A Saudi woman who dared to drive | Manal al-Sharif

منال الشریف: زن سعودی‌ای که خطر کرد تا رانندگی کند

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Maryam Manzoori Reviewer: soheila Jafari

Allow me to start this talk with a question to everyone.

بگذارید این سخنرانی را با یک پرسش از همه شما آغاز کنم.

You know that all over the world,

می‌دانید که در تمام دنیا،

people fight for their freedom,

مردم به خاطر آزادی شان

fight for their rights.

و برای حقوقشان مبارزه می‌کنند.

Some battle oppressive governments.

برخی با حکومت‌های سرکوبگر نبرد می‌کنند.

Others battle oppressive societies.

برخی دیگر با جوامع سرکوبگر نبرد می‌کنند.

Which battle do you think is harder?

به نظر شما کدام نبرد دشوارتر است؟

Allow me to try to answer this question

بگذارید این سوال را

in the few coming minutes.

چند دقیقه دیگر جواب بدهم.

Let me take you back two years ago in my life.

بیایید شما را به دو سال پیش در زندگیم ببرم.

It was the bedtime of my son, Aboody.

موقع خواب پسرم، عبودی بود.

He was five at the time.

آن موقع پنج ساله بود.

After finishing his bedtime rituals,

بعد از این که کارهای قبل از خوابیدن را انجام داد،

he looked at me and he asked a question:

نگاهم کرد و پرسید:‌

"Mommy, are we bad people?"

«مامان، ما آدم‌های بدی هستیم؟»

I was shocked.

شوکه شدم.

"Why do you say such things, Aboody?"

«عبودی، چرا این سوال را می‌پرسی؟»

Earlier that day, I noticed some bruises

آن‌ روزوقتی که از مدرسه برگشت،

on his face when he came from school.

روی صورتش چند کبودی دیده بودم،

He wouldn't tell me what happened.

نگفت که چه اتفاقی افتاده.

[But now] he was ready to tell.

(اما حالا) آماده تعریف کردن بود.

"Two boys hit me today in school.

«امروز در مدرسه دو تا از پسرها من را زدند.

They told me, 'We saw your mom on Facebook.

بهم گفتند:‌‌ مادرت را در فیسبوک دیدیم.

You and your mom should be put in jail.'"

تو و مادرت باید به زندان بیافتید.»

I've never been afraid to tell Aboody anything.

هرگز از اینکه چیزی را به عبودی بگویم نگران نبودم.

I've been always a proud woman of my achievements.

همیشه به خاطر دستاوردهایم به خودم افتخار کرده‌ام.

But those questioning eyes of my son

اما آن چشم‌های پرسشگر پسرم

were my moment of truth,

برای من لحظه حقیقت بود،

when it all came together.

هنگامی که همه چیزها در کنار هم قرار گرفتند

You see, I'm a Saudi woman who had been put in jail

ببینید، من یک زن سعودی هستم

for driving a car in a country

به خاطر رانندگی در کشوری

where women are not supposed to drive cars.

که زنان قرار نیست رانندگی کنند به زندان افتاده.

Just for giving me his car keys,

فقط برادرم دوبار بازداشت شد

my own brother was detained twice,

به خاطر اینکه کلید اتومبیلش را به من داد بود،

and he was harassed to the point he had

و تا جایی آزار واذیت شد که

to quit his job as a geologist,

مجبور شد به عنوان یک زمین‌شناس از کارش استعفا دهد،

leave the country with his wife and two-year-old son.

و با همسر و پسر دو ساله‌اش کشور را ترک کند.

My father had to sit in a Friday sermon

پدم مجبور بود در مراسم نماز جمعه شرکت کند

listening to the imam condemning women drivers

و به حرف‌های امام جمعه‌ای گوش دهد که زنان راننده را محکوم می‌کرد

and calling them prostitutes

و آنان را فاحشه خطاب می‌کرد

amongst tons of worshippers,

آن هم در جمع مومنان بی‌شماری که،

some of them our friends and family of my own father.

