Why we think it's OK to cheat and steal (sometimes) | Dan Ariely

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Christel Foncke

I want to talk to you today a little bit

Ik wil jullie vandaag vertellen

about predictable irrationality.

over voorspelbare irrationaliteit.

And my interest in irrational behavior

Mijn interesse voor irrationeel gedrag

started many years ago in the hospital.

ontstond jaren geleden in het ziekenhuis.

I was burned very badly.

Ik was ernstig verbrand.

And if you spend a lot of time in hospital,

Als je lang in het ziekenhuis ligt,

you'll see a lot of types of irrationalities.

zie je veel verschillende soorten irrationaliteit.

And the one that particularly bothered me in the burn department

Wat me specifiek stoorde op de brandwondenafdeling

was the process by which the nurses took the bandage off me.

was de manier waarop de verpleegsters mijn verband verwijderden.

Now, you must have all taken a Band-Aid off at some point,

Jullie hebben vast wel eens verband verwijderd,

and you must have wondered what's the right approach.

en je afgevraagd wat de beste aanpak is.

Do you rip it off quickly -- short duration but high intensity --

Trek je het er snel af --

korte duur, maar hoge intensiteit --

or do you take your Band-Aid off slowly --

of verwijder je het verband langzaam --

you take a long time, but each second is not as painful --

je neemt de tijd, maar per seconde doet het minder pijn --

which one of those is the right approach?

welke manier is het beste?

The nurses in my department thought that the right approach

De verpleegsters op mijn afdeling

dachten dat de beste manier de snelle was,

was the ripping one, so they would grab hold and they would rip,

dus ze pakten het verband vast en trokken,

and they would grab hold and they would rip.

en ze pakten het vast en trokken.

And because I had 70 percent of my body burned, it would take about an hour.

Omdat ik 70 procent van m'n lichaam verbrand had, duurde het een uur.

And as you can imagine,

Je kunt je voorstellen

I hated that moment of ripping with incredible intensity.

dat ik intens opzag tegen dat moment.

And I would try to reason with them and say,

Ik probeerde met ze te onderhandelen:

"Why don't we try something else?

"Wat als we iets anders probeerden en het iets langer lieten duren,

Why don't we take it a little longer --

maybe two hours instead of an hour -- and have less of this intensity?"

misschien 2 uur in plaats van één -- zodat het minder intens is?"

And the nurses told me two things.

De verpleegsters vertelden me twee dingen.

They told me that they had the right model of the patient --

Ze vertelden me dat zij het juiste model van de patiënt hadden --

that they knew what was the right thing to do to minimize my pain --

dat zij wisten wat het beste was om pijn te minimaliseren --

and they also told me that the word patient doesn't mean

en ze vertelden me ook dat het woord 'patiënt' niet betekent

to make suggestions or to interfere or ...

'suggesties doen' of 'je bemoeien' of … (Gelach)

This is not just in Hebrew, by the way.

Dat is niet alleen zo in het Hebreeuws, trouwens.

It's in every language I've had experience with so far.

Het is zo in iedere taal waar ik tot nu toe ervaring mee had.

And, you know, there's not much -- there wasn't much I could do,

Er was niet veel dat ik kon doen.

and they kept on doing what they were doing.

Ze gingen gewoon door met wat ze deden.

Zo'n drie jaar later verliet ik het ziekenhuis

And about three years later, when I left the hospital,

I started studying at the university.

en ging studeren aan de universiteit.

And one of the most interesting lessons I learned

Eén van de interessantste lessen die ik leerde,

was that there is an experimental method

was dat er een onderzoeksmethode bestaat,

that if you have a question you can create a replica of this question

waarbij je een abstracte kopie maakt van een vraag,

in some abstract way, and you can try to examine this question,

die je vervolgens kunt onderzoeken

maybe learn something about the world.

om misschien iets te leren over de wereld.

So that's what I did.

