Sally Kohn: Don’t like clickbait? Don’t click

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

So recently,

မကြာခင်တုန်းက၊

မျက်နှာဖြူ ငနဲ တချို့နဲ့ လူမည်းတချို့တို့ဟာ

some white guys and some black women

Twitter ကိုယ်ပွားပုံတွေ၊ ဒါမှမဟုတ် ပုံတွေကို အွန်လိုင်း ဖလှယ်ကြတယ်

swapped Twitter avatars, or pictures online.

They didn't change their content,

အကြောင်းအရာတွေကို ဖလှယ်ကြတာ မဟုတ်ဘူး

they kept tweeting the same as usual,

သူတို့ဟာ အလားတူ ပုံမှန် တွီးတ်နေခဲ့ကြတယ်

but suddenly, the white guys noticed

ရုတ်တရက် မျက်နှာဖြူငနဲတွေ သတိထားမိတာက

they were getting called the n-word all the time

တစ်တချိန်လုံး ဆိုးတဲ့ စကားလုံးတွေပဲ ရရှိနေကြတာကို သတိထားမိကြတယ်

and they were getting the worst kind of online abuse,

သူတို့ဟာ အွန်လိုင်းမှာ အဆိုးဝါးဆုံး အလွဲသုံးစားခံနေခဲ့ကြရပါတယ်

whereas the black women all of a sudden

လူမည်းအမျိုးသမီးတွေကျတော့ ရုတ်တရက်ဆိုသလို

noticed things got a lot more pleasant for them.

အရာတွေဟာ သိပ်ကျေနပ်စရာ ကောင်းလာပါတယ်။

Now, if you're my five-year-old,

သင်ဟာ ကျွန်မရဲ့ ငါးနှစ်ရွယ် ကလေးဆိုရင်

your Internet consists mostly of puppies and fairies

သင့်အင်တာနက်မှာ ခွေးကလေးတွေ၊ နတ်သမီးတွေ ရှိနေခဲ့ကြမှာပါ

မကြာခဏဆိုသလို နတ်သမီးတွေက ခွေးတွေကို စီးလျက်ပေါ့လေ။

and occasionally fairies riding puppies.

That's a thing. Google it.

တကယ်ပါပဲ။ Google မှာ ရှာကြည့်ကြပါ။

But the rest of us know that the Internet

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မတို့ အားလုံး သိကြသလို အင်တာနက်ဟာ

can be a really ugly place.

အရမ်းကို အရုပ်ဆိုးနိုင်တဲ့ အရာပါပဲ။

ကျွန်မတို့ ဒီမိုကရေစီအတွက် အကျိုးရှိကြတယ်လို့ ကျွန်မထင်မိတဲ့

I'm not talking about the kind of colorful debates

နင်လားငါလား ဆွေးနွေးမှုတွေကို ပြောနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။

that I think are healthy for our democracy.

I'm talking about nasty personal attacks.

ကျွန်မပြောနေတာက ရိုင်းစိုင်းတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး တိုက်ခိုက်မှုတွေကိုပါ။

Maybe it's happened to you, but it's at least

ရှင်ဟာ အမျိုးသမီးဖြစ်တယ်၊ မျက်နှာဖြူ မဟုတ်ဘူး၊

twice as likely to happen, and be worse,

ဒါမှဟုတ် လိင်တူချင်း ဆက်ဆံသူ ဖြစ်တယ်

ဒါမှဟုတ် လိင်တူချင်း ဆက်ဆံသူ ဖြစ်တယ်ဆိုရင်

if you're a woman, a person of color, or gay,

or more than one at the same time.

အဲဒီလို အနည်းဆုံး နှစ်ဆဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိပါတယ်။

In fact, just as I was writing this talk,

တကယ်အဖြစ်က၊ ကျွန်မ ဒီဆွေးနွေးပွဲကို ရေးနေစဉ်

I found a Twitter account called @SallyKohnSucks.

