world have been trying since 1950,

a najlepsi pływacy świata

starali się już od 1950 roku

and it's still never been done.

i nikomu jeszcze się nie udało.

The team is proud of our four attempts.

Ekipa jest dumna z tych czterech prób.

It's an expedition of some 30 people.

Ekspedycja składa się z 30 osób.

Bonnie is my best friend and head handler,

Bonnie, moja najlepsza przyjaciółka i kierowniczka wyprawy,

who somehow summons will,

budzi we mnie determinację,

gdy już tracę nadzieję

that last drop of will within me, when I think it's gone,

after many, many hours and days out there.

po wielu godzinach i dniach w wodzie.

The shark experts are the best in the world --

Mamy najlepszych na świecie specjalistów od rekinów,

large predators below.

ogromne drapieżniki pode mną.

The box jellyfish, the deadliest venom in all of the ocean,

W tych wodach pływają kubomeduzy,

najbardziej jadowite zwierzęta oceanu,

is in these waters,

przez które o mało nie umarłam

and I have come close to dying from them on a previous attempt.

podczas wcześniejszej próby.

Warunki tego przedsięwzięcia...

The conditions themselves,

besides the sheer distance of over 100 miles in the open ocean --

Poza 160-kilometrowym dystansem

na otwartym oceanie...

the currents and whirling eddies and the Gulf Stream itself,

Prądy morskie, wiry wodne,

w tym Golfsztrom

the most unpredictable of all of the planet Earth.

najbardziej nieprzewidywalny prąd morski na świecie.

And by the way -- it's amusing to me

Bawi mnie, gdy przed kolejnym podejściem

that journalists and people, before these attempts, often ask me,

dziennikarze i zwykli ludzie

pytają mnie:

"Well, are you going to go with any boats or any people or anything?"

"Płyną za tobą jakieś łodzie,

jacyś ludzie czy coś?".

(Laughter)

And I'm thinking, what are they imagining?

Zastanawiam się, co oni sobie wyobrażają?

That I'll just sort of do some celestial navigation --

Że będę kierować się gwiazdami,

(Laughter)

And carry a bowie knife in my mouth,

płynąc z nożem myśliwskim w ustach,

and I'll hunt fish and skin them alive and eat them,

polować na ryby i patroszyć je przed zjedzeniem,

and maybe drag a desalinization plant behind me for fresh water.

albo ciągnąć za sobą maszynę do odsalania,

żeby mieć słodką wodę?

(Laughter)

(Śmiech)

Yes, I have a team.

Tak, mam ekipę. (Śmiech)

(Laughter)

To doświadczona, odważna ekipa,

And the team is expert,

and the team is courageous,

and brimming with innovation and scientific discovery,

pełna pomysłów

i odkryć naukowych,

as is true of any major expedition on the planet.

jak w przypadku każdej większej wyprawy.

Byliśmy w podróży.

And we've been on a journey.

And the debate has raged, hasn't it,

Od czasów starożytnej Grecji

since the Greeks,

trwają dyskusje,

of isn't it what it's all about?

po co to wszystko?

Isn't life about the journey, not really the destination?

Czy ważniejsza jest sama podróż

czy osiągnięcie celu?

And here we've been on this journey,

Wyruszyliśmy na wędrówkę,

prawdę mówiąc była ona fascynująca.

and the truth is, it's been thrilling.

We haven't reached that other shore,

Nie dopłynęliśmy do drugiego brzegu,

ale czuliśmy dumę i oddanie,

and still, our sense of pride and commitment,

unwavering commitment.

niezachwiane zaangażowanie.

Kiedy skończyłam 60 lat, marzenie wciąż żyło

When I turned 60, the dream was still alive

from having tried this in my 20s -- dreamed it and imagined it.

od poprzedniej próby w wieku 20 lat,

marzyłam i wyobrażałam je sobie.

Najsławniejsza masa wody na Ziemi.