Dat deed ik dus.

Ik was nog steeds geïnteresseerd in de kwestie van het verband.

I was still interested

in this question of how do you take bandages off burn patients.

So originally I didn't have much money,

In het begin had ik niet veel geld,

so I went to a hardware store and I bought a carpenter's vice.

dus ging ik naar een doe-het-zelfzaak en kocht een bankschroef.

And I would bring people to the lab and I would put their finger in it,

Ik bracht mensen naar het lab, stopte hun vinger er in,

and I would crunch it a little bit.

en ik plette die een beetje.

(Laughter)

(Gelach)

And I would crunch it for long periods and short periods,

Ik plette ze voor lange tijd en voor korte tijd,

and pain that went up and pain that went down,

pijn die toenam en pijn die afnam,

and with breaks and without breaks -- all kinds of versions of pain.

met pauzes en zonder pauzes -- verschillende soorten pijn.

And when I finished hurting people a little bit, I would ask them,

Wanneer ik klaar was met pijn doen, vroeg ik:

so, how painful was this? Or, how painful was this?

nou, hoe pijnlijk was dit?

Or, if you had to choose between the last two,

Of, als je moest kiezen tussen de laatste twee,

which one would you choose?

welke zou je kiezen?

(Laughter)

(Gelach)

I kept on doing this for a while.

Ik bleef dit een tijdlang doen...

(Laughter)

(Gelach)

And then, like all good academic projects, I got more funding.

en toen -- zoals bij elk goed onderzoek -- kreeg ik meer financiering.

I moved to sounds, electrical shocks --

Ik begon met geluiden, elektrische schokken --

I even had a pain suit that I could get people to feel much more pain.

ik had zelfs een pijnpak waarmee mensen nog meer pijn konden voelen.

But at the end of this process,

Maar aan het eind van dit proces

what I learned was that the nurses were wrong.

had ik geleerd dat de verpleegsters het mis hadden.

Here were wonderful people with good intentions

Fantastische mensen met goede intenties

and plenty of experience, and nevertheless

en veel ervaring, en toch

they were getting things wrong predictably all the time.

hadden ze het voortdurend en voorspelbaar mis.

It turns out that because we don't encode duration

Het blijkt dat we tijdsduur anders ervaren

in the way that we encode intensity,

dan intensiteit.

I would have had less pain if the duration would have been longer

Ik zou daardoor minder geleden hebben als de tijdsduur langer was geweest

and the intensity was lower.

en de intensiteit lager.

It turns out it would have been better to start with my face,

Het was beter geweest om met mijn hoofd te beginnen, wat pijnlijker was,

which was much more painful, and move toward my legs,

en naar mijn benen toe te werken,

giving me a trend of improvement over time --

zodat het proces geleidelijk beter werd --

dat zou ook beter zijn geweest.

that would have been also less painful.

And it also turns out that it would have been good

Ook bleek dat het goed was geweest om

to give me breaks in the middle to kind of recuperate from the pain.

kleine pauzes in te lassen, zodat ik kon bijkomen.

All of these would have been great things to do,

Al deze dingen zouden goed zijn geweest,

and my nurses had no idea.

maar mijn verpleegsters hadden geen idee.

Toen bedacht ik: zijn verpleegsters

And from that point on I started thinking,

are the nurses the only people in the world who get things wrong

de enige mensen in de wereld die dingen op deze manier

in this particular decision, or is it a more general case?

mis hebben, of is dit iets meer algemeens?

And it turns out it's a more general case --

Het blijkt dat het meer algemeen is --

there's a lot of mistakes we do.

we maken een hoop fouten.

And I want to give you one example of one of these irrationalities,

Ik wil jullie een voorbeeld geven van zo'n irrationaliteit.

and I want to talk to you about cheating.

Ik ga het hebben over bedrog.

