Ananda Shankar Jayant fights cancer with dance

Translator: Chidanand Pathak Reviewer: Milind Ektare

(Music)

संगीत

[Sanskrit]

संस्कृत

This is an ode to the mother goddess,

हे आहे मातृदेवतेचे स्तवन,

that most of us in India learn when we are children.

जे भारतात बहुतेक बाल वयात शिकतात.

I learned it when I was four

मी चार वर्षाची असताना शिकले

at my mother's knee.

आईच्या मांडीवर बसून.

That year she introduced me to dance,

त्या वर्षी तिने मला नृत्याशी ओळख करून दिली .

and thus began

आणि मग सुरु झाला

my tryst with classical dance.

माझ्या शास्त्रीय संगीताचा प्रवास.

Since then -- it's been four decades now --

त्यानंतर आता चार दशके झाली

I've trained with the best in the field,

मी नृत्यातील उत्तम शिक्षण घेतले,

performed across the globe,

सर्व जगभर नृत्याचे कार्यक्रम केले,

taught young and old alike,

लहानांना आणि वृद्धांना एकसारखे शिकवले,

created, collaborated,

नवनिर्मिती केली, (प्रसार कार्यात) सहभागी झाले,

choreographed,

नृत्य दिग्दर्शन केले.

and wove a rich tapestry

आणि एक मूल्यवान वस्त्र विणले

of artistry, achievement and awards.

कलाकौशल्याचे, (मिळवलेल्या) उपलाब्ध्यांचे आणि बक्षिसांचे.

The crowning glory was in 2007,

कर्तृत्वाचे शिखर गाठले २००७ साली,

when I received this country's

जेह्वा या देशातील सर्वोत्तम चवथा नागरी

fourth highest civilian award, the Padma Shri,

सन्मान मिळाला —पद्मश्री,

for my contribution to art.

.माझ्या कलाक्षेत्रातील योगदानाबद्दल.

(Applause)

टाळ्या

But nothing, nothing prepared me

पण माझी बिलकुल तयारी नव्हती

for what I was to hear

जे मला ऐकावे लागले

on the first of July 2008.

एक जुलै २००८ या दिवशी त्याची

I heard the word "carcinoma."

’‘कार्सिनोमा" हा शब्द मी ऐकला.

Yes, breast cancer.

होय , स्तनांचा कर्करोग.

As I sat dumbstruck in my doctor's office,

मी अवाक होवून डॉक्टरच्या ऑफिस मध्ये बसले असताना,

I heard other words:

मी दुसरे शब्द ऐकले,

"cancer," "stage," "grade."

‘कॅन्सर ’ , ‘स्टेज ’, ‘ग्रेड'.

Until then, Cancer was the zodiac

तोपर्यंत कॅन्सर ही कुंडलीतली

sign of my friend,

माझ्या एका मित्राची रास होती,

stage was what I performed on,

स्टेज म्हणजे माझा रंगमंच होता,

and grades were what I got in school.

आणि ग्रेड म्हणजे मला शाळेत मिळालेली श्रेणी होती.

That day, I realized

त्या दिवशी, मला कळले

I had an unwelcome, uninvited,

माझ्याजवळ एक नको असलेला, आगंतुक होता,

new life partner.

आयुष्यातील नवा जोडीदार.

As a dancer,

एक नर्तिका असल्याने,

I know the nine rasas or the navarasas:

मला नउ रस किंवा नवरस माहीत होते:

anger, valor,

राग , शौर्य,

disgust, humor

घृणा , हास्य

and fear.

आणि भय .

I thought I knew what fear was.

मला वाटत असे कि मला भय माहित आहे

That day, I learned what fear was.

त्या दिवशी, मला भय काय आहे ते कळले.

Overcome with the enormity of it all

त्या सगळ्याच्या उग्र स्वरूपाने ग्रासले

and the complete feeling of loss of control,

आणि संपूर्ण ताबा गमावल्याचे जाणवले.

I shed copious tears

मी खूप अश्रू ढाळले

and asked my dear husband, Jayant.

आणि प्रिय नवऱ्याला जयंतला विचारले.

