Jonathan Haidt: Religion, evolution, and the ecstasy of self-transcendence

Translator: Sarinee Achavanuntakul Reviewer: Unnawut Leepaisalsuwanna

I have a question for you:

ผมมีคำถามหนึ่งครับ

Are you religious?

คุณนับถือศาสนาหรือเปล่า

Please raise your hand right now

ขอให้ยกมือตอนนี้เลยครับ

if you think of yourself as a religious person.

ถ้าคุณคิดว่าตัวเองนับถือศาสนา

Let's see, I'd say about three or four percent.

โอเค ผมว่ามีประมาณสามหรือสี่เปอร์เซ็นต์

I had no idea there were so many believers at a TED Conference.

ผมไม่รู้เลยนะว่ามีงาน TED มีผู้ศรัทธาศาสนาเยอะขนาดนี้

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Okay, here's another question:

โอเค ทีนี้อีกคำถามหนึ่งครับ

Do you think of yourself as spiritual

คุณคิดว่าตัวเองสนใจจิตวิญญาณ

in any way, shape or form? Raise your hand.

ไม่ว่าจะโดยรูปแบบหรือวิธีอะไรก็ตาม ยกมือหน่อยครับ

Okay, that's the majority.

โอเค นั่นคือเสียงข้างมาก

My Talk today

วันนี้ผมจะพูดถึง

is about the main reason, or one of the main reasons,

เหตุผลหลัก หรือหนึ่งในเหตุผลหลัก

why most people consider themselves

ที่คนเราส่วนใหญ่คิดว่าตัวเอง

to be spiritual in some way, shape or form.

สนใจเรื่องจิตวิญญาณ ไม่ว่าจะอยู่ในรูปไหน

My Talk today is about self-transcendence.

วันนี้ผมจะพูดถึงการข้ามพ้นตัวตน

It's just a basic fact about being human

มันแค่เป็นข้อเท็จจริงพื้นฐานของการเป็นมนุษย์

that sometimes the self seems to just melt away.

ที่ว่าบางทีตัวเราดูจะมลายหายไป

And when that happens,

และเมื่อเกิดเหตุการณ์นี้ขึ้น

the feeling is ecstatic

เราก็รู้สึกถึงความปีติ

and we reach for metaphors of up and down

และเราก็ควานหาอุปมาอุปไมยทั่วทุกทิศ

to explain these feelings.

เพื่ออธิบายความรู้สึกนี้

We talk about being uplifted

เราพูดว่า ใจเราสูงขึ้น

or elevated.

หรือลิงโลดใจ

Now it's really hard to think about anything abstract like this

ทีนี้ ยากมากๆ ครับที่จะคิดเรื่องนามธรรมแบบนี้

without a good concrete metaphor.

โดยไม่ใช้อุปมาที่ชัดเจนเป็นรูปธรรม

So here's the metaphor I'm offering today.

ดังนั้นวันนี้ผมจะใช้อุปมาเรื่องหนึ่ง

Think about the mind as being like a house with many rooms,

ลองคิดถึงจิตใจของเรา ว่าเปรียบเสมือนบ้านที่มีหลายห้อง

most of which we're very familiar with.

เราไม่คุ้นเคยเลยกับห้องส่วนใหญ่ในบ้าน

But sometimes it's as though a doorway appears

แต่บางทีมันก็เหมือนกับว่า อยู่ดีๆ ประตูก็โผล่ขึ้นมา

from out of nowhere

จากที่ไหนก็ไม่รู้

and it opens onto a staircase.

มันเปิดไปสู่บันได

We climb the staircase

เราปีนบันไดขึ้นไป

and experience a state of altered consciousness.

แล้วก็เข้าสู่ภวังค์ที่ต่างจากการรู้ตัวปกติ

In 1902,

ในปี 1902

the great American psychologist William James

วิลเลียม เจมส์ นักจิตวิทยาชาวอเมริกันผู้ยิ่งใหญ่

wrote about the many varieties of religious experience.

เขียนถึงประสบการณ์ทางศาสนา ว่ามีมากมายหลายรูปแบบ

He collected all kinds of case studies.

เขาสะสมกรณีศึกษาทุกประเภท

He quoted the words of all kinds of people

อ้างอิงปากคำของคนหลายแบบ

who'd had a variety of these experiences.

ที่มีประสบการณ์แตกต่างกัน

One of the most exciting to me

คนคนหนึ่งที่ทำให้ผมรู้สึกตื่นเต้นที่สุด

is this young man, Stephen Bradley,

คือชายหนุ่มคนนี้ เขาชื่อ สตีเฟน แบรดลีย์

had an encounter, he thought, with Jesus in 1820.

ซึ่งคิดว่าเขาได้พบเจอพระเยซูในปี 1820

And here's what Bradley said about it.

แบรดลีย์เล่าถึงประสบการณ์ว่าอย่างนี้ครับ

(Music)

(เสียงดนตรี)

(Video) Stephen Bradley: I thought I saw the savior in human shape

(คลิปวีดีโอ) สตีเฟน แบรดลีย์: ผมคิดว่ามองเห็นพระเยซู

for about one second in the room,

ปรากฏกายประมาณหนึ่งวินาทีในห้อง

with arms extended,

ท่านยื่นแขนสองข้าง

appearing to say to me, "Come."

ดูเหมือนจะบอกผมว่า "มาสิ"

The next day I rejoiced with trembling.

วันต่อมาผมปลื้มปีติจนตัวสั่น

My happiness was so great that I said I wanted to die.

ปรีดาปราโมทย์เสียจนเอ่ยว่าผมอยากตาย

This world had no place in my affections.

โลกนี้ไม่มีที่ทางอีกแล้วในเสน่หาของผม

Previous to this time,

ก่อนหน้านี้

I was very selfish and self-righteous.

