Jonathan Haidt: Religion, evolution, and the ecstasy of self-transcendence

Vertaald door: Axel Saffran Nagekeken door: Christel Foncke

I have a question for you:

Ik heb een vraag voor je:

Are you religious?

ben je religieus?

Please raise your hand right now

Steek je hand op

if you think of yourself as a religious person.

als je vindt dat je een religieus persoon bent.

Let's see, I'd say about three or four percent.

Eens kijken, ik schat 3 à 4%.

I had no idea there were so many believers at a TED Conference.

Zoveel gelovigen op een TED-conferentie...

(Laughter)

(Gelach)

Okay, here's another question:

Oké, hier is een andere vraag:

Do you think of yourself as spiritual

vind je jezelf op enige wijze

in any way, shape or form? Raise your hand.

spiritueel? Steek je hand op.

Okay, that's the majority.

Oké, dat is de meerderheid.

My Talk today

Mijn lezing vandaag

is about the main reason, or one of the main reasons,

gaat over de voornaamste reden

why most people consider themselves

waarom de meeste mensen zichzelf

to be spiritual in some way, shape or form.

op een of andere manier als spiritueel beschouwen.

My Talk today is about self-transcendence.

Mijn talk gaat over zelftranscendentie.

It's just a basic fact about being human

Het is een basaal feit over mens-zijn

that sometimes the self seems to just melt away.

dat het zelf soms schijnt weg te smelten.

And when that happens,

Wanneer dat gebeurt

the feeling is ecstatic

is het gevoel extatisch

and we reach for metaphors of up and down

en reiken we uit naar beeldspraak als 'omhoog' en 'omlaag'

to explain these feelings.

om deze gevoelens te verklaren.

We talk about being uplifted

We praten over opgetild worden

or elevated.

of opstijgen.

Now it's really hard to think about anything abstract like this

Nu is het erg moeilijk om over iets abstracts als dit

without a good concrete metaphor.

na te denken zonder goede beeldspraak.

So here's the metaphor I'm offering today.

Daarom stel ik de volgende beeldspraak voor.

Think about the mind as being like a house with many rooms,

Denk aan de geest als een huis met vele kamers,

most of which we're very familiar with.

waarvan de meeste erg vertrouwd zijn.

But sometimes it's as though a doorway appears

Maar soms is het alsof uit het niets

from out of nowhere

een deuropening verschijnt,

and it opens onto a staircase.

die toegang geeft tot een trap.

We climb the staircase

We lopen de trap op

and experience a state of altered consciousness.

en ervaren een staat van veranderd bewustzijn.

In 1902,

In 1902

the great American psychologist William James

schreef de beroemde Amerikaanse psycholoog

wrote about the many varieties of religious experience.

William James over de vele soorten religieuze ervaring.

He collected all kinds of case studies.

Hij verzamelde alle mogelijke casestudies.

He quoted the words of all kinds of people

Hij citeerde alle mogelijke mensen

who'd had a variety of these experiences.

met een verscheidenheid van dergelijke ervaringen.

One of the most exciting to me

Een van de meest fascinerende, vind ik

is this young man, Stephen Bradley,

deze jongeman, Stephen Bradley,

had an encounter, he thought, with Jesus in 1820.

die in 1820 volgens hem Jezus ontmoette.

And here's what Bradley said about it.

Dit is wat Bradley daarover zei:

(Music)

(Muziek)

(Video) Stephen Bradley: I thought I saw the savior in human shape

(Video) Stephen Bradley: ik dacht dat ik de Verlosser een seconde lang

for about one second in the room,

in menselijke vorm in de kamer zag,

with arms extended,

met uitgestrekte armen.

appearing to say to me, "Come."

Hij scheen te zeggen: "Kom."

The next day I rejoiced with trembling.

De volgende dag trilde ik van geluk.

My happiness was so great that I said I wanted to die.

Mijn blijdschap was zo groot dat ik zei te willen sterven.

This world had no place in my affections.

Deze wereld had geen plaats in mijn genegenheid.

