Shlomo Benartzi: Saving for tomorrow, tomorrow

Translator: Arman Zaratsyan Reviewer: Gohar Khachatryan

I'm going to talk today about saving more,

Այսօր ես կխոսեմ ավելի շատ գումար տնտեսելու մասին,

but not today, tomorrow.

բայց ոչ այսօր, այլ վաղը:

I'm going to talk about Save More Tomorrow.

Ես կխոսեմ Վաղը Ավել Խնայելու մասին:

It's a program that Richard Thaler

Դա ծրագիր է, որը Ռիչարդ Թալերը՝

from the University of Chicago and I

Չիկագոյի համալսարանից, և ես

devised maybe 15 years ago.

մշակել ենք երևի 15 տարի առաջ:

The program, in a sense,

Ծրագիրը, կարելի է ասել,

is an example of behavioral finance

ֆինանսական վարքագծի օրինակ է

on steroids --

խթանիչների վրա՝

how we could really use behavioral finance.

թե ինչպես է կարելի կիրառել ֆինանսական վարքագիծը:

Now you might ask, what is behavioral finance?

Դուք կարող եք հարցնել, թե ի՞նչ է ֆինանսական վարքագիծը:

So let's think about how we manage our money.

Եկեք պատկերացնենք, թե ինչպես ենք կառավարում մեր գումարները:

Let's start with mortgages.

Եկեք սկսենք վարկերից:

It's kind of a recent topic,

Դա, կարծես, արդի թեմա է,

at least in the U.S.

առնվազն ԱՄՆ-ում:

A lot of people buy

Շատ մարդիկ գնում են

the biggest house they can afford,

իրենց հնարավորության սահմաններում ամենամեծ տունը,

and actually slightly bigger than that.

և իրականում դրանից էլ մի քիչ մեծը:

And then they foreclose.

Եվ դրանից հետո գալիս է բռնագանձումը:

And then they blame the banks

Եվ նրանք սկսում են մեղադրել բանկերին նրանում,

for being the bad guys who gave them the mortgages.

որ իրենք են եղել այն վատ մարդիկ, ովքեր տվել է այդ վարկը:

Let's also think about

Եկեք նաև մտածենք նրա մասին

how we manage risks --

թե ինչպես ենք կառավարում ռիսկերը.

for example, investing in the stock market.

օրինակ՝ ֆոնդային շուկաներում ներդրումները:

Two years ago, three years ago, about four years ago,

Երկու տարի առաջ, երեք տարի առաջ, նույնիսկ չորս տարի առաջ

markets did well.

շուկաների իրավիճակը լավ էր:

We were risk takers, of course.

Իհարկե, մենք էինք ռիսկ կրողները:

Then market stocks seize

Ապա ֆոնդային շուկաներն անկում ապրեցին,

and we're like, "Wow.

և մենք անմիջապես. «Վայ...

These losses, they feel, emotionally,

Այդ կորուստները,

they feel very different

դրանք էապես տարբերվում են

from what we actually thought about it

նրանցից, թե ինչ էինք մենք իրականում սպասում,

when markets were going up."

երբ շուկաները աճ էին ապրում»:

So we're probably not doing a great job

Այսպիսով, հավանաբար մենք այդքան լավ չենք գործում,

when it comes to risk taking.

երբ հարցը վերաբերվում է ռիսկի դիմելուն:

How many of you have iPhones?

Ձեզանից քանի՞սը iPhone ունի:

Anyone? Wonderful.

Որևէ՞ մեկը։ Հիանալի է:

I would bet many more of you

Ես կարող եմ գրազ գալ, որ ձեզանից շատերը

insure your iPhone --

ապահովագրել են իրենց iPhone-երը՝

you're implicitly buying insurance by having an extended warranty.

դուք անուղղակիորեն գնում եք ապահովագրություն՝ վճարելով ընդլայնված երաշխիքի համար:

What if you lose your iPhone?

Ի՞նչ կլինի, եթե դուք կորցնեք ձեր iPhone-ը:

What if you do this?

Ի՞նչ, եթե մի այլ բան պատահի:

How many of you have kids?

Ձեզանից քանի՞սը երեխաներ ունի:

Anyone?

Որևե՞ մեկը:

Keep your hands up

Մի իջեցրեք ձեռ ձեռքերը,

if you have sufficient life insurance.

եթե դուք ունեք բավարար կյանքի ապահովագրություն:

I see a lot of hands coming down.

Ես տեսնում եմ, որ շատ ձեռքեր իջնում են:

I would predict,

Ես կարող եմ կանխատեսել,

if you're a representative sample,

ելնելով նրանից, որ դուք եք ներկայացուցչական նմուշը,

that many more of you

որ ձեզանից շատերը

insure your iPhones than your lives,

ապահովագրում են իրենց iPhone-ը, ոչ թե կյանքը՝

even when you have kids.