برخی از آنان، دوستان ما و قوم و خویش پدرم بودند.

I was faced with an organized defamation campaign

من با یک کمپین رسواسازی سازمان‌یافته مواجه شده بودم

in the local media combined with false rumors

در رسانه‌های محلی، همراه با شایعاتی که

shared in family gatherings, in the streets

در جمع‌های خانوادگی، خیابان‌ها

and in schools.

و مدارس دهان به دهان می‌شد.

It all hit me.

همه این‌ها به من ضربه زد.

It came into focus that those kids

آن بچه‌ها

did not mean to be rude to my son.

نمی‌خواستند پسرم را آزار دهند.

They were just influenced by the adults around them.

آنان فقط تحت تاثیر آدم بزرگ‌های دور و برشان بودند.

And it wasn't about me, and it wasn't a punishment

که ربطی به من نداشت، و مجازاتی نبود

for taking the wheel and driving a few miles.

برای نشستن پشت فرمان و چند مایل راندن اتومبیل.

It was a punishment for daring to challenge

بلکه مجازاتی بود برای شهامت به چالش کشیدن

the society's rules.

قوانین جامعه.

But my story goes beyond this moment of truth of mine.

اما داستان من به قبل‌تر از این لحظه حقیقت بازمی‌گردد.

Allow me to give you a briefing

بگذارید توضیح کوتاهی بدهم

about my story.

درباره داستانم.

It was May, 2011,

ماه مِی ۲۰۱۱ بود،

and I was complaining to a work colleague

و داشتم به یکی از همکارانم شکایت می‌کردم

about the harassments I had to face

درباره اذیت و آزاری که مجبور بودم تحمل کنم

trying to find a ride back home,

در راه گرفتن تاکسی برای برگشتن به خانه،

although I have a car and an international driver's license.

هرچند خودم اتومبیل و گواهینامه بین‌المللی رانندگی داشتم.

As long as I've known, women in Saudi Arabia

تا جایی که می‌دانم، زنان در عربستان سعودی

have been always complaining about the ban,

همواره از ممنوعیت‌ها شکایت می‌کرده‌اند،

but it's been 20 years since anyone

اما ۲۰ سال سپری شده از زمانی که یک نفر

tried to do anything about it,

تلاش کرد قدمی در این راه بردارد،

a whole generation ago.

یک نسل کامل قبل‌تر.

He broke the good/bad news in my face.

او (همکارم) خبر خوب / بد را به من داد.

"But there is no law banning you from driving."

«اما هیچ قانونی شما را از رانندگی منع نمی‌کند.»

I looked it up, and he was right.

تحقیق کردم، درست می‌گفت.

There wasn't an actual law in Saudi Arabia.

در عربستان سعودی قانونی در این‌ باره وجود نداشت.

It was just a custom and traditions

بلکه تنها سنت‌ها و عادت‌ها بود که

that are enshrined in rigid religious fatwas

در فتواهای سخت مذهبی تقدیس می‌شود

and imposed on women.

و بر زنان تحمیل می‌شود.

That realization ignited the idea of June 17,

آن کشف، ایده ۱۷ ژوئن را در من بیدار کرد،

where we encouraged women to take the wheel

که زنان را تشویق کردیم به نشستن پشت فرمان اتومبیل

and go drive.

و رانندگی کردن.

It was a few weeks later, we started receiving all these

چند هفته بعد، پیام‌هایی به این مضمون را دریافت کردیم:‌

"Man wolves will rape you if you go and drive."

«اگر رانندگی کنید، مردان گرگ به شما تجاوز خواهند کرد.»

A courageous woman, her name is Najla Hariri,

یک زن شجاع به نام نجلا حریری،

she's a Saudi woman in the city of Jeddah,

او زنی سعودی در شهر جده است،

she drove a car and she announced

او پشت فرمان نشست و رانندگی کرد و آن را اعلام کرد

but she didn't record a video.

