Lesley Hazleton: The doubt essential to faith

Lesley Hazleton: İnancın temeli: Şüphe

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Duygu Doğancıoğlu Gözden geçirme: Edanur Hardal

Writing biography is a strange thing to do.

Biyografi yazmak tuhaf bir iştir.

It's a journey into the foreign territory

Başkasının hayatının

of somebody else's life,

bilinmeyenine bir yolculuktur.

a journey, an exploration that can take you places

Sizi ummayacağınız yerlere

you never dreamed of going

götürebilen bir keşif, bir yolculuk

and still can't quite believe you've been,

ve özellikle, eğer benim gibi

especially if, like me, you're an agnostic Jew

agnostik bir Museviyseniz

and the life you've been exploring

ve hayatını keşfettiğiniz kişi Muhammed'se

is that of Muhammad.

nerede olduğunuza hala inanamayabilirsiniz.

Five years ago, for instance,

Mesela 5 yıl önce,

I found myself waking each morning in misty Seattle

kendimi her sabah puslu Seattle'da uyanırken buldum

to what I knew was an impossible question:

ve cevaplamanın imkansız olduğunu bildiğim soru:

What actually happened

Gerçekte ne olmuştu?

one desert night,

Bir çöl gecesi,

half the world and almost half of history away?

dünyanın bir ucunda ve tarihin neredeyse başında ne oldu?

What happened, that is,

610 yılının gecesinde

on the night in the year 610

Muhammed'e Mekke'nin yakınlarındaki dağda

when Muhammad received the first revelation of the Koran

Kur'an için ilk vahiy geldiğinde

on a mountain just outside Mecca?

ne oldu?

This is the core mystical moment of Islam,

Bu, İslam'ın en gizemli anıdır,

and as such, of course,

ve tabii ki,

it defies empirical analysis.

deneysel analize meydan okur.

Yet the question wouldn't let go of me.

Fakat soru peşimi bırakmıyordu.

I was fully aware that for someone as secular as I am,

Benim kadar laik olan biri için

just asking it could be seen

sadece bunu sormanın bile

as pure chutzpah.

tamamen küstahlık olarak görülebileceğinin farkındaydım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And I plead guilty as charged,

Ve suçumu kabul ettim,

because all exploration, physical or intellectual,

çünkü bütün bu keşif, fiziksel ya da entellektüel

is inevitably in some sense an act of transgression,

kaçınılmaz surette bir tür sınırları aşmanın

of crossing boundaries.

günahıydı.

Still, some boundaries are larger than others.

Fakat, bazı sınırlar diğerlerinden nettir.

So a human encountering the divine,

Böylece insan kutsallıkla karşı karşıya kaldı,

as Muslims believe Muhammad did,

Müslümanlar Muhammed'in yaptığına inandılar,

to the rationalist, this is a matter not of fact

ve bir akılcı için, bu bir gerçek değildi

but of wishful fiction,

ama umutlandıran bir kurguydu,

and like all of us, I like to think of myself as rational.

ve hepimiz gibi, ben de kendimi akılcı olarak görüyorum.

Which might be why when I looked at the earliest accounts

Haliyle, o gece olanlara dair

we have of that night,

ilk söylentilere baktığımda

what struck me even more than what happened

beni asıl etkileyen şey, o gece olanlardan ziyade,

was what did not happen.

olmayan şeylerdi.

Muhammad did not come floating off the mountain

Muhammed dağa havada yürür gibi

as though walking on air.

süzülerek gelmemişti.

He did not run down shouting, "Hallelujah!"

Aşağıya "Şükürler olsun!" ve "Allah Birdir!"

and "Bless the Lord!"

diye bağırarak koşmamıştı.

He did not radiate light and joy.

Işığı ve neşeyi yaymamıştı.