նույնիսկ, երբ երեխաներ ունեն:

We're not doing that well when it comes to insurance.

Մենք այդքան էլ լավ չենք գործում, երբ հարցը վերաբերվում է ապահովագրությանը:

The average American household

Ամերիկյան միջին ընտանիքը

spends 1,000 dollars a year

տարեկան ծախսում է 1,000 դոլար

on lotteries.

վիճակախաղերի վրա:

And I know it sounds crazy.

Եվ ես գիտեմ, որ դա խենթ է հնչում:

How many of you spend a thousand dollars a year on lotteries?

Ձեզանից քանի՞սն է տարեկան 1,000 դոլար ծախսում վիճակախաղերի վրա:

No one.

Ոչ ոք:

So that tells us that the people not in this room

Դա մեզ ասում է, որ այս սենյակում ներկա չգտնվող մարդիկ

are spending more than a thousand

ծախսում են ավելի քան հազար

to get the average to a thousand.

որպեսզի միջինում ստացվի հազար:

Low-income people

Ցածր եկամուտ ունեցող մարդիկ

spend a lot more than a thousand on lotteries.

ծախսում են ավելի քան հազար վիճակախաղերի վրա:

So where does it take us?

Այսպիսով, ի՞նչ է դա մեզ ասում:

We're not doing a great job managing money.

Մենք այդքան էլ լավ չենք գործում, երբ հարցը վերաբերվում է գումարների կառավարմանը:

Behavioral finance is really a combination

Ֆինանսական վարքագիծը իրականում միավորում է

of psychology and economics,

հոգեբանությունը և տնտեսագիտությունը՝

trying to understand

փորձելով հասկանալ

the money mistakes people make.

մարդկանց ֆինանսական սխալները:

And I can keep standing here

Եվ ես կարող եմ կանգնել այստեղ

for the 12 minutes and 53 seconds that I have left

իմ տրամադրության տակ մնացած 12 րոպե և 53 վայրկյանը

and make fun of all sorts of ways

և կատակել տարատեսակ եղանակների մասին,

we manage money,

թե ինչպես ենք մենք կառավարում գումարները,

and at the end you're going to ask, "How can we help people?"

և ի վերջո դուք կհարցնեք. «Ինչպե՞ս մենք կարող ենք օգնել մարդկանց»:

And that's what I really want to focus on today.

Եվ դա է, ինչի վրա եմ ցանկանում կենտրոնանալ այսօր:

How do we take an understanding

Ինչպե՞ս վերցնել հասկացությունը

of the money mistakes people make,

մարդկանց ֆինանսական սխալների մասին

and then turning the behavioral challenges

և ապա վարքագծային մարտահրավերները վերածել

into behavioral solutions?

վարքագծային լուծումների:

And what I'm going to talk about today

Եվ այսօր ես պատրաստվում եմ խոսել նրա մասին,

is Save More Tomorrow.

թե ինչպես Խնայել Ավելին Վաղը:

I want to address the issue

Ես ուզում եմ անդրադարձ կատարել մի հարցի՝

of savings.

խնայողությունների խնդրին:

We have on the screen

Ահա էկրանի վրա ունենք

a representative sample

մի ներկայացուցչական նմուշ՝

of 100 Americans.

բնութագրող 100 ամերիկացիների:

And we're going to look at their saving behavior.

Եվ մենք դիտարկելու ենք նրանց խնայողական վարքագծերը:

First thing to notice is,

Առաջին ուշագրավ բանը այն է, որ

half of them

նրանց կեսը

do not even have access

նույնիսկ չունեն հնարավորություն

to a 401(k) plan.

մուտք գործել 401(k) պլան:

They cannot make savings easy.

Նրանք չեն կարող հեշտությամբ խնայողություններ անել:

They cannot have money go away from their paycheck

Նրանք չեն կարող թույլ տալ իրենց գումարները ուղղել աշխատավարձից

into a 401(k) plan

դեպի 401(k) պլան՝

before they see it,

մինչև գումարը տեսնելը,

before they can touch it.

մինչև այն շոշափելը:

What about the remaining half of the people?

Իսկ ինչ վերաբերվում է մնացած կեսին,

Some of them elect not to save.

նրանցից ոմանք նախընտրում են չխնայել:

They're just too lazy.

Նրանք պարզապես շատ ծույլ են:

They never get around to logging into a complicated website

Նրանք երբեք չեն ջանա մուտք գործել բարդ վեբկայք

and doing 17 clicks to join the 401(k) plan.