اما از این کار ویدئو نگرفت.

We needed proof.

ما مدرک لازم داشتیم.

So I drove. I posted a video on YouTube.

بنابراین من رانندگی کردم و فیلمش را روی یوتیوب پست کردم.

And to my surprise,

در بهت و حیرت من،

it got hundreds of thousands of views the first day.

این ویدئو در اولین روز صدها هزار بار دیده شد.

What happened next, of course?

البته بعد چه شد؟

I started receiving threats

شروع کردم به دریافت تهدید

to be killed, raped, just to stop this campaign.

به قتل و به تجاوز، تا وقتی که این کمپین متوقف شود.

The Saudi authorities remained very quiet.

مقامات سعودی سکوت اختیار کردند.

That really creeped us out.

این واقعا خشم ما را برانگیخت.

I was in the campaign with other Saudi women

من همراه با دیگر زنان سعودی در کمپین کار می‌کردیم

and even men activists.

و حتی با فعالان مرد.

We wanted to know how the authorities

می‌خواستیم بدانیم مقامات

would respond on the actual day, June 17,

در روز واقعه یعنی ۱۷ ژوئن چه واکنشی نشان می‌دهند،

when women go out and drive.

وقتی که زنان شروع به رانندگی می‌کنند.

So this time I asked my brother

این بار از برادرم خواستم

to come with me and drive by a police car.

مرا همراهی کند با یک اتومبیل پلیس.

It went fast. We were arrested,

خیلی سریع اتفاق افتاد. بازداشت شدیم،

signed a pledge not to drive again, released.

از من تعهد گرفتند که دیگر رانندگی نکنم و آزاد شدیم.

Arrested again, he was sent to detention for one day,

یک بار دیگر بازداشت شدیم، برادرم برای یک روز بازداشت شد،

and I was sent to jail.

و من زندانی شدم.

I wasn't sure why I was sent there,

مطمئن نبودم که چرا به آنجا فرستاده شده‌ام،

because I didn't face any charges in the interrogation.

چرا که در بازجویی تفهیم اتهام نشدم.

But what I was sure of was my innocence.

اما از بی‌گناهی‌ام اطمینان داشتم.

I didn't break a law, and I kept my abaya

قانون‌شکنی نکرده بودم، عبایه‌ام را هم پوشیده‌بودم

— it's a black cloak we wear in Saudi Arabia before we leave the house —

--شنل سیاه رنگی که ما زنان عربستان سعودی قبل از ترک خانه بر تن می‌کنیم--

and my fellow prisoners kept asking me to take it off,

هم‌بندی‌هایم می‌گفتند که عبایه را دربیاورم،

but I was so sure of my innocence, I kept saying,

اما من که از بی‌گناهی‌ام اطمینان داشتم، گفتم

"No, I'm leaving today."

«نه، من امروز آزاد می‌شوم.»

Outside the jail, the whole country went into a frenzy,

بیرون زندان، تمام کشور در هیجان بود،

some attacking me badly,

برخی به شدت مرا هدف حمله قرار می‌دادند،

and others supportive and even collecting signatures

و دیگران حمایت می‌کردند و حتی با جمع‌آوری امضا

in a petition to be sent to the king to release me.

می‌خواستند تومار را به پادشاه تسلیم کنند و مرا آزاد کنند.

I was released after nine days.

بعد از نه روز آزاد شدم.

June 17 comes.

۱۷ ژوئن فرا رسید.

The streets were packed with police cars

خیابان‌ها مملو از اتومبیل پلیس

and religious police cars,

و اتومبیل پلیس نهی از منکر بود،

but some hundred brave Saudi women

اما صدها زن شجاع سعودی

broke the ban and drove that day.

ممنوعیت را شکستند و آن روز رانندگی کردند.

None were arrested. We broke the taboo.