ကျွန်မဟာ @SallyKohnSucks ဆိုတဲ့ တွီတားအကောင့်ကို တွေ့မိတယ်။

The bio says that I'm a

ဘိုင်အို ထဲမယ်ကျတော့ "အမျိုးသားတွေကို မုန်းတီးသူ၊ အမျိုးသမီးချင်း လိင်ဆက်ဆံသူ၊

"man-hater and a bull dyke and the only thing I've ever accomplished with my career

ကျွန်မဘဝထဲ လုပ်နိုင်ခဲ့တာဆိုလို့ ကျွန်မရဲ့ လိင်စွမ်းဆောင်မှုကို

is spreading my perverse sexuality."

ဖြန့်ဝေနေခြင်းသာ ဖြစ်တယ်"လို့ ဆိုထားပါတယ်။

Which, incidentally, is only a third correct.

အဲဒါက တကယ်ကျတော့ သုံးပုံတစ်ပုံသာ မှန်ပါတယ်။

I mean, lies! (Laughter)

မုသားစကားတွေပါ! (ရယ်မောသံများ)

တကယ်ပြောရရင်၊ ကျွန်မတို့ အားလုံး ဒီညစ်ပတ်မှုတွေကို မုန်းကြပါတယ်။

But seriously, we all say we hate this crap.

The question is whether you're willing to make

မေးခွန်းက အဲဒါကို ပြောင်းလဲပစ်ဖို့အတွက်

a personal sacrifice to change it.

သင်ဟာ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး စွန့်လွှတ်မှုကို လုပ်ဖို့အသင့်ရှိရဲ့လား။

အင်တာနက်ကို စွန့်ပစ်ဖို့ ပြောနေတာ မဟုတ်ပါ။

I don't mean giving up the Internet.

I mean changing the way you click,

ရှင်တို့ ကလစ်ကြပုံကို ပြောင်းလဲရန်ကို ဆိုလိုတာပါ၊

because clicking is a public act.

ကလစ်ခြင်းဟာ လူသိရှင်ကြားလုပ်ရပ် တစ်ခုမို့လိုပါ။

It's no longer the case

အားကောင်းကြတဲ့ အထက်လွှာတချို့တို့က

that a few powerful elites control all the media

မီဒီယာ အားလုံးကို ထိန်းချုပ်ထားကြပြီး ကျွန်တော်တို့ အားလုံးဟာ

and the rest of us are just passive receivers.

ဘာမှမတတ်သာဘဲ လက်ခံထားရတာမျိုး မဟုတ်တော့ပါ။

Increasingly, we're all the media.

ကျွန်မတို့ ကိုယ်တိုင် မီဒီယာတွေ တိုးတိုးဖြစ်လာကြပါပြီ။

I used to think, oh, okay, I get dressed up,

ကောင်းပါပြီ၊ ကျွန်မဟာ အကျအန ပြင်ဆင်လိုက်မယ်၊

I put on a lot of makeup,

မိတ်ကပ်တွေ အများကြီး တင်လိုက်မယ်၊

ရုပ်သံကို သွားပြီး သတင်းတွေ အကြောင်းကို ပြောမယ်။

I go on television, I talk about the news.

That is a public act of making media.

အဲဒါဟာ မီဒီယာကို ပြုလုပ်တဲ့ လူသိရှင်ကြား လုပ်ရပ်ပါ။

အဲဒီနောက် ကျွန်မဟာ အိမ်ပြန်သွားပြီး ဝက်ဘ်ထဲမှာ ဝင်ကြည့်ပါတယ်

And then I go home and I browse the web

and I'm reading Twitter,

ကျွန်မ Twitter ကို ဖတ်နေတယ်၊

and that's a private act of consuming media.

အဲဒါက မီဒီယာကို ပုဂ္ဂိုလ်ရေး သုံးစွဲတဲ့ လုပ်ရပ်ပါ။

I mean, of course it is. I'm in my pajamas.

အဲဒါ တကယ်ပါပဲ။ ကျွန်မဟာ အိပ်ရာဝတ်စုံနဲ့ပါ။

Wrong.