Previous to this time,

Voor deze tijd was ik

I was very selfish and self-righteous.

erg egoïstisch en zelfingenomen.

But now I desired the welfare of all mankind

Maar nu verlangde ik naar geluk voor alle mensen

and could, with a feeling heart,

en kon doorvoeld

forgive my worst enemies.

mijn ergste vijanden vergeven.

JH: So note

JH: Merk op

how Bradley's petty, moralistic self

hoe Bradleys bekrompen, moralistische zelf

just dies on the way up the staircase.

sterft terwijl hij de trap beklimt.

And on this higher level

Op dat hogere niveau

he becomes loving and forgiving.

wordt hij liefdevol en vergevensgezind.

The world's many religions have found so many ways

Veel godsdiensten hebben talrijke manieren gevonden

to help people climb the staircase.

om mensen de trap op te helpen.

Some shut down the self using meditation.

Sommigen schakelen het zelf uit door meditatie.

Others use psychedelic drugs.

Andere gebruiken psychedelische drugs.

This is from a 16th century Aztec scroll

Deze 16e-eeuwse Azteekse rol beeldt een man af

showing a man about to eat a psilocybin mushroom

die een psilocybine-paddenstoel gaat eten,

and at the same moment get yanked up the staircase by a god.

en die tegelijkertijd de trap op getrokken wordt door een god.

Others use dancing, spinning and circling

Anderen dansen of draaien rond

to promote self-transcendence.

om zelfoverstijging te bevorderen.

But you don't need a religion to get you through the staircase.

Maar je hebt geen godsdienst nodig voor het beklimmen van de trap.

Lots of people find self-transcendence in nature.

Veel mensen vinden zelfoverstijging in de natuur.

Others overcome their self at raves.

Anderen ontstijgen zichzelf tijdens dancefeesten.

But here's the weirdest place of all:

Maar hier is de vreemdste plaats van allemaal:

war.

...oorlog.

So many books about war say the same thing,

Zovele boeken over oorlog zeggen hetzelfde:

that nothing brings people together

niets brengt mensen nader tot elkaar

like war.

dan oorlog.

And that bringing them together opens up the possibility

En dat bijeenkomen opent de mogelijkheid

of extraordinary self-transcendent experiences.

van buitengewone zelftranscendente ervaringen.

I'm going to play for you an excerpt

Ik ga een fragment afspelen

from this book by Glenn Gray.

van dit boek van Glenn Gray.

Gray was a soldier in the American army in World War II.

Gray was een Amerikaanse soldaat in de Tweede Wereldoorlog.

And after the war he interviewed a lot of other soldiers

Na de oorlog interviewde hij vele andere soldaten

and wrote about the experience of men in battle.

en schreef over de ervaring van mannen in de strijd.

Here's a key passage

Hier is een sleutelpassage

where he basically describes the staircase.

waarin hij, als het ware, de trap beschrijft.

(Video) Glenn Gray: Many veterans will admit

(Video) Glenn Gray: Veel veteranen zullen toegeven

that the experience of communal effort in battle

dat de ervaring van gezamenlijke inzet in de strijd

has been the high point of their lives.

het hoogtepunt van hun leven was.

"I" passes insensibly into a "we,"

'Ik' verandert onmerkbaar in 'wij',

"my" becomes "our"

'mijn' wordt 'ons'

and individual faith

en individueel geloof

loses its central importance.

verliest zijn centrale belang.

I believe that it is nothing less

Ik geloof dat het niets minder is

than the assurance of immortality

dan de verzekering van onsterfelijkheid,

that makes self-sacrifice at these moments

die zelfopoffering op deze momenten

so relatively easy.

zo relatief makkelijk maakt.

I may fall, but I do not die,

Ik val misschien, maar ik sterf niet,

for that which is real in me goes forward

want datgene wat echt is in mij leeft verder

and lives on in the comrades

in de kameraden

for whom I gave up my life.

voor wie ik mijn leven gaf.