I said, "Is this it? Is this the end of the road?

मी म्हणाले, "ही (माझ्या) वाटचालीची अखेर आहे का?

Is this the end of my dance?"

हा माझ्या नृत्यकलेचा शेवट आहे का?"

And he, the positive soul that he is,

खंबीर आणि विश्वासयुक्त असा तो,

said, "No, this is just a hiatus,

म्हणाला “ नाही, हा तर केवळ एक खंड आहे,

a hiatus during the treatment,

उपचार चालू असतानाचा मधला एक खंड,

and you'll get back to doing what you do best."

आणि तुला जे उत्तम करायचे आहे ते तू परत करू लागशील."

I realized then

तेंव्हा मला उमगले

that I, who thought I had complete control of my life,

कि माझा जीवनावर पूर्ण ताबा आहे वाटत होते तरी,

had control of only three things:

माझा फक्त तीन गोष्टीवर ताबा आहे:

My thought, my mind --

माझे विचार , माझे मन ---

the images that these thoughts created --

या विचारांनी निर्माण केलेल्या प्रतिमा (धारणा) ---

and the action that derived from it.

आणि त्यातून झालेली कृति.

So here I was wallowing

तर इथे मी लोळण घेत होते

in a vortex of emotions

भावनेच्या कल्लोळात

and depression and what have you,

आणि दुखात आणि विमनस्क मनस्थितीत,

with the enormity of the situation,

परिस्थितीच्या प्रचंड विळख्यात,

wanting to go to a place of healing, health and happiness.

जिथे स्वास्थ्य, आरोग्य आणि समाधान मिळेल तिथे जाण्याची वाट बघत होते.

I wanted to go from where I was

मला इथून जायचे होते

to where I wanted to be,

जिथे मला जावेसे वाटत होते,

for which I needed something.

त्यासाठी मला काहीतरी हवे होते.

I needed something that would pull me out of all this.

मला असे काहीतरी हवे होते जे मला या सर्वातून बाहेर काढेल.

So I dried my tears,

म्हणून मी माझे अश्रू पुसले,

and I declared to the world at large ...

आणि सर्व जगाला जाहीरपणे सांगितले ....

I said, "Cancer's only one page in my life,

मी म्हणाले ”कर्करोग हे माझ्या आयुष्यातील फक्त एक पान आहे,

and I will not allow this page to impact the rest of my life."

आणि मी ह्या पानाचा माझ्या उरलेल्या जीवनावर प्रभाव पडू देणार नाही."

I also declared to the world at large

मी असेही जगाला सांगितले

that I would ride it out,

कि मी त्यावर मात करेन,

and I would not allow cancer to ride me.

पण कर्करोगाला माझ्यावर वरचढ होवू देणार नाही.

But to go from where I was

पण मला इथून निघून

to where I wanted to be,

मला जिथे पोहोचायचे होते,

I needed something.

त्यासाठी मला काही तरी हवे होते.

I needed an anchor, an image,

मला हवा होता एक धीर देणारा, एक प्रतिरूप,

a peg

एक आधार

to peg this process on,

ही प्रक्रिया धीराने पुढे नेण्यासाठी,

so that I could go from there.

ज्यामुळे मी तिथून पुढे जाऊ शकेन.

And I found that in my dance,

आणि मला समजले कि माझ्या नृत्यात,

my dance, my strength, my energy, my passion,

माझ्या नृत्यात, माझी शक्ती , माझी उर्जा , माझी उत्कट आवड,

my very life breath.

माझा जगण्याचा श्वास आहे .

But it wasn't easy.

पण ते सोपे नव्हते .

Believe me, it definitely wasn't easy.

विश्वास ठेवा, ते नक्कीच सोपे नव्हते.

How do you keep cheer

तुम्ही आनंदी कसे राहू शकता

when you go from beautiful

जेंव्हा तुम्ही सौन्दर्याकडून

to bald in three days?

तीन दिवसात केशरहित होता ?