And the reason I picked cheating is because it's interesting,

Ik koos voor bedrog omdat het interessant is,

but also it tells us something, I think,

maar het vertelt ons ook iets

about the stock market situation we're in.

over de beurssituatie waarin we verkeren.

So, my interest in cheating started

Mijn interesse in bedrog werd gewekt toen Enron

when Enron came on the scene, exploded all of a sudden,

het toneel betrad en plotseling explodeerde.

and I started thinking about what is happening here.

Ik begon te denken over wat daar gebeurde.

Is it the case that there was kind of

Waren er hier enkele rotte appels die in staat waren om deze dingen te doen,

a few apples who are capable of doing these things,

or are we talking a more endemic situation,

of is dit meer wijdverbreid

that many people are actually capable of behaving this way?

met vele mensen die hiertoe in staat zijn?

So, like we usually do, I decided to do a simple experiment.

Zoals gebruikelijk, besloot ik een simpel experiment te doen.

And here's how it went.

Dat ging als volgt.

If you were in the experiment, I would pass you a sheet of paper

Als je hieraan meedeed, zou ik je een stuk papier geven

with 20 simple math problems that everybody could solve,

met 20 simpele rekensommen die iedereen kan oplossen,

but I wouldn't give you enough time.

maar ik zou je niet genoeg tijd geven.

When the five minutes were over, I would say,

Als de 5 minuten voorbij waren, zei ik:

"Pass me the sheets of paper, and I'll pay you a dollar per question."

"Geef me je papieren en ik betaal je een dollar per vraag."

People did this. I would pay people four dollars for their task --

Dat deden mensen. Ik betaalde ze dan 4 dollar --

on average people would solve four problems.

gemiddeld hadden mensen 4 sommen opgelost.

Other people I would tempt to cheat.

Andere mensen verleidde ik tot bedrog.

Ik gaf ze het vel papier.

I would pass their sheet of paper.

When the five minutes were over, I would say,

Na 5 minuten zei ik dan:

"Please shred the piece of paper.

"Verscheur het vel.

Put the little pieces in your pocket or in your backpack,

Stop de stukjes in je broekzak of rugzak

and tell me how many questions you got correctly."

en vertel me hoeveel vragen je goed had."

People now solved seven questions on average.

Nu losten mensen gemiddeld 7 vragen op. (Gelach)

Now, it wasn't as if there was a few bad apples --

Het was niet zo dat er enkele rotte appels waren --

a few people cheated a lot.

een paar mensen die erg bedrogen.

Instead, what we saw is a lot of people who cheat a little bit.

Nee, we zagen veel mensen die een beetje bedrogen.

Now, in economic theory,

In de economische theorie

cheating is a very simple cost-benefit analysis.

is bedrog een eenvoudige kosten-batenanalyse.

You say, what's the probability of being caught?

Je zegt: wat is de pakkans?

How much do I stand to gain from cheating?

Hoeveel levert bedrog me op?

And how much punishment would I get if I get caught?

Hoeveel straf krijg ik als ik gepakt word?

And you weigh these options out --

Je weegt deze tegen elkaar af --

you do the simple cost-benefit analysis,

een simpele kosten-batenanalyse,

and you decide whether it's worthwhile to commit the crime or not.

en je beslist of de misdaad de moeite waard is.

So, we try to test this.

Dus we probeerden dit te testen.

For some people, we varied how much money they could get away with --

Bij sommige mensen varieerden we hoeveel geld ze konden stelen.

how much money they could steal.

We paid them 10 cents per correct question, 50 cents,

We betaalden ze 10 cent per goed antwoord, 50 cent,

a dollar, five dollars, 10 dollars per correct question.

een dollar, vijf dollar, tien dollar per goed antwoord.

You would expect that as the amount of money on the table increases,

Je zou verwachten dat met het verhogen van het geldbedrag,

people would cheat more, but in fact it wasn't the case.

mensen méér zouden valsspelen, maar zo was het niet.