JH: So what all of these cases have in common

JH: Dus wat al deze gevallen gemeen hebben,

is that the self seems to thin out, or melt away,

is dat het zelf vervaagt, of wegsmelt,

and it feels good, it feels really good,

en het voelt goed, buitengewoon goed,

in a way totally unlike anything we feel in our normal lives.

op een totaal andere manier dan we ons normaliter voelen.

It feels somehow uplifting.

Het voelt verheffend.

This idea that we move up was central in the writing

Dit idee dat we stijgen, stond centraal

of the great French sociologist Emile Durkheim.

in het werk van de grote Franse socioloog Emile Durkheim.

Durkheim even called us Homo duplex,

Durkheim noemde ons zelfs: Homo duplex,

or two-level man.

'tweelagig mens'.

The lower level he called the level of the profane.

Het lagere niveau noemde hij het profane niveau.

Now profane is the opposite of sacred.

Profaan is het tegenovergestelde van heilig.

It just means ordinary or common.

Het betekent 'gewoon'.

And in our ordinary lives we exist as individuals.

In onze gewone levens zijn we individuen.

We want to satisfy our individual desires.

We willen onze eigen verlangens vervullen.

We pursue our individual goals.

We jagen individuele doelen na.

But sometimes something happens

Maar soms gebeurt er iets

that triggers a phase change.

dat een nieuwe fase inluidt.

Individuals unite

Individuen komen samen

into a team, a movement or a nation,

in een team, een beweging of een natie,

which is far more than the sum of its parts.

die veel meer is dan de som van haar delen.

Durkheim called this level the level of the sacred

Durkheim noemde dit het niveau van het heilige,

because he believed that the function of religion

want hij geloofde dat de functie van religie

was to unite people into a group,

was om mensen te verenigen in een groep,

into a moral community.

in een morele gemeenschap.

Durkheim believed that anything that unites us

Durkheim gelooft dat alles wat ons samenbrengt

takes on an air of sacredness.

iets heiligs krijgt.

And once people circle around

Als mensen zich verenigen

some sacred object or value,

rond een heilig object of heilige waarde,

they'll then work as a team and fight to defend it.

werken ze als een team en beschermen die.

Durkheim wrote

Durkheim schreef

about a set of intense collective emotions

over een aantal intense collectieve emoties

that accomplish this miracle of E pluribus unum,

die het wonder van E pluribus unum verwezenlijken.

of making a group out of individuals.

Ze maken van individuen een groep.

Think of the collective joy in Britain

Denk aan de gemeenschappelijke Britse vreugde

on the day World War II ended.

op de dag dat de Tweede Wereldoorlog voorbij was.

Think of the collective anger in Tahrir Square,

Denk aan de gezamenlijke woede op het Tahrirplein,

which brought down a dictator.

die een dictator ten val bracht.

And think of the collective grief

En denk aan de collectieve rouw

in the United States

in de Verenigde Staten

that we all felt, that brought us all together,

die we voelden, en die ons allemaal samenbracht

after 9/11.

na 11 september.

So let me summarize where we are.

Laat ik samenvatten waar we zijn.

I'm saying that the capacity for self-transcendence

Ik zeg dat de capaciteit voor zelftranscendentie

is just a basic part of being human.

een fundamenteel deel van de mens is.

I'm offering the metaphor

Ik geef de beeldspraak van

of a staircase in the mind.

een trap in de geest.

I'm saying we are Homo duplex

Ik zeg dat we Homo Duplex zijn

and this staircase takes us up from the profane level

en dat deze trap ons van het profane niveau

to the level of the sacred.

naar het niveau van het heilige brengt.

When we climb that staircase,

Als we die trap beklimmen,

self-interest fades away,

vervaagt eigenbelang

we become just much less self-interested,

en zijn we minder geïnteresseerd in onszelf

and we feel as though we are better, nobler

en we voelen ons beter, nobeler,

and somehow uplifted.

en op een of andere manier verheven.

So here's the million-dollar question

Dus is hier de hamvraag

for social scientists like me:

voor sociaal wetenschappers als ik:

Is the staircase

is de trap een kenmerk

a feature of our evolutionary design?

van ons evolutionaire ontwerp?

