Shlomo Benartzi: Saving for tomorrow, tomorrow

Vertaald door: Roel Verbunt Nagekeken door: Axel Saffran

I'm going to talk today about saving more,

Ik ga vandaag praten over meer sparen,

but not today, tomorrow.

maar niet vandaag, maar morgen.

I'm going to talk about Save More Tomorrow.

Ik ga het hebben over Spaar Meer Morgen.

It's a program that Richard Thaler

Dat is een programma dat Richard Thaler,

from the University of Chicago and I

van de Universiteit van Chicago, en ik

devised maybe 15 years ago.

zo'n 15 jaar geleden bedachten.

The program, in a sense,

Het programma is in zekere zin

is an example of behavioral finance

een voorbeeld van behavioral finance

on steroids --

op steroïden --

how we could really use behavioral finance.

hoe we behavioral finance echt kunnen gebruiken.

Now you might ask, what is behavioral finance?

Nu zul je misschien vragen: "Wat is behavioral finance?"

So let's think about how we manage our money.

Laten we eens kijken hoe wij met ons geld omgaan.

Let's start with mortgages.

We beginnen met hypotheken.

It's kind of a recent topic,

Dat is nogal een actueel onderwerp,

at least in the U.S.

tenminste in de VS.

A lot of people buy

Veel mensen kopen

the biggest house they can afford,

het grootste huis dat ze zich kunnen veroorloven,

and actually slightly bigger than that.

en zelfs nog een tikkeltje groter.

And then they foreclose.

En als ze dan in de problemen komen,

And then they blame the banks

verwijten ze de banken dat

for being the bad guys who gave them the mortgages.

ze de slechteriken zijn die hun hypotheken verstrekten.

Let's also think about

Laten we ook eens kijken

how we manage risks --

hoe we met risico's omgaan --

for example, investing in the stock market.

bijvoorbeeld, investeren in de aandelenbeurs.

Two years ago, three years ago, about four years ago,

Twee, drie, vier jaar geleden,

markets did well.

ging het goed op de markten.

We were risk takers, of course.

We namen natuurlijk risico's.

Then market stocks seize

Toen aandelen kelderden

and we're like, "Wow.

dachten we: "Wauw.

These losses, they feel, emotionally,

Die verliezen voelen, emotioneel,

they feel very different

heel anders dan

from what we actually thought about it

wat we verwachtten

when markets were going up."

toen de markten nog stegen."

So we're probably not doing a great job

Dus misschien zijn we niet zo sterk

when it comes to risk taking.

in het nemen van risico's.

How many of you have iPhones?

Wie van jullie heeft een iPhone?

Anyone? Wonderful.

Iemand? Mooi.

I would bet many more of you

Ik durf te wedden velen van jullie

insure your iPhone --

die iPhone hebben verzekerd --

you're implicitly buying insurance by having an extended warranty.

je hebt impliciet een verzekering gekocht door een verlengde garantietermijn.

What if you lose your iPhone?

Wat nu als je je iPhone verliest?

What if you do this?

Wat dan?

How many of you have kids?

Wie van jullie heeft kinderen?

Anyone?

Iemand?

Keep your hands up

Houd je hand omhoog

if you have sufficient life insurance.

als je levensverzekering hoog genoeg is.

I see a lot of hands coming down.

Ik zie een hoop handen zakken.

I would predict,

Ik zal voorspellen,

if you're a representative sample,

als jullie een representatieve groep zijn,

that many more of you

dat veel meer van jullie

insure your iPhones than your lives,

eerder hun iPhone verzekeren dan hun leven,

even when you have kids.

zelfs als je kinderen hebt.

We're not doing that well when it comes to insurance.

We doen het niet zo goed als het om verzekeren gaat.

The average American household

Het gemiddelde Amerikaanse huishouden

spends 1,000 dollars a year

geeft 1000 dollar per jaar uit

on lotteries.

aan loterijen.

And I know it sounds crazy.

Ik weet dat het gek klinkt.

How many of you spend a thousand dollars a year on lotteries?

