A civil response to violence (with English subtitles) | Emiliano Salinas

Translator: Carolina Montero Reviewer: Sebastian Betti

Tłumaczenie: Oskar Kocoł Korekta: Marek Kasiak

My name is Emiliano Salinas

Nazywam się Emiliano Salinas,

and I'm going to talk about the role

i będę mówił o roli,

we members of society play

jaką my, członkowie społeczeństwa odgrywamy

in the violent atmosphere

na atmosferę przemocy

this country is living in right now.

w kraju, w którym żyjemy.

I was born in 1976.

Urodziłem się w 1976.

I grew up in a traditional Mexican family.

Dorastałem w tradycyjnej meksykańskiej rodzinie.

As a child, I had a pretty normal life:

Jako dziecko, miałem całkiem normalne życie:

I would go to school, play with my friends and cousins.

uczęszczałem do szkoły, bawiłem się z przyjaciółmi i kuzynami.

But then my father became President of Mexico

Ale potem mój ojciec został prezydentem Meksyku,

and my life changed.

a moje życie się zmieniło.

What I'm about to say,

To o czym powiem,

at least some of what I'm about to say,

a przynajmniej część tego co powiem,

will cause controversy.

może spowodować kontrowersje.

Firstly, because I'm the one who's going to say it.

Po pierwsze, ponieważ, jestem pierwszym, który o tym powie.

And secondly, because what I'm going to say is true,

A po drugie, ponieważ to co powiem jest prawdą,

and it will make a lot of people nervous

a prawda sprawia, że niektórzy ludzie stają się bardzo podenerwowani,

because it's something we don't want to hear.

bo słyszą coś, czego nie chcą słyszeć.

But it's imperative that we listen

Ale ważne jest to, że słuchamy,

because it's undeniable and definitive.

bo to co słyszymy jest niezaprzeczalne i definitywne.

It will also make members of

To co powiem sprawi,

criminal organizations nervous

że członkowie organizacji przestępczych

for the same reasons.

z pewnych powodów będą niezadowoleni.

I'm going to talk about the role

Będę mówił o roli,

we members of society play

jaką my, członkowie społeczeństwa odgrywamy

in this phenomenon,

w tym zjawisku,

and about four different response levels

i o czterech różnych poziomach reakcji,

we citizens have against violence.

jakimi, my obywatele odpowiadamy na przemoc.

I know many will find it difficult to separate the fact

Zdaję sobie sprawę z tego, że wielu z was będzie ciężko rozgraniczyć fakt

that I'm Carlos Salinas de Gortari's son

że jestem synem Carlosa Salinasa de Gortari,

from the fact that I'm a citizen

od faktu, że zarazem jestem obywatelem

concerned about the country's current situation.

zaniepokojonym aktualną sytuacją kraju.

Don't worry.

Nie martwcie się.

It's not necessary for understanding

Nie jest to istotne, do zrozumienia

the importance of what I'm going to say.

wagi, tego o czym powiem.

I think we have a problem in Mexico.

Uważam, że mamy w Meksyku problem.

We have a big problem.

Mamy duży problem.

I think there's consensus on this.

Myślę, że wszyscy się ze mną zgodzą.

No one argues --

Nikt nie zaprzecza --

we all agree there's a problem.

więc wszyscy zgadzają się, że problem istnieje.

What we don't agree on

Jednak to w czym nie wszyscy się zgadzają to,

is what the problem actually is.

w czym tak naprawdę tkwi tenże problem.

Is it the Zetas? The drug traffickers? The government?

Czy to Kartel Zeta? Dilerzy narkotykowi? Rząd?

Corruption? Poverty? Or is it something else?

Korupcja? Bieda? A może coś jeszcze?

I think none of these is the problem.

Ja uważam, że żaden z wymienionych nie jest problemem.

I don't mean they don't deserve attention.

Nie twierdzę, że nie wymagają one uwagi.

But we won't be able to take care of any of those things

Ale nie będziemy w stanie rozwiązać żadnego z wymienionych,

if we don't solve the real problem

jeżeli nie rozwiążemy najpierw

we have in Mexico first.

prawdziwego problemu, który ma Meksyk.

