A Saudi woman who dared to drive | Manal al-Sharif

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Valérie Boor

Allow me to start this talk with a question to everyone.

Sta me toe te beginnen met een vraag aan iedereen.

You know that all over the world,

Je weet dat mensen over de hele wereld

people fight for their freedom,

vechten voor hun vrijheid,

fight for their rights.

voor hun rechten.

Some battle oppressive governments.

Sommigen vechten tegen een onderdrukkend regime.

Others battle oppressive societies.

Anderen vechten tegen een onderdrukkende samenleving.

Which battle do you think is harder?

Welke strijd is volgens jou het lastigst?

Allow me to try to answer this question

Ik zal deze vraag proberen te beantwoorden

in the few coming minutes.

tijdens de komende paar minuten.

Let me take you back two years ago in my life.

We gaan twee jaar terug in mijn leven.

It was the bedtime of my son, Aboody.

Het was bedtijd voor mijn zoon, Aboody.

He was five at the time.

Hij was toen vijf.

After finishing his bedtime rituals,

Na zijn bedtijdritueel

he looked at me and he asked a question:

keek hij me aan en vroeg:

"Mommy, are we bad people?"

"Mama, zijn wij slechte mensen?"

I was shocked.

Ik was geschokt.

"Why do you say such things, Aboody?"

"Waarom zeg je zoiets, Aboody?"

Earlier that day, I noticed some bruises

Eerder die dag had ik schrammen gezien

on his face when he came from school.

op zijn gezicht, toen hij van school thuiskwam.

He wouldn't tell me what happened.

Hij wilde niet vertellen wat er gebeurd was.

[But now] he was ready to tell.

Maar nu was hij er klaar voor.

"Two boys hit me today in school.

"Twee jongens hebben me geslagen op school.

They told me, 'We saw your mom on Facebook.

Ze zeiden: 'We hebben je mama op Facebook gezien.

You and your mom should be put in jail.'"

Jij en je mama horen in de gevangenis.' "

I've never been afraid to tell Aboody anything.

Ik ben nooit bang geweest om Aboody iets te zeggen.

I've been always a proud woman of my achievements.

Ik ben altijd trots geweest op mijn prestaties.

But those questioning eyes of my son

Maar die vragende ogen van mijn zoon

were my moment of truth,

waren mijn moment van de waarheid,

when it all came together.

waarop het allemaal samenkwam.

You see, I'm a Saudi woman who had been put in jail

Ik ben een Saoedische vrouw die gevangen werd gezet

for driving a car in a country

omdat ik met de auto reed in een land

where women are not supposed to drive cars.

waar vrouwen niet geacht worden met de auto te rijden.

Just for giving me his car keys,

Gewoon omdat hij mij zijn autosleutels gaf,

my own brother was detained twice,

zat mijn broer twee keer vast.

and he was harassed to the point he had

Hij werd zodanig lastiggevallen dat hij

to quit his job as a geologist,

zijn baan als geoloog moest opgeven

leave the country with his wife and two-year-old son.

en het land verliet met zijn vrouw en zoontje van 2.

My father had to sit in a Friday sermon

Mijn vader moest een vrijdagpreek aanhoren

listening to the imam condemning women drivers

waarin de imam vrouwelijke chauffeurs veroordeelde

and calling them prostitutes

en hen hoeren noemde

amongst tons of worshippers,

voor massa's gelovigen,

some of them our friends and family of my own father.

waaronder onze vrienden en familie van mijn vader.

I was faced with an organized defamation campaign

Ik kreeg een georganiseerde lastercampagne over mij heen

in the local media combined with false rumors

in de locale media, en valse geruchten, verspreid

shared in family gatherings, in the streets

tijdens familiebijeenkomsten, op straat

and in schools.

en op school.

It all hit me.

Het drong allemaal tot me door.

It came into focus that those kids

Ik zag haarscherp dat die kinderen

did not mean to be rude to my son.

mijn zoon niet wilden kwetsen.