և 17 անգամ սեղմել մկնիկի կոճակը՝ 401(k) պլանին միանալու համար:

And then they have to decide how they're going to invest

Եվ դրանից հետո նրանք պետք է որոշեն, թե ինչպես են նրանք կատարելու ներդրում

in their 52 choices,

իրենց հասանելի 52 հնարավորությունից,

and they never heard about what is a money market fund.

և նրանք երբևիցե չեն լսել, թե ինչ է ֆինանսական ֆոնդային ներդրումը:

And they get overwhelmed and the just don't join.

Եվ նրանք գերբեռնվում են և պարզապես չեն անդամագրվում:

How many people end up saving to a 401(k) plan?

Քանի՞ հոգի է ի վերջո խնայողություններ անում 401(k) պլանի միջոցով:

One third of Americans.

Ամերիկացիների մեկ երրորդը:

Two thirds are not saving now.

Երկու երրորդը այս պահին խնայողություններ չեն անում:

Are they saving enough?

Իսկ արդյոք նրանք բավարա՞ր խնայողություններ են անում:

Take out those

Հանենք նրանց,

who say they save too little.

ով ասում է, որ շատ քիչ է խնայում:

One out of 10

Միայն 10-ից մեկն է

are saving enough.

բավականաչափ խնայում:

Nine out of 10

10-ից ինը

either cannot save through their 401(k) plan,

կամ չեն կարող խնայել 401(k) պլանի միջոցով,

decide not to save -- or don't decide --

և որոշում են չխնայել, կամ որոշում չեն կայացնում,

or save too little.

կամ շատ քիչ են խնայում:

We think we have a problem

Մեզ թվում է, մենք խնդիր ունենք,

of people saving too much.

որ մարդիկ չափից շատ են խնայում:

Let's look at that.

Եկեք տեսնենք:

We have one person --

Մենք ունենք մեկ անձ,

well, actually we're going to slice him in half

իրականում, պետք է կիսենք նրան,

because it's less than one percent.

որովհետև արդյունքը մեկ տոկոսից էլ քիչ է:

Roughly half a percent of Americans

Կոպիտ հաշված, ամերիկացիների կես տոկոսն է

feel that they save too much.

համարում, որ խնայում է չափից շատ:

What are we going to do about it?

Եվ ի՞նչ ենք պատրաստվում անել այս կապակցությամբ:

That's what I really want to focus on.

Իրականում դրա վրա եմ ուզում կենտրոնանալ այսօր:

We have to understand

Մենք պետք է հասկանանք,

why people are not saving,

թե ինչու մարդիկ չեն խնայում,

and then we can hopefully flip

և ապա, հուսով եմ, կկարողանանք հակադարձել

the behavioral challenges

վարքագծային մարտահրավերները

into behavioral solutions,

վարքագծային լուծումների,

and then see how powerful it might be.

և ապա տեսնել, թե ինչքան ազդեցիկ կարող է դա լինել:

So let me divert for a second

Այսպիսով, թույլ տվեք մեկ վայրկյանով շեղվել,

as we're going to identify the problems,

քանի որ մենք պատրաստվում ենք բացահայտել այն խնդիրները,

the challenges, the behavioral challenges,

այն մարտահրավերները, այն վարքագծային մարտահրավերները,

that prevent people from saving.

որոնք խոչնդոտում են մարդկանց խնայելուց:

I'm going to divert and talk about bananas and chocolate.

Ես պատրաստվում եմ շեղվել և խոսել շոկոլադից ու բանաններից:

Suppose we had another wonderful TED event next week.

Ենթադրենք, հաջորդ շաբաթ ևս կանցկացվեր մեկ այլ հիանալի TED միջոցառում:

And during the break

Եվ ընդմիջման ժամանակ

there would be a snack

այնտեղ կլիներ հյուրասիրություն

and you could choose bananas or chocolate.

և դուք կկարողանայիք ընտրել շոկոլադի և բանանի միջև:

How many of you think you would like to have bananas

Ինչպես եք կարծում, ձեզանից որքա՞նը կնախընտրեր վերցնել բանան

during this hypothetical TED event next week?

հաջորդ շաբաթվա ենթադրյալ TED միջոցառման ժամանակ:

Who would go for bananas?

Ո՞վ բանան կնախընտրեր:

Wonderful.

Հիանալի է:

I predict scientifically

Ես գիտականորեն կանխատեսում եմ,

74 percent of you will go for bananas.

որ ձեզանից 74 տոկոսը բանան կնախընտրի:

Well that's at least what one wonderful study predicted.

Համենայն դեպս այդպես է կանխատեսում մի հրաշալի ուսումնասիրություն:

And then count down the days

Եվ ապա օրեր հետո

and see what people ended up eating.