The most famous body of water on the Earth today, I imagine,

Obszar między Kubą a Florydą.

Cuba to Florida.

And it was deep. It was deep in my soul.

To siedziało bardzo głęboko w mojej duszy.

Kiedy skończyłam 60 lat,

When I turned 60,

it wasn't so much about the athletic accomplishment,

nie chodziło tylko o sportowy sukces,

nie o ego: "Chcę być pierwsza".

it wasn't the ego of "I want to be the first."

That's always there and it's undeniable.

Te uczucia, bezsprzecznie, zawsze są.

Ale motywacja była głębsza. Ile mi jeszcze życia zostało?

But it was deeper.

It was "how much life is there left?"

Let's face it -- we're all on a one-way street, aren't we?

Spójrzmy prawdzie w oczy, życie to droga jednokierunkowa

i co możemy zrobić?

And what are we going to do?

What are we going to do as we go forward, to have no regrets looking back?

Żeby, idąc do przodu,

nie mieć żalu patrząc wstecz?

Cały czas podczas treningu w zeszłym roku

And all this past year in training,

I had that Teddy Roosevelt quote

powtarzałam słowa Teddy'ego Roosevelta,

to paraphrase it, floating around in my brain.

które brzmią mniej więcej tak:

It says, "You go ahead.

"Usiądź wygodnie w fotelu,

You go ahead and sit back in your comfortable chair

krytykuj i obserwuj, jak śmiałek

and you be the critic, you be the observer,

wchodzi na arenę i walczy,

while the brave one gets in the ring and engages

pokryty krwią i brudem

and gets bloody and gets dirty and fails over and over and over again,

upada raz za razem,

ale się nie boi

but yet isn't afraid and isn't timid and lives life in a bold way."

i nie jest onieśmielony

ale odważnie żyje".

And so of course I want to make it across.

Oczywiście, że chcę dotrzeć na druga stronę.

It is the goal, and I should be so shallow to say that this year,

Taki jest cel i muszę się przyznać,

że w tym roku miejsce przeznaczenia

the destination was even sweeter than the journey.

było o wiele słodsze niż sama podróż.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

But the journey itself was worthwhile taking.

Warto było wyruszyć w tę podróż.

And at this point, by this summer,

Równo rok temu,

everybody -- scientists, sports scientists,

wszyscy naukowcy, specjaliści do spraw sportu,

specjaliści od wytrzymałości, neurolodzy,

endurance experts, neurologists,

my own team, Bonnie --

moja ekipa, Bonnie,

said it's impossible.

powiedzieli, że to niemożliwe.

It just simply can't be done, and Bonnie said to me,

Po prostu się nie da. Bonnie dodała:

"But if you're going to take the journey,

"Jeśli się tego podejmiesz,

to będę tam z tobą,

I'm going to see you through to the end of it,

do końca".

so I'll be there."

And now we're there.

I oto tam jesteśmy.

As we're looking out, kind of a surreal moment

Patrzymy w dal na surrealistyczny obraz

przed pierwszą próbą,

before the first stroke,

standing on the rocks at Marina Hemingway,

stoję na skałach przystani Hemingwaya,

the Cuban flag is flying above,

kubańska flaga powiewa nade mną,

all my team is out in their boats, hands up in the air,

moja ekipa gotowa w łodziach,

las rąk: "Jesteśmy z tobą,

"We're here!

We're here for you!"

jesteśmy tu dla ciebie",

Bonnie i ja patrzymy na siebie i mówimy,

Bonnie and I look at each other and say,

że w tym roku podczas treningów,

this year, the mantra is -- and I've been using it in training --

używaliśmy mantry:

Find a way.

"Znajdź drogę".

You have a dream

Masz marzenie

and you have obstacles in front of you, as we all do.

i, tak jak każdy, napotykasz przeszkody.

