Ananda Shankar Jayant fights cancer with dance

Vertaald door: E. B. Nagekeken door: Erik Mulder

(Music)

(Muziek)

[Sanskrit]

[Sanskriet]

This is an ode to the mother goddess,

Dit is een ode aan de moedergodin,

that most of us in India learn when we are children.

die de meesten van ons in India leren als kind.

I learned it when I was four

Ik leerde het toen ik vier was

at my mother's knee.

op mijn moeders knie.

That year she introduced me to dance,

Dat jaar liet ze me kennis maken met dans.

and thus began

En zo begon

my tryst with classical dance.

mijn affaire met klassieke dans.

Since then -- it's been four decades now --

Sindsdien -- al vier decennia nu --

I've trained with the best in the field,

ben ik opgeleid door de besten in het vakgebied,

performed across the globe,

heb opgetreden over de hele wereld,

taught young and old alike,

les gegeven aan zowel jongeren als ouderen,

created, collaborated,

gecreëerd, samengewerkt,

choreographed,

gechoreografeerd,

and wove a rich tapestry

en een rijk paneel gecreëerd

of artistry, achievement and awards.

van kunstenaarschap, succes, en onderscheidingen.

The crowning glory was in 2007,

De kroon op mijn werk was in 2007,

when I received this country's

toen ik de op drie na hoogste

fourth highest civilian award, the Padma Shri,

burgeronderscheiding in dit land, de Padmashri, ontving,

for my contribution to art.

voor mijn bijdrage aan de kunst.

(Applause)

(Applaus)

But nothing, nothing prepared me

Maar niets, niets bereidde me voor

for what I was to hear

op wat ik zou horen

on the first of July 2008.

op 1 july, 2008.

I heard the word "carcinoma."

Ik hoorde het woord "carcinoma."

Yes, breast cancer.

Ja, borstkanker.

As I sat dumbstruck in my doctor's office,

Terwijl ik met stomheid geslagen in de spreekkamer van de arts zat,

I heard other words:

hoorde ik andere woorden,

"cancer," "stage," "grade."

"kanker", "stadium", "graad".

Until then, Cancer was the zodiac

Tot dan toe was kanker [cancer, kreeft], het sterrenbeeld

sign of my friend,

van mijn vriendin,

stage was what I performed on,

stadium [stage, podium] was waar ik op optrad,

and grades were what I got in school.

en een graad [grade, cijfer] was wat ik op school kreeg.

That day, I realized

Die dag, realiseerde ik me

I had an unwelcome, uninvited,

dat ik een onwelkome, onuitgenodigde

new life partner.

nieuwe levenspartner had.

As a dancer,

Als danseres,

I know the nine rasas or the navarasas:

ken ik de negen rasas ofwel de navarasas:

anger, valor,

woede, moed,

disgust, humor

walging, humor

and fear.

en angst.

I thought I knew what fear was.

En ik dacht dat ik wist wat angst was.

That day, I learned what fear was.

Die dag leerde ik wat angst was.

Overcome with the enormity of it all

Overweldigd door de afschuwelijkheid ervan

and the complete feeling of loss of control,

en het totale gevoel van controleverlies,

I shed copious tears

vergoot ik vele tranen

and asked my dear husband, Jayant.

en ik vroeg mijn lieve echtgenoot, Jayant.

I said, "Is this it? Is this the end of the road?

Ik zei, "Is dit het? Is dit het einde van de weg?

Is this the end of my dance?"

Is dit het einde van mijn dans?"

And he, the positive soul that he is,

En hij, positieve geest dat hij is,

said, "No, this is just a hiatus,

zei, "Nee, dit is slechts een pauze,

a hiatus during the treatment,

een pauze voor zo long as de behandeling duurt,

and you'll get back to doing what you do best."

en je zult weer terugkeren om te doen wat jij het beste doet."

I realized then

Ik realiseerde me toen

that I, who thought I had complete control of my life,

dat ik, die dacht dat ik volledige controle had over mijn leven,

had control of only three things:

slechts controle had over drie dingen:

My thought, my mind --

Mijn gedachten, mijn geest --

the images that these thoughts created --

de beelden die opgeroepen werden door deze gedachten --

and the action that derived from it.

en de daden die er hun oorsprong in vonden.