ผมเป็นคนเห็นแก่ตัวและเต็มไปด้วยทิฐิมานะ

But now I desired the welfare of all mankind

แต่ตอนนี้ผมอยากให้มนุษยชาติมีสวัสดิภาพ

and could, with a feeling heart,

และรู้สึกถึงก้นบึ้งของจิตใจว่า

forgive my worst enemies.

ให้อภัยศัตรูตัวร้ายที่สุดของผมได้

JH: So note

โจนาธาน ไฮด์ท์: ดังนั้นสังเกตนะครับว่า

how Bradley's petty, moralistic self

ตัวตนที่คิดเล็กคิดน้อย ยึดมั่นในศีลธรรมของแบรดลีย์

just dies on the way up the staircase.

ตายจากไประหว่างปีนบันไดทางจิตวิญญาณ

And on this higher level

และในระดับที่สูงกว่านี้

he becomes loving and forgiving.

เขากลายเป็นคนเปี่ยมความรักและให้อภัย

The world's many religions have found so many ways

ศาสนาต่างๆ ในโลกนี้ได้ค้นพบวิธีมากมาย

to help people climb the staircase.

ที่จะช่วยให้ผู้คนปีนบันได

Some shut down the self using meditation.

บางคนระงับอัตตาด้วยการนั่งสมาธิ

Others use psychedelic drugs.

บางคนใช้ยาหลอนประสาท

This is from a 16th century Aztec scroll

ภาพนี้มาจากม้วนหนังแอซเทค สมัยศตวรรษที่ 16

showing a man about to eat a psilocybin mushroom

แสดงภาพชายผู้หนึ่งกำลังจะกินเห็ดขี้ควาย

and at the same moment get yanked up the staircase by a god.

ขณะเดียวกันเขาถูกพระเจ้ากระชากขึ้นบันได

Others use dancing, spinning and circling

คนอื่นใช้วิธีเต้นระบำ หมุนตัวและเดินจงกรม

to promote self-transcendence.

เพื่อหนุนเสริมการก้าวข้ามตัวตน

But you don't need a religion to get you through the staircase.

แต่คุณไม่ต้องอาศัยศาสนาก็ปีนบันไดได้

Lots of people find self-transcendence in nature.

หลายคนค้นพบการก้าวข้ามตัวตนในธรรมชาติ

Others overcome their self at raves.

คนอื่นก้าวข้ามตัวตนในงานปาร์ตี้สุดเหวี่ยง

But here's the weirdest place of all:

แต่ที่ที่ประหลาดที่สุดคือที่นี่ครับ --

war.

สงคราม

So many books about war say the same thing,

หนังสือสงครามหลายเล่มพูดเรื่องเดียวกันเลย

that nothing brings people together

บอกว่าไม่มีอะไรที่ทำให้คนมาร่วมแรงร่วมใจกัน

like war.

ได้ทัดเทียมสงคราม

And that bringing them together opens up the possibility

และการนำพวกเขามารวมกันก็เปิดโอกาส

of extraordinary self-transcendent experiences.

ให้คนมีประสบการณ์ก้าวข้ามตัวตนชนิดวิเศษ

I'm going to play for you an excerpt

ผมจะเปิดให้คุณฟังเนื้อหาบางส่วน

from this book by Glenn Gray.

จากหนังสือเล่มหนึ่งโดย เกล็น เกรย์

Gray was a soldier in the American army in World War II.

เกรย์เป็นทหารในกองทัพอเมริกัน ช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง

And after the war he interviewed a lot of other soldiers

หลังสงครามสิ้นสุดลง เขาไปสัมภาษณ์ทหารอื่นจำนวนมาก

and wrote about the experience of men in battle.

เขียนถึงประสบการณ์ของคนที่ผ่านสนามรบ

Here's a key passage

ย่อหน้าหลักว่าอย่างนี้ครับ

where he basically describes the staircase.

เขาอธิบายบันไดไว้อย่างนี้

(Video) Glenn Gray: Many veterans will admit

(คลิปวีดีโอ) เกล็น เกรย์: ทหารผ่านศึกหลายคนจะยอมรับ

that the experience of communal effort in battle

ว่าประสบการณ์การออกแรงร่วมกันในสนามรบ

has been the high point of their lives.

คือจุดสุดยอดในชีวิตของพวกเขา

"I" passes insensibly into a "we,"

"ผม" แปรเปลี่ยนเป็น "เรา" โดยไม่รู้สึกตัว

"my" becomes "our"

"ของผม" กลายเป็น "ของเรา"

and individual faith

และศรัทธาของปัจเจก

loses its central importance.

ก็สูญเสียความสำคัญหลักไป

I believe that it is nothing less

ผมเชื่อว่านี่ไม่ใช่อะไรด้อยไปกว่า

than the assurance of immortality

คำมั่นสัญญาแห่งความเป็นนิรันดร์

that makes self-sacrifice at these moments

ซึ่งทำให้การเสียสละตัวตนในเวลาแบบนี้

so relatively easy.

ง่ายดายเหลือเกิน

I may fall, but I do not die,

ผมอาจล้มลง แต่ผมไม่ตาย

for that which is real in me goes forward

เพราะสิ่งที่เป็นจริงในตัวผมแล่นต่อไปข้างหน้า

and lives on in the comrades

ดำรงอยู่ต่อไปในสหาย

for whom I gave up my life.

ที่ผมอุทิศชีวิตให้

JH: So what all of these cases have in common

โจนาธาน ไฮด์ท์: ฉะนั้นจุดร่วมของกรณีเหล่านี้

is that the self seems to thin out, or melt away,

คือดูเหมือนอัตตาจะเบาบางลง หรือมลายหายไป

and it feels good, it feels really good,

และมันก็ทำให้เรารู้สึกดี รู้สึกดีมากจริงๆ

in a way totally unlike anything we feel in our normal lives.