None of us ever get through this life

Nikt z nas nie nie przeszedł przez życie

without heartache,

bez złamanego serca,

bez niepokoju,

without turmoil,

and if you believe and you have faith

jeżeli jednak ufasz i masz wiarę,

możesz upaść i podnieść się,

and you can get knocked down and get back up again

and you believe in perseverance

jeśli wierzysz w wytrwałość,

as a great human quality,

wspaniałą cechę ludzkości,

znajdziesz drogę.

you find your way.

And Bonnie grabbed my shoulders,

Bonnie objęła mnie i powiedziała: "Znajdźmy naszą drogę na Florydę".

and she said, "Let's find our way to Florida."

And we started, and for the next 53 hours,

Kolejne 53 godziny po starcie

it was an intense, unforgettable life experience.

były intensywnym i niezapomnianym doświadczeniem.

The highs were high, the awe --

Euforia i trwoga,

I'm not a religious person, but I'll tell you,

nie jestem religijna, ale mówię wam

gdy płyniesz w lazurowym błękicie wód Prądu Zatokowego,

to be in the azure blue of the Gulf Stream

as if, as you're breathing,

oddychasz

you're looking down miles and miles and miles,

i spoglądasz na te niezliczone kilometry pod sobą,

to feel the majesty of this blue planet we live on --

czujesz majestat błękitnej planety na której żyjemy,

to porywające.

it's awe-inspiring.

I have a playlist of about 85 songs,

Mam listę około 85 piosenek,

and especially in the middle of the night ...

zwłaszcza w środku nocy.

Nie używamy świateł,

That night, because we use no lights -- lights attract jellyfish,

światło przyciąga meduzy i rekiny,

lights attract sharks,

wabi małe rybki będące przynętą dla rekinów,

lights attract baitfish that attract sharks,

so we go in the pitch black of the night.

płyniemy więc w całkowitej ciemności nocy.

You've never seen black this black.

W egipskich ciemnościach.

You can't see the front of your hand,

Nie widzisz własnej dłoni,

and the people on the boat, Bonnie and my team on the boat --

ludzi na łodzi,

Bonnie i moja ekipa,

they just hear the slapping of the arms,

słyszą tylko plusk moich rąk w wodzie,

and they know where I am,

dzięki temu wiedzą gdzie jestem,

because there's no visual at all.

bo nic nie widać.

And I'm out there kind of tripping out on my little playlist.

Skoncentrowałam się

na liście piosenek.

(Laughter)

(Śmiech)

I've got tight rubber caps, I don't hear a thing.

Mam ciasny gumowy czepek,

więc nic nie słyszę.

I've got goggles and I'm turning my head 50 times a minute,

Mam okularki pływackie, obracam głowę 50 razy na minutę

and I'm singing ...

i śpiewam,

(Singing) Imagine there's no heaven

♪ Wyobraź sobie, że nie ma nieba ♪

(Laughter)

doo doo doo doo doo

♪ du-du-du-du-du ♪

It's easy if you try

♪ to łatwe, jeśli spróbujesz ♪

doo doo doo doo doo

♪ du-du-du-du-du ♪

And I can sing that song a thousand times in a row.

I mogę to śpiewać tysiąc razy z rzędu.

(Śmiech)

(Laughter)

Now there's a talent unto itself.

To się nazywa talent.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

And each time I get done with,

Za każdym razem po:

(Singing) Oh, you may say I'm a dreamer but I'm not the only one

♪ Mówisz że jestem marzycielem ale nie jestem jedyny ♪

222.

222.

(Singing) Imagine there's no heaven

♪ Wyobraź sobie, że nie ma nieba ♪

(Laughter)

And when I get through the end

A kiedy zaśpiewałam tysięczny raz,

of a thousand of John Lennon's "Imagine,"

"Imagine" Johna Lennona, okazało się

I have swum nine hours and 45 minutes ...

że minęło 9 godzin 45 minut

exactly.

dokładnie. (Śmiech)

(Laughter)

And then there are the crises.

Oczywiście są też kryzysy.

Of course there are.