هیچ‌یک بازداشت نشد. ما تابو را شکستیم.

(Applause)

(تشویق)

So I think by now, everyone knows that we can't drive,

فکر می‌کنم الان همه می‌دانند که ما نمی‌توانیم رانندگی کنیم،

or women are not allowed to drive, in Saudi Arabia,

یا زنان در عربستان سعودی اجازه رانندگی ندارند،

but maybe few know why.

اما شاید تعداد کمی بدانند چرا.

Allow me to help you answer this question.

بگذارید برای پاسخ به این سوال کمکتان کنم.

There was this official study

یک تحقیق رسمی انجام شد

that was presented to the Shura Council --

که به شورا ارائه شد--

it's the consultative council appointed

به شورای مشورتی که

by the king in Saudi Arabia —

توسط پادشاه عربستان منصوب شده--

and it was done by a local professor,

این تحقیق را یک پرفسور سعودی انجام داد،

a university professor.

یک استاد دانشگاه.

He claims it's done based on a UNESCO study.

او ادعا می‌کند که تحقیق بر اساس یک مطالعه یونسکو انجام شده است.

And the study states,

و این تحقیق می‌گوید،

the percentage of rape, adultery,

درصد تجاوز، زنا،

illegitimate children, even drug abuse,

کودکان نامشروع، و حتی مصرف مواد مخدر،

prostitution in countries where women drive

و فحشا در کشورهایی که زنان رانندگی می‌کنند

is higher than countries where women don't drive.

بیشتر از کشورهایی که زنان در آنجا رانندگی نمی‌کنند.

(Laughter)

(خنده)

I know, I was like this, I was shocked.

می‌دانم، من هم همین واکنش را داشتم، شوکه شده بودم.

I was like, "We are the last country in the world

گفتم «ما آخرین کشور جهان هستیم

where women don't drive."

که زنانش رانندگی نمی‌کنند.»

So if you look at the map of the world,

اگر به نقشه جهان نگاه کنید،

that only leaves two countries:

تنها دو جور دسته بندی می‌بینید:

Saudi Arabia, and the other society is the rest of the world.

عربستان سعودی، و بقیه جهان.

We started a hashtag on Twitter mocking the study,

ما یک هشتگ را در توئیتر راه انداختیم تا تحقیق انجام شده را دست بیاندازیم،

and it made headlines around the world.

و این مسئله به تیتر اخبار در جهان بدل شد.

[BBC News: 'End of virginity' if women drive, Saudi cleric warns]

(اخبار بی‌بی‌سی:‌ «پایان معصومیت»، روحانیون سعودی هشدار دادند اگر زنان رانندگی کنند)

(Laughter)

(خنده)

And only then we realized it's so empowering

آن‌موقع بود که متوجه شدیم

to mock your oppressor.

دست‌انداختن سرکوبگر چقدر نیروبخش است.

It strips it away of its strongest weapon: fear.

این کار بزرگترین اسلحه را از دست او می‌گیرد:‌ترس.

This system is based on ultra-conservative

این نظام بنا شده بر

traditions and customs

آداب و رسوم فوق-محافظه‌کارانه

that deal with women as if they are inferior

که زنان را موجوداتی درجه دو قلمداد می‌کند

and they need a guardian to protect them,

که نیاز به نگهبان دارند تا حمایتشان کند،

so they need to take permission from this guardian,

یعنی زنان باید از این نگهبان اجازه بگیرند،

whether verbal or written, all their lives.

در طول زندگیشان، چه کتبی و چه شفاهی.

We are minors until the day we die.

ما تا زمانی که بمیریم، صغیر هستیم.

And it becomes worse when it's enshrined in religious fatwas

و وقتی که این وضعیت در فتواهای مذهبی نمود می‌یابد، وضع بدتر می‌شود

based on wrong interpretation of the sharia law,

فتواهایی که بر اساس تعابیر غلط از قانون شریعت،

or the religious laws.