ในทางที่แตกต่างจากความรู้สึกอื่นๆ ในชีวิตปกติของเราอย่างสิ้นเชิง

It feels somehow uplifting.

รู้สึกตัวเบาเหมือนลอยสู่ฟ้า

This idea that we move up was central in the writing

ความคิดที่ว่าเราเคลื่อนตัวสูงขึ้นนั้น เป็นหัวใจในข้อเขียน

of the great French sociologist Emile Durkheim.

ของ เอมิล เดิร์กไฮม์ นักสังคมวิทยาผู้ยิ่งใหญ่

Durkheim even called us Homo duplex,

เดิร์กไฮม์เรียกเราว่า "โฮโม ดูเพล็กซ์" ด้วยซ้ำ

or two-level man.

แปลว่ามนุษย์สองระดับ

The lower level he called the level of the profane.

เขาเรียกระดับล่างว่า ระดับโลกียะ (profane)

Now profane is the opposite of sacred.

โลกียะคือขั้วตรงข้ามของศักดิ์สิทธิ์ (sacred)

It just means ordinary or common.

แปลว่าปกติหรือธรรมดา

And in our ordinary lives we exist as individuals.

และในชีวิตธรรมดาของเรา เราก็ดำรงอยู่ในฐานะปัจเจก

We want to satisfy our individual desires.

เราอยากตอบสนองต่อความต้องการส่วนตัว

We pursue our individual goals.

พยายามบรรลุเป้าหมายส่วนตัว

But sometimes something happens

แต่บางครั้งก็เกิดเหตุไม่ปกติ

that triggers a phase change.

ที่จุดชนวนให้เราเปลี่ยนแปลง

Individuals unite

ปัจเจกชนมารวมตัวกัน

into a team, a movement or a nation,

เป็นทีม ขบวนการ หรือชาติ

which is far more than the sum of its parts.

ซึ่งเป็นมากกว่าผลรวมขององค์ประกอบมาก

Durkheim called this level the level of the sacred

เดิร์กไฮม์เรียกระดับนี้ว่า ระดับศักดิ์สิทธิ์

because he believed that the function of religion

เพราะเขาเชื่อว่าฟังก์ชั่นของศาสนา

was to unite people into a group,

คือการทำให้คนมารวมตัวกันเป็นกลุ่ม

into a moral community.

เป็นชุมชนศีลธรรม

Durkheim believed that anything that unites us

เดิร์กไฮม์เชื่อว่าอะไรก็ตามที่ทำให้เราสามัคคีกัน

takes on an air of sacredness.

ล้วนมีกลิ่นอายของความศักดิ์สิทธิ์

And once people circle around

และเมื่อผู้คนมาล้อมวง

some sacred object or value,

รอบวัตถุหรือคุณค่าศักดิ์สิทธิ์

they'll then work as a team and fight to defend it.

พวกเขาจะทำงานเป็นทีม และต่อสู้เพื่อปกป้องมัน

Durkheim wrote

เดิร์กไฮม์เขียนถึง

about a set of intense collective emotions

อารมณ์ร่วมชุดหนึ่งที่เข้มข้นมาก

that accomplish this miracle of E pluribus unum,

ซึ่งก่อให้เกิดปาฏิหาริย์แห่ง "จากหลากหลายกลายเป็นหนึ่ง"

of making a group out of individuals.

ทำให้ปัจเจกมารวมกันเป็นกลุ่มก้อน

Think of the collective joy in Britain

ลองนึกถึงอารมณ์เบิกบานรวมหมู่ ในสหราชอาณาจักร

on the day World War II ended.

ในวันที่สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง

Think of the collective anger in Tahrir Square,

นึกถึงความโกรธแค้นร่วมในจัตุรัสตาฮีร์

which brought down a dictator.

ที่โค่นเผด็จการลงได้

And think of the collective grief

และนึกถึงความโศกเศร้ารวมหมู่

in the United States

ในสหรัฐอเมริกา

that we all felt, that brought us all together,

ที่เราทุกคนรู้สึก และทำให้เราทุกคนสามัคคีกัน

after 9/11.

หลัง 9/11

So let me summarize where we are.

ทีนี้ ผมจะสรุปว่าเราอยู่ตรงไหน

I'm saying that the capacity for self-transcendence

ผมกำลังบอกว่า ศักยภาพที่จะข้ามพ้นตัวตนนี้

is just a basic part of being human.

เป็นเพียงลักษณะพื้นฐานของการเป็นมนุษย์

I'm offering the metaphor

ผมอยากยกอุปมาเรื่อง

of a staircase in the mind.

บันไดวนในจิตของเรา

I'm saying we are Homo duplex

ผมกำลังบอกว่า เราคือ โฮโม ดูเพล็กซ์

and this staircase takes us up from the profane level

และบันไดวนอันนี้ก็พาเราขึ้นจากระดับโลกียะ

to the level of the sacred.

ไปสู่ระดับศักดิ์สิทธิ์

When we climb that staircase,

เมื่อเราปีนบันไดอันนี้

self-interest fades away,

ความเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนก็มลายหายไป

we become just much less self-interested,

เราเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตนน้อยลงมาก

and we feel as though we are better, nobler

และรู้สึกเสมือนว่าเราดีกว่าเก่า มีคุณธรรมกว่าเก่า

and somehow uplifted.

ใจสูงกว่าเดิม

So here's the million-dollar question

ฉะนั้น คำถามมูลค่าล้านเหรียญ

for social scientists like me:

สำหรับนักวิทยาศาสตร์สังคมอย่างผมคือ

Is the staircase

บันไดวนที่ว่านี้

a feature of our evolutionary design?

เป็นส่วนหนึ่งในวิวัฒนาการของมนุษย์หรือไม่?

Is it a product of natural selection,

มันเป็นผลผลิตของกระบวนการคัดเลือกโดยธรรมชาติ

like our hands?