They were just influenced by the adults around them.

Ze waren gewoon beïnvloed door de volwassenen in hun buurt.

And it wasn't about me, and it wasn't a punishment

Het ging niet over mij. Het was geen straf

for taking the wheel and driving a few miles.

omdat ik aan het stuur was gaan zitten en een paar km had gereden.

It was a punishment for daring to challenge

Het was een straf omdat ik het had aangedurfd

the society's rules.

de regels van de maatschappij te tarten.

But my story goes beyond this moment of truth of mine.

Maar mijn verhaal gaat verder dan dit moment van de waarheid.

Allow me to give you a briefing

Ik geef jullie een overzicht

about my story.

van mijn verhaal.

It was May, 2011,

In mei 2011

and I was complaining to a work colleague

klaagde ik tegen een collega

about the harassments I had to face

over de last die ik had ondervonden

trying to find a ride back home,

op zoek naar een rit naar huis,

although I have a car and an international driver's license.

hoewel ik een auto en een internationaal rijbewijs had.

As long as I've known, women in Saudi Arabia

Zolang ik weet hebben vrouwen in Saoedi-Arabië

have been always complaining about the ban,

altijd geklaagd over het verbod,

but it's been 20 years since anyone

maar het is al 20 jaar geleden dat iemand

tried to do anything about it,

nog probeerde om er iets aan te doen,

a whole generation ago.

een hele generatie geleden.

He broke the good/bad news in my face.

Hij gooide het goede/slechte nieuws in mijn gezicht:

"But there is no law banning you from driving."

"Maar er is geen wet die je het rijden verbiedt."

I looked it up, and he was right.

Ik zocht het op, en het klopte.

There wasn't an actual law in Saudi Arabia.

Er was geen wet in Saoedi-Arabië.

It was just a custom and traditions

Het was een gewoonte, tradities

that are enshrined in rigid religious fatwas

vastgelegd in strikte religieuze fatwa's

and imposed on women.

opgelegd aan vrouwen.

That realization ignited the idea of June 17,

Dat besef was de aanleiding voor het idee van 17 juni,

where we encouraged women to take the wheel

toen we vrouwen aanmoedigden om aan het stuur te gaan zitten en te rijden.

and go drive.

toen we vrouwen aanmoedigden om aan het stuur te gaan zitten en te rijden.

It was a few weeks later, we started receiving all these

Enkele weken later kregen we dit soort berichten:

"Man wolves will rape you if you go and drive."

"Wolfshonden zullen je verkrachten als je gaat rijden."

A courageous woman, her name is Najla Hariri,

Een moedige vrouw, Najla Hariri,

she's a Saudi woman in the city of Jeddah,

een Saoedische vrouw uit de stad Jeddah,

she drove a car and she announced

reed met de auto en kondigde het aan,

but she didn't record a video.

maar ze maakte geen video.

We needed proof.

We hadden bewijs nodig.

So I drove. I posted a video on YouTube.

Dus reed ik. Ik postte een video op YouTube.

And to my surprise,

Tot mijn verbazing

it got hundreds of thousands of views the first day.

werd die honderdduizenden keren bekeken op de eerste dag.

What happened next, of course?

Wat gebeurde er toen, natuurlijk?

I started receiving threats

Ik kreeg bedreigingen

to be killed, raped, just to stop this campaign.

met moord en verkrachting, gewoon om de campagne te stoppen.

The Saudi authorities remained very quiet.

De Saoedische autoriteiten hielden zich heel kalm.

That really creeped us out.

Dat vonden we pas echt akelig.

I was in the campaign with other Saudi women

Ik nam deel aan de campagne met andere Saoedische vrouwen en zelfs mannelijke activisten.

and even men activists.

Ik nam deel aan de campagne met andere Saoedische vrouwen en zelfs mannelijke activisten.