Is it a product of natural selection,

Is het een product van natuurlijke selectie,

like our hands?

zoals onze handen?

Or is it a bug, a mistake in the system --

Of is het een fout in het systeem?

this religious stuff is just something

Dit religieuze gedoe is

that happens when the wires cross in the brain --

gewoon kortsluiting in het brein.

Jill has a stroke and she has this religious experience,

Jill heeft een hersenbloeding en een religieuze ervaring.

it's just a mistake?

Gewoon een fout.

Well many scientists who study religion take this view.

Veel wetenschappers die religie bestuderen, zien het zo.

The New Atheists, for example,

De Nieuwe Atheïsten bijvoorbeeld

argue that religion is a set of memes,

stellen dat religie een groep 'memes' is,

sort of parasitic memes,

min of meer parasitische memes

that get inside our minds

die onze geesten binnendringen

and make us do all kinds of crazy religious stuff,

en ons allerlei religieuze dingen laten doen,

self-destructive stuff, like suicide bombing.

zelfdestructieve dingen zoals zelfmoordaanslagen.

And after all,

Hoe zou het

how could it ever be good for us

ooit goed voor ons kunnen zijn

to lose ourselves?

om onszelf te verliezen?

How could it ever be adaptive

Hoe zou een organisme

for any organism

zich ooit kunnen aanpassen

to overcome self-interest?

door eigenbelang te overwinnen?

Well let me show you.

Dat zal ik je laten zien.

In "The Descent of Man,"

In "De afstamming van de mens",

Charles Darwin wrote a great deal

schreef Charles Darwin veel

about the evolution of morality --

over de evolutie van moraliteit --

where did it come from, why do we have it.

waar komt het vandaan, waarom hebben we het?

Darwin noted that many of our virtues

Darwin merkte op dat veel van onze deugden

are of very little use to ourselves,

ons weinig opleveren

but they're of great use to our groups.

maar erg nuttig zijn voor onze groepen.

He wrote about the scenario

Hij schreef over het scenario

in which two tribes of early humans

van rivaliteit tussen

would have come in contact and competition.

twee stammen oermensen.

He said, "If the one tribe included

Hij zei: "Als de ene stam

a great number of courageous, sympathetic

een hoop dappere, medelevende

and faithful members

en trouwe leden zou hebben

who are always ready to aid and defend each other,

die altijd bereid waren elkaar te helpen en beschermen,

this tribe would succeed better

zou deze stam succesvoller zijn

and conquer the other."

en de andere overwinnen."

He went on to say that "Selfish and contentious people

Hij vervolgde: "Egoïstische en

will not cohere,

twistzieke mensen hechten zich niet,

and without coherence

en zonder samenhang

nothing can be effected."

kan niets bewerkstelligd worden."

In other words,

Met andere woorden,

Charles Darwin believed

Charles Darwin geloofde

in group selection.

in groepsselectie.

Now this idea has been very controversial for the last 40 years,

Dit idee is de afgelopen 40 jaar erg controversieel geweest,

but it's about to make a major comeback this year,

maar gaat dit jaar weer helemaal terugkomen,

especially after E.O. Wilson's book comes out in April,

vooral na de publicatie van E.O. Wilsons boek in april,

making a very strong case

dat overtuigend beargumenteert

that we, and several other species,

dat wij, en verscheidene andere soorten,

are products of group selection.

het product zijn van groepsselectie.

But really the way to think about this

Maar de manier om dit te begrijpen

is as multilevel selection.

is als selectie op meerdere niveaus.

So look at it this way:

Bekijk het zo:

You've got competition going on within groups and across groups.

je hebt competitie binnen groepen en tussen groepen.

So here's a group of guys on a college crew team.

Hier is een groep jongens van een roeiteam.

Within this team

Binnen het team

there's competition.

heerst competitie.

There are guys competing with each other.

Er zijn jongens die met elkaar strijden.

The slowest rowers, the weakest rowers, are going to get cut from the team.