The real problem we have is

Tym prawdziwym problemem jest to,

most of us Mexicans, we believe we are victims

że większość z nas, Meksykanów wierzy, że jesteśmy

of our circumstances.

ofiarami warunków w jakich żyjemy.

We are a country of victims.

Jesteśmy krajem ofiar.

Historically, we've always acted as victims

Historycznie, zawsze zachowywaliśmy się

of something or somebody.

jak ofiary czegoś lub kogoś.

We were victims of the Spaniards.

Byliśmy ofiarami Hiszpan.

Then we were victims of the French.

Potem byliśmy ofiarami Francuzów.

Then we were victims of Don Porfirio.

Następnie byliśmy ofiarami Don Porfirio.

Then we were victims of the PRI.

Potem byliśmy ofiarami Partii Rewolucyjno - Instytucjonalnej.

Even of Salinas.

Także Salinasa.

And of El Peje.

Oraz El Peje.

And now of the Zetas and the traffickers and the criminals and the kidnappers ...

A teraz ofiarami Zety, dilerów, kryminalistów i porywaczy ...

Hold on! Wait a minute!

Chwileczkę! Zaczekaj minutę!

What if none of these things is the problem?

Co, jeśli żaden z nich nie jest problemem?

The problem is not the things we feel victims of.

Problemem nie jest to, kogo lub czego czujemy się ofiarą.

The problem is that we play the role of victims.

Problem jest w tym, że gramy rolę ofiar.

We need to open our eyes and see that we are not victims.

Musimy otworzyć oczy i zrozumieć, że nie jesteśmy ofiarami.

If only we stopped feeling like victims,

Żebyśmy tylko przestali czuć się ofiarami,

if we stopped acting as victims,

to jeśli przestaniemy nimi być

our country would change so much!

nasz kraj bardzo się zmieni!

I'm going to talk about how to go from a society

Powiem o tym, jak przekształcić się ze społeczeństwa,

that acts as a victim of circumstances

które gra rolę ofiary warunków w jakich żyje,

to a responsible, involved society

do na społeczeństwo odpowiedzialne, zaangażowane,

that takes the future of its country in its own hands.

które bierze przyszłość swojego kraju w swoje ręce.

I'm going to talk about four different levels

Powiem o czterech różnych poziomach

of civil response against violence,

obywatelskiej odpowiedzi na przemoc:

from weakest

od najsłabszej

to strongest.

do najmocniejszej.

The first level, the weakest level of civil response against violence,

Poziom pierwszy -- najsłabszy poziom obywatelskiej odpowiedzi przeciwko przemocy,

is denial and apathy.

to negowanie i apatia.

Today, much of Mexican society is in denial

Dzisiaj, wielu z meksykańskiego społeczeństwa

of the situation we're going through.

nie przyjmuje do wiadomości sytuacji w której jesteśmy.

We want to go on with our daily life

Chcemy żyć własnym życiem,

even though we are not living under normal circumstances.

nawet jeśli nie żyjemy w normalnych warunkach.

Daily life in our country is,

Codzienne życie w naszym kraju jest,

to say the least,

mówiąc najdelikatniej,

under extraordinary, exceptional circumstances.

poniżej nadzwyczajnych i wyjątkowych warunków.

It's like someone who has a serious illness

To jest jakby ktoś miał poważną chorobę,

and pretends it's the flu

ale udaje, że jest to grypa,

and it will just go away.

która po prostu kiedyś przejdzie.

We want to pretend that Mexico has the flu.

Chcemy sprawiać wrażenie, że Meksyk ma grypę.

But it doesn't.

Ale tak nie jest.

Mexico has cancer.

Meksyk ma raka.

And if we don't do something about it,

I jeśli nic z tym nie zrobimy,

the cancer will end up killing it.

rak skończy z nim, zabijając go.

We need to move Mexican society

Potrzebujemy, aby meksykańskie społeczeństwo

from denial and apathy

przeszło z negacji i apatii

to the next level of citizen response,

do następnego poziomu obywatelskiej reakcji,

which is, effectively, recognition.

którą jest skuteczne rozpoznanie problemu.

And that recognition will sow fear --

Ta rozpoznawalność będzie siać strach --

recognizing the seriousness of the situation.

rozpoznanie powagi sytuacji.