We wanted to know how the authorities

We wilden weten hoe de autoriteiten

would respond on the actual day, June 17,

zouden reageren op de eigenlijke dag, 17 juni,

when women go out and drive.

toen vrouwen gingen autorijden.

So this time I asked my brother

Deze keer vroeg ik mijn broer

to come with me and drive by a police car.

om mee te komen en langs een politieauto te rijden.

It went fast. We were arrested,

Het ging snel. We werden gearresteerd,

signed a pledge not to drive again, released.

tekenden een belofte om niet meer te rijden en werden vrijgelaten.

Arrested again, he was sent to detention for one day,

We werden weer gearresteerd. Hij werd één dag vastgehouden,

and I was sent to jail.

ik ging naar de gevangenis.

I wasn't sure why I was sent there,

Ik wist niet zeker waarom,

because I didn't face any charges in the interrogation.

want er werd me tijdens het verhoor niets ten laste gelegd.

But what I was sure of was my innocence.

Maar ik was zeker van mijn onschuld.

I didn't break a law, and I kept my abaya

Ik had geen wet geschonden, hield mijn abaya aan

— it's a black cloak we wear in Saudi Arabia before we leave the house —

-- een zwarte mantel die we in Saoedi-Arabië dragen voor we het huis uitgaan --

and my fellow prisoners kept asking me to take it off,

en mijn medegevangenen bleven me vragen om hem uit te doen.

but I was so sure of my innocence, I kept saying,

Maar ik was zo zeker van mijn onschuld:

"No, I'm leaving today."

"Nee, ik ga vandaag naar huis."

Outside the jail, the whole country went into a frenzy,

Buiten de gevangenis was het hele land over zijn toeren.

some attacking me badly,

Sommigen vielen me heftig aan,

and others supportive and even collecting signatures

anderen steunden me en verzamelden handtekeningen

in a petition to be sent to the king to release me.

in een verzoek aan de koning om me vrij te laten.

I was released after nine days.

Ik werd vrijgelaten na 9 dagen.

June 17 comes.

17 juni komt eraan.

The streets were packed with police cars

De straten waren vol politie-auto's

and religious police cars,

en religieuze politie-auto's

but some hundred brave Saudi women

maar ongeveer 100 dappere Saoedische vrouwen

broke the ban and drove that day.

negeerden het verbod en reden die dag.

None were arrested. We broke the taboo.

Niemand werd gearresteerd. We hadden het taboe doorbroken.

(Applause)

(Applaus)

So I think by now, everyone knows that we can't drive,

Intussen weet iedereen dat we niet mogen rijden,

or women are not allowed to drive, in Saudi Arabia,

dat vrouwen niet mogen rijden in Saoedi-Arabië.

but maybe few know why.

Maar weinigen weten waarom.

Allow me to help you answer this question.

Ik help je die vraag te beantwoorden.

There was this official study

Er was een officiële studie

that was presented to the Shura Council --

die aan de Shuraraad werd voorgelegd --

it's the consultative council appointed

de adviesraad aangesteld

by the king in Saudi Arabia —

door de koning van Saoedi-Arabië --

and it was done by a local professor,

ze was uitgevoerd door een lokale professor,

a university professor.

een universiteitsprofessor.

He claims it's done based on a UNESCO study.

Hij beweert dat het op basis van een UNESCO-studie was.

And the study states,

De studie zegt

the percentage of rape, adultery,

dat het percentage verkrachtingen, overspel,

illegitimate children, even drug abuse,

onwettige kinderen, zelfs druggebruik,

prostitution in countries where women drive

prostitutie in landen waar vrouwen rijden,

is higher than countries where women don't drive.

hoger is dan in landen waar vrouwen niet rijden.

(Laughter)

(Gelach)

I know, I was like this, I was shocked.

Ik weet het -- ik was geschokt.

I was like, "We are the last country in the world

Ik dacht: "We zijn het laatste land ter wereld

where women don't drive."

waar vrouwen niet rijden."