De zwakste roeiers worden uit het team gezet.

And only a few of these guys are going to go on in the sport.

Slechts een enkeling gaat verder in de sport.

Maybe one of them will make it to the Olympics.

Misschien dat eentje ooit zal meedoen aan de Olympische Spelen.

So within the team,

Dus binnen het team

their interests are actually pitted against each other.

staan hun belangen in feite haaks op elkaar.

And sometimes it would be advantageous

En soms zou het bevorderlijk zijn

for one of these guys

voor een van deze jongens

to try to sabotage the other guys.

om de anderen proberen te saboteren.

Maybe he'll badmouth his chief rival

Misschien maakt hij zijn grootste rivaal

to the coach.

zwart bij de coach.

But while that competition is going on

Maar terwijl die strijd gevoerd wordt

within the boat,

binnen de boot,

this competition is going on across boats.

is er competitie tussen boten.

And once you put these guys in a boat competing with another boat,

Zodra je deze jongens in een boot zet in strijd met een andere boot,

now they've got no choice but to cooperate

hebben ze geen andere keus dan coöperatie

because they're all in the same boat.

want ze zitten allemaal in hetzelfde schuitje.

They can only win

Ze kunnen slechts winnen

if they all pull together as a team.

als ze samenwerken als team.

I mean, these things sound trite,

Het klinkt banaal, maar

but they are deep evolutionary truths.

het zijn diepe evolutionaire waarheden.

The main argument against group selection

Het voornaamste argument tegen groepsselectie

has always been

is altijd geweest:

that, well sure, it would be nice to have a group of cooperators,

natuurlijk zou een samenwerkende groep mooi zijn,

but as soon as you have a group of cooperators,

maar die wordt meteen overgenomen

they're just going to get taken over by free-riders,

door klaplopers,

individuals that are going to exploit the hard work of the others.

individuen die het harde werk van de anderen uitbuiten.

Let me illustrate this for you.

Ik zal dit illustreren.

Suppose we've got a group of little organisms --

Stel we hebben een groep kleine organismen --

they can be bacteria, they can be hamsters; it doesn't matter what --

dat kunnen bacteriën zijn, of hamsters; geeft niet wat --

and let's suppose that this little group here, they evolved to be cooperative.

en stel dat deze kleine groep hier evolutionair heeft leren samenwerken.

Well that's great. They graze, they defend each other,

Dat is prachtig. Ze grazen, ze beschermen elkaar,

they work together, they generate wealth.

ze werken samen, ze scheppen rijkdom.

And as you'll see in this simulation,

En zoals je ziet in deze simulatie,

as they interact they gain points, as it were, they grow,

verdienen ze punten voor interactie, ze groeien

and when they've doubled in size, you'll see them split,

en ze splitsen als ze verdubbelden in grootte

and that's how they reproduce and the population grows.

en dat is hoe ze reproduceren en de populatie groeit.

But suppose then that one of them mutates.

Maar stel dan dat een van hen muteert.

There's a mutation in the gene

Er is een mutatie in het gen

and one of them mutates to follow a selfish strategy.

en een van hen muteert, en volgt een egoïstische strategie.

It takes advantage of the others.

Hij buit anderen uit.

And so when a green interacts with a blue,

Dus als een groene contact heeft met een blauwe,

you'll see the green gets larger and the blue gets smaller.

zie je de groene groter worden en de blauwe kleiner.

So here's how things play out.

Dit is wat er gebeurt.

We start with just one green,

We starten met slechts één groene,

and as it interacts

en terwijl het interactief is

it gains wealth or points or food.

wint het punten, of voedsel...

And in short order, the cooperators are done for.

Al vrij snel leggen de samenwerkenden het loodje.

The free-riders have taken over.

De klaplopers zijn de baas.

If a group cannot solve the free-rider problem

Als een groep het klaploper-probleem niet kan oplossen

then it cannot reap the benefits of cooperation

kan ze de vruchten van samenwerking niet plukken

and group selection cannot get started.

en groepsselectie kan niet van start gaan.