เหมือนกับที่มือของเราวิวัฒน์มา

Or is it a bug, a mistake in the system --

หรือว่ามันเป็นบั๊ก เป็นข้อผิดพลาดในระบบ --

this religious stuff is just something

เรื่องศาสนาทั้งหมดนี่เป็นแค่อะไรสักอย่าง

that happens when the wires cross in the brain --

ที่เกิดเมื่อเส้นประสาทสมองบังเอิญแล่นทับกัน --

Jill has a stroke and she has this religious experience,

เส้นเลือดในสมองของจิลอุตตันกะทันหัน แล้วเธอก็มีประสบการณ์ทางศาสนา

it's just a mistake?

มันเป็นแค่ข้อผิดพลาดหรือเปล่า?

Well many scientists who study religion take this view.

นักวิทยาศาสตร์หลายคนที่ศึกษาศาสนาเชื่อเช่นนั้น

The New Atheists, for example,

ยกตัวอย่างเช่น ลัทธิใหม่ของผู้ไม่เชื่อว่าพระเจ้ามีจริง (New Atheists)

argue that religion is a set of memes,

เถียงว่าศาสนาคือชุดอนุสรณ์ (มีม, meme)

sort of parasitic memes,

เป็นมีมแบบพยาธิ

that get inside our minds

ที่คืบคลานบุกรุกเข้าไปในจิตของเรา

and make us do all kinds of crazy religious stuff,

ทำให้เราทำอะไรเพี้ยนๆ ทางศาสนาทุกรูปแบบ

self-destructive stuff, like suicide bombing.

เรื่องที่ทำลายล้างตัวเอง อย่างเช่นระเบิดพลีชีพ

And after all,

เพราะจะว่าไป

how could it ever be good for us

มันจะดีต่อเราได้อย่างไร

to lose ourselves?

ไอ้การสูญเสียตัวตนนี่?

How could it ever be adaptive

มันจะเป็นการปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมได้อย่างไร

for any organism

ถ้าให้สิ่งมีชีวิตใดก็ตาม

to overcome self-interest?

ข้ามพ้นประโยชน์ส่วนตัว?

Well let me show you.

โอเค ผมจะแสดงให้ดูครับ

In "The Descent of Man,"

ในหนังสือเรื่อง "การลงมาของมนุษย์"

Charles Darwin wrote a great deal

ชาร์ลส์ ดาร์วิน เขียนไว้มากมาย

about the evolution of morality --

ถึงวิวัฒนาการของศีลธรรม --

where did it come from, why do we have it.

มันมาจากไหน ทำไมเราถึงมี

Darwin noted that many of our virtues

ดาร์วินตั้งข้อสังเกตว่า คุณธรรมของเราหลายข้อ

are of very little use to ourselves,

มีประโยชน์น้อยมากต่อตัวเราเอง

but they're of great use to our groups.

แต่มีประโยชน์มหาศาลต่อกลุ่มของเรา

He wrote about the scenario

เขาเขียนถึงกรณีที่

in which two tribes of early humans

มนุษย์ดึกดำบรรพ์สองเผ่า

would have come in contact and competition.

มาพบปะและแข่งขันกัน

He said, "If the one tribe included

ดาร์วินบอกว่า "ถ้าหากเผ่าหนึ่งมี

a great number of courageous, sympathetic

สมาชิกจำนวนมากที่กล้าหาญ เห็นอกเห็นใจผู้อื่น

and faithful members

และซื่อสัตย์ต่อเผ่า

who are always ready to aid and defend each other,

คนที่พร้อมช่วยเหลือและปกป้องสมาชิกอื่นตลอดเวลา

this tribe would succeed better

เผ่านี้จะประสบความสำเร็จมากกว่า

and conquer the other."

และพิชิตอีกเผ่าได้"

He went on to say that "Selfish and contentious people

เขาเขียนต่อไปว่า "คนที่เห็นแก่ตัวและชอบทะเลาะวิวาท

will not cohere,

จะไม่มารวมตัวกัน

and without coherence

และถ้าปราศจากการรวมตัวกัน

nothing can be effected."

ก็จะทำอะไรๆ ไม่ได้ผล"

In other words,

พูดอีกอย่างคือ

Charles Darwin believed

ชาร์ลส์ ดาร์วิน เชื่อใน

in group selection.

การคัดเลือกแบบกลุ่ม

Now this idea has been very controversial for the last 40 years,

ความคิดนี้ถูกโต้เถียงกันอย่างร้อนแรงตลอด 40 ปีที่ผ่านมา

but it's about to make a major comeback this year,

แต่ปีนี้มันจะกลับมาใหม่อย่างยิ่งใหญ่

especially after E.O. Wilson's book comes out in April,

โดยเฉพาะหลังจากที่หนังสือใหม่ของ อี.โอ. วิลสัน ออกเดือนเมษายนนี้

making a very strong case

นำเสนอด้วยหลักฐานแน่นหนาว่า

that we, and several other species,

เรา และสัตว์พันธุ์อื่นอีกบางชนิด

are products of group selection.

เป็นผลผลิตของการคัดเลือกแบบกลุ่ม

But really the way to think about this

แต่ที่จริงเราควรคิดถึงเรื่องนี้

is as multilevel selection.

ว่าเป็นการคัดเลือกหลายระดับมากกว่า

So look at it this way:

ลองมองอย่างนี้ครับว่า

You've got competition going on within groups and across groups.

ภายในกลุ่มมีการแข่งขัน ระหว่างกลุ่มก็แข่งขัน

So here's a group of guys on a college crew team.

นี่คือผู้ชายกลุ่มหนึ่ง ในทีมแข่งพายเรือของมหาวิทยาลัย

Within this team

ภายในทีมนี้

there's competition.

มีการแข่งขัน

There are guys competing with each other.