So here I was wallowing

Hier was ik dan, zwelgend

in a vortex of emotions

in een draaikolk van emoties

and depression and what have you,

en depressie en wat al niet meer,

with the enormity of the situation,

met de afschuwelijkheid van de situatie,

wanting to go to a place of healing, health and happiness.

en ik wilde naar een plaats van genezing, gezondheid, en geluk.

I wanted to go from where I was

Ik wilde weg van waar ik was

to where I wanted to be,

naar daar waar ik wilde zijn,

for which I needed something.

en daarvoor had ik iets nodig.

I needed something that would pull me out of all this.

Ik had iets nodig dat me van dit alles weg zou trekken.

So I dried my tears,

Dus ik droogde mijn tranen,

and I declared to the world at large ...

en kondigde aan, aan de hele wereld ...

I said, "Cancer's only one page in my life,

Ik zei, "Kanker is maar één pagina in mijn leven,

and I will not allow this page to impact the rest of my life."

en ik sta niet toe dat deze pagina invloed heeft op de rest van mijn leven."

I also declared to the world at large

Ik verkondigde ook, aan de hele wereld,

that I would ride it out,

dat ik het uit zou zitten,

and I would not allow cancer to ride me.

en dat de kanker mij niet zou laten overheersen.

But to go from where I was

Maar om te gaan van waar ik was

to where I wanted to be,

naar waar ik wilde zijn,

I needed something.

had ik iets nodig.

I needed an anchor, an image,

Ik had een anker nodig, een beeld,

a peg

een haak

to peg this process on,

om dit proces aan op te hangen,

so that I could go from there.

zodat ik van daaruit kon beginnen.

And I found that in my dance,

En ik ontdekte dat in mijn dansen,

my dance, my strength, my energy, my passion,

mijn dans, mijn kracht, mijn energie, mijn passie,

my very life breath.

mijn levensadem zelf.

But it wasn't easy.

Maar het was niet makkelijk.

Believe me, it definitely wasn't easy.

Geloof me, het was zeker niet makkelijk.

How do you keep cheer

Hoe bewaar je vrolijkheid

when you go from beautiful

wanneer je van prachtig

to bald in three days?

naar kaal gaat in drie dagen?

How do you not despair

Hoe voel je geen wanhoop

when, with the body ravaged by chemotherapy,

wanneer, het lichaam aangetast door chemotherapie,

climbing a mere flight of stairs was sheer torture,

gewoonweg een trap oplopen een pure martelgang is,

that to someone like me who could dance for three hours?

voor iemand zoals ik, die drie uur lang kon dansen?

How do you not get overwhelmed

Hoe word je niet overweldigd

by the despair and the misery of it all?

door de wanhoop en ellende ervan?

All I wanted to do was curl up and weep.

Het enige dat ik wilde doen was me opkrullen en huilen.

But I kept telling myself fear and tears

Maar ik bleef mezelf zeggen dat angst en tranen

are options I did not have.

opties waren die ik niet had.

So I would drag myself into my dance studio --

Dus ik sleepte mezelf naar mijn dansstudio,

body, mind and spirit -- every day into my dance studio,

lichaam, geest en ziel, elke dag de dansstudio in,

and learn everything I learned

en al die dingen leren die ik leerde

when I was four, all over again,

toen ik vier was, helemaal opnieuw,

reworked, relearned, regrouped.

herwerkt, herleerd, hergegroepeerd.

It was excruciatingly painful, but I did it.

Het was ondraaglijk pijnlijk, maar ik deed het.

Difficult.

Moeilijk.

I focused on my mudras,

Ik richtte me op mijn mudras,

on the imagery of my dance,

op de beeldspraak van mijn dans,

on the poetry and the metaphor

op de poezie en de metafoor

and the philosophy of the dance itself.

en de filosofie van de dans zelf.

And slowly, I moved out

En langzaam bewoog ik weg

of that miserable state of mind.

van die ellendige gemoedstoestand.

But I needed something else.

Maar ik had nog iets anders nodig.

I needed something to go that extra mile,

Ik had iets nodig om nog net iets verder te kunnen gaan.

and I found it in that metaphor

En ik vond het in die metafoor

which I had learned from my mother when I was four.

die ik had geleerd van mijn moeder toen ik vier was.

