Ananda Shankar Jayant fights cancer with dance

Ananda Shankar Jayant, cuộc đấu tranh với căn bệnh ung thư bằng khiêu vũ.

Translator: Chi Mai Reviewer: Anh Tran

(Music)

(Tiếng nhạc)

[Sanskrit]

[Tiếng Hin-di]

This is an ode to the mother goddess,

Đây là một bài thơ ca ngợi mẹ nữ thần,

that most of us in India learn when we are children.

mà hầu như người Ấn Độ cũng đã học khi còn bé

I learned it when I was four

Tôi học bài này năm 4 tuổi

at my mother's knee.

khi đang ngồi trên đầu gối mẹ tôi

That year she introduced me to dance,

Năm đó mẹ đưa tôi đến với khiêu vũ.

and thus began

Và thế là

my tryst with classical dance.

duyên phận của tôi với khiêu vũ cổ điển bắt đầu

Since then -- it's been four decades now --

Từ đó tới bây giờ đã 4 thập kỷ trôi qua --

I've trained with the best in the field,

Tôi đã được những người giỏi nhất huấn luyện cho,

performed across the globe,

đã biểu diễn khắp thế giới,

taught young and old alike,

đã dạy nhiều người, dù trẻ dù già,

created, collaborated,

đã sáng tạo, đã cộng tác

choreographed,

đã biên đạo múa

and wove a rich tapestry

và đã dệt nên một tấm thảm

of artistry, achievement and awards.

của nghệ thuật, thành công và những giải thưởng

The crowning glory was in 2007,

Năm 2007 là năm vinh quang nhất

when I received this country's

khi tôi nhận được

fourth highest civilian award, the Padma Shri,

giải thưởng danh giá thứ tư toàn quốc, giải Padmashri,

for my contribution to art.

cho các đóng góp nghệ thuật của tôi

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

But nothing, nothing prepared me

Nhưng chẳng hề có điều gì chuẩn bị trước

for what I was to hear

để tôi đón nhận những điều mình nghe thấy

on the first of July 2008.

vào ngày 1 tháng 7 năm 2008

I heard the word "carcinoma."

Tôi nghe thấy từ "ung thư da"

Yes, breast cancer.

Vâng, ung thư vú.

As I sat dumbstruck in my doctor's office,

Và trong khi ngồi chết lặng trong văn phòng bác sĩ

I heard other words:

Tôi nghe thấy những từ khác,

"cancer," "stage," "grade."

cancer - ung thư, stage - giai đoạn, grade - cấp độ

Until then, Cancer was the zodiac

Trước đó, Cancer đối với tôi là một cung hoàng đạo

sign of my friend,

của một người bạn

stage was what I performed on,

"stage" là sân khấu tôi thường biểu diễn

and grades were what I got in school.

và "grade" là điểm số tôi đạt ở trường.

That day, I realized

Ngày hôm đó, tôi nhận ra

I had an unwelcome, uninvited,

Tôi có một bạn đời mới

new life partner.

không mời mà đến.

As a dancer,

Là một vũ công,

I know the nine rasas or the navarasas:

Tôi biết 9 loại trạng thái tình cảm chi phối:

anger, valor,

tức giận, dũng cảm

disgust, humor

ghê tởm, hài hước

and fear.

và sợ hãi

I thought I knew what fear was.

Tôi cứ tưởng mình đã biết thế nào là sợ hãi

That day, I learned what fear was.

Nhưng tới hôm đó, tôi mới học được sợ hãi là gì.

Overcome with the enormity of it all

Nỗi sợ hãi nhấn chìm mọi cảm giác khác

and the complete feeling of loss of control,

và cảm giác hoàn toàn mất kiểm soát,

I shed copious tears

Tôi đã khóc thật nhiều

and asked my dear husband, Jayant.

và tôi hỏi người chồng yêu của mình, Jayant

I said, "Is this it? Is this the end of the road?

Tôi hỏi anh: "Vậy là hết phải không? Đến đây là cuối đường rồi phải không?

Is this the end of my dance?"

Việc khiêu vũ của em đến đây là hết phải không?"

And he, the positive soul that he is,

Và anh ấy, với tâm hồn lạc quan của mình,

said, "No, this is just a hiatus,

anh nói, "Không, đây chỉ là một sự gián đoạn,

a hiatus during the treatment,

một sự gián đoạn để điều trị,

and you'll get back to doing what you do best."

và rồi em sẽ lấy lại được những gì em làm giỏi nhất."

I realized then

Lúc đó, tôi nhận ra

that I, who thought I had complete control of my life,

rằng tôi, người luôn cho mình có khả năng kiểm soát hoàn toàn được cuộc sống,

had control of only three things:

thực ra chỉ kiểm soát được 3 thứ

My thought, my mind --

Suy nghĩ của tôi, tâm trí của tôi --

the images that these thoughts created --

hình ảnh tưởng tượng từ những suy nghĩa này --

and the action that derived from it.

và hành động bắt nguồn từ đó.