But, fear is better than apathy

Ale strach jest lepszy niż apatia,

because fear makes us do something.

ponieważ strach mobilizuje nas do działania.

Many people in Mexico

Wielu ludzi w Meksyku

are afraid today.

jest dziś przestraszona.

We're very afraid.

Nawet bardzo przestraszona.

And we're acting out of that fear.

Z powodu strachu zmieniamy swoje zachowanie

And let me tell you what the problem is

Pozwólcie, że powiem wam w czym jest problem

with acting out of fear --

zmiany zachowania przez strach --

and this is the second level of civil response:

i to jest drugi poziom obywatelskiej reakcji:

fear.

strach.

Let's think about Mexican streets:

Rozważmy teraz meksykańskie ulice:

they're unsafe because of violence,

są niebezpieczne z powodu przemocy,

so people stay at home.

więc ludzie pozostają w domu.

Does that make streets more or less safe?

Czy takie zachowanie czyni ulice bardziej, czy mniej bezpiecznymi?

Less safe!

Oczywiście, że mniej!

So streets become more desolate and unsafe,

Ulice stają się bardziej wyludnione i niebezpieczne,

so we stay home more --

więc zostajemy więcej w domach --

which makes streets even more desolate and unsafe,

co z kolei sprawia, że ulice stają się jeszcze bardziej wyludnione i niebezpieczne,

and we stay home even more.

i jeszcze częściej pozostajemy w domu.

This vicious circle ends up with the whole population

Błędne koło zamyka się, a cała ludność

stuck inside their houses, scared to death --

śmiertelnie przerażona, siedzi zaryglowana w swoich domach --

even more afraid than when we were out on the streets.

przestraszona nawet bardziej, niż kiedy byliby na ulicach.

We need to confront this fear.

Musimy przeciwstawić się temu lękowi.

We need to move Mexican society,

Musimy sprawić, aby meksykańskie społeczeństwo,

the members of society who are at this level,

członkowie społeczeństwa, którzy są na tym poziomie,

to the next level, which is action.

przenieśli się do następnego, który jest działaniem.

We need to face our fears and take back our streets,

Musimy stawić czoła naszym lękom i odbić z powrotem nasze ulice,

our cities, our neighborhoods.

nasze miasta, nasze sąsiedztwa.

For many people, acting involves courage.

Dla wielu ludzi, działanie wymaga wściekłości.

We go from fear to courage.

Przechodzimy ze strachu do wściekłości.

They say, "I can't take it anymore.

Ludzie mówią: "Nie mogę dłużej tego znieść.

Let's do something about it."

Musimy coś z tym zrobić."

Recently --

Ostatnio --

this is a sensitive figure --

to bardzo delikatna sprawa --

35 public lynchings have been recorded

zarejestrowano 35 przypadków samosądów,

so far in 2010

w Meksyku,

in Mexico.

w 2010 roku.

Usually it's one or two a year.

Zwykle zdarza się takich jeden, lub dwa na rok.

Now we're experiencing one every week.

Teraz to zdarza się co tydzień.

This shows that society is desperate

Te zdarzenia pokazują, że społeczeństwo jest zdesperowane

and it's taking the law into its own hands.

i bierze prawo w swoje ręce.

Unfortunately, violent action --

Niestety, działanie z użyciem przemocy --

though action is better than no action --

jednak działanie jest lepsze niż nicnierobienie --

but taking part in it

ale branie udziału w tego typu akcjach

only disguises violence.

tylko maskuje przemoc.

If I'm violent with you

Jeśli używam przemocy wobec ciebie,

and you respond with violence,

a ty mi nią podpowiadasz,

you become part of the violence

stajesz się częścią przemocy

and you just disguise my violence.

i maskujesz moją przemoc.

So civil action

Tak więc działanie obywatelskie

is vital,

jest bardzo ważne,

but it's also vital to take people

ale również ważne jest, aby ludzie,

who are at the level of courage

którzy są na poziomie wściekłości

and violent action

oraz działania z użyciem przemocy

to the next level,

przeszli do następnego poziomu,

which is non-violent action.

jakim jest działanie bez użycia przemocy.

It's pacific, coordinated civil action,

To pokojowe, zorganizowane, obywatelskie działanie,

which doesn't mean passive action.

które nie oznacza biernego oporu.