There were no choirs of angels,

Meleklerden oluşan bir koro yoktu,

no music of the spheres, no elation, no ecstasy,

gökyüzünün müziği, sevinç, coşku yoktu,

no golden aura surrounding him,

etrafını çeviren altın bir hale yoktu,

no sense of an absolute, fore-ordained role

Allah'ın elçisi olarak

as the messenger of God.

kesin ve önceden takdir edilen bir rolü yoktu.

That is, he did none of the things

Bunların hiçbirini yapmaması

that might make it easy to cry foul,

tüm hikayeyi dindar bir masala dönüştürenlere

to put down the whole story as a pious fable.

karşı şikayet etmeyi kolaylaştırabilir.

Quite the contrary.

Ancak durum bunun tam tersi.

In his own reported words,

Kendi kelimelerine göre,

he was convinced at first

ilk başta kendisi bile olanların gerçek olamayacağına

that what had happened couldn't have been real.

inanmış.

At best, he thought, it had to have been a hallucination --

En fazla, halüsinasyondur diye düşünmüş;

a trick of the eye or the ear, perhaps,

gözlerinin ya da kulaklarının bir oyunu, belki,

or his own mind working against him.

ya da kendi beyninin ona karşı çalışması.

At worst, possession --

En kötü ihtimalle, varlığı

that he'd been seized by an evil jinn,

cin tarafından ele geçirilmiştir;

a spirit out to deceive him,

onu kandırmaya çalışan,

even to crush the life out of him.

hatta yaşamını elinden almaya çalışan bir ruh.

In fact, he was so sure that he could only be majnun,

Aslında, o bir cin tarafından ele geçirilen

possessed by a jinn,

Mecnun olduğuna emindi,

that when he found himself still alive,

ancak kendisinin hala canlı olduğunu anladığında

his first impulse was to finish the job himself,

ilk dürtüsü işini kendi başına bitirmesiydi,

to leap off the highest cliff

en yüksek uçurumdan atlayıp

and escape the terror of what he'd experienced

tüm bu deneyimine son vererek

by putting an end to all experience.

yaşadığı dehşetten kaçmak.

So the man who fled down the mountain that night

Böylece o gece dağdan kaçan o adam

trembled not with joy

neşeyle değil

but with a stark, primordial fear.

saf, ilkel bir korkuyla ürperdi.

He was overwhelmed not with conviction, but by doubt.

İkna ile değil, şüpheyle sarsılmıştı.

And that panicked disorientation,

Ve panik içinde yolunu kaybetmesi,

that sundering of everything familiar,

tanıdık olan her şeyle bağını koparttı,

that daunting awareness of something

Bu insan algısının ötesindeki 'şeyin'

beyond human comprehension,

korkutucu farkındalığına

can only be called a terrible awe.

sadece müthiş bir huşu (korku ve saygıyla karışık duygudurum) hali denebilirdi.

This might be somewhat difficult to grasp

Bunu algılamak zor olabilir,

now that we use the word "awesome"

biz şu an yeni bir uygulamayı ya da viral videoyu

to describe a new app or a viral video.

tanımlamak için 'korkunç güzel' kelimesini kullanıyoruz

With the exception perhaps of a massive earthquake,

Belki de şiddetli bir deprem dışında,

we're protected from real awe.

gerçek bir huşudan korunuyoruz.

We close the doors and hunker down,

Kapıları kapatıp, saklanıyoruz,

convinced that we're in control,

kontrolün elimizde olduğuna inanıyoruz,

or, at least, hoping for control.

ya da, en azından, kontrolün elimizde olduğunu umuyoruz.

We do our best to ignore the fact that

Kontrolün her zaman bizde olmadığı ve

we don't always have it,

her şeyin açıklanamayacağı gerçeğini

and that not everything can be explained.

inkar etmek için elimizden geleni yapıyoruz.