տեսնենք, թե ինչ են մարդիկ ուտում ի վերջո:

The same people that imagined themselves

Նույն մարդիկ, որ պատկերացրել են իրենց

eating the bananas

բանան ուտելիս,

ended up eating chocolates

ի վերջո շոկոլադ են կերել

a week later.

մեկ շաբաթ անց:

Self-control

Ինքնատիրապետումը

is not a problem in the future.

խնդիր չէ՝ ապագա ժամանակում:

It's only a problem now

Դա խնդիր է միայն այս պահին,

when the chocolate is next to us.

երբ շոկոլադը մեր դիմացն է:

What does it have to do with time and savings,

Ի՞նչ կապ ունի դա ժամանակի և խնայողությունների հետ,

this issue of immediate gratification?

այս անհապաղ բավականության խնդիրը:

Or as some economists call it, present bias.

Կամ, ինչպես տնտեսագետներն են անվանում, ներկայի պաշարմունք:

We think about saving. We know we should be saving.

Մենք մտածում ենք խնայողության մասին։ Մենք գիտենք, որ պետք է խնայենք:

We know we'll do it next year, but today let us go and spend.

Մենք գիտենք, որ կանենք դա հաջորդ տարի, բայց այսօր գնանք և ծախսենք:

Christmas is coming,

Ծննդյան տոներն են մոտենում,

we might as well buy a lot of gifts for everyone we know.

մենք կարող ենք բազմաթիվ նվերներ գնել բոլոր ծանոթների համար:

So this issue of present bias

Այսպիսով, դա ներկայի պաշարմունքի խնդիրն է,

causes us to think about saving,

որ հանգեցնում է մեզ մտածել խնայողության մասին,

but end up spending.

բայց բերում է ծախսելուն:

Let me now talk

Թույլ տվեք այժմ խոսել

about another behavioral obstacle to saving

խնայողության մեկ այլ վարքագծային խոչընդոտի մասին,

having to do with inertia.

որը կապ ունի իներցիայի հետ:

But again, a little diversion

Բայց կրկին, մի փոքրիկ շեղում

to the topic of organ donation.

դեպի օրգանների նվիրատվության թեման:

Wonderful study comparing different countries.

Տարբեր երկրները համեմատող մի հրաշալի հետազոտություն:

We're going to look at two similar countries,

Մենք դիտարկելու ենք երկու շատ նման երկրներ՝

Germany and Austria.

Գերմանիա և Ավստրիա:

And in Germany,

Եվ ահա Գերմանիայում,

if you would like to donate your organs --

եթե դուք օրգան եք ուզում նվիրաբերել,

God forbid something really bad

Աստված մի արասցե, ինչ-որ վատ բան

happens to you --

պատահի ձեզ հետ,

when you get your driving license or an I.D.,

երբ դուք ստանում եք վարորդական իրավունք կամ նույնականացման քարտ,

you check the box saying,

դուք նշում եք անում վանդակում, որը ասում է.

"I would like to donate my organs."

«Ես ցանկանում եմ նվիրաբերել իմ օրգանները»:

Not many people like checking boxes.

Ոչ բոլորն են նշում անում վանդակներում:

It takes effort. You need to think.

Դա ջանք է պահանջում։ Դու պետք է մտածես:

Twelve percent do.

Դա անում են տասներկու տոկոսը:

Austria, a neighboring country,

Ավստրիան՝ հարևան երկիրը,

slightly similar, slightly different.

փոքր-ինչ նման է, փոքր-ինչ տարբեր:

What's the difference?

Ինչու՞մն է տարբերությունը:

Well, you still have choice.

Դե, դուք նույնպես ընտրություն ունենք:

You will decide

Դուք ընտրելու եք

whether you want to donate your organs or not.

արդյոք ցանկանում եք նվիրաբերել օրգաններ, թե ոչ:

But when you get your driving license,

Բայց երբ վարորդական իրավունք եք ստանում,

you check the box

դուք նշում եք անում վանդակում,

if you do not want to donate your organ.

եթե օրգան նվիրաբերել չեք ցանկանում:

Nobody checks boxes.

Ոչ ոք նշում չի անում:

That's kind of too much effort.

Դա մի տեսակ շատ ջանք է պահանջում:

One percent check the box. The rest do nothing.

Մեկ տոկոսն են նշում անում վանդակում: Մնացածը ոչ մի բան չեն անում:

Doing nothing is very common.

Ոչինչ չանելը շատ տարածված է:

Not many people check boxes.

Քիչ մարդիկ են վանդակներ նշում:

What are the implications

Ինչպիսի՞ն են հետևանքները՝

to saving lives

կյանքեր փրկելու

and having organs available?

և օրգանների հասանելիության:

In Germany, 12 percent check the box.