But there are solutions to the free-rider problem.

Maar er zijn oplossingen voor het klaploper-probleem.

It's not that hard a problem.

Het is niet zo'n heel groot probleem.

In fact, nature has solved it many, many times.

In feite heeft de natuur het vele malen opgelost.

And nature's favorite solution

De favoriete oplossing van de natuur

is to put everyone in the same boat.

is om iedereen in dezelfde boot te zetten.

For example,

Bijvoorbeeld:

why is it that the mitochondria in every cell

waarom hebben mitochondriën in elke cel

has its own DNA,

hun eigen DNA,

totally separate from the DNA in the nucleus?

volstrekt gescheiden van het DNA in de nucleus?

It's because they used to be

Dat is omdat ze afzonderlijke,

separate free-living bacteria

vrij levende bacteriën waren

and they came together

die samenkwamen

and became a superorganism.

om een superorganisme te vormen.

Somehow or other -- maybe one swallowed another; we'll never know exactly why --

Op een of andere manier -- misschien omdat de een de ander verzwolg --

but once they got a membrane around them,

kregen ze een membraan om zich heen,

they were all in the same membrane,

en deelden ze hetzelfde membraan.

now all the wealth-created division of labor,

Nu blijft alle gecreëerde rijkdom, verdeling van arbeid,

all the greatness created by cooperation,

alle geweldigs geschapen door samenwerking,

stays locked inside the membrane

opgesloten binnen het membraan

and we've got a superorganism.

en hebben we een superorganisme.

And now let's rerun the simulation

Laten we nu de simulatie nog eens draaien.

putting one of these superorganisms

We stoppen een van deze superorganismen

into a population of free-riders, of defectors, of cheaters

in een populatie van klaplopers, overlopers, bedriegers

and look what happens.

en kijk wat er gebeurt.

A superorganism can basically take what it wants.

Een superorganisme kan nemen wat het wil.

It's so big and powerful and efficient

Het is zo groot en machtig en efficiënt

that it can take resources

dat het middelen kan nemen

from the greens, from the defectors, the cheaters.

van de groenen, van de overlopers, de bedriegers.

And pretty soon the whole population

Vrij snel bestaat de hele populatie

is actually composed of these new superorganisms.

uit deze nieuwe superorganismen.

What I've shown you here

Wat ik je heb laten zien,

is sometimes called a major transition

wordt soms een grote overgang genoemd

in evolutionary history.

in evolutionaire geschiedenis.

Darwin's laws don't change,

Darwins wetten veranderen niet,

but now there's a new kind of player on the field

maar er is nu een nieuw soort speler op het veld

and things begin to look very different.

en de dingen gaan er heel anders uitzien.

Now this transition was not a one-time freak of nature

Deze overgang was geen eenmalige gril van de natuur

that just happened with some bacteria.

die gebeurde met wat bacteriën.

It happened again

Het gebeurde nogmaals,

about 120 or a 140 million years ago

ongeveer 120 of 140 miljoen jaar geleden,

when some solitary wasps

toen enkele solitaire wespen

began creating little simple, primitive

primitieve, kleine nesten of korven

nests, or hives.

begonnen te bouwen.

Once several wasps were all together in the same hive,

Zodra meerdere wespen samen in een nest zaten,

they had no choice but to cooperate,

hadden ze geen andere keus dan samenwerking,

because pretty soon they were locked into competition

want vrij snel moesten ze concurreren

with other hives.

met andere nesten.

And the most cohesive hives won,

De best samenwerkende nesten wonnen

just as Darwin said.

zoals Darwin zei.

These early wasps

Deze vroege wespen

gave rise to the bees and the ants

werden de bijen en mieren

that have covered the world

die zich over de wereld verspreidden

and changed the biosphere.

en de biosfeer veranderden.