Yet whether you're a rationalist or a mystic,

Ancak ister akılcı olun ister mistik,

whether you think the words Muhammad heard that night

ister Muhammed'in o gece duyduğu kelimelerin

came from inside himself or from outside,

Muhammed'in içinden ya da başka biri tarafından geldiğine inanın;

what's clear is that he did experience them,

belli ki, o bunları deneyimledi.

and that he did so with a force that would shatter

Ve öyle ki, bu güç onun varlığını ve

his sense of himself and his world

dünyasını parçalayabilirdi,

and transform this otherwise modest man

ve bu mütevazi adamı

into a radical advocate for social and economic justice.

sosyal ve ekonomik adaletin radikal savunucusuna dönüştürebilirdi.

Fear was the only sane response,

Korku makul olan tek tepkiydi,

the only human response.

tek insan tepkisi.

Too human for some,

Bazıları için çok insani,

like conservative Muslim theologians who maintain that

mesela muhafazakar Müslüman ilahiyatçılar,

the account of his wanting to kill himself

hala Muhammed'in kendisini öldürme istediğinden

shouldn't even be mentioned, despite the fact

bahsedilmemesini isterler, bu bilginin en eski

that it's in the earliest Islamic biographies.

İslami biyografilerde bile bulunmasına rağmen.

They insist that he never doubted

Onlar, Muhammed'in, umutsuzluğa kapılmayı bırakın,

for even a single moment, let alone despaired.

asla, tek bir an için bile şüphe duymadığında ısrar ediyorlar.

Demanding perfection, they refuse to tolerate

Mükemmeliyete olan bu rağbet, onların insanın

human imperfection.

eksikliklerine tahammül etmesini engelliyor.

Yet what, exactly, is imperfect about doubt?

Fakat, tam olarak, şüphelenmedeki kusur nerede?

As I read those early accounts, I realized it was

İlk söylentileri okudukça, fark ettim ki Muhammed'in

precisely Muhammad's doubt that brought him alive for me,

şüphesi onu benim için tamamen canlı kıldı,

that allowed me to begin to see him in full,

onu bütünüyle görmemi sağladı,

to accord him the integrity of reality.

gerçekliğin bütünüyle bağdaştırmamı sağladı.

And the more I thought about it,

Ve bunun hakkında düşündükçe,

the more it made sense that he doubted,

Muhammed'in şüphelenmesi daha mantıklı geldi,

because doubt is essential to faith.

çünkü şüphe; inanç için esastır.

If this seems a startling idea at first,

Eğer bu fikir ilk başta şaşırtıcı geliyorsa,

consider that doubt, as Graham Greene once put it,

şüpheyi, Graham Greene'nin bir zamanlar

is the heart of the matter.

söylediği şekilde düşünün: Şüphe, kalp meselesidir.

Abolish all doubt, and what's left is not faith,

Tüm bu şüpheyi ortadan kaldırın, geriye kalan şey inanç değildir,

but absolute, heartless conviction.

kesin, kalpsiz bir teslimiyettir.

You're certain that you possess the Truth --

Gerçeğe sahip olduğunuzdan eminseniz,

inevitably offered with an implied uppercase T --

büyük G'yle ima edilen, kaçınılmaz Gerçeğe,

and this certainty quickly devolves

bu kesinlik hızlıca dogmatizme ve doğruculuğa

into dogmatism and righteousness,

dönüşür,

by which I mean a demonstrative, overweening pride

ve bununla hislerini açığa vurmaktan çekinmeyen,

in being so very right,

inanılmaz derecede haklı olmanın verdiği gururunu taşıyan cehaleti

in short, the arrogance of fundamentalism.

kısacası, bağnazlığı kastediyorum.

It has to be one of the multiple ironies of history

Bu tarihin ironilerinden biri olmalı,

that a favorite expletive of Muslim fundamentalists

Müslüman bağnazların favori sövgüleri

is the same one once used by the Christian fundamentalists

bir zamanlar Haçlılar olarak bilinen

known as Crusaders:

Hristiyan bağnazların kullandıklarıyla aynıdır:

"infidel," from the Latin for "faithless."

latincedeki inançsız sözcüğünden çevrilmiş "İmansız" sözcüğü.

Doubly ironic, in this case, because their absolutism

Bu durumda daha da ironic olansa, onlar mutlakiyetleri yüzünden

is in fact the opposite of faith.

inancın karşısındalardır.