We got a lot of people cheating by stealing by a little bit.

Een groot aantal mensen bedrogen ons met kleine beetjes.

What about the probability of being caught?

Hoe zat het met de pakkans?

Some people shredded half the sheet of paper,

Sommige mensen verscheurden de helft van het papier,

so there was some evidence left.

zodat er nog wat bewijs was.

Some people shredded the whole sheet of paper.

Sommige mensen verscheurden het hele vel.

Some people shredded everything, went out of the room,

Sommigen verscheurden alles, liepen het lokaal uit

and paid themselves from the bowl of money that had over 100 dollars.

en betaalden zichzelf uit de kom waarin meer dan 100 dollar zaten.

You would expect that as the probability of being caught goes down,

Je zou verwachten dat als de pakkans verlaagde,

people would cheat more, but again, this was not the case.

mensen meer zouden valsspelen, maar dat was niet zo.

Again, a lot of people cheated by just by a little bit,

Alweer bedrogen veel mensen ons slechts een beetje

and they were insensitive to these economic incentives.

en waren ze ongevoelig voor deze economische motieven.

So we said, "If people are not sensitive

Dus zeiden we: "Als mensen niet gevoelig zijn

to the economic rational theory explanations, to these forces,

voor de kracht van de rationeel-economische theorie,

what could be going on?"

wat is er dan aan de hand?"

And we thought maybe what is happening is that there are two forces.

We dachten dat er misschien twee krachten in het spel waren.

At one hand, we all want to look at ourselves in the mirror

Enerzijds willen we allemaal zonder schuldgevoel in de spiegel kunnen kijken,

and feel good about ourselves, so we don't want to cheat.

dus willen we niet valsspelen.

On the other hand, we can cheat a little bit,

Anderzijds kunnen we een beetje valsspelen,

and still feel good about ourselves.

zonder ons daarover schuldig te voelen.

So, maybe what is happening is that

Dus misschien is er een niveau van bedrog waar we niet overheen kunnen,

there's a level of cheating we can't go over,

but we can still benefit from cheating at a low degree,

maar waaronder we ons kunnen verrijken door bedrog,

as long as it doesn't change our impressions about ourselves.

zolang dat ons zelfbeeld niet verandert.

We call this like a personal fudge factor.

We noemen dat de persoonlijke smoesfactor.

Now, how would you test a personal fudge factor?

Hoe test je een persoonlijke smoesfactor?

Initially we said, what can we do to shrink the fudge factor?

Ten eerste: wat kunnen we doen om de smoesfactor te verkleinen?

So, we got people to the lab, and we said,

Dus we brachten mensen naar het lab en zeiden:

"We have two tasks for you today."

"We hebben 2 opdrachten voor jullie."

First, we asked half the people

De helft van hen vroegen we

to recall either 10 books they read in high school,

10 boeken te noemen van de middelbare school,

or to recall The Ten Commandments,

of de Tien geboden op te noemen,

and then we tempted them with cheating.

en dan verleidden we ze tot bedrog.

Turns out the people who tried to recall The Ten Commandments --

Nu bleek dat de mensen die de Tien geboden trachtten op te sommen --

and in our sample nobody could recall all of The Ten Commandments --

en van onze groep lukte dat niemand --

but those people who tried to recall The Ten Commandments,

maar van degenen die dat probeerden,

given the opportunity to cheat, did not cheat at all.

greep niemand de kans om te bedriegen.

Niet dat de religieuzere mensen,

It wasn't that the more religious people --

die de meeste geboden kenden, minder bedrogen,

the people who remembered more of the Commandments -- cheated less,

and the less religious people --

en de minder religieuzen, die bijna geen geboden konden noemen -- meer bedrogen.

the people who couldn't remember almost any Commandments --

cheated more.

The moment people thought about trying to recall The Ten Commandments,

Op het moment dat mensen zich de geboden probeerden te herinneren,

stopten ze met valsspelen.

they stopped cheating.