Գերմանիայում 12 տոկոսը նշում են անում վանդակում:

Twelve percent are organ donors.

Տասներկու տոկոսը օրգանների դոնոր են:

Huge shortage of organs,

Օրգանների հսկայական պակասություն,

God forbid, if you need one.

Աստված մի արասցե, եթե կարիքն ունեք:

In Austria, again, nobody checks the box.

Ավստրիայում, կրկին, ոչ ոք նշում չի անում:

Therefore, 99 percent of people

Ուստի, մարդկանց 99 տոկոսը

are organ donors.

օրգանների դոնոր են:

Inertia, lack of action.

Իներցիա, գործողության բացակայություն:

What is the default setting

Ո՞րն է լռելյայն կարգավիճակը,

if people do nothing,

երբ մարդ ոչ մի բան չի անում,

if they keep procrastinating, if they don't check the boxes?

երբ շարունակ հապաղում է, երբ վանդակներում նշում չի անում:

Very powerful.

Շատ հզոր է:

We're going to talk

Մենք կխոսենք

about what happens if people are overwhelmed and scared

նրա մասին, թե ինչ է պատահում, երբ մարդիկ գերբեռնված և վախեցած են

to make their 401(k) choices.

կատարել իրենց 401(k) ընտրությունները:

Are we going to make them automatically join the plan,

Պատրաստվում ենք արդյոք իրենց ավտոմատ կերպով միացնել համակարգին,

or are they going to be left out?

թե՞ նրանք դուրս են մնալու:

In too many 401(k) plans,

401(k) համակարգի չափազանց մեծաքանակ պլաններում,

if people do nothing,

երբ մարդիկ ոչ մի բան չեն անում,

it means they're not saving for retirement,

նշանակում է, որ նրանք չեն խնայում կենսաթոշակի համար,

if they don't check the box.

եթե վանդակում նշում չեն անում:

And checking the box takes effort.

Իսկ վանդակում նշում անելը ջանք է պահանջում:

So we've chatted about a couple of behavioral challenges.

Այսպիսով մենք զրուցեցինք մի քանի վարքագծային մարտահրավերների մասին:

One more before we flip the challenges into solutions,

Եվս մեկը, մինչ մարտահրավերները լուծումների կհակադարձենք,

having to do with monkeys and apples.

որը կապված է կապիկների և խնձորների հետ:

No, no, no, this is a real study

Ոչ, ոչ, ոչ, սա իրական ուսումնասիրություն է

and it's got a lot to do with behavioral economics.

և այն մեծ կապ ունի վարքագծային տնտեսագիտության հետ:

One group of monkeys gets an apple, they're pretty happy.

Կապիկների մի խումբ խնձոր է ստանում, նրանք շատ երջանիկ են:

The other group gets two apples, one is taken away.

Մեկ այլ խումբ ստանում է երկու խնձոր, ապա մեկը խլում են:

They still have an apple left.

Նրանց մոտ դեռ մեկ խնձոր մնացել է:

They're really mad.

Նրանք շատ ջղայն են:

Why have you taken our apple?

Ինչու՞ վերցրիք մեր խնձորը:

This is the notion of loss aversion.

Սա կորստի զգացման նկատմամբ հակակրանք է:

We hate losing stuff,

Մենք ատում ենք ինչ-որ բան կորցնել,

even if it doesn't mean a lot of risk.

նույնիսկ երբ դա մեծ ռիսկ չի ներկայացնում:

You would hate to go to the ATM,

Ձեզ դուր չէր գա, եթե գնայիք ու բանկոմատից

take out 100 dollars

հանեիք 100 դոլար

and notice that you lost one of those $20 bills.

և նկատեիք, որ կորցրել եք մեկ 20 դոլարանոց թղթադրամ:

It's very painful,

Դա շատ ցավալի է,

even though it doesn't mean anything.

թեև դա ոչ մի բան չի նշանակում:

Those 20 dollars might have been a quick lunch.

Այդ 20 դոլարը կարող էր թեթև ճաշ լինել:

So this notion of loss aversion

Այսպիսով, այս կորստի զգացման նկատմամբ հակակրանքը

kicks in when it comes to savings too,

առաջ է գալիս ևս, երբ հարցը վերաբերվում է խնայողություններին,

because people, mentally

որովհետև մարդիկ, հոգեկան,

and emotionally and intuitively

զգացմունքային, և բնազդային առումով,

frame savings as a loss

խնայողությունները ընկալում են որպես կորուստ,

because I have to cut my spending.

որովհետև պետք է կրճատեմ ծախսերս:

So we talked about

Այսպիսով խոսեցինք

all sorts of behavioral challenges

տարատեսակ վարքագծային մարտահրավերների մասին,

having to do with savings eventually.

