Lesley Hazleton: The doubt essential to faith

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Vertaald door: Els De Keyser Nagekeken door: Valérie Boor

Writing biography is a strange thing to do.

Biografieën schrijven is een vreemd beroep.

It's a journey into the foreign territory

Het is een reis naar het buitenland

of somebody else's life,

van andermans leven,

a journey, an exploration that can take you places

een reis, een verkenning die je naar plaatsen kan leiden

you never dreamed of going

waar je in je wildste dromen nooit heen zou zijn geweest -- ongelooflijk,

and still can't quite believe you've been,

especially if, like me, you're an agnostic Jew

vooral als je, zoals ik, een agnostische Jood bent

and the life you've been exploring

en het leven dat je verkent

is that of Muhammad.

dat van Mohammed is.

Five years ago, for instance,

Vijf jaar geleden bijvoorbeeld

I found myself waking each morning in misty Seattle

werd ik elke morgen wakker in het mistige Seattle

to what I knew was an impossible question:

met een vraag waarvan ik wist dat ze onmogelijk was:

What actually happened

wat is er echt gebeurd

one desert night,

op een nacht in de woestijn,

half the world and almost half of history away?

een halve wereld en haast de halve geschiedenis hier vandaan?

What happened, that is,

Wat gebeurde er die nacht in het jaar 610,

on the night in the year 610

when Muhammad received the first revelation of the Koran

toen Mohammed de eerste openbaring van de Koran kreeg,

on a mountain just outside Mecca?

op een berg vlak buiten Mekka?

This is the core mystical moment of Islam,

Dit is hét centrale mystieke moment van de islam

and as such, of course,

en als dusdanig

it defies empirical analysis.

valt het empirisch niet te analyseren.

Yet the question wouldn't let go of me.

Maar de vraag liet me niet los.

I was fully aware that for someone as secular as I am,

Ik wist heel goed dat voor een zo seculier iemand als ik,

just asking it could be seen

de vraagstelling op zich

as pure chutzpah.

pure gotspe kon lijken.

(Laughter)

(Gelach)

And I plead guilty as charged,

Ik pleit schuldig aan de aanklacht,

because all exploration, physical or intellectual,

want elke exploratie, fysiek of intellectueel,

is inevitably in some sense an act of transgression,

is onvermijdelijk in zekere zin een daad van transgressie,

of crossing boundaries.

van grensoverschrijding.

Still, some boundaries are larger than others.

Maar sommige grenzen zijn omvangrijker dan andere.

So a human encountering the divine,

Een mens die het goddelijke ontmoet,

as Muslims believe Muhammad did,

wat Mohammed deed, volgens het geloof van de moslims,

to the rationalist, this is a matter not of fact

is voor een rationalist geen feit, maar een wensdroom,

but of wishful fiction,

and like all of us, I like to think of myself as rational.

en zoals wij allen beschouw ik mezelf graag als rationeel.

Which might be why when I looked at the earliest accounts

Misschien dat ik daarom,

toen ik de oudste verslagen<BR/>die we hebben van die nacht bekeek,

we have of that night,

what struck me even more than what happened

niet zozeer werd getroffen <BR/>door wat er gebeurde,

was what did not happen.

alswel door wat er niet gebeurde.

Muhammad did not come floating off the mountain

Mohammed kwam de berg niet afzweven

as though walking on air.

alsof hij op wolkjes liep.

He did not run down shouting, "Hallelujah!"

Hij rende niet naar beneden onder kreten van 'Halleluja!',

and "Bless the Lord!"

'God zij gezegend!'.

He did not radiate light and joy.

Hij straalde geen licht en vreugde uit.

There were no choirs of angels,

Er waren geen koren der engelen,

no music of the spheres, no elation, no ecstasy,

geen muziek der sferen, geen uitgelatenheid, geen extase,

no golden aura surrounding him,

geen gouden aura om hem heen,

no sense of an absolute, fore-ordained role

geen gevoel van een absolute, voorbeschikte rol

as the messenger of God.

als boodschapper van God.

That is, he did none of the things

Hij deed dus geen van de dingen

that might make it easy to cry foul,

waardoor we het hele verhaal met gemak

to put down the whole story as a pious fable.

als een vrome fabel kunnen afdoen.

Quite the contrary.

Wel integendeel.

In his own reported words,

In zijn eigen opgetekende woorden:

he was convinced at first

hij was er eerst van overtuigd

that what had happened couldn't have been real.

dat wat gebeurd was, niet echt kon zijn.

At best, he thought, it had to have been a hallucination --

Op zijn best, dacht hij, moest het wel een hallucinatie zijn,

a trick of the eye or the ear, perhaps,

een truc van oog of oor,

or his own mind working against him.

of van zijn eigen geest die hem dwarszat.