So if you look at the map of the world,

Bekijk de wereldkaart,

that only leaves two countries:

en er blijven maar 2 landen over:

Saudi Arabia, and the other society is the rest of the world.

Saoedi-Arabië, en die andere samenleving is de rest van de wereld.

We started a hashtag on Twitter mocking the study,

We begonnen een hashtag op Twitter om met de studie te lachen.

and it made headlines around the world.

We waren voorpaginanieuws over de hele wereld.

[BBC News: 'End of virginity' if women drive, Saudi cleric warns]

[BBC News: 'Einde van de maagdelijkheid' als vrouwen rijden, zegt geestelijke.] (Gelach)

(Laughter)

[BBC News: 'Einde van de maagdelijkheid' als vrouwen rijden, zegt geestelijke.] (Gelach)

And only then we realized it's so empowering

Pas toen beseften we hoe krachtig het is

to mock your oppressor.

om je verdrukker uit te lachen.

It strips it away of its strongest weapon: fear.

Het berooft hem van zijn sterkste wapen: angst.

This system is based on ultra-conservative

Dit systeem is gebaseerd op ultraconservatieve

traditions and customs

tradities en gewoontes

that deal with women as if they are inferior

die vrouwen behandelen als inferieure wezens

and they need a guardian to protect them,

die een voogd nodig hebben om hen te beschermen.

so they need to take permission from this guardian,

Ze hebben zijn toestemming nodig,

whether verbal or written, all their lives.

mondeling of schriftelijk, hun hele leven lang.

We are minors until the day we die.

We zijn minderjarig tot we sterven.

And it becomes worse when it's enshrined in religious fatwas

Het wordt erger als het vastligt in religieuze fatwa's

based on wrong interpretation of the sharia law,

op basis van een foute interpretatie van de sharia, de religieuze wet.

or the religious laws.

op basis van een foute interpretatie van de sharia, de religieuze wet.

What's worst, when they become codified

Het ergste is als ze vastgelegd worden

as laws in the system,

als wetten in het systeem

and when women themselves believe in their inferiority,

en als vrouwen zelf geloven dat ze inferieur zijn

and they even fight those who try

en zich zelfs verzetten tegen wie deze wetten probeert te betwisten.

to question these rules.

en zich zelfs verzetten tegen wie deze wetten probeert te betwisten.

So for me, it wasn't only about these attacks I had to face.

Voor mij ging het niet om die aanvallen op mij.

It was about living two totally different

Het ging om twee totaal verschillende

perceptions of my personality, of my person --

percepties van mijn persoon --

the villain back in my home country,

schurk in mijn eigen land,

and the hero outside.

held daarbuiten.

Just to tell you, two stories happened in the last two years.

Ik vertel jullie twee verhalen van de afgelopen twee jaar.

One of them is when I was in jail.

Het ene was toen ik gevangen zat.

I'm pretty sure when I was in jail,

Ik weet vrij zeker dat toen ik gevangen zat,

everyone saw titles in the international media

Iedereen de krantenkoppen zag in internationale media,

something like this during these nine days I was in jail.

ongeveer zoiets, gedurende de 9 dagen van mijn gevangenschap.

But in my home country, it was a totally different picture.

Maar thuis was het beeld helemaal anders.

It was more like this:

Het zag er eerder zo uit:

"Manal al-Sharif faces charges of disturbing public order

"Manal al-Sharif wordt beschuldigd van het verstoren van de openbare orde

and inciting women to drive."

en het aanzetten van vrouwen tot rijden."

I know.

Ik weet het.

"Manal al-Sharif withdraws from the campaign."

"Manal al-Sharif trekt zich terug uit de campagne."

Ah, it's okay. This is my favorite.

Oké. Dit is mijn favoriet:

"Manal al-Sharif breaks down and confesses:

"Manal al-Sharif breekt en bekent:

'Foreign forces incited me.'"

'Buitenlandse machten spoorden me aan.' "

(Laughter)

(Gelach)

And it goes on, even trial and flogging me in public.