یا قوانین مذهبی هستند.

What's worst, when they become codified

بدتر از همه آن‌ که، این‌ها طبقه‌بندی می‌شوند

as laws in the system,

به عنوان قوانین حاکمیت،

and when women themselves believe in their inferiority,

و وقتی زنان خود به پایین‌تر بودن از مردان باور داشته باشند،

and they even fight those who try

و حتی با کسانی بجنگند که تلاش می‌کنند

to question these rules.

این قوانین را زیر سوال ببرند.

So for me, it wasn't only about these attacks I had to face.

فقط این چیزها نبود که مجبور بودم با آنها روبرو شوم.

It was about living two totally different

بلکه مجبور بودم زندگی کنم

perceptions of my personality, of my person --

با دو بُعد کاملا متفاوت از شخصیتم، از خودم--

the villain back in my home country,

یک فرد شرور در کشور خودم،

and the hero outside.

و یک قهرمان در جهان خارج.

Just to tell you, two stories happened in the last two years.

طی دو سال گذشته دو اتفاق افتاد.

One of them is when I was in jail.

یکیش مربوط به زمانی بود که در زندان بودم.

I'm pretty sure when I was in jail,

مطمئنم که وقتی زندان بودم،

everyone saw titles in the international media

همه تیترهایی از این قبیل را در رسانه‌های بین‌المللی دیده‌اند

something like this during these nine days I was in jail.

تیترهایی اینچنینی، طی نه روزی که من زندان بودم.

But in my home country, it was a totally different picture.

اما در کشور خودم، وضع کاملا متفاوت بود.

It was more like this:

بیشتر شبیه به این بود:‌

"Manal al-Sharif faces charges of disturbing public order

«منال الشریف با اتهام اخلال در نظم عمومی

and inciting women to drive."

و تحریک زنان به رانندگی مواجه می‌شود.»

I know.

می‌دانم.

"Manal al-Sharif withdraws from the campaign."

«منال الشریف از کمپین کناره‌گیری می‌کند.»

Ah, it's okay. This is my favorite.

آه، این یکی را خیلی دوست دارم.

"Manal al-Sharif breaks down and confesses:

«منال الشریف درهم شکست و اعتراف کرد:‌

'Foreign forces incited me.'"

خارجی‌ها تحریکم کردند.»

(Laughter)

(خنده حاضران)

And it goes on, even trial and flogging me in public.

و داستان ادامه دارد، حتی تا محاکمه و شلاق زدن من در ملاءعام.

So it's a totally different picture.

بنابراین وضع کاملا متفاوت است.

I was asked last year to give a speech

پارسال از من دعوت شد تا سخنرانی کنم

at the Oslo Freedom Forum.

در کنفرانس آزادی اسلو.

I was surrounded by this love

من غرق در عشق

and the support of people around me,

و حمایت اطرافیانم بودم،

and they looked at me as an inspiration.

و آنها مرا منبع الهام می‌دانستند.

At the same time, I flew back to my home country,

همزمان، وقتی به کشورم بازگشتم،

they hated that speech so much.

از آن سخنرانی هیچ خوششان نیامده بود.

The way they called it: a betrayal to the Saudi country

آنطور که خودشان گفتند:‌ خیانت به کشور سعودی

and the Saudi people,

و مردم سعودی بود.

and they even started a hashtag called #OsloTraitor on Twitter.

و بعد حتی هشتگ خائن اسلو را در توییتر راه انداختند #OsloTraitor

Some 10,000 tweets were written in that hashtag,

با این هشتگ حدود ۱۰ هزار توییت نوشته شد،

while the opposite hashtag, #OsloHero,

در حالی‌که با هشتگ برعکس یعنی قهرمان اسلو #OsloHero

there was like a handful of tweets written.

تعداد کمی توییت شده بود.

They even started a poll.

آنها حتی یک نظرسنجی آغاز کردند.