It means it's determined and effective,

Oznacza, że będzie to działanie zdecydowane i skuteczne,

but not violent.

ale bez użycia przemocy.

There are examples of this kind of action in Mexico.

Istnieje kilka przykładów takiego rodzaju ruchu w Meksyku.

Two years ago, in Galena City, Chihuahua,

Dwa lata temu, w Galena City, Chihuahua,

a member of the community was kidnapped,

członek pewnej społeczności został porwany --

Eric Le Barón.

nazywał się Eric Le Barón.

His brothers, Benjamín and Julián,

Jego bracia: Benjamín i Julián,

got together with the rest of the community

zebrali się razem z resztą tejże społeczności,

to think of the best course of action:

aby obmyślić najlepszy plan działania:

to pay the ransom,

zapłacić okup,

to take up arms and go after the kidnappers

chwycić za broń i udać się do porywaczy,

or to ask the government for help.

czy poprosić o pomoc rząd.

In the end, Benjamín and Julián decided

Ostatecznie, Benjamín i Julián postanowili,

the best thing they could do

że najlepsze co mogą zrobić,

was to organize the community and act together.

to zorganizować całą wspólnotę i działać razem.

So what did they do?

I co zrobili?

They mobilized the whole community of Le Barón

Zmobilizowali wszystkich, którzy znali Le Baróna,

to go to Chihuahua,

aby udać się do Chihuahua,

where they organized a sit-in

gdzie zorganizowali protest okupacyjny

in the central park of the city.

w głównym parku miasta.

They sent a message to the kidnappers:

Wysłali do porywaczy wiadomość:

"If you want your ransom come and get it.

"Jeżeli chcecie odebrać okup, przyjdźcie po niego.

We'll be waiting for you right here."

Będziemy na was czekać."

They stayed there.

I tam pozostali.

Seven days later, Eric was set free

Siedem dni później, Eric był wolny

and was able to return home.

i mógł wrócić do domu.

This is an example of what an organized society can do,

Jest to przykład, co może osiągnąć zorganizowane społeczeństwo,

a society that acts.

społeczeństwo, które działa.

Of course, criminals can respond.

Oczywiście przestępcy mogą odpowiedzieć.

And in this case, they did.

I zrobili to w tym przypadku.

On July 7th, 2009,

7 lipca 2009,

Benjamín Le Barón was murdered.

Benjamín Le Barón został zamordowany.

But Julián Le Barón keeps working

Ale Julián Le Barón nie przestaje pracować

and he has been mobilizing communities in Chihuahua

i mobilizował społeczeństwo w Chihuahua

for over a year.

przez ponad rok.

And for over a year he has known that a price has been put on his head.

I przez ponad rok wiedział, że będzie musiał ponieść cenę za swoje działanie.

But he keeps fighting.

Ale nie przestawał walczyć.

He keeps organizing.

Nie przestawał organizować.

He keeps mobilizing.

Nie przestawał mobilizować.

These heroic acts are present all over the country.

Jego heroiczne działania są aktualne dla całego kraju.

With a thousand Juliáns working together,

Z tysiącem Julianów pracujących razem,

Mexico would be a very different country.

Meksyk byłby innym krajem.

And they're out there!

Oni już tu są!

They just have to raise their hands.

Wystarczy, że podniosą swoje ręce.

I was born in Mexico, I grew up in Mexico

Urodziłem się w Meksyku, dorastałem w Meksyku

and along the way, I learned to love Mexico.

i w międzyczasie, nauczyłem się kochać Meksyk.

I think anyone who has stepped foot on this land --

Myślę, że każdy, kto kiedykolwiek chodził po tej ziemi --

not to mention all Mexican people --

nie wspominając o wszystkich Meksykanach --

will agree that it's not difficult

zgodzi się, że nie trudno jest

to love Mexico.

pokochać Meksyk.

I've traveled a lot

Wiele podróżowałem

and nowhere else have I found the passion Mexicans have.

i nigdzie indziej nie znalazłem takiej pasji, jaką mają Meksykanie.

That devotion we feel

Przywiązanie, które czujemy

for the national football team.

do narodowej drużyny piłkarskiej.