In fact, even when we gave self-declared atheists

Zelfs wanneer we zelfverklaarde atheïsten

the task of swearing on the Bible and we give them a chance to cheat,

op de Bijbel lieten zweren en hen de kans gaven vals te spelen,

they don't cheat at all.

deden ze dat niet.

Now, Ten Commandments is something that is hard

Nu zijn de Tien geboden moeilijk te introduceren in het onderwijs,

to bring into the education system, so we said,

dus zeiden we: "Waarom laten we mensen de erecode niet tekenen?"

"Why don't we get people to sign the honor code?"

So, we got people to sign,

Dus we lieten mensen ondertekenen:

"I understand that this short survey falls under the MIT Honor Code."

"Ik begrijp dat dit korte onderzoek valt onder de MIT erecode."

Then they shredded it. No cheating whatsoever.

Dan verscheurden ze het. Niemand speelde vals.

And this is particularly interesting,

Dit is vooral interessant

because MIT doesn't have an honor code.

omdat MIT geen erecode heeft.

(Laughter)

(Gelach)

So, all this was about decreasing the fudge factor.

Dat ging allemaal over vermindering van de smoesfactor.

What about increasing the fudge factor?

Hoe zit het met versterking van de smoesfactor?

The first experiment -- I walked around MIT

In het eerste experiment liep ik door MIT

and I distributed six-packs of Cokes in the refrigerators --

en plaatste blikjes Coke in de koelkasten --

these were common refrigerators for the undergrads.

de algemene koelkasten voor de bachelorstudenten.

And I came back to measure what we technically call

Ik kwam dan terug om te meten wat de halveringstijd is

the half-lifetime of Coke -- how long does it last in the refrigerators?

van Coke -- hoe lang blijft hij staan in de koelkast?

As you can expect it doesn't last very long; people take it.

Zoals verwacht, niet erg lang. Mensen pakken het.

In contrast, I took a plate with six one-dollar bills,

Toen liet ik borden met zes biljetten van één dollar

and I left those plates in the same refrigerators.

achter in dezelfde koelkasten.

No bill ever disappeared.

Geen enkel biljet verdween.

Now, this is not a good social science experiment,

Nu is dit geen goed sociaal experiment,

so to do it better I did the same experiment

dus om het goed te doen, deed ik hetzelfde experiment dat ik eerder beschreef.

as I described to you before.

A third of the people we passed the sheet, they gave it back to us.

Een derde van de mensen gaf het vel papier aan ons terug.

A third of the people we passed it to, they shredded it,

Een derde van de mensen verscheurde het vel,

they came to us and said,

kwamen naar ons en zeiden:

"Mr. Experimenter, I solved X problems. Give me X dollars."

"Meneer, ik heb X vragen beantwoord. Geef me X dollar."

A third of the people, when they finished shredding the piece of paper,

Een derde van de mensen kwam na het verscheuren van het papier

they came to us and said,

naar ons toe en zei:

"Mr Experimenter, I solved X problems. Give me X tokens."

"Meneer, ik heb X vragen beantwoord. Geef me X tokens."

We did not pay them with dollars; we paid them with something else.

We betaalden ze niet met dollars maar met iets anders.

And then they took the something else, they walked 12 feet to the side,

Ze namen dat andere iets en gingen dat een paar meter verderop

and exchanged it for dollars.

inwisselen voor dollars.

Think about the following intuition.

Probeer je het volgende voor te stellen.

How bad would you feel about taking a pencil from work home,

Hoe slecht zou je je voelen als je een potlood van werk meenam,

compared to how bad would you feel

vergeleken met als je 10 cent uit een pot met kleingeld nam?

about taking 10 cents from a petty cash box?

These things feel very differently.

Deze dingen voelen heel anders aan.