At worst, possession --

Op zijn ergst: bezetenheid --

that he'd been seized by an evil jinn,

dat hij bezeten was door een kwade djinn,

a spirit out to deceive him,

een geest die erop uit was hem te bedriegen en het leven uit hem te slaan.

even to crush the life out of him.

In fact, he was so sure that he could only be majnun,

Hij was er zelfs zo zeker van dat hij alleen 'majnun', bezeten door een djinn, kon zijn

possessed by a jinn,

that when he found himself still alive,

dat toen hij ontdekte dat hij nog leefde,

his first impulse was to finish the job himself,

zijn eerste impuls was om de klus zelf te klaren,

to leap off the highest cliff

van de hoogste klif te springen

and escape the terror of what he'd experienced

en te ontsnappen aan de terreur van wat hij had ervaren

by putting an end to all experience.

door een einde te maken aan elke ervaring.

So the man who fled down the mountain that night

De man die die nacht de heuvel afvluchtte,

trembled not with joy

trilde dus niet van vreugde

but with a stark, primordial fear.

maar van hevige, primordiale angst.

He was overwhelmed not with conviction, but by doubt.

Hij was overweldigd, niet door overtuiging maar door twijfel.

And that panicked disorientation,

Die paniekerige richtingloosheid,

that sundering of everything familiar,

waarbij al het vertrouwde van onder hem was weggezakt,

that daunting awareness of something

die ontmoedigende ervaring van iets

beyond human comprehension,

dat het menselijk begrip te boven gaat,

can only be called a terrible awe.

kan je alleen een vreselijk ontzag noemen.

This might be somewhat difficult to grasp

Dat is misschien moeilijk te vatten

now that we use the word "awesome"

nu we het woord <i>'awesome'</i>

to describe a new app or a viral video.

gebruiken voor de nieuwste app of een video die de wereld rondgaat.

With the exception perhaps of a massive earthquake,

Met uitzondering misschien van een enorme aardbeving

we're protected from real awe.

blijven we van echt ontzag gespaard.

We close the doors and hunker down,

We sluiten de deur en kruipen dicht bijeen,

convinced that we're in control,

we zijn ervan overtuigd dat alles onder controle is,

or, at least, hoping for control.

of tenminste, dat hopen we.

We do our best to ignore the fact that

We doen ons best om het feit te negeren

we don't always have it,

dat dat niet altijd zo is

and that not everything can be explained.

en dat niet alles kan worden uitgelegd.

Yet whether you're a rationalist or a mystic,

Of je nu rationalist bent of mysticus,

whether you think the words Muhammad heard that night

of je nu denkt dat de woorden die Mohammed hoorde,

came from inside himself or from outside,

uit hemzelf kwamen of van buiten,

what's clear is that he did experience them,

feit is dat hij ze heeft ervaren

and that he did so with a force that would shatter

en wel met een kracht die het einde betekende

his sense of himself and his world

van zijn zelf- en wereldbewustzijn,

and transform this otherwise modest man

waardoor deze tot dan toe bescheiden man

into a radical advocate for social and economic justice.

een radicale voorvechter van sociale en economische rechtvaardigheid werd.

Fear was the only sane response,

Vrees was de enige zinnige reactie,

the only human response.

de enige menselijke reactie.

Too human for some,

Te menselijk voor sommigen,

like conservative Muslim theologians who maintain that

conservatieve moslimtheologen bijvoorbeeld,

the account of his wanting to kill himself

die volhouden dat de zelfmoordgedachten

shouldn't even be mentioned, despite the fact

zelfs niet vermeld mogen worden, ondanks het feit dat ze

that it's in the earliest Islamic biographies.

in de oudste islamitische biografieën staan.

They insist that he never doubted

Ze houden vol dat hij nooit twijfelde,

for even a single moment, let alone despaired.

geen moment, laat staan dat hij wanhopig zou zijn.

Demanding perfection, they refuse to tolerate

Door perfectie te eisen, weigeren ze

human imperfection.

de menselijke onvolkomenheid te tolereren.

Yet what, exactly, is imperfect about doubt?

Maar wat is er eigenlijk onvolkomen aan twijfel?

As I read those early accounts, I realized it was

Bij het lezen van die vroege verslagen, besefte ik

precisely Muhammad's doubt that brought him alive for me,

dat het net de twijfel van Mohammed was die hem voor me tot leven bracht,

that allowed me to begin to see him in full,

waardoor ik hem ten volle kon zien

to accord him the integrity of reality.

en hem de integriteit van de realiteit kon toestaan.