Wie van jullie geeft duizend dollar per jaar uit aan loterijen?

No one.

Niemand.

So that tells us that the people not in this room

Dus dat leert ons dat de mensen buiten deze zaal

are spending more than a thousand

meer dan duizend dollar uitgeven

to get the average to a thousand.

om gemiddeld op duizend uit te komen.

Low-income people

Mensen met een laag inkomen

spend a lot more than a thousand on lotteries.

geven een hoop meer dan duizend dollar uit aan loterijen.

So where does it take us?

Dus wat leert dat ons?

We're not doing a great job managing money.

We zijn niet zo goed in het beheren van geld.

Behavioral finance is really a combination

Behavioral finance is eigenlijk een combinatie

of psychology and economics,

van psychologie en economie,

trying to understand

proberen te begrijpen

the money mistakes people make.

welke fouten mensen maken met geld.

And I can keep standing here

Ik kan hier blijven staan

for the 12 minutes and 53 seconds that I have left

voor de 12 minuten en 53 seconden die ik nog heb

and make fun of all sorts of ways

om lol te hebben over allerlei manieren

we manage money,

van geld beheren,

and at the end you're going to ask, "How can we help people?"

en aan het eind zullen jullie vragen: "Hoe kunnen we mensen helpen?"

And that's what I really want to focus on today.

Daar wil ik me vandaag echt op richten.

How do we take an understanding

Hoe kunnen we

of the money mistakes people make,

de fouten begrijpen die mensen maken met geld,

and then turning the behavioral challenges

en die gedragsuitdagingen omkeren

into behavioral solutions?

in gedrags-oplossingen?

And what I'm going to talk about today

Vandaag ga ik praten over

is Save More Tomorrow.

Spaar Meer Morgen.

I want to address the issue

Ik wil het probleem van sparen

of savings.

ter sprake brengen.

We have on the screen

Op het scherm staat

a representative sample

een representatieve groep

of 100 Americans.

van 100 Amerikanen.

And we're going to look at their saving behavior.

We gaan hun spaargedrag bekijken.

First thing to notice is,

Het eerste dat opvalt is

half of them

dat de helft

do not even have access

niet eens toegang heeft

to a 401(k) plan.

tot een pensioenspaarplan.

They cannot make savings easy.

Ze kunnen niet gemakkelijk sparen.

They cannot have money go away from their paycheck

Ze kunnen geen geld van hun salaris

into a 401(k) plan

in een pensioenspaarplan stoppen

before they see it,

voordat ze het zien,

before they can touch it.

voor ze het kunnen aanraken.

What about the remaining half of the people?

En andere helft van de mensen?

Some of them elect not to save.

Sommigen kiezen ervoor niet te sparen.

They're just too lazy.

Ze zijn gewoon te lui.

They never get around to logging into a complicated website

Ze komen nooit zover om op een ingewikkelde website in te loggen

and doing 17 clicks to join the 401(k) plan.

en 17 keer te klikken om deel te nemen aan een pensioenspaarplan.

And then they have to decide how they're going to invest

Daarna moeten ze beslissen hoe ze gaan investesteren

in their 52 choices,

in 52 keuzes,

and they never heard about what is a money market fund.

en ze hebben nog nooit gehoord van een geldmarktfonds.

And they get overwhelmed and the just don't join.

Ze raken overweldigd en doen gewoon niet mee.

How many people end up saving to a 401(k) plan?

Hoeveel mensen sparen mee in een pensioenspaarplan?

One third of Americans.

Een derde van de amerikanen.

Two thirds are not saving now.

Twee derde spaart nu niet.

Are they saving enough?

Sparen ze genoeg?

Take out those

Laat diegenen achterwege

who say they save too little.

die zeggen te weinig te sparen.

One out of 10

Eén van de 10

are saving enough.

spaart genoeg.

Nine out of 10

Negen van de 10

either cannot save through their 401(k) plan,

kan niet aan een pensioenspaarplan meedoen,

decide not to save -- or don't decide --

beslist niet te sparen -- of beslist niks --

or save too little.

of spaart te weinig.