Would being a step removed from cash for a few seconds

Zou het wat uitmaken als er enkele seconden afstand is tot contant geld,

by being paid by token make a difference?

door een token te gebruiken?

Our subjects doubled their cheating.

Onze proefpersonen verdubbelden hun bedrog.

I'll tell you what I think

Ik zal jullie zo vertellen wat ik hierover denk in verband met de aandelenmarkt.

about this and the stock market in a minute.

But this did not solve the big problem I had with Enron yet,

Maar dit loste mijn grote probleem met Enron niet op,

because in Enron, there's also a social element.

want in Enron is er ook een sociaal element.

Mensen zien elkaars gedrag.

People see each other behaving.

In fact, every day when we open the news

Feitelijk zien we dagelijks in het nieuws

we see examples of people cheating.

voorbeelden van mensen die bedrog plegen.

What does this cause us?

Welke invloed heeft dat?

Dus deden we nog een experiment.

So, we did another experiment.

We got a big group of students to be in the experiment,

Een grote groep studenten deed mee aan het onderzoek

and we prepaid them.

en we betaalden ze vooraf.

So everybody got an envelope with all the money for the experiment,

Iedereen kreeg een envelop met al het geld voor het onderzoek,

and we told them that at the end, we asked them

en we vroegen hen om aan het eind het niet verdiende geld terug te betalen.

to pay us back the money they didn't make. OK?

The same thing happens.

Hetzelfde gebeurde. Als we mensen de kans geven vals te spelen, doen ze dat.

When we give people the opportunity to cheat, they cheat.

They cheat just by a little bit, all the same.

Ze spelen slechts een beetje vals. Weer hetzelfde.

But in this experiment we also hired an acting student.

Maar in dit onderzoek huurden we ook een acteur in.

This acting student stood up after 30 seconds, and said,

Deze acteur stond na 30 seconden op en zei:

"I solved everything. What do I do now?"

"Ik heb alles opgelost. Wat doe ik nu?"

And the experimenter said, "If you've finished everything, go home.

De onderzoeker zei: "Als je alles klaar hebt, kun je naar huis."

That's it. The task is finished."

Dat is het. De klus is geklaard.

So, now we had a student -- an acting student --

Dus nu hadden we een student -- een acteur --

that was a part of the group.

die deel van de groep was.

Nobody knew it was an actor.

-- niemand wist dat het een acteur was --

And they clearly cheated in a very, very serious way.

en hij bedroog de boel overduidelijk.

What would happen to the other people in the group?

Wat zou er gebeuren met de anderen in de groep?

Will they cheat more, or will they cheat less?

Bedriegen ze meer, of juist minder?

Here is what happens.

Het volgende gebeurde.

It turns out it depends on what kind of sweatshirt they're wearing.

Het blijkt af te hangen van welk sweatshirt ze dragen. (Gelach)

Here is the thing.

Het zit zo.

We ran this at Carnegie Mellon and Pittsburgh.

We deden dit op Carnegie Mellon en Pittsburgh.

And at Pittsburgh there are two big universities,

In Pittsburgh zijn twee grote universiteiten:

Carnegie Mellon and University of Pittsburgh.

Carnegie Mellon en de Universiteit van Pittsburgh.

All of the subjects sitting in the experiment

Alle deelnemers aan het onderzoek

were Carnegie Mellon students.

waren studenten van Carnegie Mellon.

When the actor who was getting up was a Carnegie Mellon student --

Als de acteur een student van Carnegie Mellon was --

he was actually a Carnegie Mellon student --

dat was hij ook daadwerkelijk --

but he was a part of their group, cheating went up.

maar als hij deel uitmaakte van hun groep...

werd er meer vals gespeeld.

But when he actually had a University of Pittsburgh sweatshirt,

Maar als hij een sweatshirt van de Universiteit van Pittsburgh droeg,

cheating went down.

werd het bedrog minder.