And the more I thought about it,

Hoe meer ik erover nadacht,

the more it made sense that he doubted,

hoe zinvoller het werd dat hij twijfelde,

because doubt is essential to faith.

want twijfel is essentieel voor het geloof.

If this seems a startling idea at first,

Als je dit een ontstellend idee vindt,

consider that doubt, as Graham Greene once put it,

bedenk dan dat twijfel, om Graham Greene te citeren,

is the heart of the matter.

de kern van de zaak is.

Abolish all doubt, and what's left is not faith,

Schaf alle twijfel af, en wat je overhoudt, is geen geloof,

but absolute, heartless conviction.

maar absolute, harteloze overtuiging.

You're certain that you possess the Truth --

Je bent zeker dat je de Waarheid in pacht hebt --

inevitably offered with an implied uppercase T --

die uiteraard impliciet met hoofdletter W wordt aangeboden --

and this certainty quickly devolves

en deze zekerheid evolueert snel

into dogmatism and righteousness,

naar dogmatisme en overtuiging van het eigen gelijk,

by which I mean a demonstrative, overweening pride

waarmee ik een demonstratieve, verwaande trots bedoel

in being so very right,

over je grote gelijk,

in short, the arrogance of fundamentalism.

kortom, de arrogantie van het fundamentalisme.

It has to be one of the multiple ironies of history

Het moet wel één van de vele ironieën van de geschiedenis zijn

that a favorite expletive of Muslim fundamentalists

dat één van de favoriete scheldwoorden van de moslimfundamentalisten

is the same one once used by the Christian fundamentalists

hetzelfde is dat ooit werd gebruikt door de christelijke fundamentalisten

known as Crusaders:

die we kennen als de kruisvaarders:

"infidel," from the Latin for "faithless."

'infidel', van het Latijn voor 'ongelovig'.

Doubly ironic, in this case, because their absolutism

Dubbel ironisch, in dit geval, want hun absolutisme

is in fact the opposite of faith.

is eigenlijk het tegengestelde van geloof.

In effect, they are the infidels.

Zij zijn inderdaad de ongelovigen.

Like fundamentalists of all religious stripes,

Zoals fundamentalisten van elke religieuze strekking

they have no questions, only answers.

hebben ze geen vragen, alleen antwoorden.

They found the perfect antidote to thought

Ze hebben het perfecte tegengif voor nadenken gevonden

and the ideal refuge of the hard demands of real faith.

en de ideale schuilplaats, ver weg van de harde eisen van echt geloof.

They don't have to struggle for it like Jacob

Ze moeten er niet voor vechten, zoals Jacob,

wrestling through the night with the angel,

die de hele nacht met de engel vocht,

or like Jesus in his 40 days and nights in the wilderness,

of Jezus, die 40 dagen en nachten in de woestijn doorbracht,

or like Muhammad, not only that night on the mountain,

of Mohammed, niet alleen die nacht op de berg,

but throughout his years as a prophet,

maar gedurende al zijn jaren als profeet,

with the Koran constantly urging him not to despair,

toen de Koran hem steeds weer aanzette om niet te wanhopen,

and condemning those who most loudly proclaim

en diegenen veroordeelde die het luidst roepen

that they know everything there is to know

dat zij alles weten wat er te weten valt,

and that they and they alone are right.

en dat zij alleen het bij het rechte eind hebben.

And yet we, the vast and still far too silent majority,

Toch hebben wij, de grote en nog steeds veel te zwijgende meerderheid

have ceded the public arena to this extremist minority.

de publieke arena gelaten aan deze extremistische minderheid.

We've allowed Judaism to be claimed

We hebben het jodendom laten opeisen

by violently messianic West Bank settlers,

door gewelddadige messianistische kolonisten op de Westelijke Oever,

Christianity by homophobic hypocrites

het christendom door homofobe huichelaars

and misogynistic bigots,

en vrouwenhatende kwezels,

Islam by suicide bombers.

en de islam door zelfmoordterroristen.

And we've allowed ourselves to be blinded to the fact that

En we doen alsof we het niet zien:

no matter whether they claim to be Christians,

of ze nu christenen beweren te zijn

Jews or Muslims,

of joden of moslims,

militant extremists are none of the above.

militante extremisten zijn niets van dit alles.

They're a cult all their own, blood brothers

Het is een sekte op zichzelf, bloedbroeders

steeped in other people's blood.

doordrenkt van andermans bloed.

This isn't faith.

Dit is geen geloof.

It's fanaticism, and we have to stop confusing the two.

Het is fanatisme. We moeten stoppen met die twee dingen door elkaar te halen.

We have to recognize that real faith has no easy answers.

We moeten erkennen dat echt geloof geen gemakkelijke antwoorden biedt.

It's difficult and stubborn.

Het is lastig en koppig.