ผู้ชายบางคนแข่งกันเอง

The slowest rowers, the weakest rowers, are going to get cut from the team.

ฝีพายที่ช้าที่สุด อ่อนแอที่สุด จะถูกให้ออกจากทีม

And only a few of these guys are going to go on in the sport.

และมีฝีพายไม่กี่คนที่จะเล่นกีฬานี้ต่อไป

Maybe one of them will make it to the Olympics.

บางทีหนึ่งในนั้นอาจไปแข่งโอลิมปิกก็ได้

So within the team,

ฉะนั้นภายในทีม

their interests are actually pitted against each other.

ผลประโยชน์ของแต่ละคนขัดแย้งกัน

And sometimes it would be advantageous

และบางทีอาจมีประโยชน์ก็ได้

for one of these guys

ที่สมาชิกคนหนึ่ง

to try to sabotage the other guys.

จะพยายามแกล้งคนอื่น

Maybe he'll badmouth his chief rival

บางทีเขาอาจใส่ร้ายคู่แข่งคนสำคัญ

to the coach.

ไปเป่าหูโค้ช

But while that competition is going on

แต่ในขณะที่การแข่งขันดำเนินไป

within the boat,

ภายในเรือลำเดียวกัน

this competition is going on across boats.

การแข่งขันนี้ก็เกิดขึ้นระหว่างเรือเช่นกัน

And once you put these guys in a boat competing with another boat,

เมื่อคุณเอาฝีพายในเรือลำหนึ่งไปแข่งกับอีกลำหนึ่ง

now they've got no choice but to cooperate

ทีนี้พวกเขาก็ไม่มีทางเลือก นอกจากร่วมมือกัน

because they're all in the same boat.

เพราะพวกเขาอยู่ในเรือลำเดียวกัน

They can only win

พวกเขาจะคว้าชัยชนะได้

if they all pull together as a team.

ก็ต่อเมื่อร่วมแรงร่วมใจกันเป็นทีม

I mean, these things sound trite,

ทั้งหมดนี้อาจฟังดูซ้ำซากจำเจ

but they are deep evolutionary truths.

แต่มันก็เป็นสัจธรรมของวิวัฒนาการที่ลึกซึ้ง

The main argument against group selection

ข้อโต้แย้งหลักต่อทฤษฎีการคัดเลือกแบบกลุ่ม

has always been

ที่ผ่านมาคือ

that, well sure, it would be nice to have a group of cooperators,

การอ้างว่า แน่ละ มีประโยชน์ที่คนบางคนร่วมมือกัน

but as soon as you have a group of cooperators,

แต่ทันทีที่เกิดกลุ่มคนที่ร่วมมือกัน

they're just going to get taken over by free-riders,

พวกเขาก็จะถูกครอบงำด้วยพวกตีตั๋วฟรี

individuals that are going to exploit the hard work of the others.

คนที่ฉวยโอกาสจากงานหนักของคนอื่น

Let me illustrate this for you.

ผมจะสาธิตให้ดูนะครับ

Suppose we've got a group of little organisms --

สมมุติว่าเรามีสิ่งมีชีวิตจิ๋วกลุ่มหนึ่ง

they can be bacteria, they can be hamsters; it doesn't matter what --

มันอาจเป็นแบคทีเรีย หนูถีบจักร ไม่สำคัญว่าเป็นอะไร --

and let's suppose that this little group here, they evolved to be cooperative.

สมมุติต่อไปว่ากลุ่มเล็กๆ นี้วิวัฒนาการมาร่วมมือกัน

Well that's great. They graze, they defend each other,

สุดยอดเลย พวกเขาหากิน ปกป้องซึ่งกันและกัน

they work together, they generate wealth.

ทำงานร่วมกัน สร้างความมั่งคั่ง

And as you'll see in this simulation,

คุณจะเห็นว่าในแบบจำลองนี้

as they interact they gain points, as it were, they grow,

ยิ่งพวกเขามีปฏิสัมพันธ์ก็ยิ่งสะสมแต้ม ยิ่งขยายใหญ่

and when they've doubled in size, you'll see them split,

และเมื่อขยายได้ถึงสองเท่า คุณจะเห็นว่าพวกเขาแบ่งตัวออก

and that's how they reproduce and the population grows.

นี่คือจุดที่เริ่มผสมพันธุ์ ประชากรก็เพิ่มขึ้น

But suppose then that one of them mutates.

แต่ทีนี้สมมุติว่าหนึ่งในนั้นกลายพันธุ์

There's a mutation in the gene

ยีนเกิดกลายพันธุ์ขึ้นมา

and one of them mutates to follow a selfish strategy.

ทำให้ตัวหนึ่งเปลี่ยนไปใช้กลยุทธ์เห็นแก่ตัว

It takes advantage of the others.

ฉวยโอกาสจากตัวอื่น

And so when a green interacts with a blue,

ทีนี้เมื่อสีเขียวมาปฏิสังสรรค์กับสีฟ้า

you'll see the green gets larger and the blue gets smaller.

คุณจะเห็นว่าตัวสีเขียวขยายใหญ่ สีฟ้าหดเล็กลง

So here's how things play out.

ทีนี้นี่่คือสิ่งที่เกิดขึ้น

We start with just one green,

เราเริ่มจากสีเขียวตัวเดียว

and as it interacts

และขณะที่มันมีปฏิสัมพันธ์

it gains wealth or points or food.

มันก็จะได้ความมั่งคั่งหรือแต้มหรืออาหาร

And in short order, the cooperators are done for.

ไม่นานพวกที่สามัคคีกันก็ถูกกวาดล้างจนหมด

The free-riders have taken over.

พวกตีตั๋วฟรีเป็นใหญ่แทน

If a group cannot solve the free-rider problem

ถ้าหากกลุ่มแก้ปัญหาพวกตีตั๋วฟรีไม่ได้

then it cannot reap the benefits of cooperation

กลุ่มก็ไม่อาจได้ประโยชน์จากการร่วมมือกันได้

and group selection cannot get started.