We think we have a problem

We denken dat het probleem is

of people saving too much.

dat mensen te veel sparen.

Let's look at that.

Laten we daar eens naar kijken.

We have one person --

We nemen één persoon --

well, actually we're going to slice him in half

hoewel, eigenlijk snijden we hem in tweeën

because it's less than one percent.

want het is minder dan één procent.

Roughly half a percent of Americans

Grofweg een half procent van de amerikanen

feel that they save too much.

vindt dat ze te veel sparen.

What are we going to do about it?

Wat gaan we daar aan doen?

That's what I really want to focus on.

Daar wil ik me echt op richten.

We have to understand

We moeten begrijpen

why people are not saving,

waarom mensen niet sparen,

and then we can hopefully flip

en dan kunnen we hopelijk

the behavioral challenges

de gedragsuitdagingen omzetten

into behavioral solutions,

in gedragsoplossingen,

and then see how powerful it might be.

en dan zien hoe krachtig het kan zijn.

So let me divert for a second

Laat me eerst even afdwalen

as we're going to identify the problems,

voordat we de problemen gaan identificeren,

the challenges, the behavioral challenges,

de uitdagingen, de gedragsuitdagingen,

that prevent people from saving.

die mensen van sparen weerhouden.

I'm going to divert and talk about bananas and chocolate.

Ik dwaal even af en praat over bananen en chocolade.

Suppose we had another wonderful TED event next week.

Stel je voor dat we volgende week weer zo'n schitterend TED-evenement hebben.

And during the break

En in de pauze

there would be a snack

is er een snack

and you could choose bananas or chocolate.

en je kunt kiezen voor bananen of chocolade.

How many of you think you would like to have bananas

Wie van jullie kiest voor bananen

during this hypothetical TED event next week?

tijdens dat hypothetische TED-evenement volgende week?

Who would go for bananas?

Wie gaat er voor bananen?

Wonderful.

Mooi.

I predict scientifically

Ik voorspel wetenschappelijk onderbouwd

74 percent of you will go for bananas.

dat 74 procent voor de bananen zal gaan.

Well that's at least what one wonderful study predicted.

Tenminste dat is wat een prachtige studie voorspelt.

And then count down the days

En dan tellen de dagen af

and see what people ended up eating.

en kijken wat de mensen uiteindelijk eten.

The same people that imagined themselves

Dezelfde mensen die zich voorstelden

eating the bananas

bananen te gaan eten

ended up eating chocolates

bleken een week later echter

a week later.

chocolade te eten.

Self-control

Zelfbeheersing

is not a problem in the future.

is geen probleem in de toekomst.

It's only a problem now

Het is alleen nu een probleem

when the chocolate is next to us.

als de chocolade naast ons ligt.

What does it have to do with time and savings,

Wat heeft dit te maken met tijd en spaargeld,

this issue of immediate gratification?

deze kwestie van onmiddellijke bevrediging?

Or as some economists call it, present bias.

Of zoals sommige economen het noemen: huidige voorkeur.

We think about saving. We know we should be saving.

We weten dat we zouden moeten sparen.

We know we'll do it next year, but today let us go and spend.

Dat doen we volgend jaar wel, maar vandaag gaan we geld uitgeven.

Christmas is coming,

Kerstmis komt eraan,

we might as well buy a lot of gifts for everyone we know.

laten we eens voor iedereen cadeautjes gaan kopen.

So this issue of present bias

Dus deze kwestie van huidige voorkeur

causes us to think about saving,

laat ons denken over sparen,

but end up spending.

maar we gaan geld uitgeven.

Let me now talk

Ik zal nog een

about another behavioral obstacle to saving

gedragsobstakel noemen voor sparen

having to do with inertia.

dat te maken heeft met laksheid.

But again, a little diversion

Maar weer een kleine afdwaling

to the topic of organ donation.

naar het onderwerp van orgaandonatie.

Wonderful study comparing different countries.