အဲဒါမှားတယ်။

Everything we blog, everything we Tweet,

ကျွန်မတို့ ရေးတဲ့ ဘလော့ဂ်တိုင်း၊ ကျွန်မတို့ တွီးတ်လိုက်တဲ့ အရာတိုင်း၊

and everything we click

ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ ကလစ်လိုက်တဲ့ အရာတိုင်းဟာ

is a public act of making media.

မီဒီယာ ပြုလုပ်ရေး လူသိရှင်ကြား လုပ်ရပ်ပါ။

We are the new editors.

ကျွန်မတို့ဟာ အယ်ဒီတာ အသစ်တွေပါ။

We decide what gets attention

ကျွန်မတို့က အာရုံပြုလိုက်တဲ့ အရာက

based on what we give our attention to.

ဘာတွေကို အာရုံစိုက်ကြမယ် ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးပါတယ်။

ဒီနေ့ မီဒီယာ အလုပ်လုပ်ပုံက အဲဒီလိုပါ။

That's how the media works now.

There's all these hidden algorithms that decide

ရှင်တို့၊ ကျွန်မတို့ အားလုံး တိုးတိုးမြင်လာရတာကို

what you see more of and what we all see more of

ဆုံးဖြတ်ပေးတဲ့ အယ်လ်ဂိုရီသမ်တွေ မြင်မရနိုင်ပေမဲ့၊

based on what you click on,

အားလုံးဟာ ကျွန်မတို့ ကလစ်လိုက်တာကို အခြေခံပါတယ်၊

and that in turn shapes our whole culture.

အဲဒါကမှ ကျွန်မတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု တစ်ခုလုံးကို ပုံသွင်းနေတာပါ။

Over three out of five Americans think we have

အမေရိကပြည်သူ ငါးဦးထဲက သုံးဦးဟာ

a major incivility problem in our country right now,

ကျွန်မတို့ နိုင်ငံထဲမှာ တကယ့်ကို ရိုင်းပျတဲ့ ပြဿနာကြီး ရှိနေပြီလို့ ယူဆပါတယ်၊

but I'm going to guess that at least three out of five

ဒါပေမဲ့ စော်ကားရေး ကောလဟလ ထုတ်လွှင့်နေတာ

Americans are clicking on the same insult-oriented,

မလိုလားအပ်တဲ့ ညစ်ပတ်တဲ့ အရာတွေကိုမှ ကလစ်နေကြကာ

rumor-mongering trash that feeds

လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲကို ဆိုးဝါးတဲ့ လှုံ့ဆော်ချက်တွေကို

the nastiest impulses in our society.

ပို့ပေးနေကြတာ အမေရိကပြည်သူ ငါးဦးထဲက သုံးဦးပဲ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

In an increasingly noisy media landscape,

ဆူညံသံ ကျယ်လောင်လာနေတဲ့ မီဒီယာ မျက်နှာစာမှာ

the incentive is to make more noise to be heard,

ကိုယ့်ကို ကြားမိဖို့ ပိုပြီးဆူညံပေးဖို့ လိုလာပါတယ်၊

and that tyranny of the loud

ပြီးတော့ ကျယ်လောင်သံတွေရဲ့ ဖိစီးမှုက

encourages the tyranny of the nasty.

ဆိုးဝါးတဲ့ အရာတွေရဲ့ ဖိစီးမှုကို အားပေးနေပါတယ်။

It does not have to be that way.

ဒါဟာ အဲဒီလို မဖြစ်သင့်ပါ။

It does not.

ဘယ်လိုမှ မဖြစ်အပ်ပါ။

We can change the incentive.

ကျွန်မတို့ဟာ အားပေးမှုကို ပြောင်းလဲနိုင်ကြပါတယ်။

For starters, there are two things we can all do.

စတင်တဲ့အနေနဲ့၊ ကျွန်မတို့အားလုံး လုပ်နိုင်ကြတဲ့ အရာနှစ်ခု ရှိပါတယ်။

First, don't just stand by the sidelines when you see someone getting hurt.

ပထမက၊ တစ်ဦးဦး ထိုးနှက်ခံနေရတာကို မြင်ရင် ဘေးမှာ ရပ်ကြည့်မနေပါနဲ့။

If someone is being abused online, do something.