และกระบวนการคัดเลือกแบบกลุ่มก็เริ่มต้นไม่ได้

But there are solutions to the free-rider problem.

แต่ปัญหาพวกตีตั๋วฟรีมีวิธีแก้ครับ

It's not that hard a problem.

มันไม่ได้เป็นปัญหาที่ยากเย็นขนาดนั้น

In fact, nature has solved it many, many times.

ที่จริงธรรมชาติก็แก้ได้มาหลายครั้งหลายหนแล้ว

And nature's favorite solution

วิธีแก้ที่ธรรมชาติชอบใช้ที่สุด

is to put everyone in the same boat.

คือจับทุกคนใส่เรือลำเดียวกัน

For example,

ยกตัวอย่างเช่น

why is it that the mitochondria in every cell

ทำไมไมโตคอนเดรียในเซลล์ทุกเซลล์

has its own DNA,

ถึงได้มีรหัสพันธุกรรมของตัวเอง

totally separate from the DNA in the nucleus?

แยกต่างหากจากรหัสพันธุกรรมในนิวเคลียส?

It's because they used to be

คำตอบคือมันเคยเป็น

separate free-living bacteria

แบคทีเรียที่อยู่อย่างเป็นเอกเทศ

and they came together

มันมารวมตัวกัน

and became a superorganism.

กลายเป็นสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่

Somehow or other -- maybe one swallowed another; we'll never know exactly why --

ด้วยวิธีอะไรสักอย่าง อาจจะกินกันและกัน เราไม่มีวันรู้สาเหตุที่แท้จริง

but once they got a membrane around them,

แต่เมื่อพวกมันมีเยื่อหุ้มเซลล์รอบตัว

they were all in the same membrane,

พวกมันอยู่ใต้เยื่อหุ้มเซลล์แผ่นเดียวกัน

now all the wealth-created division of labor,

ก็แปลว่าความมั่งคั่งที่เกิดจากการแบ่งงานกันทำ

all the greatness created by cooperation,

ความยิ่งใหญ่ทั้งหมดที่สร้างจากการร่วมมือกัน

stays locked inside the membrane

ทั้งหมดนั้นถูกล็อคไว้ภายในเยื่อนี้

and we've got a superorganism.

ทำให้เกิดสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่ที่เก่งกว่าเดิม

And now let's rerun the simulation

ทีนี้ลองเดินแบบจำลองใหม่

putting one of these superorganisms

เอาเจ้าสิ่งมีชีวิตชนิดใหม่นี้

into a population of free-riders, of defectors, of cheaters

ลงไปในประชากรที่มีแต่พวกตีตั๋วฟรี หรือทรยศ หรือคดโกง

and look what happens.

แล้วดูนะครับว่าเกิดอะไรขึ้น

A superorganism can basically take what it wants.

สิ่งมีชีวิตสุดเจ๋งนี้จะเอาอะไรก็ได้เลย

It's so big and powerful and efficient

เพราะมันใหญ่และทรงพลังและมีประสิทธิภาพ

that it can take resources

แย่งเอาทรัพยากร

from the greens, from the defectors, the cheaters.

ไปจากตัวสีเขียว พวกทรยศคดโกง

And pretty soon the whole population

ไม่นานประชากรทั้งหมด

is actually composed of these new superorganisms.

ก็จะมีแต่สิ่งมีชีวิตชนิดใหม่นี้

What I've shown you here

สิ่งที่ผมแสดงให้ดูไปนั้น

is sometimes called a major transition

บางครั้งถูกเรียกว่า การเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญ

in evolutionary history.

ในประวัติศาสตร์วิวัฒนาการ

Darwin's laws don't change,

กฏของดาร์วินไม่เปลี่ยนแปลง

but now there's a new kind of player on the field

แต่ตอนนี้มีผู้เล่นแบบใหม่ลงสนาม

and things begin to look very different.

และสถานการณ์ก็แตกต่างไปจากเดิมมาก

Now this transition was not a one-time freak of nature

ทีนี้ การเปลี่ยนผ่านนี้ไม่ใช่เหตุบังเอิญครั้งเดียวในธรรมชาติ

that just happened with some bacteria.

ที่บังเอิญเกิดกับแบคทีเรียบางตัว

It happened again

มันเกิดขึ้นอีกครั้ง

about 120 or a 140 million years ago

ประมาณ 120 หรือ 140 ล้านปีที่แล้ว

when some solitary wasps

เมื่อตัวต่อรักสันโดษบางตัว

began creating little simple, primitive

เริ่มสร้างรังที่เรียบง่าย

nests, or hives.

และพื้นฐานมาก

Once several wasps were all together in the same hive,

เมื่อตัวต่อหลายตัวมาอยู่ในรังเดียวกัน

they had no choice but to cooperate,

มันก็ไม่มีทางเลือกอื่น นอกจากจะร่วมมือกัน

because pretty soon they were locked into competition

เพราะไม่นานมันก็ถูกสถานการณ์บังคับให้แข่งขัน

with other hives.

กับรังอื่นๆ

And the most cohesive hives won,

รังที่สามัคคีกันที่สุดคือผู้ชนะ

just as Darwin said.

ตรงตามที่ดาร์วินพูด

These early wasps

ตัวต่อโบราณเหล่านี้

gave rise to the bees and the ants

เป็นบรรพบุรุษของผึ้งและมด

that have covered the world

ที่ต่อมาขยายพันธุ์ไปทั่วโลก

and changed the biosphere.