Een prachtige studie die verschillende landen vergelijkt.

We're going to look at two similar countries,

We bekijken twee vergelijkbare landen,

Germany and Austria.

Duitsland en Oostenrijk.

And in Germany,

Als je in Duitsland

if you would like to donate your organs --

je organen wilt doneren --

God forbid something really bad

God verhoede dat er iets ergs

happens to you --

met je gebeurt --

when you get your driving license or an I.D.,

als je je rijbewijs haalt of een identiteitsbewijs

you check the box saying,

kruis je het vakje aan bij:

"I would like to donate my organs."

"Ik wil graag mijn organen doneren."

Not many people like checking boxes.

Niet veel mensen kruisen graag vakjes aan.

It takes effort. You need to think.

Het vergt moeite. Je moet nadenken.

Twelve percent do.

Twaalf procent doet het.

Austria, a neighboring country,

Oostenrijk, een buurland,

slightly similar, slightly different.

een beetje gelijk, een beetje verschillend.

What's the difference?

Wat is het verschil?

Well, you still have choice.

Wel, je kunt nog steeds kiezen.

You will decide

Je kiest

whether you want to donate your organs or not.

of je je organen wilt doneren of niet.

But when you get your driving license,

Maar als je je rijbewijs haalt,

you check the box

moet je het vakje aankruisen

if you do not want to donate your organ.

als je je organen niet wilt doneren.

Nobody checks boxes.

Niemand kruist vakjes aan.

That's kind of too much effort.

Dat is teveel moeite.

One percent check the box. The rest do nothing.

Eén procent kruist het vakje aan. De rest doet niks.

Doing nothing is very common.

Niks doen in heel normaal.

Not many people check boxes.

Weinig mensen kruisen vakjes aan.

What are the implications

Wat is de uitwerking

to saving lives

op levens redden

and having organs available?

en beschikbare organen?

In Germany, 12 percent check the box.

In Duitsland kruist 12 procent het vakje aan.

Twelve percent are organ donors.

Twaalf procent is orgaandonor.

Huge shortage of organs,

Een groot tekort aan organen,

God forbid, if you need one.

God verhoede, als je er een nodig hebt.

In Austria, again, nobody checks the box.

In Oostenrijk, kruist ook niemand het vakje aan.

Therefore, 99 percent of people

Daarom is 99 procent van de mensen

are organ donors.

orgaandonor.

Inertia, lack of action.

Laksheid, gebrek aan actie.

What is the default setting

Wat is de standaardinstelling

if people do nothing,

als mensen niks doen,

if they keep procrastinating, if they don't check the boxes?

als ze blijven uitstellen, als ze geen vakje aankruisen?

Very powerful.

Heel krachtig.

We're going to talk

We gaan het hebben

about what happens if people are overwhelmed and scared

over wat er gebeurt als mensen overweldigd en bang zijn

to make their 401(k) choices.

om hun pensioenspaarplankeuzes te maken.

Are we going to make them automatically join the plan,

Zorgen we ervoor dat ze automatisch meedoen aan het plan,

or are they going to be left out?

of worden ze uitgesloten?

In too many 401(k) plans,

In te veel pensioenspaarplannen

if people do nothing,

betekent niks doen

it means they're not saving for retirement,

dat mensen niet gaan sparen voor hun pensioen,

if they don't check the box.

als ze niet het vakje aankruisen.

And checking the box takes effort.

Een vakje aankruisen kost moeite.

So we've chatted about a couple of behavioral challenges.

We spraken over een paar gedragsuitdagingen.

One more before we flip the challenges into solutions,

Nog eentje voor we de uitdagingen in oplossingen omdraaien,

having to do with monkeys and apples.

die gaat met apen en appels.

No, no, no, this is a real study

Nee, nee, nee, dit is een echte studie

and it's got a lot to do with behavioral economics.

en het heeft een hoop te maken met gedragseconomie.

One group of monkeys gets an apple, they're pretty happy.

Eén groep apen krijgt een appel, ze zijn er best blij mee.