How do you not despair

तुम्ही निराश व्हायला नको का

when, with the body ravaged by chemotherapy,

जेव्हा, शरीर केमोथेरपीच्या उपचाराने उध्वस्त झाले,

climbing a mere flight of stairs was sheer torture,

केवळ एक जिना चढणे शिक्षा वाटले,

that to someone like me who could dance for three hours?

ते सुद्धा माझ्यासारखीला, जी तीन तास (सतत) नृत्य करू शकत होती?

How do you not get overwhelmed

तुम्ही आधीन कसे नाही होणार

by the despair and the misery of it all?

निराशा व दुर्दशा यामुळे ?

All I wanted to do was curl up and weep.

मी काय तर मुटकुळे करून बसायचे आणि मुसमुसायचे.

But I kept telling myself fear and tears

पण मी स्वताला सांगात राहिले कि रडणे आणि भीती

are options I did not have.

हे पर्याय आपल्याला उपलब्ध नाहीत .

So I would drag myself into my dance studio --

म्हणून मी रोज फरफटत माझ्या नृत्य शाळेत जायची

body, mind and spirit -- every day into my dance studio,

शरीर , मन आणि आत्मा घेवून माझ्या नृत्यशाळेत,

and learn everything I learned

आणि शिकायची जे पूर्वी मी शिकले होते

when I was four, all over again,

चार वर्षाची असताना, ते सगळे परत,

reworked, relearned, regrouped.

सराव केला , उजळणी केली, पुन्हा जोडणी केली

It was excruciatingly painful, but I did it.

हे तीव्र वेदना देणारे होते, पण मी ते केले.

Difficult.

अवघड .

I focused on my mudras,

मी लक्ष केंद्रित केले माझ्या मुद्रांवर,

on the imagery of my dance,

नृत्यातील प्रतिमांवर,

on the poetry and the metaphor

त्यातील काव्यावर आणि रूपकावर

and the philosophy of the dance itself.

आणि नृत्यातीलच तत्वज्ञानावर.

And slowly, I moved out

आणि हळू हळू, मी बाहेर पडले

of that miserable state of mind.

त्या दुखी मनस्थितीतून.

But I needed something else.

पण मला आणखी काही (तरी) वेगळे हवे होते.

I needed something to go that extra mile,

मला काहीतरी हवे होते तो पुढचा टप्पा गाठण्यासाठी

and I found it in that metaphor

आणि मला ते मिळाले त्या रूपकातून

which I had learned from my mother when I was four.

जे मला शिकवले होते, माझ्या आईने, मी चार वर्षाची असताना

The metaphor of Mahishasura Mardhini,

ते रूपक होते महिषासुर मर्दिनी,

of Durga.

दुर्गेचे .

Durga, the mother goddess, the fearless one,

दुर्गा , देवांची जननी, एक निर्भय (देवी),

created by the pantheon of Hindu gods.

सर्व हिंदू देवतांनी निर्माण केलेली.

Durga, resplendent, bedecked, beautiful,

दुर्गा, तेजस्वी, सजलेली, सुंदर,

her 18 arms

तिचे १८ हात

ready for warfare,

युद्धास सज्ज,

as she rode astride her lion

जशी ती तिच्या सिंहावर आरूढ झाली

into the battlefield to destroy Mahishasur.

युद्धभूमीवर महिषासुराचा वध करण्यासाठी.

Durga, the epitome

दुर्गा, जे संक्षिप्त (रूप आहे)

of creative feminine energy,

सर्जनशील स्त्रीउर्जेचे,

or shakti.

किंवा (स्त्री)शक्तीचे.

Durga, the fearless one.

दुर्गा, जी एक निर्भय (आहे).

I made that image of Durga

मी अशा त्या दुर्गेचे रूप साकारले

and her every attribute, her every nuance,

आणि तिचे प्रत्येक गुणविशेष , प्रत्येक बारकावे,

my very own.

माझ्या स्वतःत अंगिकारले.