More than 13,000 voters answered this poll:

بیش از ۱۳٫۰۰۰ نفر به این سوال جواب دادند که

whether they considered me a traitor or not after that speech.

بعد از آن سخنرانی من را خائن قلمداد می‌کردند یا نه.

Ninety percent said yes, she's a traitor.

نود درصد جواب مثبت دادند و گفتند او خائن است.

So it's these two totally different perceptions

خُب این دو جنبه کاملا متفاوت

of my personality.

از شخصیت من است.

For me, I'm a proud Saudi woman,

از نظر خودم، من یک زن مغرور سعودی هستم،

and I do love my country,

و به کشورم عشق می‌ورزم،

and because I love my country, I'm doing this.

و چون عاشق کشورم هستم، این فعالیت‌ها را انجام می‌دهم.

Because I believe a society will not be free

زیرا معتقدم یک جامعه آزاد نخواهد شد

if the women of that society are not free.

اگر زنان آن جامعه آزاد نشوند.

(Applause)

(تشویق حاضران)

Thank you.

متشکرم.

(Applause)

(تشویق حاضران)

Thank you, thank you, thank you, thank you.

متشکرم، متشکرم، متشکرم ، متشکرم.

(Applause)

(تشویق حاضران)

Thank you.

متشکرم.

But you learn lessons from these things that happen to you.

اما انسان از اتفاقاتی که برایش می‌افتد درس می‌گیرد.

I learned to be always there.

من یادگرفتم که همیشه حاضر باشم.

The first thing, I got out of jail,

بعد از خروج از زندان، قبل از هر کاری،

of course after I took a shower, I went online,

البته بعد از دوش گرفتن، آنلاین شدم،

I opened my Twitter account and my Facebook page,

صفحه توییتر و فیسبوکم را باز کردم،

and I've been always very respectful

و من همیشه به کسانی که نظرشان را با

to those people who are opining to me.

من درمیان می‌گذارند احترام گذاشته ام.

I would listen to what they say,

به حرفهایشان گوش می‌دهم،

and I would never defend myself with words only.

و هرگز تنها با حرف از خودم دفاع نمی‌کنم.

I would use actions. When they said I should withdraw from the campaign,

عمل می‌کنم. وقتی گفتتد باید از کمپین کنار بکشم،

I filed the first lawsuit against the general directorate

اولین شکایت را صادر کردم علیه مدیر کل

of traffic police for not issuing me a driver's license.

پلیس راهنمایی ورانندگی به خاطر عدم صدور گواهینامه رانندگی برای زنان.

There are a lot of people also --

افراد فراوان دیگری هم هستند--

very big support, like those 3,000 people

حمایت خیلی بزرگی است، مثل آن ۳٫۰۰۰ نفری

who signed the petition to release me.

که برای آزادی من تومار امضا کردند.

We sent a petition to the Shura Council

ما به شورای مشورتی توماری فرستادیم

in favor of lifting the ban on Saudi women,

در حمایت از لغو ممنوعیت رانندگی زنان سعودی،

and there were, like, 3,500 citizens who believed in that

و حدود ۳٫۵۰۰ شهروند سعودی که به آن معتقد بودند

and they signed that petition.

تومار را امضا کردند.

There were people like that, I just showed some examples,

افرادی بودند، همین الان مثال‌هایی را نشان دادم،

who are amazing, who are believing in women's rights in Saudi Arabia,

که فوق‌العاده‌اند، و به حقوق زنان در عربستان سعودی اعتقاد دارند،

and trying, and they are also facing a lot of hate

و برای آن تلاش می‌کنند، به خاطر بیان افکارشان و نشان دادن

because of speaking up and voicing their views.

عقایدشان و با نفرت زیادی مواجه می‌شوند.

Saudi Arabia today is taking small steps

امروز عربستان سعودی گام‌های کوچکی را

toward enhancing women's rights.