The other group gets two apples, one is taken away.

De andere groep krijgt twee appels, maar eentje wordt weggenomen.

They still have an apple left.

Ze hebben nog een appel over.

They're really mad.

Ze zijn erg kwaad.

Why have you taken our apple?

Waarom heb je onze appel afgepakt?

This is the notion of loss aversion.

Dit is de afkeer door besef van verlies.

We hate losing stuff,

We balen als we iets kwijt raken,

even if it doesn't mean a lot of risk.

zelfs als het niet veel risico betekent.

You would hate to go to the ATM,

Je zult balen als je uit de geldautomaat

take out 100 dollars

100 dollar haalt

and notice that you lost one of those $20 bills.

en ontdekt dat je een briefje van 20 dollar kwijt bent.

It's very painful,

Het is heel pijnlijk,

even though it doesn't mean anything.

hoewel het niks betekent.

Those 20 dollars might have been a quick lunch.

Die 20 dollar hadden een snelle lunch kunnen zijn.

So this notion of loss aversion

Dus deze afkeer van verlies

kicks in when it comes to savings too,

treedt ook op als het om sparen gaat,

because people, mentally

want mensen ervaren sparen

and emotionally and intuitively

mentaal, emotioneel en intuïtief

frame savings as a loss

als een verlies,

because I have to cut my spending.

want ik heb minder uit te geven.

So we talked about

We hebben het gehad over

all sorts of behavioral challenges

allerlei gedragsuitdagingen

having to do with savings eventually.

die uiteindelijk met sparen van doen hebben.

Whether you think about immediate gratification,

Als je denkt aan onmiddellijke beloning --

and the chocolates versus bananas,

chocolade versus bananen --

it's just painful to save now.

het is pijnlijk om nu te sparen.

It's a lot more fun

Het is veel leuker

to spend now.

om nu uit te geven.

We talked about inertia and organ donations

We hadden het over laksheid en orgaandonoren

and checking the box.

en het vakje aankruisen.

If people have to check a lot of boxes

Als mensen een hoop vakjes moeten aankruisen

to join a 401(k) plan,

om aan een pensioenspaarplan mee te doen

they're going to keep procrastinating

dan blijven ze uitstellen

and not join.

en doen niet mee.

And last, we talked about loss aversion,

En tot slot hadden we het over afkeer van verlies,

and the monkeys and the apples.

en apen en appels.

If people frame mentally

Als mensen het sparen voor pensioen

saving for retirement as a loss,

ervaren als een verlies,

they're not going to be saving for retirement.

zullen ze niet sparen voor hun pensioen.

So we've got these challenges,

Dus we hebben deze uitdagingen,

and what Richard Thaler and I

en wat Richard Thaler en mij

were always fascinated by --

altijd heeft gefascineerd --

take behavioral finance,

neem behavioral finance,

make it behavioral finance on steroids

maak het behavioral finance op steroïden

or behavioral finance 2.0

of behavioral finance 2.0

or behavioral finance in action --

of behavioral finance in aktie --

flip the challenges into solutions.

draai de uitdagingen om in oplossingen.

And we came up with an embarrassingly simple solution

We bedachten een beschamend eenvoudige oplossing

called Save More, not today, Tomorrow.

genaamd: 'Spaar Meer, niet vandaag, Morgen'.

How is it going to solve the challenges

Hoe lost dat de uitdagingen op

we chatted about?

waar we over praatten?

If you think about the problem

Als je nadenkt over het probleem

of bananas versus chocolates,

van bananen versus chocolade,

we think we're going to eat bananas next week.

dan denken we dat we volgende week bananen zullen gaan eten.

We think we're going to save more next year.

We denken dat we volgend jaar meer zullen gaan sparen.

Save More Tomorrow

Spaar Meer Morgen

invites employees

nodigt werknemers uit

to save more maybe next year --

om meer te sparen, misschien volgend jaar --

sometime in the future

ooit in de toekomst

when we can imagine ourselves

als we ons voor kunnen stellen

eating bananas,

dat we bananen eten,

volunteering more in the community,

meer vrijwilligerswerk doen in de gemeenschap,

exercising more and doing all the right things on the planet.

meer bewegen en allerlei dingen doen die goed zijn voor de planeet.