In effect, they are the infidels.

Aslında, onlar imansızlardır.

Like fundamentalists of all religious stripes,

Tüm dinlerdeki bağnazlar gibi,

they have no questions, only answers.

onların soruları yok, sadece cevapları var.

They found the perfect antidote to thought

Düşünceleri için mükemmel panzehiri bulmuşlar

and the ideal refuge of the hard demands of real faith.

ve gerçek inanca talep olan zor zamanların sığınağını.

They don't have to struggle for it like Jacob

Onlar tüm gece bir melekle güreşen Yakup gibi

wrestling through the night with the angel,

mücadele etmek zorunda değiller,

or like Jesus in his 40 days and nights in the wilderness,

ya da 40 gün 40 gece vahşi doğada kalan İsa gibi,

or like Muhammad, not only that night on the mountain,

ya da Muhammed gibi: sadece dağdaki o gece değil

but throughout his years as a prophet,

peygamber olduğu süre boyunca

with the Koran constantly urging him not to despair,

Kur'an ona sürekli umutsuzluğa kapılmamasını teşvik ederken

and condemning those who most loudly proclaim

ve her şeyi bildiklerini beyan edenleri ayıplarken.

that they know everything there is to know

Onlar bilinebilecek her şeyi biliyorlardı

and that they and they alone are right.

ve sadece onlar haklılardı.

And yet we, the vast and still far too silent majority,

Biz, çok fazlayız ancak hala sessiz bir çoğunluğuz,

have ceded the public arena to this extremist minority.

bu aşırı uçtaki azınlığın alanından feragat ettik.

We've allowed Judaism to be claimed

Biz Musevilik'in mesihci Batı Şeria yerleşimcileri tarafından

by violently messianic West Bank settlers,

sahip çıkılmasına izin vermiştik,

Christianity by homophobic hypocrites

Hristiyanlık'ın homofobik ikiyüzlüler

and misogynistic bigots,

ve kadın düşmanı yobazlar tarafından,

Islam by suicide bombers.

İslamiyet'inse intihar bombacıları tarafından.

And we've allowed ourselves to be blinded to the fact that

Ve biz şu gerçeği görmeyi reddettik:

no matter whether they claim to be Christians,

onlar ister kendilerinin Hristiyan, Yahudi ya da Müslüman

Jews or Muslims,

olduklarını iddia etsinler,

militant extremists are none of the above.

militan aşırı uçlar bunların hiçbiri değil.

They're a cult all their own, blood brothers

Onlar kendi başlarına bir tarikat, başkalarının kanlarını

steeped in other people's blood.

sulandıran kan kardeşleri.

This isn't faith.

Ve bu inanç değil.

It's fanaticism, and we have to stop confusing the two.

Bu fanatiklik ve biz bu ikisini karıştırmaktan vazgeçmeliyiz.

We have to recognize that real faith has no easy answers.

Gerçek inancın kolay cevapları olmadığını fark etmeliyiz.

It's difficult and stubborn.

Aksine zor ve inatçı soruları var.

It involves an ongoing struggle,

Devam eden bir çaba,

a continual questioning of what we think we know,

sürekli neyi bildiğimizi düşündüğümüzü sorgulayan bir süreç,

a wrestling with issues and ideas.

Sorunlarla düşüncelerle güreştiren bir süreç.

It goes hand in hand with doubt,

Ve bu süreç şüpheyle birlikte gidiyor,

in a never-ending conversation with it,

onunla hiç bitmeyen bir sohbet

and sometimes in conscious defiance of it.

ve bazen ona karşı bilinçli bir meydan okuma içeriyor.

And this conscious defiance is why I, as an agnostic,

Ve bu bilinçli meydan okuma, benim bir agnostik olarak,

can still have faith.

inancımın olmasının sebebi.

