Aparna Rao: High-tech art (with a sense of humor)

Tłumaczenie: Anna Golias Korekta: Rysia Wand

Hi. Today, I'm going to take you through glimpses

Cześć. Dziś pokażę fragmenty

of about eight of my projects,

ośmiu z moich projektów

done in collaboration with Danish artist Soren Pors.

wykonanych wraz z duńskim artystą, Sorenem Porsem.

We call ourselves Pors and Rao,

Nazywamy się Pors & Rao,

and we live and work in India.

mieszkamy i pracujemy w Indiach.

I'd like to begin with my very first object,

Zacznę od pierwszego pomysłu,

which I call "The Uncle Phone."

który nazwałam "Wujkowy Telefon".

And it was inspired by my uncle's peculiar habit

Zainspirował mnie nawyk mojego wujka,

of constantly asking me to do things for him,

który ciągle mnie o coś prosił,

almost like I were an extension of his body --

zupełnie jakbym była przedłużeniem jego ciała:

to turn on the lights or to bring him a glass of water,

włącz światło, przynieś szklankę wody,

a pack of cigarettes.

czy paczkę papierosów.

And as I grew up, it became worse and worse,

Z czasem sytuacja się pogarszała.

And I started to think of it as a form of control.

Kojarzyłam to z jakąś formą kontroli.

But of course, I could never say anything,

Ale przecież nie mogłam mu zwrócić uwagi,

because the uncle is a respected figure

bo wujek to szanowana postać

in the Indian family.

w indyjskiej rodzinie.

And the situation that irked me and mystified me the most

Najbardziej mnie dziwił i irytował

was his use of a landline telephone.

jego sposób używania telefonu.

He would hold on to the receiver and expect me to dial a number for him.

Trzymał słuchawkę, czekając aż wykręcę za niego numer.

And so as a response and as a gift to my uncle,

W odpowiedzi na to i jednocześnie jako prezent,

I made him "The Uncle Phone."

zrobiłam dla niego "Wujkowy Telefon".

It's so long that it requires two people to use it.

Jest tak długi, że do obsługi trzeba dwóch osób.

It's exactly the way my uncle uses a phone that's designed for one person.

Tak jak wujek używał jednoosobowego telefonu.

But the problem is that, when I left home and went to college,

Jednak gdy wyjechałam na studia,

I started missing his commands.

zaczęło mi brakować jego poleceń.

And so I made him a golden typewriter

Zrobiłam dla niego złotą maszynę do pisania,

through which he could dispense his commands

przez którą mógł wydawać polecenia

to nephews and nieces around the world as an email.

siostrzeńcom na całym świecie, przez e-mail.

So what he had to do was take a piece of paper, roll it into the carriage,

Wystarczyło wziąć papier, wkręcić do maszyny,

type his email or command and pull the paper out.

napisać polecenie i wyciągnąć papier.

This device would automatically send the intended person

Maszyna samoczynnie wysyłała adresatowi

the letter as an email.

polecenie w formie e-maila.

So here you can see, we embedded a lot of electronics

Zainstalowaliśmy tu mnóstwo elektroniki,

that understands all of the mechanical actions

która mechaniczne czynności

and converts it to digital.

zamieniała na dane cyfrowe.

So my uncle is only dealing with a mechanical interface.

Wujek używał tylko mechanicznego interfejsu.

And of course, the object had to be very grand and have a sense of ritualism,

Oczywiście ważna była okazałość i rytualizm,

the way my uncle likes it.

tak jak lubił to mój wujek

The next work is a sound-sensitive installation

Następny projekt to instalacja reagująca na dźwięk,

that we affectionately call "The Pygmies."

którą czule nazywamy "Pigmeje".

And we wanted to work with a notion of being

Chodziło o przedmiot dający poczucie,

surrounded by a tribe of very shy, sensitive and sweet creatures.

że otacza nas plemię delikatnych i uroczych istotek.

So how it works is we have these panels, which we have on the wall,

Mamy panele wiszące na ścianach,

and behind them, we have these little creatures which hide.

za którymi chowają się małe istotki.

And as soon as it's silent, they sort of creep out.

Gdy zapada cisza, wysuwają się powoli,

And if it's even more silent, they stretch their necks out.

a im ciszej, tym dalej wystawiają głowy.

And at the slightest sound, they hide back again.

Przy najmniejszym hałasie - umykają.

So we had these panels on three walls of a room.

Zawiesiliśmy panele na trzech ścianach.

And we had over 500 of these little pygmies hiding behind them.

Skrywały ponad 500 malutkich pigmejów.

So this is how it works.

A tak to działa.

This is a video prototype.

To nagranie prototypu.

So when it's quiet, it's sort of coming out from behind the panels.

Kiedy jest cicho, wychodzi zza panelu.

And they hear like humans do, or real creatures do.

Ich słuch przypomina słuch ludzi czy zwierząt.

So they get immune to sounds that scare them after awhile.

Z czasem uodparniają się na niektóre dźwięki.