(Laughter)

(Gelach) (Applaus)

Now, this is important, because remember,

Dit is belangrijk, want je weet

when the moment the student stood up,

dat toen de student opstond,

it made it clear to everybody that they could get away with cheating,

het iedereen duidelijk werd dat ze ongestraft konden bedriegen

because the experimenter said,

want de onderzoeker zei: "Klaar, je mag naar huis",

"You've finished everything. Go home," and they went with the money.

en ze vertrokken met het geld.

So it wasn't so much about the probability of being caught again.

Dus het ging weer niet zozeer de kans om gepakt te worden.

It was about the norms for cheating.

Het ging over de normen voor bedrog.

If somebody from our in-group cheats and we see them cheating,

Als we iemand uit onze eigen groep vals zien spelen,

we feel it's more appropriate, as a group, to behave this way.

vinden we dat gedrag meer aanvaardbaar voor ons als groep.

Maar is het iemand uit de andere groep, die vreselijke lui --

But if it's somebody from another group, these terrible people --

I mean, not terrible in this --

ik bedoel, niet zo vreselijk --

but somebody we don't want to associate ourselves with,

maar iemand met wie we ons niet willen associëren,

from another university, another group,

van een andere universiteit of groep,

all of a sudden people's awareness of honesty goes up --

dan neemt plotseling het bewustzijn van eerlijkheid toe --

a little bit like The Ten Commandments experiment --

een beetje als in het Tien geboden-onderzoek --

and people cheat even less.

en mensen bedriegen nog minder.

So, what have we learned from this about cheating?

Dus, wat hebben we hiervan geleerd over bedrog?

We've learned that a lot of people can cheat.

We leerden dat veel mensen kunnen bedriegen.

They cheat just by a little bit.

Ze bedriegen slechts een beetje.

When we remind people about their morality, they cheat less.

Als we mensen herinneren aan hun moraliteit, bedriegen ze minder.

When we get bigger distance from cheating,

Als we meer afstand nemen tot bedrog,

from the object of money, for example, people cheat more.

van het fysieke geld, bijvoorbeeld, bedriegen mensen meer.

And when we see cheating around us,

Als we bedrog rondom ons zien,

particularly if it's a part of our in-group, cheating goes up.

vooral in onze eigen groep, neemt het bedrog toe.

Now, if we think about this in terms of the stock market,

Als we dit betrekken op de aandelenmarkt,

think about what happens.

bedenk dan wat er gebeurt.

What happens in a situation when you create something

Wat gebeurt er in een situatie waarin je mensen

where you pay people a lot of money

veel geld betaalt om de realiteit

to see reality in a slightly distorted way?

op een licht verdraaide wijze te zien?

Would they not be able to see it this way?

Zouden ze dat dan niet zo kunnen zien?

Of course they would.

Natuurlijk wel.

What happens when you do other things,

Wat als je andere dingen doet,

like you remove things from money?

zoals dingen loskoppelen van geld?

You call them stock, or stock options, derivatives,

Je noemt ze aandelen, opties, derivaten, effecten met hypotheken als onderpand.

mortgage-backed securities.

Could it be that with those more distant things,

Zou het kunnen dat met die losgekoppelde dingen --

it's not a token for one second,

het is niet een token gedurende één seconde,

it's something that is many steps removed from money

maar vele stappen verwijderd van geld over een langere periode --

for a much longer time -- could it be that people will cheat even more?

zou het kunnen dat mensen nog meer valsspelen?

And what happens to the social environment

Wat gebeurt er met de sociale omgeving

when people see other people behave around them?

als mensen het gedrag van anderen om zich heen zien?

I think all of those forces worked in a very bad way

Ik denk dat al deze krachten zeer negatief werkten

in the stock market.

in de aandelenmarkt.

More generally, I want to tell you something

Meer algemeen wil ik je iets vertellen

about behavioral economics.

over gedragseconomie.