I have faith, for instance, that peace in the Middle East

İnançlıyım, mesela Orta Doğu'daki barış olası;

is possible despite the ever-accumulating mass of evidence

karşıt görüşü destekleyen

to the contrary.

bir sürü kanıta rağmen.

I'm not convinced of this.

Ben bu konuda ikna olmuyorum.

I can hardly say I believe it.

Buna inandığımı zar zor söyleyebilirim.

I can only have faith in it,

Sadece bu konuya inanabilirim,

commit myself, that is, to the idea of it,

kendimi bu fikre adayabilirim,

and I do this precisely because of the temptation

Boyun eğip sessizliğe doğru inzivaya çekilmenin

to throw up my hands in resignation

aklımı çelmesi yüzünden

and retreat into silence.

kesinlikle bunu yapacağım.

Because despair is self-fulfilling.

Çünkü umutsuzluk kendini gerçekleşten bir olgudur.

If we call something impossible,

Eğer bir şeyi imkansız olarak görüyorsak,

we act in such a way that we make it so.

onu imkansız hale getirircesine davranırız.

And I, for one, refuse to live that way.

Ve ben, bu şekilde yaşamayı reddediyorum.

In fact, most of us do,

Aslında bir çoğumuz bunu reddediyor,

whether we're atheist or theist

ister ateist olalım ister deist

or anywhere in between or beyond, for that matter,

ister arada bir yerde olalım, ya da daha ilerisinde,

what drives us is that, despite our doubts

bizi bu hale getiren şey, şüphelerimize rağmen

and even because of our doubts,

hatta şüphelerimiz yüzünden

we reject the nihilism of despair.

inkarın umutsuzluğunu reddediyoruz.

We insist on faith in the future

Geleceğe ve birbirimize inanmakta

and in each other.

ısrar ediyoruz.

Call this naive if you like.

İsterseniz buna saflık deyin.

Call it impossibly idealistic if you must.

İsterseniz gerçek olamayacak kadar idealistlik deyin.

But one thing is sure:

Ama şu kesin:

Call it human.

Bu insancıl.

Could Muhammad have so radically changed his world

Muhammed inancı olmadan, dar görüşlülerin cehaletini

without such faith, without the refusal

reddetmeden kendi dünyasında bu kadar

to cede to the arrogance of closed-minded certainty?

radikal değişimler yapabilir miydi?

I think not.

Bence hayır.

After keeping company with him as a writer

Bir yazar olarak geçen yıl 5 yılda,

for the past five years, I can't see

onu arkadaş edindim ve

that he'd be anything but utterly outraged

gördüm ki bugün Orta Doğu'da ve diğer yerlerde

at the militant fundamentalists who claim to speak

onun adına konuşan ve hareket eden aşırı uç bağnazlar tarafından

and act in his name in the Middle East and elsewhere today.

suistimal edilip durulmuş.

He'd be appalled at the repression of half the population

O nüfusun yarısının cinsiyeti yüzünden

because of their gender.

baskı altına alınması karşısında dehşete düşerdi.

He'd be torn apart by the bitter divisiveness of sectarianism.

O tarikatçılığın şiddetli bölücülüğü tarafından paramparça olurdu.

He'd call out terrorism for what it is,

O terörizmi olduğu gibi bağırarak söylerdi

not only criminal but an obscene travesty

sadece suçluyu değil aynı zamanda inandığı ve çabaladağı şeylere karşı,

of everything he believed in and struggled for.

edebe aykırı kötü örnekleri de.

He'd say what the Koran says: Anyone who takes a life

O, Kur'an'ın söylediğini söylerdi: Kim bir kişiyi öldürürse

takes the life of all humanity.

o bütün insanları öldürmüş gibidir.

Anyone who saves a life, saves the life of all humanity.

Kim bir kişinin hayatını kurtarırsa bütün insanları yaşatmış gibi olur.

And he'd commit himself fully

Ve o kendini tamamen barışın

to the hard and thorny process of making peace.

zorlu ve dikenli yoluna adardı.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you. (Applause)

Teşekkürler. (Alkışlar)