และเปลี่ยนแปลงชีวมณฑลของโลก

And it happened again,

มันเกิดขึ้นอีกครั้ง

even more spectacularly,

อย่างน่าทึ่งกว่านี้อีก

in the last half-million years

ในช่วงห้าแสนปีที่ผ่านมา

when our own ancestors

เมื่อบรรพบุรุษของเราเอง

became cultural creatures,

กลายเป็นสัตว์วัฒนธรรม

they came together around a hearth or a campfire,

มารวมตัวกันรอบเตาผิงหรือกองไฟ

they divided labor,

พวกเขาแบ่งงานกันทำ

they began painting their bodies, they spoke their own dialects,

เริ่มระบายสีร่างกาย พูดภาษาถิ่นของตัวเอง

and eventually they worshiped their own gods.

สุดท้ายก็บูชาพระเจ้าของตัวเอง

Once they were all in the same tribe,

เมื่อพวกเขามาอยู่ในเผ่าเดียวกัน

they could keep the benefits of cooperation locked inside.

ก็สามารถปิดล็อกประโยชน์จากการร่วมมือกันไว้ภายใน

And they unlocked the most powerful force

และเปิดล็อกพลังที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

ever known on this planet,

ที่ดาวเคราะห์ดวงนี้ได้รับรู้

which is human cooperation --

นั่นคือ พลังความร่วมมือกันของมนุษย์ --

a force for construction

พลังแห่งการสรรค์สร้าง

and destruction.

และทำลายล้าง

Of course, human groups are nowhere near as cohesive

แน่นอนครับ กลุ่มของมนุษย์สามัคคีกันเหนียวแน่น

as beehives.

น้อยกว่ารังผึ้งคนละโยชน์

Human groups may look like hives for brief moments,

กลุ่มของมนุษย์อาจดูเหมือนรังผึ้งชั่วคราว

but they tend to then break apart.

แต่มักจะแตกสลายซ่านเซ็น

We're not locked into cooperation the way bees and ants are.

พวกเราไม่ถูกบีบบังคับให้ร่วมมือกันเหมือนกับผึ้งและมด

In fact, often,

ที่จริง บ่อยครั้ง

as we've seen happen in a lot of the Arab Spring revolts,

ดังที่เราได้เห็นในการปฏิวัติโลกอาหรับเมื่อไม่นานมานี้

often those divisions are along religious lines.

ว่าความแตกแยกมักจะแล่นตามเส้นศาสนา

Nonetheless, when people do come together

อย่างไรก็ตาม เมื่อใดที่คนมารวมตัวกันได้

and put themselves all into the same movement,

มารวมพลังเคลื่อนไหวในขบวนการเดียวกัน

they can move mountains.

พวกเขาก็เขยื้อนภูเขาได้

Look at the people in these photos I've been showing you.

ลองดูคนในรูปที่ผมกำลังฉายให้ดูสิครับ

Do you think they're there

คุณคิดว่าพวกเขาไปที่นั่น

pursuing their self-interest?

เพื่อบรรลุประโยชน์ส่วนตัวหรือเปล่า?

Or are they pursuing communal interest,

หรือว่าอยากบรรลุประโยชน์ส่วนรวม

which requires them to lose themselves

ซึ่งเรียกร้องให้พวกเขาสูญเสียตัวตน

and become simply a part of a whole?

กลายเป็นแค่ส่วนหนึ่งขององค์รวม?

Okay, so that was my Talk

โอเค ที่ผ่านไปนั้นคือบทบรรยายของผม

delivered in the standard TED way.

นำเสนอแบบมาตรฐาน TED

And now I'm going to give the whole Talk over again

ทีนี้ ผมจะบรรยายทั้งหมดนั้นอีกรอบ

in three minutes

ในสามนาที

in a more full-spectrum sort of way.

ด้วยวิถีทางที่ครอบคลุมสมบูรณ์กว่า

(Music)

(เสียงดนตรี)

(Video) Jonathan Haidt: We humans have many varieties

(คลิปวีดีโอ) โจนาธาน ไฮด์ท์: มนุษย์เรามีประสบการณ์ทางศาสนา

of religious experience,

มากมายหลายรูปแบบ

as William James explained.

ดังที่ วิลเลียม เจมส์ อธิบาย

One of the most common is climbing the secret staircase

รูปแบบหนึ่งที่พบบ่อยคือการปีนบันไดลับ

and losing ourselves.

และสูญเสียตัวตน

The staircase takes us

บันไดนั้นนำเรา

from the experience of life as profane or ordinary

ออกจากประสบการณ์ชีวิตที่เป็นโลกียะ เรื่องปกติ

upwards to the experience of life as sacred,

ขึ้นสูงไปสู่ประสบการณ์ว่าชีวิตนั้นศักดิ์สิทธิ์

or deeply interconnected.

หรือเกี่ยวพันกับชีวิตอื่นอย่างลึกซึ้ง

We are Homo duplex,

เราเป็น โฮโม ดูเพล็กซ์

as Durkheim explained.

ดังที่เดิร์กไฮม์อธิบาย

And we are Homo duplex

และเราก็เป็น โฮโม ดูเพล็กซ์

because we evolved by multilevel selection,

เพราะเราวิวัฒนาการผ่านการคัดเลือกหลายระดับ

as Darwin explained.

ดังที่ดาร์วินอธิบาย

I can't be certain if the staircase is an adaptation

ผมมั่นใจไม่ได้ว่าบันไดนี้คือการปรับตัว

rather than a bug,

ไม่ใช่บั๊กในระบบ

but if it is an adaptation,

แต่ถ้ามันคือการปรับตัว

then the implications are profound.

นัยของมันก็กว้างขวางลึกล้ำ

If it is an adaptation,

ถ้าหากมันคือการปรับตัว

then we evolved to be religious.

ก็แปลว่าเราวิวัฒนาการมานับถือศาสนา

I don't mean that we evolved

ผมไม่ได้หมายความว่าเราวิวัฒนาการมา

to join gigantic organized religions.

เพื่อสังกัดศาสนาขนาดใหญ่ในระบบ

Those things came along too recently.