We have many intuitions in our life,

We hebben vele intuïties in ons leven,

and the point is that many of these intuitions are wrong.

en het punt is dat vele daarvan niet kloppen.

The question is, are we going to test those intuitions?

De vraag is of we deze intuïties gaan testen.

We can think about how we're going to test this intuition

We kunnen denken over hoe we deze intuïtie kunnen testen

in our private life, in our business life,

in ons privéleven, ons zakelijke leven,

and most particularly when it goes to policy,

en in het bijzonder op het gebied van beleid:

when we think about things like No Child Left Behind,

dingen als "No Child Left Behind" [onderwijsbeleid],

when you create new stock markets, when you create other policies --

het creëren van nieuwe aandelenmarkten, of ander beleid --

taxation, health care and so on.

belastingen, gezondheidszorg enz.

And the difficulty of testing our intuition

De moeilijkheid van het testen van onze intuïtie

was the big lesson I learned

was de grote les die ik leerde

when I went back to the nurses to talk to them.

toen ik terugging naar de verpleegsters.

So I went back to talk to them

Ik ging terug om ze te vertellen

and tell them what I found out about removing bandages.

wat ik had ontdekt over verband verwijderen.

And I learned two interesting things.

Ik leerde twee interessante dingen.

One was that my favorite nurse, Ettie,

Een was dat mijn favoriete verpleegster, Ettie,

told me that I did not take her pain into consideration.

me vertelde dat ik haar pijn niet in aanmerking nam.

She said, "Of course, you know, it was very painful for you.

Ze zei: "Natuurlijk was het erg pijnlijk voor jou.

But think about me as a nurse,

Maar denk aan mij als verpleegster,

taking, removing the bandages of somebody I liked,

die het verband verwijderde van iemand die ik graag mocht

and had to do it repeatedly over a long period of time.

en dit herhaaldelijk moest doen over langere tijd.

Creating so much torture was not something that was good for me, too."

Zoveel pijn veroorzaken was ook niet fijn voor mij."

And she said maybe part of the reason was it was difficult for her.

Ze zei dat er misschien mee te maken had, dat het moeilijk voor haar was.

But it was actually more interesting than that, because she said,

Maar het was nog interessanter. Ze zei:

"I did not think that your intuition was right.

"Ik dacht niet dat jouw intuïtie juist was.

Ik dacht dat mijn intuïtie juist was."

I felt my intuition was correct."

So, if you think about all of your intuitions,

Dus als je nadenkt over al je intuïties,

it's very hard to believe that your intuition is wrong.

is het erg moeilijk te geloven dat die verkeerd zijn.

And she said, "Given the fact that I thought my intuition was right ..." --

Ze zei: "Omdat ik dacht dat mijn intuïtie klopte..." --

she thought her intuition was right --

ze dacht dat haar intuïtie klopte --

it was very difficult for her to accept doing a difficult experiment

was het erg moeilijk voor haar een experiment te doen

to try and check whether she was wrong.

om uit te vinden of ze het fout had.

But in fact, this is the situation we're all in all the time.

In feite is dit de situatie waarin we voortdurend zitten.

We have very strong intuitions about all kinds of things --

We hebben sterke intuïties over alle mogelijke dingen --

our own ability, how the economy works,

je eigen capaciteiten, hoe de economie werkt,

how we should pay school teachers.

wat we leraren moeten betalen.

But unless we start testing those intuitions,

Maar tenzij we deze intuïties gaan testen,

we're not going to do better.

komt er geen verbetering.

Hoeveel beter zou mijn leven niet geweest zijn

And just think about how better my life would have been

als deze verpleegsters hun intuïties hadden willen checken,

if these nurses would have been willing to check their intuition,

and how everything would have been better

en hoeveel beter zou het zijn als we

if we just start doing more systematic experimentation of our intuitions.

onze intuïties systematischer zouden gaan onderzoeken.

Thank you very much.

Dank je wel.