And they don't react to background sounds.

Nie reagują na dźwięki w tle,

You'll hear a train in moment that they don't react to.

np. na przejeżdżający pociąg.

(Noise)

(hałas)

But they react to foreground sounds. You'll hear that in a second.

Reagują na dźwięki w pobliżu. Np. teraz:

(Whistling)

(Gwizd)

So we worked very hard

Pracowaliśmy bardzo ciężko,

to make them as lifelike as possible.

by nadać im jak najwięcej "życia".

So each pygmy has its own behavior, psyche,

Każdy ma indywidualne zachowania i psychikę,

mood swings, personalities and so on.

huśtawki nastrojów, osobowość itd.

So this is a very early prototype.

To jest bardzo wczesny prototyp,

Of course, it got much better after that.

późniejsze wersje były znacznie lepsze.

And we made them react to people,

Sprawiliśmy, że pigmeje reagowali na ludzi

but we found that people were being quite playful and childlike with them.

i odkryliśmy, że ludzie chcą sie z nimi bawić, jak dzieci.

This is a video installation called "The Missing Person."

To jest instalacja wideo, pt. "Brakująca Osoba"

And we were quite intrigued

Zaintrygowała nas

with playing with the notion of invisibility.

zabawa z niewidzialnością.

How would it be possible to experience a sense of invisibility?

Jak doświadczyć uczucia niewidzialności?

So we worked with a company

Współpracowaliśmy z firmą

that specializes in camera surveillance,

specjalizującą się w monitoringu

and we asked them to develop a piece of software with us,

Pomogli nam napisać program

using a camera

używajacy kamer

that could look at people in the room, track them

który mógłby śledzić ludzi w pomieszczeniu

and replace one person with the background, rendering them invisible.

i zastąpić jedną osobę tłem, czyniąc ją niewidzialną.

So I'm just going to show you a very early prototype.

Pokażę wam bardzo wczesny prototyp.

On the right side you can see my colleague Soren,

Po prawej widać mojego kolegę, Sorena

who's actually in the space.

który faktycznie tam się znajduje.

And on the left side, you'll see the processed video

A po lewej przetworzony obraz,

where the camera has made him invisible.

w którym dzięki kamerze staje się niewidzialny.

Soren enters the room. Pop! He goes invisible.

Soren wchodzi. Puf! Jest niewidzialny.

And you can see that the camera is tracking him and erasing.

Kamera go śledzi i na bieżąco wymazuje z obrazu.

It's a very early video,

To wczesne nagranie

so we haven't yet dealt with the overlap and all of that,

gdzie obiekty jeszcze zachodziły na siebie,

but that got refined pretty soon, later.

ale szybko to udoskonaliliśmy.

So how we used it was in a room where we had a camera looking into the space,

W pokoju monitorowanym przez kamerę

and we had one monitor, one on each wall.

na każdej ścianie był zawieszony monitor.

And as people walked into the room,

Gdy ludzie wchodzili do pokoju

they would see themselves in the monitor, except with one difference:

widzieli siebie na monitorach, tyle że

one person was constantly invisible

jednej osoby nie było widać

wherever they moved in the room.

bez względu na to, gdzie stała.

So this is a work called "The Sun Shadow."

To projekt pt. "Cień słoneczny".

And it was almost like a sheet of paper,

Jest prawie jak kartka papieru,

like a cutout of a childlike drawing

jak wycinanka dziecięcego rysunku

of an oil spill or a sun.

plama oleju albo słońce.

And from the front, this object appeared to be very strong and robust,

Z przodu wygląda bardzo solidnie,

and from the side, it almost seemed very weak.

a z boku bardzo delikatnie.

So people would walking into the room and they'd almost ignore it,

Zwiedzający ledwie to zauważali,

thinking it was some crap laying around.

myśląc, że to jakiś śmieć.

But as soon as they passed by,

Ale gdy tylko przeszli obok,

it would start to climb up the wall in jerky fashion.

zaczynało się zrywami wspinać po ścianie.

And it would get exhausted, and it would collapse every time.

W końcu się męczyło i opadało.

(Laughter)

(Śmiech)

So this work

Ten projekt to karykatura człowieka

is a caricature of an upside-down man.

do góry nogami.

His head is so heavy, full of heavy thoughts,

Ma ciężką głowę, pełną ważnych myśli,

that it's sort of fallen into his hat,

która jakby wpada mu do kapelusza,

and his body's grown out of him almost like a plant.

a stamtąd wyrasta ciało, prawie jak roślina.

Well what he does is he moves around

Ten człowiek porusza się

in a very drunken fashion on his head

jak pijany, na głowie,

in a very unpredictable and extremely slow movement.

nieprzewidywalnie i bardzo powoli.

And it's kind of constrained by that circle.

Ogranicza go ta obręcz.

Because if that circle weren't there, and the floor was very even,

Gdyby nie ona, to na równej podłodze

it would start to wander about in the space.

błądziłby po całym pokoju.

And there's no wires.