အွန်လိုင်းမှာ အလုံးသုံးစားနေတာကို မြင်ရင် တစ်ခုခု လုပ်ပါ။

လူစွမ်းကောင်း လုပ်ပြပါ။ ဒါဟာ ရှင်တို့ရဲ့ အခွင့်အလမ်းပါပဲ။

Be a hero. This is your chance.

Speak up. Speak out. Be a good person.

ပြောဖြစ်ပါ။ ထုတ်ပြောလိုက်ပါ။ လူကောင်း တစ်ယောက် ဖြစ်ပါစေ။

Drown out the negative with the positive.

အနှုတ်လက္ခဏာကို အပေါင်းလက္ခဏာထဲကို နှစ်မြှုပ်ပစ်ပါ။

And second, we've got to stop clicking

အဲဒီနောက် ဒုတိယက၊ ကျွန်မတို့ ကလစ်ခြင်းကို ရပ်စဲကြရပါမယ်

on the lowest-common-denominator, bottom-feeding

အနည်းဆုံးအားဖြင့် တုံ့ပြန်ချက်တွေ၊

linkbait.

လင့် မျှပေးတာကို ရပ်ကြရပါမယ်။

If you don't like the 24/7 all Kardashian

တကယ်လို့ ရှင်တို့ဟာ ပရိုဂရမ် ရေးဆွဲတိုင်းမှာ

တစ်ချိန်လုံး၊ ၂၄/၇ Kardashian လာလာနေတာကို မလိုချင်ရင်၊

all the time programming,

ရှင်တို့ဟာ Kim Kardashian ရဲ့ လံကြုတ် ပုံပြင်တွေကို

you've got to stop clicking on the stories

about Kim Kardashian's sideboob.

ကလစ်နေခြင်းကို ရပ်ပစ်ဖို့ လိုပါတယ်။

I know you do it. (Applause)

ရှင်တို့ အဲဒီလို လုပ်ကြတာ ကျွန်မသိပါတယ်။ (လက်ခုပ်သံများ)

You too, apparently.

ရှင်တို့လည်း ပါတယ်။

I mean, really, same example:

တကယ်ပါ၊ အလားတူ ပြောရရင်

if you don't like politicians calling each other names,

ရှင်တို့က နိုင်ငံရေးသမားတွေ အမည်တပ် ပြောဆိုနေကြတာကို မကြိုက်ရင်၊

stop clicking on the stories

ပါတီ တစ်ခုထဲက လူက နောက်ပါတီ တစ်ခုထဲက လူကို

about what one guy in one party called the other guy in the other party.

ပြောဆိုနေကြတဲ့ အကြောင်းတွေကို ကလစ်လုပ်မှု ရပ်စဲလိုက်ကြပါ။

မီးရထားပျက်ကြီးကို လကစ်နေခြင်းဟာ အဲဒီထဲကို ဓာတ်ဆီကို လောင်းပေးခြင်းပါပဲ။

Clicking on a train wreck just pours gasoline on it.

It makes it worse, the fire spreads.

အခြေအနေ ပိုလို့ကို ဆိုးလာပါမယ်၊ မီးဟာ ပိုပြန့်လာပါမယ်။

Our whole culture gets burned.

ကျွန်မတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု တစ်ရပ်လုံး မီးလောင်နေပါတယ်။

If what gets the most clicks wins,

ကလစ်အများဆုံးက အရာတွေကို အနိုင်ယူနေကြတယ်ဆိုတော့၊

then we have to start shaping the world we want

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို ပုံသွင်းမှုကို ကျွန်မတို့ဟာ

with our clicks,

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကလစ်များဖြင့် စတင်ကြပါစို့၊

because clicking is a public act.

ကလစ်ခြင်းဟာ အများပြည်သူအတွက် လုပ်ဆောင်ချက်မို့လို့ပါ။

So click responsibly. Thank you.

ဒီတော့ တာဝန်သိစွာဖြင့် ကလစ်ကြပါ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)