And the vomiting starts, the seawater -- you're not well.

Zaczyna się wymiotowanie,

przez wodę morską czujesz się źle,

You're wearing a jellyfish mask for the ultimate protection.

na twarzy masz przyklejoną specjalną maskę do ochrony.

It's difficult to swim in.

Trudno się w niej płynie,

It's causing abrasions on the inside of the mouth,

ociera wnętrze ust,

but the tentacles can't get you.

ale chroni przed parzydełkami meduz.

And the hypothermia sets in.

Pojawia się hipotermia.

The water's 85 degrees, and yet you're losing weight

Woda ma 29°C, tracisz wagę

and using calories.

i spalasz kalorie, podpływasz do łodzi,

And as you come over toward the side of the boat --

ale nie wolno ci jej dotknąć,

not allowed to touch it, not allowed to get out,

nie możesz na nią wejść,

but Bonnie and her team hand me nutrition

Bonnie i jej ekipa podają mi jedzenie,

and ask me how I'm doing, am I all right.

upewniają się, czy wszystko w porządku.

I am seeing the Taj Mahal --

Ja w tym czasie w oddali widzę Tadż Mahal, (Śmiech)

(Laughter)

Over here.

I'm in a very different state --

jestem w innym świecie,

(Laughter)

And I'm thinking, "Wow!

myślę sobie, kto by pomyślał,

I never thought I'd be running into the Taj Mahal out here.

że zobaczę tutaj Tadż Mahal.

Jest wspaniały.

It's gorgeous!

I mean, how long did it take them to build that?

Ile czasu zajęła im budowa?

It's just ...

To po prostu... (Śmiech)

So, uh -- wooo -- you know?

(Laughter)

We kind of have a cardinal rule

Mamy podstawową zasadę,

that I'm never told how far it is, because we don't know how far it is.

że nie mówią mi, ile mi jeszcze zostało,

bo tego nie wiadomo.

What's going to happen to you between this point and that point?

Co może się stać

między jednym punktem a drugim?

What's going to happen to the weather and the currents

Jaka będzie pogoda

i prądy i , Boże broń, możesz zostać poparzony.

and, God forbid, you're stung,

when you don't think you could be stung in all this armor.

choć uważałeś, że dzięki pancerzowi nic ci nie grozi.

Bonnie made a decision coming into that third morning

Bonnie podjęła decyzję

trzeciego dnia rano.

that I was suffering,

Widziała, że cierpię,

and I was hanging on by a thread.

że wiszę na włosku,

And she said, "Come here,"

powiedziała: "Podpłyń tutaj",

and I came close to the boat, and she said,

zbliżyłam się do łodzi i powiedziała:

"Look, look out there."

"Spójrz tam",

i zobaczyłam światło, dniem łatwiej się płynie niż nocą,

And I saw light,

because the day is easier than the night,

pomyślałam, że zaczynamy nowy dzień,

and I thought we were coming into day.

zobaczyłam strumień białego światła

I saw a stream of white light along the horizon,

wzdłuż horyzontu,

and I said, "It's going to be morning soon."

powiedziałam: "zbliża się ranek".

And she said, "No, those are the lights of Key West."

A ona: "Nie, to światła Key West".

It was 15 more hours,

Zostało mi jeszcze 15 godzin,

which for most swimmers would be a long time.

dla większości pływaków byłoby to dużo.

(Laughter)

(Śmiech) (Brawa)

(Applause)

You have no idea how many 15-hour training swims I had done.

Nie macie pojęcia jak wiele 15-godzinnych treningów przeszłam.

So here we go, and I somehow, without a decision,

Więc płynę i mimowolnie

went into no counting of strokes

przestałam liczyć ilość wymachów rękami

and no singing

przestałam śpiewać i cytować Stephena Hawkinga

and no quoting Stephen Hawking on the parameters of the universe.

oraz parametry wszechświata,

I just went into thinking about this dream, and why and how.

zaczęłam myśleć o tym marzeniu,

o tym, dlaczego i jak.