Now we also talked about checking the box

We spraken ook over het vakje aankruisen

and the difficulty of taking action.

en hoe moeilijk het is om een actie te ondernemen.

Save More Tomorrow

Spaar Meer Morgen

makes it easy.

maakt het gemakkelijk.

It's an autopilot.

Het is een automatische piloot.

Once you tell me you would like to save more in the future,

Als je mij vertelt dat je meer wilt sparen in de toekomst,

let's say every January

laten we zeggen elke januari,

you're going to be saving more automatically

ga je automatisch meer sparen

and it's going to go away from your paycheck to the 401(k) plan

en het wordt overgeheveld van je salarisstrook naar je pensioenspaarplan

before you see it, before you touch it,

voor je het ziet, voor je het aanraakt,

before you get the issue

voor je te maken krijgt

of immediate gratification.

met onmiddellijke beloning.

But what are we going to do about the monkeys

Maar wat doen we met de apen

and loss aversion?

en besef van verlies?

Next January comes

Als het weer januari wordt

and people might feel that if they save more,

kunnen mensen voelen dat als ze meer sparen,

they have to spend less, and that's painful.

ze minder kunnen uitgeven en dat is pijnlijk.

Well, maybe it shouldn't be just January.

Misschien moet het niet alleen januari zijn.

Maybe we should make people save more

Misschien moeten we mensen meer laten sparen

when they make more money.

als ze meer geld verdienen.

That way, when they make more money, when they get a pay raise,

Op die manier hoeven ze, als ze meer verdienen, als ze opslag krijgen,

they don't have to cut their spending.

niet in hun uitgaven te snijden.

They take a little bit

Ze nemen een beetje

of the increase in the paycheck home

van de loonsverhoging mee naar huis

and spend more --

en geven meer uit --

take a little bit of the increase

leggen een beetje van de verhoging in

and put it in a 401(k) plan.

in een pensioenspaarplan.

So that is the program,

Dus dat is het programma,

embarrassingly simple,

beschamend eenvoudig,

but as we're going to see,

maar zoals we gaan zien,

extremely powerful.

extreem krachtig.

We first implemented it,

Richard Thaler en ik hebben het

Richard Thaler and I,

voor het eerst toegepast

back in 1998.

in 1998.

Mid-sized company in the Midwest,

Een middelgroot bedrijf in het Middenwesten.

blue collar employees

Arbeiders die

struggling to pay their bills

worstelden om hun rekeningen te betalen

repeatedly told us

vertelden ons herhaaldelijk

they cannot save more right away.

dat ze niet meteen meer kunnen sparen.

Saving more today is not an option.

Vandaag meer sparen is geen optie.

We invited them to save

We nodigden ze uit om

three percentage points more

drie procent meer te sparen

every time they get a pay raise.

elke keer dat ze loonsverhoging kregen.

And here are the results.

En hier zijn de resultaten.

We're seeing here a three and a half-year period,

We zien hier een periode van drie en een half jaar,

four pay raises,

met vier loonsverhogingen.

people who were struggling to save,

Mensen die met moeite konden sparen,

were saving three percent of their paycheck,

spaarden nu 3 procent van hun loon.

three and a half years later

Drie en een half jaar later

saving almost four times as much,

sparen ze bijna vier keer zoveel,

almost 14 percent.

bijna 14 procent.

And there's shoes and bicycles

En er staan schoenen en fietsen

and things on this chart

en dingen op deze grafiek

because I don't want to just throw numbers

want ik wil geen cijfers

in a vacuum.

in het luchtledige projecteren.

I want, really, to think about the fact

Ik wil echt nadenken over het feit

that saving four times more

dat vier keer meer sparen

is a huge difference

een enorm verschil maakt

in terms of the lifestyle

als je bekijkt welke levensstijl

that people will be able to afford.

mensen zich kunnen veroorloven.