Powered by the symbology of a myth

तिच्या पौराणिक प्रतिमांनी ताकदवान झाले

and the passion of my training,

आणि माझ्या प्रशिक्षणाच्या उत्कटतेने,

I brought laser-sharp focus into my dance,

मी प्रकाश किरणांसारखे तीक्ष्ण (लक्ष) माझ्या नृत्यात केंद्रित केले.

laser-sharp focus to such an extent

प्रकाश किरणांसारखे तीक्ष्ण लक्ष केंद्रित केले, इतक्या मर्यादेपर्यंत कि

that I danced a few weeks after surgery.

मी शस्त्रक्रियेनंतर काही आठवड्यातच नाचले.

I danced through chemo and radiation cycles,

केमो आणि रेडियेशनचे चक्र चालू असताना मी नाचले,

much to the dismay of my oncologist.

माझ्या कर्करोगावरील वैद्यांना बऱ्यापैकी निराश करीत.

I danced between chemo and radiation cycles

मी नाचले, केमो आणि रेडियेशनच्या (दोन) आवर्तनादरम्यान

and badgered him to fit it

आणि त्यांच्यामागे भुणभुण लावली ते जुळवण्यासाठी

to my performing dance schedule.

माझ्या नृत्य प्रयोगाच्या वेळापत्रकात .

What I had done

काय केले होते मी

is I had tuned out of cancer

मी कर्करोगाच्या छायेतून बाहेर पडले

and tuned into my dance.

आणि माझ्या नृत्यामध्ये सूर मिळवला.

Yes, cancer has just been one page in my life.

होय . कर्करोग हे माझ्या जीवनातील फक्त एक पान होते.

My story

माझी कथा

is a story of overcoming setbacks,

ही कथा आहे प्रतिकूल परिस्थितीवर मात करणारी,

obstacles and challenges

अडथळे आणि आव्हाने

that life throws at you.

जे (प्रसंग) जीवन तुमच्यावर उधळतात.

My story is the power of thought.

माझी कथा आहे विचारांच्या शक्तीची.

My story is the power of choice.

माझी कथा आहे निवडीच्या शक्तीची.

It's the power of focus.

ती आहे लक्ष केंद्रित करण्याऱ्या शक्तीची.

It's the power of bringing ourselves

ती (अशी) शक्ती आहे (जी) आपल्याला

to the attention of something that so animates you,

अश्या (गोष्टी) कडे लक्ष केंद्रित करवते, जी तुम्हाला सजीव करते,

so moves you,

इतकी हेलावते,

that something even like cancer becomes insignificant.

कि कर्करोगासारखे देखील काहीही नगण्य वाटते.

My story is the power of a metaphor.

माझी कथा आहे रूपकाच्या शक्तीची.

It's the power of an image.

ती आहे एका प्रतिमेच्या शक्तीची.

Mine was that of Durga,

माझी कथा आहे दुर्गेची,

Durga the fearless one.

दुर्गा, एक निर्भय.

She was also called Simhanandini,

तिला सिंहनंदिनी असेही म्हणतात,

the one who rode the lion.

जी सिंहावर आरूढ झाली होती,

As I ride out,

जशी मी आरूढ होते,

as I ride my own inner strength,

मी जशी आरूढ होते - माझ्या अंतर्बलावर,

my own inner resilience,

माझ्या स्वत:मधील प्रतिकारशक्तीवर,

armed as I am with what medication can provide

मी शस्त्रधारी आहे जशी औषधांमुळे शक्य झाली असती

and continue treatment,

आणि सततच्या उपचारांनी (शक्य झाली असती),

as I ride out into the battlefield of cancer,

मी जेव्हा कर्करोगाच्या रणांगणावर स्वार होते,

asking my rogue cells to behave,

माझ्या अनियंत्रित पेशींना शिस्त लावते,

I want to be known not as a cancer survivor,

माझी ओळख कर्करोगातून वाचलेली अशी होण्यापेक्षा,

but as a cancer conqueror.

कर्करोग जिंकलेली अशी व्हावी असे वाटते.

I present to you an excerpt of that work

मी आता तुमच्यापुढे त्या कामातील एक तुकडा सादर करते

"Simhanandini."

"सिंहनंदिनी."

(Applause)

(टाळ्या )

(Music)

संगीत

(Applause)

(टाळ्या )