The metaphor of Mahishasura Mardhini,

De metafoor Mahishasura Mardhini,

of Durga.

van Durga.

Durga, the mother goddess, the fearless one,

Durga, de moedergodin, zij zonder angst,

created by the pantheon of Hindu gods.

gemaakt door het pantheon van Hindoegoden.

Durga, resplendent, bedecked, beautiful,

Durga, schitterend, versierd, prachtig,

her 18 arms

haar 18 armen

ready for warfare,

klaar voor oorlog,

as she rode astride her lion

terwijl ze schrijlings haar leeuw bereed

into the battlefield to destroy Mahishasur.

naar het slagveld om Mahishasur te vernietigen.

Durga, the epitome

Durga, het toppunt

of creative feminine energy,

van creatieve vrouwelijke energie,

or shakti.

ofwel shakti.

Durga, the fearless one.

Durga, zij zonder angst.

I made that image of Durga

Ik maakte dat beeld van Durga

and her every attribute, her every nuance,

en al haar attributen, alle nuances,

my very own.

mijn eigen beeld.

Powered by the symbology of a myth

Door de kracht van de symboliek van een mythe

and the passion of my training,

en de passie van mijn opleiding,

I brought laser-sharp focus into my dance,

bracht ik een vlijmscherpe focus aan in mijn dans.

laser-sharp focus to such an extent

Vlijmscherpe focus die zo ver ging

that I danced a few weeks after surgery.

dat ik een paar weken na de operatie al danste.

I danced through chemo and radiation cycles,

Ik danste door rondes van chemo en bestraling,

much to the dismay of my oncologist.

tot groot ongenoegen van mijn oncoloog.

I danced between chemo and radiation cycles

Ik danste tussen rondes van chemo en bestraling

and badgered him to fit it

en kreeg hem zo ver dat hij het inpaste

to my performing dance schedule.

in mijn schema van dansoptredens.

What I had done

Wat ik had gedaan

is I had tuned out of cancer

was ik was weggeschakeld van de kanker

and tuned into my dance.

en ingeschakeld in mijn dans.

Yes, cancer has just been one page in my life.

Ja, de kanker had slechts één pagina in mijn leven beslagen.

My story

Mijn verhaal

is a story of overcoming setbacks,

is een verhaal over het overwinnen van tegenslagen,

obstacles and challenges

obstakels en uitdagingen

that life throws at you.

die het leven op je pad gooit.

My story is the power of thought.

Mijn verhaal is de kracht van de gedachte.

My story is the power of choice.

Mijn verhaal is de kracht van de keuze.

It's the power of focus.

Het is de kracht van focus.

It's the power of bringing ourselves

Het is de kracht van het onszelf

to the attention of something that so animates you,

onder de aandacht brengen van iets dat je zo beweegt,

so moves you,

zo ontroert,

that something even like cancer becomes insignificant.

dat zelfs iets als kanker onbelangrijk wordt.

My story is the power of a metaphor.

Mijn verhaal is de kracht van een metafoor.

It's the power of an image.

Het is de kracht van een beeld.

Mine was that of Durga,

Mijn beeld was dat van Durga,

Durga the fearless one.

Durga, zij zonder angst.

She was also called Simhanandini,

Ze werd ook Simhanandini genoemd,

the one who rode the lion.

zij die de leeuw bereed.

As I ride out,

Terwijl ik wegrijd,

as I ride my own inner strength,

mijn eigen innerlijke kracht berijd,

my own inner resilience,

mijn eigen innerlijke veerkracht,

armed as I am with what medication can provide

gewapend als ik ben met wat medicijnen kunnen doen

and continue treatment,

en doorga met de behandeling,

as I ride out into the battlefield of cancer,

terwijl ik het kankerslagveld oprijd,

asking my rogue cells to behave,

mijn opstandige cellen vragend zich te gedragen,

I want to be known not as a cancer survivor,

wil ik bekend staan, niet als iemand die kanker overleefd heeft,

but as a cancer conqueror.

maar als iemand die kanker verslagen heeft.

I present to you an excerpt of that work

Ik presenteer u een deel van dat werk

"Simhanandini."

"Simhanandini."

(Applause)

(Applaus)

(Music)

(Muziek)

(Applause)

(Applaus)