En het gaat maar door, zelfs een proces en publieke geseling.

So it's a totally different picture.

Dat is dus een totaal ander beeld.

I was asked last year to give a speech

Men vroeg me vorig jaar om een speech te geven

at the Oslo Freedom Forum.

op het Oslo Freedom Forum.

I was surrounded by this love

Ik werd omgeven door liefde

and the support of people around me,

en steun van mensen rondom mij.

and they looked at me as an inspiration.

Ze zagen me als een inspiratie.

At the same time, I flew back to my home country,

Maar toen ik terugvloog naar mijn land,

they hated that speech so much.

haatten ze die toespraak zo erg.

The way they called it: a betrayal to the Saudi country

Ze noemden het verraad aan het land

and the Saudi people,

en volk van Saoedi-Arabië.

and they even started a hashtag called #OsloTraitor on Twitter.

Ze begonnen een hashtag #OsloVerrader.

Some 10,000 tweets were written in that hashtag,

Er waren 10.000 tweets met die hashtag,

while the opposite hashtag, #OsloHero,

terwijl de tegengestelde, #OsloHeld,

there was like a handful of tweets written.

maar een handvol tweets telde.

They even started a poll.

Ze deden zelfs een enquête.

More than 13,000 voters answered this poll:

Meer dan 13.000 mensen stemden op deze vraag:

whether they considered me a traitor or not after that speech.

of ze me een verrader vonden na die speech of niet.

Ninety percent said yes, she's a traitor.

90% zei ja, ze is een verrader.

So it's these two totally different perceptions

Dit zijn dus twee totaal tegengestelde percepties

of my personality.

van mijn persoonlijkheid.

For me, I'm a proud Saudi woman,

Ik vind mezelf een trotse Saoedische vrouw.

and I do love my country,

Ik hou echt van mijn land.

and because I love my country, I'm doing this.

Omdat ik van mijn land hou, doe ik dit.

Because I believe a society will not be free

Omdat ik geloof dat een maatschappij niet vrij is

if the women of that society are not free.

als haar vrouwen niet vrij zijn.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dankuwel.

(Applause)

(Applaus)

Thank you, thank you, thank you, thank you.

Dankuwel, dankuwel.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dankuwel.

But you learn lessons from these things that happen to you.

Maar je leert uit wat je overkomt.

I learned to be always there.

Ik leerde om altijd daar te zijn.

The first thing, I got out of jail,

Zodra ik vrijgekomen was,

of course after I took a shower, I went online,

nam ik een douche en ging online kijken.

I opened my Twitter account and my Facebook page,

Ik opende mijn twitteraccount en mijn facebookpagina.

and I've been always very respectful

Ik heb altijd veel respect

to those people who are opining to me.

voor mensen die hun mening uiten tegenover mij.

I would listen to what they say,

Ik luister naar wat ze zeggen

and I would never defend myself with words only.

en verdedig me nooit alleen met woorden.

I would use actions. When they said I should withdraw from the campaign,

Ik gebruik actie. Toen ze zeiden dat ik me moest terugtrekken,

I filed the first lawsuit against the general directorate

deed ik de wegenpolitie haar allereerste proces aan

of traffic police for not issuing me a driver's license.

omdat ze me geen rijbewijs gaf.

There are a lot of people also --

Vele mensen gaven enorme steun, zoals de 3.000 mensen

very big support, like those 3,000 people

Vele mensen gaven enorme steun, zoals de 3.000 mensen

who signed the petition to release me.

die de petitie voor mijn vrijlating tekenden.

We sent a petition to the Shura Council

We stuurden een petitie naar de Shuraraad

in favor of lifting the ban on Saudi women,

om de opheffing van het verbod voor Saoedische vrouwen te vragen

and there were, like, 3,500 citizens who believed in that

en er waren 3.500 burgers die erin geloofden

and they signed that petition.

en die petitie ondertekenden.