So here I was wallowing

Thế là giờ đây tôi đắm chìm

in a vortex of emotions

trong dòng xoáy cảm xúc

and depression and what have you,

trong chán chường, tuyệt vọng

with the enormity of the situation,

khi số phận khắc nghiệt và bạo tàn

wanting to go to a place of healing, health and happiness.

tôi muốn đến một nơi an lành, mạnh khỏe và hạnh phúc

I wanted to go from where I was

Tôi muốn đi từ hiện tại tôi đang có lúc đó

to where I wanted to be,

đến một tương lai tôi muốn có

for which I needed something.

muốn vậy, tôi cần một điều gì đó

I needed something that would pull me out of all this.

để kéo chính mình ra khỏi tất cả những nỗi đau buồn này

So I dried my tears,

Vậy nên tôi đã lau khô nước mắt

and I declared to the world at large ...

và tuyên bố với cuộc đời..

I said, "Cancer's only one page in my life,

Tôi nói, "Ung thư chỉ là một trang trong đời tôi"

and I will not allow this page to impact the rest of my life."

và tôi sẽ không cho phép trang này ảnh hưởng đến cả phần đời còn lại "

I also declared to the world at large

Tôi cũng tuyên bố với cuộc đời

that I would ride it out,

rằng tôi sẽ vượt qua được nó

and I would not allow cancer to ride me.

và tôi sẽ không cho phép bệnh ung thư điều khiển mình.

But to go from where I was

Nhưng để đi từ điểm tôi đang ở lúc đó

to where I wanted to be,

đến nơi tôi muốn đến

I needed something.

Tôi cần một thứ gì đó

I needed an anchor, an image,

một nơi nương tựa, một hình ảnh

a peg

một điểm chốt

to peg this process on,

để neo mình lại

so that I could go from there.

để tôi có thể bắt đầu một hành trình mới

And I found that in my dance,

và tôi đã tìm được điều đó trong các điệu nhảy của mình,

my dance, my strength, my energy, my passion,

điệu nhảy của tôi, sức mạnh của tôi, năng lượng của tôi, đam mê của tôi

my very life breath.

hơi thở cuộc sống của tôi

But it wasn't easy.

Nhưng nó chẳng hề dễ dàng

Believe me, it definitely wasn't easy.

Hãy tin tôi, nó thực không hề dễ

How do you keep cheer

Làm sao bạn có thể vui

when you go from beautiful

khi chỉ trong ba ngày

to bald in three days?

bạn từ xinh đẹp trở nên một người không có tóc

How do you not despair

Làm sao bạn không tuyệt vọng

when, with the body ravaged by chemotherapy,

khi, với một cơ thể bị hóa trị tàn phá

climbing a mere flight of stairs was sheer torture,

việc leo lên một tầng cầu thang cũng đau đớn ghê gớm

that to someone like me who could dance for three hours?

trong khi tôi đã từng có thể khiêu vũ suốt 3 tiếng đồng hồ

How do you not get overwhelmed

Làm sao bạn có thể không bị ngập chìm

by the despair and the misery of it all?

trong thất vọng và đau đớn khi nhìn mình tàn tạ đi như vậy?

All I wanted to do was curl up and weep.

Tôi chỉ muốn cuôn tròn người lại và khóc.

But I kept telling myself fear and tears

Nhưng tôi liên tục tự bảo với chính mình rằng tôi không được phép

are options I did not have.

chọn sợ hãi và nước mắt

So I would drag myself into my dance studio --

Vì vậy hàng ngày tôi cố lê thân đến phòng tập nhảy,

body, mind and spirit -- every day into my dance studio,

cố lôi thân thể, tâm trí và tinh thần mình đến phòng tập

and learn everything I learned

và học lại một lần nữa

when I was four, all over again,

mọi thứ tôi đã học năm 4 tuổi

reworked, relearned, regrouped.

làm lại, học lại, tập hợp lại

It was excruciatingly painful, but I did it.

Nó rất đau đớn, nhưng tôi đã làm được.

Difficult.

Thật khó khăn

I focused on my mudras,

Tôi cố gắng tập trung

on the imagery of my dance,

tưởng tượng hình ảnh điệu nhảy

on the poetry and the metaphor

nghĩ đến thơ ca, đến các phép ẩn dụ

and the philosophy of the dance itself.

và triết lý sống bên trong điệu nhảy.

And slowly, I moved out

Và dần dần, tôi đã thoát khỏi

of that miserable state of mind.

tâm trạng đau khổ đó.

But I needed something else.

Nhưng tôi cần một thứ gì đó khác.