องค์กรศาสนาถือกำเนิดไม่นานมานี้เอง

I mean that we evolved

ผมหมายความว่าเราวิวัฒนาการ

to see sacredness all around us

มาเพื่อมองเห็นความศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่รายรอบตัว

and to join with others into teams

และเพื่อร่วมมือกับคนอื่น ทำงานเป็นทีม

and circle around sacred objects,

ล้อมวงรอบวัตถุศักดิ์สิทธิ์

people and ideas.

คนศักดิ์สิทธิ์ และความคิดศักดิ์สิทธิ์

This is why politics is so tribal.

นี่คือสาเหตุที่การเมืองเป็นเรื่องของเผ่า

Politics is partly profane, it's partly about self-interest,

การเมืองส่วนหนึ่งเป็นเรื่องของโลกียะ ส่วนหนึ่งเป็นเรื่องประโยชน์ส่วนตน

but politics is also about sacredness.

แต่การเมืองก็เป็นเรื่องของความศักดิ์สิทธิ์เช่นกัน

It's about joining with others

เป็นเรื่องของการร่วมมือกับคนอื่น

to pursue moral ideas.

ทำตามความคิดทางศีลธรรม

It's about the eternal struggle between good and evil,

เป็นเรื่องของการต่อสู้ชั่วนิรันดร์ ระหว่างธรรมะกับอธรรม

and we all believe we're on the good team.

และเราทุกคนก็เชื่อว่าเราอยู่ข้างธรรมะ

And most importantly,

ที่สำคัญที่สุดคือ

if the staircase is real,

ถ้าหากบันไดนี้มีจริง

it explains the persistent undercurrent

มันก็อธิบายได้ว่าทำไมคนเรา

of dissatisfaction in modern life.

ถึงได้รู้สึกไม่พอใจเรื้อรังกับชีวิตสมัยใหม่

Because human beings are, to some extent,

เพราะมนุษย์เราในบางระดับ

hivish creatures like bees.

เป็นสัตว์รวมหมู่เหมือนผึ้ง

We're bees. We busted out of the hive during the Enlightenment.

เราคือผึ้ง เราแหวกรังผึ้งออกมาในยุคแสงสว่าง

We broke down the old institutions

เราทำลายสถาบันเก่าแก่ลง

and brought liberty to the oppressed.

มอบอิสรภาพให้กับผู้ที่ถูกกดขี่

We unleashed Earth-changing creativity

เราปลดปล่อยความคิดสร้างสรรค์ที่เปลี่ยนโลก

and generated vast wealth and comfort.

สร้างความมั่งคั่งและสะดวกสบายมหาศาล

Nowadays we fly around

ทุกวันนี้เราบินไปมา

like individual bees exulting in our freedom.

เหมือนผึ้งปัจเจกที่ลิงโลดกับอิสรภาพ

But sometimes we wonder:

แต่บางครั้งเราก็สงสัยว่า

Is this all there is?

มีแค่นี้หรือ?

What should I do with my life?

ฉันควรจะทำอะไรดีกับชีวิต?

What's missing?

อะไรนะที่ขาดหายไป?

What's missing is that we are Homo duplex,

สิ่งที่ขาดหายคือ เราเป็น โฮโม ดูเพล็กซ์

but modern, secular society was built

แต่สังคมฆราวาสสมัยใหม่ถูกสร้างขึ้น

to satisfy our lower, profane selves.

เพื่อตอบสนองตัวตนโลกียะที่ต่ำกว่าด้านเดียว

It's really comfortable down here on the lower level.

ชั้นล่างนั่นสะดวกสบายมากจริงๆ

Come, have a seat in my home entertainment center.

มาสิ มานั่งในศูนย์บันเทิงในบ้านของฉัน

One great challenge of modern life

ความท้าทายประการสำคัญของชีวิตสมัยใหม่

is to find the staircase amid all the clutter

คือการหาบันไดให้เจอท่ามกลางความยุ่งเหยิง

and then to do something good and noble

แล้วก็ทำอะไรสักอย่างที่ดีงาม

once you climb to the top.

เมื่อคุณปีนขึ้นไปถึงชั้นบนสุด

I see this desire in my students at the University of Virginia.

ผมมองเห็นความปรารถนานี้ในลูกศิษย์ของผม ที่มหาวิทยาลัยเวอร์จิเนีย

They all want to find a cause or calling

พวกเขาทุกคนอยากทำอะไรดีๆ หรือพบงานที่เกิดมาทำ

that they can throw themselves into.

งานที่พวกเขาจะโยนตัวเองลงไปในนั้นได้

They're all searching for their staircase.

พวกเขาทุกคนล้วนตามหาบันไดวนของตัวเอง

And that gives me hope

นั่นทำให้ผมมีความหวัง

because people are not purely selfish.

เพราะคนเราไม่ได้เห็นแก่ตัวอย่างเดียว

Most people long to overcome pettiness

คนส่วนใหญ่อยากเลิกคิดเล็กคิดน้อย

and become part of something larger.

อยากเป็นส่วนหนึ่งของอะไรที่ใหญ่กว่าตัวเอง

And this explains the extraordinary resonance

ข้อนี้อธิบายว่าทำไมคนปัจจุบันถึงยังรู้สึกกระทบใจ

of this simple metaphor

เมื่อได้ยินอุปมาเรียบง่าย

conjured up nearly 400 years ago.

ที่คิดขึ้นกว่า 400 ปีที่แล้ว --

"No man is an island

"ไม่มีใครเป็นเกาะ

entire of itself.

เฉพาะของตัวเอง

Every man is a piece of the continent,

มนุษย์ทุกผู้นามคือส่วนหนึ่งของทวีป

a part of the main."

ส่วนหนึ่งของแผ่นดินใหญ่"

JH: Thank you.

โจนาธาน ไฮด์ท์: ขอบคุณครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)