Nie ma przewodów.

So I'll just show you an instance --

Przedstawię to na przykładzie.

so when people enter the room, it activates this object.

Uruchamia się, gdy wchodzą ludzie.

And it very slowly, over a few minutes,

Bardzo powoli, przez kilka minut,

sort of painfully goes up,

podnosi się z trudem,

and then it gains momentum

potem nabiera rozpędu

and it looks like it's almost about to fall.

i wygląda jakby miał zaraz upaść.

And this is an important moment,

To jest istotny moment,

because we wanted to instill in the viewer

bo chcieliśmy zmusić widza

an instinct to almost go and help, or save the subject.

do instyktownej chęci ratowania upadającego,

But it doesn't really need it,

której on tak naprawdę nie potrzebuje,

because it, again, sort of manages to pull itself up.

bo sam daje radę się podnieść.

So this work was a real technical challenge for us,

To było prawdziwe wyzwanie techniczne.

and we worked very hard, like most of our works, over years

Pracowaliśmy latami, jak przy większości projektów,

to get the mechanics right and the equilibrium and the dynamics.

nad właściwą mechaniką, równowagą i dynamiką.

And it was very important for us

Musieliśmy precyzyjnie ustalić

to establish the exact moment that it would fall,

moment upadku,

because if we made it in a way that it would topple over,

bo gdyby mógł się przewrócić,

then it would damage itself,

uszkodziłby się,

and if it didn't fall enough, it wouldn't instill that fatalism,

a przy za małym odchyle nie wzbudziłby fatalizmu,

or that sense of wanting to go and help it.

czy chęci niesienia pomocy.

So I'm going to show you a very quick video

Pokażę wam krótki filmik

where we are doing a test scenario -- it's much faster.

jednego z testów, dużo przyspieszony.

That's my colleague. He's let it go.

To mój kolega. Puszcza go.

Now he's getting nervous, so he's going to go catch it.

Teraz denerwuje się i usiłuje go złapać,

But he doesn't need to,

Niepotrzebnie,

because it manages to lift itself up on its own.

bo sam się podniesie.

So this is a work that we were very intrigued with,

A oto intrygujący projekt:

working with the aesthetic of fur

praca nad estetyką sierści

embedded with thousands of tiny different sizes

z tysiącami różnorakich włokien optycznych,

of fiber optics, which twinkle like the night sky.

które migoczą niczym nocne niebo.

And it's at the scale of the night sky.

Wykonany w skali nieba nocą.

So we wrapped this around a blob-like form,

Owinęliśmy nim formę

which is in the shape of a teddy bear,

o kształcie pluszowego misia,

which was hanging from the ceiling.

który wisiał na suficie.

And the idea was to sort of contrast

Chodziło o kontrast

something very cold and distant and abstract like the universe

między zimnem, obcością i abstrakcją kosmosu

into the familiar form of a teddy bear,

a znajomą formą pluszowego misia,

which is very comforting and intimate.

który jest pocieszny i bliski.

And the idea was that at some point

Chodziło o to, że w pewnym momencie

you would stop looking at the form of a teddy bear

przestajesz dostrzegać misiową formę,

and you would almost perceive it to be a hole in the space,

która staje się niemal dziurą w przestrzeni,

and as if you were looking out into the twinkling night sky.

i oglądasz rozgwieżdżone nocne niebo.

So this is the last work, and a work in progress,

Nad tym projektem ciągle pracujemy.

and it's called "Space Filler."

Nazywa się "Wypełniacz przestrzeni".

Well imagine a small cube that's about this big

Wyobraźcie sobie taki mały sześcian,

standing in front of you in the middle of the room,

stojący pośrodku pokoju.

and as you approached it, it tried to intimidate you

Podchodzicie, on stara się was przestraszyć,

by growing into a cube

stając się dwa razy wyższy

that's twice its height and [eight] times its volume.

i osiem razy pojemniejszy.

And so this object is constantly expanding and contracting

Ciągle powiększa się zmniejsza,

to create a dynamic with people moving around it --

reagując na ludzi dookoła,

almost like it were trying

zupełnie jakby usiłował

to conceal a secret within its seams or something.

ukryć jakąś tajemnicę.

So we work with a lot of technology,

Dużo pracujemy z techniką,

but we don't really love technology,

ale tak na prawdę jej nie lubimy,

because it gives us a lot of pain in our work over years and years.

bo cierpimy przez nią od lat.

But we use it because we're interested

Używamy jej bo ciekawi nas,

in the way that it can help us

jak może nam pomóc

to express the emotions and behavioral patterns

wyrazić emocje i wzorce zachowań

in these creatures that we create.

w tworach przez nas wykreowanych.

And once a creature pops into our minds,

Od chwili pierwszego pomysłu

it's almost like the process of creation

proces tworzenia polega na odkrywaniu,

is to discover the way this creature really wants to exist

jak dany twór chce istnieć,

and what form it wants to take and what way it wants to move.

jaką chce przybrać formę i jak chce się poruszać.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)