به سوی تحکیم حقوق زنان بر می‌دارد.

The Shura Council that's appointed by the king,

شورای مشورتی که توسط پادشاه منصوب شده،

by royal decree of King Abdullah,

با حکم سلطنتی ملک عبدالله،

last year there were 30 women assigned to that Council,

سال گذشته ۳۰ زن به آن شورا راه یافتند،

like 20 percent.

یعنی ۲۰ درصد.

20 percent of the Council. (Applause)

۲۰ درصد شورا. (تشویق)

The same time, finally, that Council,

همزمان، بالاخره، آن شورا

after rejecting our petition four times for women driving,

پس از چهار بار رد کردن تومار ما برای حق رانندگی زنان،

they finally accepted it last February.

آخرسر فوریه گذشته آن را پذیرفت.

(Applause)

(تشویق حاضران)

After being sent to jail

بعد از به زندان انداختن زنان

or sentenced lashing, or sent to a trial,

یا محکوم کردنشان به شلاق، یا محاکمه،

the spokesperson of the traffic police said,

سخنگوی پلیس راهنمایی و رانندگی گفت،

we will only issue traffic violation for women drivers.

ما فقط در صورت خلاف رانندگان زن برایشان جریمه صادر می‌کنیم.

The Grand Mufti, who is the head

مفتی اعظم، که رئیس

of the religious establishment in Saudi Arabia,

نهاد مذهبی در عربستن سعودی است،

he said, it's not recommended for women to drive.

گفت رانندگی به زنان پیشنهاد نمی‌شود.

It used to be haram, forbidden, by the previous Grand Mufti.

مفتی اعظم سابق قبلا رانندگی زنان را حرام می‌دانست.

So for me, it's not about only these small steps.

به نظر من، کار ما با این گام‌های کوچک تمام نشده.

It's about women themselves.

مسئله اصلی خود زنان هستند.

A friend once asked me, she said,

یک بار دوستی از من پرسید،

"So when do you think this women driving will happen?"

«فکر می‌کنی زنان کی بتوانند رانندگی کنند؟»

I told her, "Only if women stop asking 'When?'

به او گفتم: «تنها وقتی که زنان دیگر نپرسند "کی؟"

and take action to make it now."

و عمل کنند تا آن اتفاق همین الان بیافتد.»

So it's not only about the system,

پس همه‌اش بر گردن سیستم نیست.

it's also about us women to drive our own life, I'd say.

به نظر من، بر خود ما زنان است تا فرمان زندگی خودمان را در دست بگیریم.

So I have no clue, really, how I became an activist.

واقعا نمی‌دانم چطور شد که تبدیل به یک فعال شدم.

And I don't know how I became one now.

الان هم نمی‌دانم چطور فعال شدم.

But all I know, and all I'm sure of, in the future

اما این را می‌دانم، و به آن اطمینان دارم، که در آینده

when someone asks me my story,

اگر کسی داستانم را بپرسد،

I will say, "I'm proud

خواهم گفت: «به خود می‌بالم

to be amongst those women who lifted the ban,

از این که جزو زنانی هستم که ممنوعیت را لغو کردند،

fought the ban, and celebrated everyone's freedom."

با ممنوعیت مبارزه کردند، و آزادی همگان را جشن گرفتند.»

So the question I started my talk with,

برگردیم به پرسشی که سخنرانی‌ام را با آن آغاز کردم،

who do you think is more difficult to face,

به نظر شما مواجهه با کدام‌یک دشوارتر است،

oppressive governments or oppressive societies?

دولت‌های سرکوبگر یا جوامع سرکوبگر؟

I hope you find clues to answer that from my speech.

امیدوارم از حرف‌هایم جواب را دریافت کرده باشید.

Thank you, everyone.

متشکرم.

(Applause)

(تشویق حاضران)

Thank you.

متشکرم.

(Applause)

(تشویق حاضران)

Thank you. (Applause)

متشکرم.