Jak już mówiłam, gdy skończyłam 60 lat,

As I said, when I turned 60,

nie chodziło o to czy "Dam radę?".

it wasn't about that concrete "Can you do it?"

That's the everyday machinations.

To są codzienne machinacje.

That's the discipline, and it's the preparation,

To dyscyplina i przygotowanie,

and there's a pride in that.

z których można być dumnym.

But I decided to think, as I went along,

Myślałam o czymś innym,

about -- you know, the phrase usually is, "reaching for the stars."

o frazie "sięgnąć gwiazd",

And in my case, it's reaching for the horizon.

w moim przypadku chodziło o "sięganie horyzontu".

And when you reach for the horizon,

Pokazałam, że kiedy już sięgasz horyzontu,

as I've proven, you may not get there.

nie zawsze uda ci się go dosięgnąć,

jednak znacząco podbudujesz

But what a tremendous build of character and spirit

swój charakter i umysł.

that you lay down;

what a foundation you lay down in reaching for those horizons.

Jaki bezcenny fundament zbudujesz,

próbując sięgnąć tego horyzontu.

And now, the shore is coming.

W końcu zbliża się ląd

And there's just a little part of me that's sad.

i mała część mnie się smuci.

The epic journey is going to be over.

Epicka wyprawa wkrótce się skończy.

So many people come up to me now and say,

Tak wiele osób podchodzi i pyta:

"What's next?"

"Co dalej? (Śmiech) Jesteśmy zachwyceni!".

(Laughter)

"We love that!"

(Laughter)

Ten mały punkt na ekranie?

"That little tracker on the computer?

When are you going to do the next one?

Kiedy będzie kolejna wyprawa? Nie możemy się doczekać".

We can't wait to follow the next one."

Well, they were just there for 53 hours,

Oni byli tam tylko 53 godziny,

and I was there for years.

a ja przez wiele lat.

And so there won't be another epic journey in the ocean.

Nie będzie żadnej kolejnej epickiej wyprawy przez ocean.

But the point is, and the point was,

Najważniejsze było i jest to,

that every day of our lives is epic.

że każdy dzień naszego życia jest epicki,

And I'll tell you, when I walked up onto that beach,

i powiem wam, że gdy wychodziłam na plażę,

staggered up onto that beach ...

chwiejnym krokiem po piasku,

I had so many times, in a very puffed-up ego way,

wcześniej tyle razy z nadęciem

i wybujałym ego ćwiczyłam

rehearsed what I would say ...

przemówienie na plaży. (Śmiech)

(Laughter)

on the beach.

Kiedy Bonnie myślała,

When Bonnie thought the back of my throat was swelling up,

że mam obrzmiałe gardło

she brought the medical team over to our boat

i zawołała ekipę medyczną do łodzi,

to say, "She's really beginning to have trouble breathing;

mówiąc, że zaczynam mieć

problemy z oddychaniem.

another 12, 24 hours in the saltwater ..." --

Jeszcze 12, 24 godziny w słonej wodzie

the whole thing -- I just thought, in my hallucinatory moment,

aż w końcu wydało mi się,

że mam halucynacje i słyszę słowo tracheotomia.

that I heard the word "tracheotomy."

(Śmiech)

(Laughter)

Bonnie said to the doctor, "I'm not worried about her not breathing.

Bonnie powiedziała lekarzowi,

"Nie martwi mnie, że nie może oddychać,

If she can't talk when she gets to the shore,

Ale jeśli nie będzie mogła mówić na brzegu

she's going to be pissed off."

będzie wściekła".

(Laughter)

(Śmiech)

Ale to przemówienie, które ćwiczyłam,

But the truth is, all those orations that I had practiced,

żeby motywować się podczas treningów

just to get myself through some training swims as motivation --

it wasn't like that.

okazało się zupełnie inne.