որոնք ի վերջո կապ ունեն խնայողությունների հետ:

Whether you think about immediate gratification,

Ամեն անգամ, երբ մտածում եք անհապաղ բավականության մասին,

and the chocolates versus bananas,

և բանանները ընդդեմ շոկոլադի,

it's just painful to save now.

անմիջապես խնայելը պարզապես ցավալի է դառնում:

It's a lot more fun

Շատ ավելի հաճելի է

to spend now.

անմիջապես ծախսել:

We talked about inertia and organ donations

Մենք խոսեցինք իներցիայի և օրգանների նվիրատվության

and checking the box.

և վանդակներում նշումներ կատարելու մասին:

If people have to check a lot of boxes

Եթե մարդիկ պետք է նշումներ անեն մեծ քանակությամբ վանդակներում,

to join a 401(k) plan,

401(k) պլանին միանալու համար,

they're going to keep procrastinating

նրանք շարունակելու են հապաղել

and not join.

և չեն անդամակցի:

And last, we talked about loss aversion,

Եվ վերջապես, խոսեցինք կորստի նկատմամբ հակակրանքի

and the monkeys and the apples.

և կապիկների ու խնձորների մասին:

If people frame mentally

Եթե մարդիկ մտովի ընկալեն

saving for retirement as a loss,

կենսաթոշակի համար խնայելը որպես կորուստ,

they're not going to be saving for retirement.

նրանք կենսաթոշակի համար երբեք չեն խնայի:

So we've got these challenges,

Այսպիսով, մենք ունենք այս մարտահրավերները,

and what Richard Thaler and I

և ինչով Ռիչարդ Թալերը և ես

were always fascinated by --

միշտ հրապուրված ենք եղել՝

take behavioral finance,

վերցնել վարքագծային ֆինանսները,

make it behavioral finance on steroids

վերածել դա վարքագծային ֆինանսների՝ խթանիչների ազդեցության տակ,

or behavioral finance 2.0

կամ վարքագծային ֆինանսներ 2.0,

or behavioral finance in action --

կամ վարքագծային ֆինանսներ գործողություններում,

flip the challenges into solutions.

և հակադարձել մարտահրավերները լուծումների:

And we came up with an embarrassingly simple solution

Եվ մենք եկանք անհավանական պարզ լուծման՝

called Save More, not today, Tomorrow.

կոչվող Խնայեք Գումարը, ոչ այսօր՝ Վաղը:

How is it going to solve the challenges

Ինչպե՞ս է դա լուծելու բոլոր մարտահրավերները,

we chatted about?

որոնց մասին զրուցում էինք:

If you think about the problem

Եթե դուք մտածեք

of bananas versus chocolates,

բանանները ընդդեմ շոկոլադի խնդրի մասին,

we think we're going to eat bananas next week.

մեզ թվում է, որ հաջորդ շաբաթ բանան ենք ուտելու:

We think we're going to save more next year.

Մենք կարծում ենք, որ ավելի շատ գումար ենք խնայելու հաջորդ տարի:

Save More Tomorrow

Խնայիր Ավելին՝ Վաղը

invites employees

առաջարկում է աշխատողներին

to save more maybe next year --

ավել գումար խնայել, միգուցե, հաջորդ տարի՝

sometime in the future

ապագայում մի օր,

when we can imagine ourselves

երբ մենք պատկերացնում ենք մեզ

eating bananas,

բանան ուտելիս,

volunteering more in the community,

համայնքի համար կամավորական աշխատանք կատարելիս,

exercising more and doing all the right things on the planet.

ավելի շատ մարզվելիս և աշխարհի ճիշտ բաները անելիս:

Now we also talked about checking the box

Նաև զրուցեցինք վանդակներում նշումներ անելու

and the difficulty of taking action.

և գործողություն կատարելու դժվարության մասին:

Save More Tomorrow

Խնայիր Ավելին՝ Վաղը

makes it easy.

դա հեշտացնում է:

It's an autopilot.

Դա ինքնաշխատ համակարգ է:

Once you tell me you would like to save more in the future,

Երբ դուք ասում եք, որ ցանկանում եք ավել գումար խնայել ապագայում,

let's say every January

ասենք, ամեն հունվար,

you're going to be saving more automatically

դուք ավտոմատ կերպով ավել գումար եք խնայելու

and it's going to go away from your paycheck to the 401(k) plan

և այդ գումարը ավտոմատ ձեր աշխատավարձից գնալու է 401(k) պլան

before you see it, before you touch it,

մինչ դուք կտեսնեք այդ գումարը, մինչ ձեռք կտաք դրան

before you get the issue

մինչև ձեր մոտ կառաջանա

of immediate gratification.