There were people like that, I just showed some examples,

Mensen zo als zij, ik toon maar wat voorbeelden,

who are amazing, who are believing in women's rights in Saudi Arabia,

die verbluffend zijn, en geloven in vrouwenrechten in Saoedi-Arabië.

and trying, and they are also facing a lot of hate

Ze krijgen veel haat over zich heen

because of speaking up and voicing their views.

omdat ze hun stem verheffen en hun mening geven.

Saudi Arabia today is taking small steps

Saoedi-Arabië zet vandaag kleine stappen

toward enhancing women's rights.

richting het versterken van vrouwenrechten.

The Shura Council that's appointed by the king,

De Shuraraad die door de koning is aangesteld,

by royal decree of King Abdullah,

bij decreet van Koning Abdullah,

last year there were 30 women assigned to that Council,

heeft vorig jaar 30 vrouwelijke leden gekregen,

like 20 percent.

ongeveer 20 procent.

20 percent of the Council. (Applause)

20 procent van de Raad. (Applaus)

The same time, finally, that Council,

Tegelijk heeft die Raad uiteindelijk,

after rejecting our petition four times for women driving,

nadat ze ons verzoek om vrouwen te laten rijden, vier keer had afgewezen,

they finally accepted it last February.

in februari ons verzoek aangenomen.

(Applause)

(Applaus)

After being sent to jail

Na gevangenisstraffen

or sentenced lashing, or sent to a trial,

en geseling en processen

the spokesperson of the traffic police said,

zei de woordvoerder van de wegenpolitie:

we will only issue traffic violation for women drivers.

we zullen alleen verkeersboetes geven voor vrouwen die rijden.

The Grand Mufti, who is the head

De grootmoefti, die het hoofd is

of the religious establishment in Saudi Arabia,

van de geestelijkheid in Saoedi-Arabië,

he said, it's not recommended for women to drive.

zei: het is niet aan te bevelen dat vrouwen rijden.

It used to be haram, forbidden, by the previous Grand Mufti.

Onder de vorige grootmoefti was het haram, verboden.

So for me, it's not about only these small steps.

Mij gaat het niet om die kleine stappen.

It's about women themselves.

Het gaat om de vrouwen zelf.

A friend once asked me, she said,

Ooit vroeg een vriendin me:

"So when do you think this women driving will happen?"

"Wanneer denk je dat dat rijden door vrouwen ervan komt?"

I told her, "Only if women stop asking 'When?'

Ik zei: "Alleen als vrouwen niet meer vragen 'wanneer?'

and take action to make it now."

en iets doen om het nu te doen."

So it's not only about the system,

Het gaat dus niet alleen om het systeem.

it's also about us women to drive our own life, I'd say.

Het gaat ook om ons, vrouwen, die ons eigen leven besturen.

So I have no clue, really, how I became an activist.

Ik heb er geen idee van hoe ik activist geworden ben.

And I don't know how I became one now.

Ik weet niet hoe ik ertoe kwam.

But all I know, and all I'm sure of, in the future

Maar ik weet heel zeker dat ik in de toekomst,

when someone asks me my story,

als iemand me mijn verhaal vraagt,

I will say, "I'm proud

zal zeggen: "Ik ben er trots op

to be amongst those women who lifted the ban,

dat ik één van die vrouwen ben die het verbod ophieven,

fought the ban, and celebrated everyone's freedom."

het verbod bevochten en eenieders vrijheid vierden."

So the question I started my talk with,

De vraag waar ik mijn talk mee begon,

who do you think is more difficult to face,

wie is het moeilijkst te bevechten,

oppressive governments or oppressive societies?

een onderdrukkend regime of een onderdrukkende samenleving,

I hope you find clues to answer that from my speech.

daar vind je hopelijk wat antwoorden op in mijn toespraak.

Thank you, everyone.

Bedankt, iedereen.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dankuwel.

(Applause)

(Applaus)

Thank you. (Applause)

Dankuwel. (Applaus)