And it happened again,

En het gebeurde nogmaals,

even more spectacularly,

zelfs nog spectaculairder,

in the last half-million years

in de laatste half miljoen jaren

when our own ancestors

toen onze eigen voorvaderen

became cultural creatures,

culturele schepsels werden.

they came together around a hearth or a campfire,

Ze kwamen bijeen rond een haard of kampvuur,

they divided labor,

ze verdeelden het werk,

they began painting their bodies, they spoke their own dialects,

ze begonnen hun lichamen te beschilderen, spraken eigen dialecten,

and eventually they worshiped their own gods.

en uiteindelijk aanbaden ze hun eigen goden.

Once they were all in the same tribe,

Binnen dezelfde stam

they could keep the benefits of cooperation locked inside.

konden ze de voordelen van samenwerking delen.

And they unlocked the most powerful force

En ze ontsloten de machtigste kracht

ever known on this planet,

die de planeet gekend heeft,

which is human cooperation --

namelijk menselijke samenwerking --

a force for construction

een kracht van constructie

and destruction.

of van destructie.

Of course, human groups are nowhere near as cohesive

Uiteraard zijn menselijke groepen lang niet

as beehives.

zo samenhangend als bijenkorven.

Human groups may look like hives for brief moments,

Menselijke groepen lijken soms kortstondig op bijenkolonies

but they tend to then break apart.

maar dan raken ze weer verdeeld.

We're not locked into cooperation the way bees and ants are.

We hebben geen permanent samenwerkingsverband zoals bijen en mieren

In fact, often,

In feite lopen,

as we've seen happen in a lot of the Arab Spring revolts,

zoals we zagen tijdens veel van de Arabische Lente-opstanden,

often those divisions are along religious lines.

deze kloven langs religieuze grenzen.

Nonetheless, when people do come together

Niettemin, als mensen samenkomen

and put themselves all into the same movement,

en zich allemaal achter dezelfde beweging scharen,

they can move mountains.

kunnen ze bergen verzetten.

Look at the people in these photos I've been showing you.

Kijk naar de mensen in de foto's die ik je liet zien.

Do you think they're there

Denk je dat ze

pursuing their self-interest?

hun eigen belangen najagen?

Or are they pursuing communal interest,

Of jagen ze gemeenschappelijke belangen na,

which requires them to lose themselves

waardoor ze zichzelf moeten verliezen

and become simply a part of a whole?

en deel moeten worden van een geheel?

Okay, so that was my Talk

Oké, dat was mijn talk

delivered in the standard TED way.

gebracht op de standaard TED-manier.

And now I'm going to give the whole Talk over again

Nu ga ik de hele talk nog eens geven

in three minutes

in drie minuten,

in a more full-spectrum sort of way.

op een full-spectrum-manier.

(Music)

(Muziek)

(Video) Jonathan Haidt: We humans have many varieties

(Video) Jonathan Haidt: Wij mensen hebben vele soorten

of religious experience,

religieuze ervaringen,

as William James explained.

zoals William James uitlegde.

One of the most common is climbing the secret staircase

Een van de gebruikelijkste is het beklimmen van de geheime trap

and losing ourselves.

en het verliezen van onszelf.

The staircase takes us

De trap leidt ons

from the experience of life as profane or ordinary

van de ervaring van het leven als profaan of doorsnee

upwards to the experience of life as sacred,

omhoog naar de ervaring van het leven als heilig

or deeply interconnected.

of diep onderling verbonden.

We are Homo duplex,

We zijn Homo duplex,

as Durkheim explained.

zoals Durkheim uitlegde.

And we are Homo duplex

We zijn Homo duplex

because we evolved by multilevel selection,

omdat we evolueerden via selectie op meerdere niveaus,

as Darwin explained.

zoals Darwin uitlegde.

I can't be certain if the staircase is an adaptation

Ik kan niet met zekerheid zeggen of de trap

rather than a bug,

een aanpassing of een fout is,

but if it is an adaptation,

maar als het een aanpassing is,

then the implications are profound.

zijn de implicaties enorm.

If it is an adaptation,

Als dit een aanpassing is,

then we evolved to be religious.

evolueerden we om religieus te zijn.