անհապաղ բավականության խնդիրը:

But what are we going to do about the monkeys

Բայց ինչ ենք անելու կապիկների

and loss aversion?

և կորստի նկատմամբ հակակրանքի հետ:

Next January comes

Կգա հաջորդ հունվարը,

and people might feel that if they save more,

և մարդկանց կարող է թվա, որ եթե խնայեն ավելին,

they have to spend less, and that's painful.

ապա ավելի քիչ են ծախսելու, և դա ցավալի է:

Well, maybe it shouldn't be just January.

Դե, միգուցե դա չպետք է միայն հունվարը լինի:

Maybe we should make people save more

Միգուցե պետք է մարդկանց դրդենք խնայել ավելին,

when they make more money.

երբ նրանք ավելի շատ գումար են վաստակում:

That way, when they make more money, when they get a pay raise,

Այդ դեպքում, երբ նրանք ավելի շատ գումար են վաստակում, երբ աշխատավարձի բարձրացում են ստանում,

they don't have to cut their spending.

նրանք իրենց ծախսերը չեն կրճատի:

They take a little bit

Նրանք մի փոքր մասը

of the increase in the paycheck home

աշխատավարձի հավելման կտանեն տուն

and spend more --

և կծախսեն ավելի շատ,

take a little bit of the increase

իսկ հավելման մյուս մասը

and put it in a 401(k) plan.

կդնեն 401(k) պլանի մեջ:

So that is the program,

Ահա սա է այդ ծրագիրը,

embarrassingly simple,

անհավանական պարզ,

but as we're going to see,

բայց ինչպես մենք կտեսնենք,

extremely powerful.

չափազանց ազդեցիկ:

We first implemented it,

Առաջին անգամ մենք այն իրականացրեցինք՝

Richard Thaler and I,

Ռիչարդ Թալերը և ես,

back in 1998.

դեռևս 1998-ին:

Mid-sized company in the Midwest,

Ամերիկյան մի միջին ձեռնարկությունում

blue collar employees

աշխատավորների դասի ներկայացուցիչներ՝

struggling to pay their bills

պայքարող իրենց վճարումները կատարելու համար,

repeatedly told us

բազմիցս ասում էին մեզ,

they cannot save more right away.

որ չեն կարող անմիջապես ավել գումար խնայել:

Saving more today is not an option.

Այսօր ավել գումար խնայելը տարբերակ չէ:

We invited them to save

Մենք առաջարկեցինք նրանց խնայել

three percentage points more

երեք տոկոսով ավել

every time they get a pay raise.

ամեն անգամ, երբ նրանք աշխատավարձի բարձրացում են ստանում:

And here are the results.

Եվ ահա արդյունքները:

We're seeing here a three and a half-year period,

Մենք տեսնում ենք երեք ու կես տարվա ժամանակահատվածում,

four pay raises,

աշխատավարձի չորս բարձրացում,

people who were struggling to save,

մարդիկ, ովքեր պայքարում էին խնայողությունների համար

were saving three percent of their paycheck,

խնայում էին իրենց աշխատավարձի երեք տոկոսը,

three and a half years later

երեք ու կես տարի հետո

saving almost four times as much,

խնայում են գրեթե չորս անգամ ավելին,

almost 14 percent.

գրեթե 14 տոկոս:

And there's shoes and bicycles

Եվ ահա այն կոշիկներն ու հեծանիվները

and things on this chart

և աղյուսակի վրայի այլ բաները,

because I don't want to just throw numbers

որովհետև ես չեմ ուզում պարզապես թվեր ասել

in a vacuum.

օդի մեջ:

I want, really, to think about the fact

Ես իրոք ուզում եմ մտածեմ այն փաստի մասին,

that saving four times more

որ չորս անգամ ավել խնայելը

is a huge difference

ահռելի տարբերություն է

in terms of the lifestyle

այն ապրելակերպի առումով,

that people will be able to afford.

որը մարդիկ կարողանալու են իրենց թույլ տալ:

It's real.

Սա իրականություն է:

It's not just numbers on a piece of paper.

Սա պարզապես թվեր չեն թղթի վրա:

Whereas with saving three percent,

Մինչդեռ, երեք տոկոս խնայելով,

people might have to add nice sneakers

մարդիկ կարող են մեկ զույգ սպորտային կոշիկ ավելացնել,

so they can walk,

որ քայլել կարողանան,

because they won't be able to afford anything else,

որովհետև նրանք ուրիշ ոչինչ իրենց թույլ տալ չեն կարողանա, մինչդեռ

when they save 14 percent

երբ 14 տոկոս են խնայում,

they might be able to maybe have nice dress shoes

նրանք կարող են իրենց թույլ տալ հոյակապ կոշիկներ,

to walk to the car to drive.