I needed something to go that extra mile,

Tôi cần thứ gì đó mạnh hơn nữa

and I found it in that metaphor

Và tôi đã tìm thấy nó trong câu chuyện ẩn dụ

which I had learned from my mother when I was four.

mà mẹ dạy tôi khi tôi lên 4

The metaphor of Mahishasura Mardhini,

Chuyện Mahishasura Mardhini

of Durga.

của nữ thần Durga

Durga, the mother goddess, the fearless one,

Durga, mẹ nữ thần, người không biết sợ hãi là gì

created by the pantheon of Hindu gods.

đứa con của tất cả vị thần Hindu

Durga, resplendent, bedecked, beautiful,

Nữ thần Durga xinh đẹp và lộng lẫy

her 18 arms

với 18 cánh tay giương lên

ready for warfare,

sẵn sàng chinh chiến

as she rode astride her lion

trong khi nàng hiên ngang trên lưng sư tử

into the battlefield to destroy Mahishasur.

tiến vào chiến trường để tiêu diệt Mahishasur

Durga, the epitome

Nữ thần Durga,

of creative feminine energy,

tượng trưng cho quyền lực sáng tạo của nữ giới

or shakti.

hay còn gọi là shakti

Durga, the fearless one.

Durga, nữ thần gan dạ

I made that image of Durga

Tôi đã tạo ra hình ảnh nữ thần Durga như vậy

and her every attribute, her every nuance,

cùng với mọi đặc tính, mọi sắc thái

my very own.

theo cách của mình.

Powered by the symbology of a myth

Nhờ vào hệ thống biểu tượng trong huyền thoại

and the passion of my training,

và đam mê trong tập luyện

I brought laser-sharp focus into my dance,

tôi đã luyện được cách tập trung cao độ trong khiêu vũ

laser-sharp focus to such an extent

Sự tập trung sắc bén tới độ

that I danced a few weeks after surgery.

chỉ sau vài tuần tôi đã có thể khiêu vũ

I danced through chemo and radiation cycles,

Tôi đã khiêu vũ bất kể những lần hóa trị, xạ trị

much to the dismay of my oncologist.

bất kể những lần bác sĩ ung thư cũng mất tinh thần

I danced between chemo and radiation cycles

Tôi đã khiêu vũ giữa những lần hóa trị, xạ trị

and badgered him to fit it

và bắt ép bác sĩ phải chỉnh lịch điều trị

to my performing dance schedule.

cho thích hợp với lịch khiêu vũ của mình

What I had done

Những gì tôi làm

is I had tuned out of cancer

chính là giải thoát tâm hồn mình khỏi ung thư

and tuned into my dance.

và đưa nó vào khiêu vũ

Yes, cancer has just been one page in my life.

Vâng, ung thư chỉ là một trang trong cuôc đời tôi

My story

Câu chuyện của tôi

is a story of overcoming setbacks,

là một câu chuyện về khắc phục những thất bại,

obstacles and challenges

trở ngại và thách thức

that life throws at you.

mà cuộc sống ném vào bạn.

My story is the power of thought.

Câu chuyện của tôi là sức mạnh của ý chí

My story is the power of choice.

Câu chuyện của tôi là sức mạnh của việc chọn lựa.

It's the power of focus.

Sức mạnh của sự tập trung

It's the power of bringing ourselves

Sức mạnh điều khiển tâm trí

to the attention of something that so animates you,

chú ý vào điều gì đó làm kích thích bạn

so moves you,

lay chuyển bạn

that something even like cancer becomes insignificant.

một điều gì khiến ung thư cũng chẳng là gì ghê gớm

My story is the power of a metaphor.

Chuyện của tôi là sức mạnh của phép ẩn dụ.

It's the power of an image.

sức mạnh của một hình ảnh

Mine was that of Durga,

Với tôi, đó là hình ảnh nữ thần Durga

Durga the fearless one.

Durga, nữ thần dũng cảm

She was also called Simhanandini,

có cái tên khác là Simhanandani,

the one who rode the lion.

người cưỡi sư tử

As I ride out,

Như khi tôi vượt qua,

as I ride my own inner strength,

bằng sức mạnh

my own inner resilience,

và sự dẻo dai của mình,

armed as I am with what medication can provide

được trang bị cùng với những loại thuốc

and continue treatment,

giúp tiếp tục điều trị

as I ride out into the battlefield of cancer,

khi tôi đi vào chiến trường để chiến đấu với bệnh ung thư

asking my rogue cells to behave,

chỉ huy, ra lệnh những tế bào bệnh của mình

I want to be known not as a cancer survivor,

Tôi muốn được biết đến, không chỉ như là một người sống với căn bệnh ung thư

but as a cancer conqueror.

mà còn là một người chinh phục được căn bệnh ung thư.

I present to you an excerpt of that work

Tôi trình bày cho các bạn một đoạn trích của công việc đó

"Simhanandini."

"Simhanandani"

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

(Music)

(Tiếng nhạc)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)