It was a very real moment,

To było coś prawdziwego,

with that crowd, with my team.

pośród tłumu, z moją ekipą.

We did it. I didn't do it. We did it.

Zrobiliśmy to. Nie tylko ja. My wszyscy.

And we'll never forget it. It'll always be part of us.

Nigdy tego nie zapomnimy, to zawsze będzie częścią nas samych,

The three things I did sort of blurt out when we got there, was first:

Wypaliłam trzy rzeczy:

"Nigdy się nie poddawaj".

Never, ever give up.

I live it.

Żyję tym. Jak brzmi sentencja Sokratesa?

What's the phrase from today from Socrates?

Audience: To be is to do.

Istnieję, więc działam.

Diana Nyad: To be is to do.

So I don't stand up and say, "Don't ever give up."

To nie są puste słowa.

I didn't give up.

Ja się nie poddałam i jest na to dowód.

There was action behind these words.

The second is:

Po drugie: "Podążaj za marzeniami,

You can chase your dreams at any age; you're never too old.

niezależnie od wieku, nie jesteś za stary".

Sixty-four; a thing no one, at any age, any gender, could ever do

Mam 64 lata a nikt, niezależnie od wieku i płci,

nie zrobił tego co ja,

has done it.

bez wątpienia to właśnie teraz

And there's no doubt in my mind

that I am at the prime of my life today.

jestem w kwiecie wieku.

(Applause)

(Brawa)

Yeah.

Tak.

(Applause)

Thank you.

Dziękuję.

And the third thing I said on that beach was,

Trzecie, co powiedziałam to:

it looks like the most solitary endeavor in the world,

"To wygląda na samotną wyprawę,

and in many ways, of course, it is.

i oczywiście taką jest,

And in other ways, and the most important ways,

ale w najważniejszych aspektach,

it's a team.

to sukces ekipy, jeśli myślicie,

And if you think I'm a badass, you want to meet Bonnie.

że jestem twarda, to musicie poznać Bonnie".

(Laughter)

(Śmiech)

Bonnie, where are you?

Bonnie, gdzie jesteś?

Where are you?

Gdzie jesteś?

There's Bonnie Stoll.

Oto Bonnie Stoll. (Brawa)

(Applause)

Moja kumpela.

My buddy.

(Applause)

The Henry David Thoreau quote goes,

Cytat z Henry'ego Davida Thoreau:

"When you achieve your dreams, it's not so much what you get

"Gdy spełniasz marzenia,

nie chodzi o osiągnięcie, lecz o to

as who you have become in achieving them."

kim się stałeś po drodze.

And yeah, I stand before you now.

Stoję przed wami.

In the three months since that swim ended,

Trzy miesiące po dopłynięciu.

I've sat down with Oprah,

Miałam wywiad z Oprah

and I've been in President Obama's Oval Office;

i byłam w gabinecie owalnym prezydenta Obamy.

I've been invited to speak in front of esteemed groups

Zapraszają mnie na wykłady dla szacownych grup, jak wasza.

such as yourselves;

Podpisałam wspaniały kontrakt na wydanie książki.

I've signed a wonderful major book contract.

All of that's great, and I don't denigrate it.

To wspaniałe i tego nie neguję.

I'm proud of it all, but the truth is,

Jestem z tego dumna, ale prawdę mówiąc,

I'm walking around tall

trzymam wysoko głowę,

because I am that bold, fearless person, and I will be, every day,

bo jestem tym nieustraszonym śmiałkiem

i będę nim każdego dnia,

until it's time for these days to be done.

aż do śmierci.

Thank you very much and enjoy the conference.

Bardzo wam dziękuję. Bawcie się dobrze.

Thank you. Thank you!

Dziękuję. (Brawa)

(Applause)

Thank you. Thank you. Thank you. Thank you! Thank you.

Dziękuję.

Dziękuję.

(Applause)

Znajdźcie drogę! (Brawa)

Find a way!

(Applause)