որպեսզի քայլեն դեպի մեքենան, որը նրանք կվարեն:

This is a real difference.

Սա իրական տարբերություն է:

By now, about 60 percent of the large companies

Այսօր, խոշոր ընկերությունների մոտ 60 տոկոսը

actually have programs like this in place.

ունեն նմանատիպ ծրագրեր:

It's been part of the Pension Protection Act.

Դա Կենսաթոշակային պաշտպանության մասին օրենքի մաս է կազմում:

And needless to say that Thaler and I

Եվ ավելորդ կլինի ասել, որ Թալերին և ինձ

have been blessed to be part of this program

բախտ է վիճակվել այդ ծրագրի մաս լինել

and make a difference.

և փոփոխություններ բերել:

Let me wrap

Թույլ տվեք ինձ ամփոփել

with two key messages.

երկու կարևոր ուղերձով:

One is behavioral finance

Մեկն այն է, որ ֆինանսական վարքագիծը

is extremely powerful.

շատ հզոր է:

This is just one example.

Սա միայն մեկ օրինակ է:

Message two

Երկրորդ ուղերձն

is there's still a lot to do.

այն է, որ անելու շատ բան կա:

This is really the tip of the iceberg.

Սա այսբերգի գագաթն է միայն:

If you think about people and mortgages

Եթե մտածում եք մարդկանց ու վարկերի մասին,

and buying houses and then not being able to pay for it,

և տներ առնելու ու դրանց համար վճարել չկարողանալու,

we need to think about that.

ապա պետք է մտածենք դրա մասին:

If you're thinking about people taking too much risk

Եթե մտածում եք մարդկանց չափից ավելի ռիսկեր իրենց վրա վերցնելու մասին

and not understanding how much risk they're taking

և իրենց վրա վերցրած ռիսկերի իրական չափերը չպատկերացնելու,

or taking too little risk,

կամ չափից ավելի փոքր ռիսկ կրելու,

we need to think about that.

ապա պետք է մտածենք դրա մասին:

If you think about people spending a thousand dollars a year

Եթե մտածում եք մարդկանց մասին, ով տարեկան հազարավոր դոլար է ծախսում

on lottery tickets,

վիճակախաղերի վրա,

we need to think about that.

ապա պետք է մտածենք դրա մասին:

The average actually,

Իրականում դա միջինն է,

the record is in Singapore.

ռեկորդը պատկանում է Սինգապուրին:

The average household

Միջին ընտանիքը

spends $4,000 a year on lottery tickets.

տարեկան ծախսում է 4,000 դոլար վիճակախաղերի վրա:

We've got a lot to do,

Մենք դեռ անելու շատ բան ունենք,

a lot to solve,

լուծելու շատ խնդիրներ

also in the retirement area

կենսաթոշակային ոլորտում նույնպես,

when it comes to what people do with their money

երբ գործը հասնում է նրան, թե ինչ են անում մարդիկ իրենց գումարների հետ

after retirement.

թոշակի անցնելուց հետո:

One last question:

Վերջին հարցը.

How many of you feel comfortable

ձեզանից քանիսն են իրենց լավ պատկերացնում,

that as you're planning for retirement

որ թոշակի անցնելու մասին պլանավորելիս,

you have a really solid plan

ունեն կշռադատված ծրագիր

when you're going to retire,

թե ե՞րբ եք դուք անցնելու թոշակի,

when you're going to claim Social Security benefits,

ե՞րբ եք հայցելու սոցիալական ապահովության նպաստները,

what lifestyle to expect,

ինչպիսի՞ ապրելակերպ եք ակնկալելու,

how much to spend every month

ինչքա՞ն եք ծախսելու ամեն ամիս,

so you're not going to run out of money?

որ ձեր փողերը չսպառվեն:

How many of you feel you have a solid plan for the future

Ձեզանից քանի՞սն են պատկերացնում, որ ունեն ապագայի կշռադատված պլան,

when it comes to post-retirement decisions.

երբ գործը վերաբերվում է թոշակի անցնելուց հետո ընդունվող որոշումներին:

One, two, three, four.

Մեկ, երկու, երեք, չորս:

Less than three percent

Երեք տոկոսից քիչ՝

of a very sophisticated audience.

այս ավելի քան իմաստառու ունկնդիրների:

Behavioral finance has a long way.

Ֆինանսական վարքագիծը դեռ երկար ճանապարհ ունի անցնելու:

There's a lot of opportunities

Հնարավորությունները բազմազան են

to make it powerful again and again and again.

այն ավելի ու ավելի ազդեցիկ դարձնելու համար:

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)

(Ծափահարություններ)