That devotion we show

Przywiązanie, które pokazujemy

in helping victims of disasters,

pomagając ofiarom klęsk żywiołowych,

such as the earthquake in 1985

jak po trzęsieniu ziemi w 1985,

or this year's floods.

lub tegorocznej powodzi.

The passion with which we've been singing the national anthem

Pasja, z jaką śpiewamy hymn narodowy,

since we were kids.

odkąd byliśmy dziećmi.

When we thought Masiosare

Kiedy pomyślimy jak strasznym wrogiem

was the strange enemy,

byli Masiosare,

and we sang, with a childlike heart,

i kiedy śpiewamy z dziecięcym sercem:

"a soldier in each son."

"w każdym synu żołnierza."

I think the biggest insult,

Sądzę, że największą obrazą,

the worst way you can offend a Mexican

najgorszy sposób, w jaki urazisz Meksykanina,

is to insult their mother.

jest znieważyć jego matkę.

A mother is the most sacred thing in life.

Matka jest najbardziej szanowaną osobą w życiu.

Mexico is our mother and today she cries out for her children.

Meksyk jest naszą matką i dziś ona płacze nad swoimi dziećmi.

We are going through the darkest moment

Przemierzamy teraz najciemniejszy moment

in our recent history.

w naszej współczesnej historii.

Our mother, Mexico, is being violated before our very eyes.

Nasza matka -- Meksyk -- została sprofanowana na naszych oczach.

What are we going to do?

Co w związku z tym zrobimy?

Masiosare, the strange enemy, is here.

Masiosare, straszny wróg jest tutaj.

Where is the soldier in each son?

Gdzie jest żołnierz w każdym synu?

Mahatma Gandhi,

Mahatma Gandhi,

one of the greatest civil fighters of all time, said,

jeden z największych cywilnych wojowników wszech czasów powiedział:

"Be the change you wish to see in the world."

"Bądź zmianą, którą pragniesz ujrzeć w świecie."

Today in Mexico we're asking for Gandhis.

Dziś w Meksyku szukamy nowych Gandhich.

We need Gandhis.

Potrzebujemy Ghandich.

We need men and women who love Mexico

Potrzebujemy mężczyzn i kobiet, którzy kochają Meksyk

and who are willing to take action.

którzy chcą dołączyć do inicjatywy i zacząć działać.

This is a call for every true Mexican

To wezwanie dla każdego prawdziwego Meksykanina,

to join this initiative.

aby przyłączył się do inicjatywy.

This is a call

Jest to wezwanie,

so that every single thing we love about Mexico --

aby każda z tych rzeczy, za które kochamy Meksyk --

the festivals, the markets,

festiwale, targi,

the restaurants, the cantinas,

restauracje, cantinas,

the tequila, the mariachis, the serenades,

tequilę, mariachi, serenady,

the posadas, El Grito, the Day of the Dead,

las Posadas, El Grito, Dzień Zmarłych,

San Miguel, the joy, the passion for life,

San Miguel, szczęście i radość z życia,

the fight and everything it means to be Mexican --

walki i wszystko co oznacza "być Meksykaninem" --

doesn't disappear from this world.

nie zniknęło z tego świata.

We're facing a very powerful opponent.

Stawiamy czoła bardzo silnemu przeciwnikowi.

But we are many more.

Ale mamy przewagę liczebną.

They can take a man's life.

Mogą odebrać komuś życie.

Anyone can kill me,

Ktoś może zabić mnie,

or you, or you.

albo ciebie, czy ciebie.

But no one can kill

Ale nikt nie może zabić

the spirit of true Mexicans.

ducha prawdziwych Meksykanów.

The battle is won,

Bitwa jest wygrana,

but we still have to fight it.

ale nadal musimy walczyć.

2000 years ago, the Roman poet Juvenal

2000 lat temu, rzymski poeta Juwenalis

said something that today echoes

powiedział coś, co do dzisiaj odbija się echem

in the heart of every true Mexican.

w sercach każdego prawdziwego Meksykana.

He said, "Count it the greatest sin

Powiedział: "Wierz mi, najwyższa to podłość

to prefer life to honor,

nad wstyd przedkładać swą duszę,

and for the sake of living

i, żeby życie zachować,

to lose what makes life worth living."

niszczyć życia przyczyny."

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)