It involves an ongoing struggle,

Het gaat gepaard met een doorlopende strijd,

a continual questioning of what we think we know,

een voortdurend in vraag stellen van wat we denken te weten,

a wrestling with issues and ideas.

een worsteling met kwesties en ideeën.

It goes hand in hand with doubt,

Het gaat hand in hand met twijfel,

in a never-ending conversation with it,

in een niet aflatend gesprek tussen beide,

and sometimes in conscious defiance of it.

en soms in bewuste uitdaging ervan.

And this conscious defiance is why I, as an agnostic,

Deze bewuste uitdaging maakt dat ik, als agnosticus,

can still have faith.

toch geloof kan koesteren.

I have faith, for instance, that peace in the Middle East

Ik koester bijvoorbeeld geloof dat vrede in het Midden-Oosten

is possible despite the ever-accumulating mass of evidence

mogelijk is, ondanks de alsmaar groeiende berg bewijzen van het tegendeel.

to the contrary.

I'm not convinced of this.

Ik ben er niet van overtuigd.

I can hardly say I believe it.

Ik kan nauwelijks zeggen dat ik het geloof.

I can only have faith in it,

Ik kan alleen het geloof koesteren,

commit myself, that is, to the idea of it,

me engageren voor het idee,

and I do this precisely because of the temptation

en dat doe ik juist omdat de verleiding zo groot is

to throw up my hands in resignation

om mijn handen gelaten in de lucht te steken en me in stilte terug te trekken.

and retreat into silence.

Because despair is self-fulfilling.

Want wanhoop maakt zichzelf waar.

If we call something impossible,

Als we iets onmogelijk noemen,

we act in such a way that we make it so.

handelen we zo dat het onmogelijk wordt.

And I, for one, refuse to live that way.

Ik van mijn kant weiger om zo te leven.

In fact, most of us do,

Dat geldt voor de meesten van ons,

whether we're atheist or theist

of we nu atheïst of theïst zijn

or anywhere in between or beyond, for that matter,

of iets daartussenin, of zelfs daarbuiten,

what drives us is that, despite our doubts

wat ons drijft, is dat ondanks onze twijfels,

and even because of our doubts,

en zelfs door onze twijfels,

we reject the nihilism of despair.

we het nihilisme van de wanhoop afwijzen.

We insist on faith in the future

We stáán op geloof in de toekomst

and in each other.

en in elkaar.

Call this naive if you like.

Dat mag je gerust naïef noemen,

Call it impossibly idealistic if you must.

of zelfs onmogelijk idealistisch, als je het niet kan laten.

But one thing is sure:

Maar één ding is zeker:

Call it human.

dat heet 'menselijk'.

Could Muhammad have so radically changed his world

Had Mohammed zijn wereld zo drastisch kunnen veranderen

without such faith, without the refusal

zonder dit soort geloof, zonder te weigeren

to cede to the arrogance of closed-minded certainty?

toe te geven aan de arrogantie van zekerheid met oogkleppen?

I think not.

Ik dacht het niet.

After keeping company with him as a writer

Na vijf jaar in zijn gezelschap te hebben besteed als schrijver

for the past five years, I can't see

that he'd be anything but utterly outraged

zie ik niet hoe zijn reactie een andere dan de diepste verontwaardiging zou kunnen zijn

at the militant fundamentalists who claim to speak

tegenover de militante fundamentalisten die beweren

and act in his name in the Middle East and elsewhere today.

dat ze spreken en handelen in zijn naam in het Midden-Oosten en elders vandaag.

He'd be appalled at the repression of half the population

Hij zou ontzet zijn over de repressie van de helft van de bevolking

because of their gender.

omwille van hun geslacht.

He'd be torn apart by the bitter divisiveness of sectarianism.

Hij zou verscheurd zijn door de bittere verdeeldheid van de sektegeest.

He'd call out terrorism for what it is,

Hij zou terrorisme bij zijn naam noemen:

not only criminal but an obscene travesty

niet alleen crimineel, maar een obscene travestie

of everything he believed in and struggled for.

van alles waarin hij geloofde en waar hij voor streed.

He'd say what the Koran says: Anyone who takes a life

Hij zou zeggen wat de Koran zegt: wie een leven neemt,

takes the life of all humanity.

neemt het leven van de hele mensheid.

Anyone who saves a life, saves the life of all humanity.

Wie een leven redt, redt het leven van de hele mensheid.

And he'd commit himself fully

En hij zou zich helemaal wijden

to the hard and thorny process of making peace.

aan het lastige en stekelige proces van vrede sluiten.

Thank you.

Dankuwel.

(Applause)

(Applaus)

Thank you. (Applause)

Dankuwel. (Applaus)