I don't mean that we evolved

Ik bedoel niet dat we evolueerden

to join gigantic organized religions.

om gigantische georganiseerde religies te vormen.

Those things came along too recently.

Die dingen ontstonden geleidelijk.

I mean that we evolved

Ik bedoel dat we evolueerden

to see sacredness all around us

om heiligheid om ons heen te zien

and to join with others into teams

en teams te vormen met anderen

and circle around sacred objects,

en ons te bewegen rond heilige objecten,

people and ideas.

mensen en ideeën.

This is why politics is so tribal.

Daarom is politiek zo tribaal.

Politics is partly profane, it's partly about self-interest,

Politiek is deels profaan, gaat deels over eigenbelang,

but politics is also about sacredness.

maar politiek gaat ook over heiligheid.

It's about joining with others

Het gaat over samengaan met anderen

to pursue moral ideas.

om morele ideeën na te streven.

It's about the eternal struggle between good and evil,

Het gaat over de eeuwige strijd tussen goed en kwaad,

and we all believe we're on the good team.

en we geloven allemaal dat we bij het goede team zitten.

And most importantly,

Het belangrijkste:

if the staircase is real,

als de trap echt is,

it explains the persistent undercurrent

verklaart ze de voortdurende onderstroom

of dissatisfaction in modern life.

van ontevredenheid in het moderne leven.

Because human beings are, to some extent,

Want mensen zijn tot op zekere hoogte

hivish creatures like bees.

groepswezens zoals bijen.

We're bees. We busted out of the hive during the Enlightenment.

We zijn bijen. We braken uit onze korf tijden de Verlichting.

We broke down the old institutions

We haalden de oude instituten neer

and brought liberty to the oppressed.

en brachten vrijheid naar de verdrukten.

We unleashed Earth-changing creativity

We ontketenden wereldveranderende creativiteit

and generated vast wealth and comfort.

en genereerden enorme rijkdom en comfort.

Nowadays we fly around

Tegenwoordig vliegen we rond

like individual bees exulting in our freedom.

als individuele bijen die hun vrijheid vieren.

But sometimes we wonder:

Maar soms vragen we ons af:

Is this all there is?

is dit alles...?

What should I do with my life?

Wat moet ik doen met mijn leven?

What's missing?

Wat ontbreekt?

What's missing is that we are Homo duplex,

Wat ontbreekt, is dat wij Homo duplex zijn,

but modern, secular society was built

maar de moderne, seculiere maatschappij is gebouwd

to satisfy our lower, profane selves.

op bevrediging van onze lagere, profane zelven.

It's really comfortable down here on the lower level.

Het is hier heel comfortabel op het lagere niveau.

Come, have a seat in my home entertainment center.

Kom, neem plaats in mijn home entertainment center.

One great challenge of modern life

Een grote uitdaging in het moderne leven

is to find the staircase amid all the clutter

is om de trap te vinden tussen alle dingen,

and then to do something good and noble

en om dan iets goeds en nobels te doen

once you climb to the top.

als je naar boven klimt.

I see this desire in my students at the University of Virginia.

Ik zie deze behoefte bij mijn studenten op de Universiteit van Virginia.

They all want to find a cause or calling

Ze willen allemaal een doel of roeping

that they can throw themselves into.

waarachter ze zichzelf kunnen scharen.

They're all searching for their staircase.

Ze zoeken allemaal naar hun trap.

And that gives me hope

Dat geeft me hoop

because people are not purely selfish.

want mensen zijn niet puur egoïstisch.

Most people long to overcome pettiness

De meesten willen kleingeestigheid overwinnen

and become part of something larger.

en deel worden van iets groters.

And this explains the extraordinary resonance

Dit verklaart de buitengewone weerklank

of this simple metaphor

van deze simpele beeldspraak

conjured up nearly 400 years ago.

van 400 jaar geleden.

"No man is an island

"Geen mens is een eiland,

entire of itself.

in zichzelf besloten;

Every man is a piece of the continent,

Elk mens is een stukje continent,

a part of the main."

deel van het geheel."

JH: Thank you.

JH: Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)