It's real.

Het is echt.

It's not just numbers on a piece of paper.

Het zijn niet alleen cijfers op papier.

Whereas with saving three percent,

Door drie procent te sparen,

people might have to add nice sneakers

kunnen mensen leuke sneakers kopen

so they can walk,

om op te gaan lopen.

because they won't be able to afford anything else,

Ze kunnen zich verder niks veroorloven.

when they save 14 percent

Als ze 14 procent sparen

they might be able to maybe have nice dress shoes

kunnen ze misschien mooie nette schoenen kopen

to walk to the car to drive.

om mee naar de auto te lopen.

This is a real difference.

Dat is echt een verschil.

By now, about 60 percent of the large companies

Tegenwoordig heeft zo'n 60 procent van de grote bedrijven

actually have programs like this in place.

een programma als dit ingevoerd.

It's been part of the Pension Protection Act.

Het maakte onderdeel uit van de Pension Protection Act.

And needless to say that Thaler and I

Uiteraard zijn Thaler en ik

have been blessed to be part of this program

gezegend met onze deelname aan dit programma

and make a difference.

dat zoveel goed doet.

Let me wrap

Laat me afronden

with two key messages.

met twee belangrijke tips.

One is behavioral finance

De eerste is dat behavioral finance

is extremely powerful.

extreem krachtig is.

This is just one example.

Dit is maar één voorbeeld.

Message two

Ten tweede:

is there's still a lot to do.

er is nog een lange weg te gaan.

This is really the tip of the iceberg.

Dit is maar het topje van de ijsberg.

If you think about people and mortgages

Denk aan mensen en hypotheken

and buying houses and then not being able to pay for it,

en huizen kopen die je toch niet kunt betalen.

we need to think about that.

Daarover moeten we nadenken.

If you're thinking about people taking too much risk

Denk aan mensen die teveel risico nemen,

and not understanding how much risk they're taking

niet begrijpen hoeveel risico ze nemen,

or taking too little risk,

of te weinig risico nemen.

we need to think about that.

Daar moeten we aan denken.

If you think about people spending a thousand dollars a year

Denk aan duizend dollar per jaar besteed

on lottery tickets,

aan loten.

we need to think about that.

Daar moeten we aan denken.

The average actually,

Het record

the record is in Singapore.

is in Singapore.

The average household

Het gemiddelde huishouden

spends $4,000 a year on lottery tickets.

geeft elk jaar $4000 uit aan loten.

We've got a lot to do,

We hebben nog een lange weg te gaan,

a lot to solve,

een hoop op te lossen,

also in the retirement area

ook op pensioengebied

when it comes to what people do with their money

wat mensen doen met hun geld

after retirement.

als ze gepensioneerd zijn.

One last question:

Nog een laatste vraag:

How many of you feel comfortable

Wie van jullie is er gerust op

that as you're planning for retirement

bij het plannen van je pensioen,

you have a really solid plan

dat je een solide plan hebt

when you're going to retire,

voor je pensioen, of

when you're going to claim Social Security benefits,

bij gebruik van sociale voorzieningen.

what lifestyle to expect,

Welke leefstijl verwacht je?

how much to spend every month

Hoeveel heb je elke maand te besteden,

so you're not going to run out of money?

zodat je niet blut raakt?

How many of you feel you have a solid plan for the future

Wie van jullie denkt dat hij een solide plan heeft voor de toekomst

when it comes to post-retirement decisions.

wat betreft beslissingen voor na je pensionering?

One, two, three, four.

Een, twee, drie, vier.

Less than three percent

Minder dan drie procent

of a very sophisticated audience.

van een wereldwijs publiek.

Behavioral finance has a long way.

Behavioral finance heeft nog een lange weg te gaan.

There's a lot of opportunities

Er zijn veel kansen

to make it powerful again and again and again.

om het telkens weer opnieuw te versterken.

Thank you.

Dank je.

(Applause)

(Applaus)