Jaap de Roode: How butterflies self-medicate

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

So infectious diseases, right?

ကူးစက်ရောဂါတွေ အကြောင်း ပြောရမှာလား။

Infectious diseases are still the main cause

ကူးစက်ရောဂါတွေဟာ အခုထက်ထိကို

of human suffering and death around the world.

လူသားတွေရဲ့ ဒုက္ခများနဲ့ သေကြေရမှုရဲ့

အဓိက အကြောင်းရင်း တခုပါပဲ။

Every year, millions of people die of diseases such as T.B., malaria, HIV,

နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း၊ သန်းနဲ့ခီတဲ့လူတွေဟာ

ကမ္ဘာပေါ်မှာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုထဲမှာတောင်၊

တီဘီ၊ ငှက်ဖျား၊ HIV တို့လို့

around the world and even in the United States.

ရောဂါတွေကြောင့်သေနေကြရပါတယ်။

Every year, thousands of Americans die of seasonal flu.

နှစ်စဉ် ထောင်နဲ့ချီတဲ့အမေရိကန်ပြည်သူ တွေဟာ

တုပ်ကွေးကြောင့် သေကြရပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ လူသားဆိုတာဖန်တီးကြံ ဆနိုင်ပါတယ်

Now of course, humans, we are creative. Right?

၊ဟုတ်တယ် မဟုတ်လား။

We have come up with ways to protect ourselves against these diseases.

ကျွန်တော်တို့ဟာ အဲဒီလို ရောဂါတွေကန​ေ ကာကွယ်ရေး

နည်းလမ်းတွေကို ရှာနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။

We have drugs and vaccines.

ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ ဆေးတွေ နဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေ ရှိပါတယ်။

And we're conscious -- we learn from our experiences

ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အတွေ့အကြုံများမှ သင်ယူနိုင်ကြကာ

and come up with creative solutions.

ဖြေရှင်းနည်းတွေကို ရှာကြံနိုင်ကြပါတယ်။

We used to think we're alone in this, but now we know we're not.

အဲဒီလို ရှာကြံသူတွေဟာ ကျွန်တော်တို့ဟာ တယောက်တည်း

မဟုတ်တာ အခုသိလာရပါပြီ။

We're not the only medical doctors.

ကုသပေးနိုင်တာ ကျွန်တော်တို့တင် မကပါဘူး။

Now we know that there's a lot of animals out there that can do it too.

တိရိစ္ဆာန် တော်တော်များတို့ကပါ ကုသနိုင်ကြတာကို

ကျွန်တော်တို့ အခု သိနေကြပါပြီ။

Most famous, perhaps, chimpanzees.

အထင်ရှားဆုံးမှာ မျောက်ဝံတွေ ဖြစ်ပုံရပါတယ်။

Not so much different from us,

ကျွန်တော်တို့နဲ့ သိပ်မခြားနားကြတဲ့ သူတို့ဟာ၊

they can use plants to treat their intestinal parasites.

အူတွင်းက ကပ်ပါးကောင်တွေမှ ကုသဖို့

အပင်တွေကို သုံးနိုင်ကြပါတယ်။

But the last few decades have shown us that other animals can do it too:

နောက်ဆုံး ဆယ်စုနှစ် အနည်းငယ်အတွင်း အခြားသော

တိရိစ္ဆာန်များကပါ ကုစားနိုင်တာကို သိလာရပါတယ်၊

elephants, porcupines, sheep, goats, you name it.

ဆင်တွေ၊ ဖြူတွေ၊ သိုးတွေ၊ ဆိတ်တွေ စသဖြင့်

ကျွန်တော်တို့ သိတာတွေ အများကြီးပါ။

And even more interesting than that is that recent discoveries are telling us

အဲဒီထက်ကို ပိုတာက ဦးနှောက်သေးသေးလေး

ရှိကြတဲ့ အင်းဆက်ကောင်တွေနဲ့

that insects and other little animals with smaller brains can use medication too.

တချို့ တိရိစ္ဆာန်တွေပါ ကုစားနိုင်ကြတာကို သိရှိလာရပါတယ်။

The problem with infectious diseases, as we all know,

ကူးစက်ရောဂါတွေနဲ့ ပတ်သက်လာရင် ပြဿနာက ဘာလဲဆိုတော့၊

is that pathogens continue to evolve,

ရောဂါပစ္စယတွေဟာ ဆင့်ကဲဖွံဖြိုးနေကြလို့

and a lot of the drugs that we have developed

ကျွန်တော်တို့ ပြုစုထားကြတဲ့ ဆေးတသီကြီးတို့ဟာ

are losing their efficacy.

ထိရောက်မှု နည်းနည်းလာနေခြင်းပါပဲ။

And therefore, there is this great need to find new ways to discover drugs

အဲဒါကြောင့်မို့လို့၊ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ကူးစက်ရောဂါတွေကို

တိုက်ဖျက် သုံးနိုင်မယ့်

ဆေးအသစ်တွေကို ရှာကြံရေးဟာ အဓိက လိုအပ်ချက်

that we can use against our diseases.

တရပ်ဖြစ်လာပါတယ်။

Now, I think that we should look at these animals,

အခုတော့ ကျွန်တော်တို့ဟာ အခုနက ပြောခဲ့တဲ့

တိရိစ္ဆာန်တွေကို လေ့လာပြီး

and we can learn from them how to treat our own diseases.

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရောဂါတွေကို ဘယ်လို ကုစားရမယ်

ဆိုတာကို သူတို့ထံမှ သင်ယူရန် လိုလာပါပြီ။

As a biologist, I have been studying monarch butterflies for the last 10 years.

ဇီဝဗေဒ ပညာရှင် အနေနဲ့ ကျွန်တော်ဟာ

ဧကရာဇ်လိပ်ပြာကို ၁၀ နှစ်ကျော် လေ့လာလာခဲ့ပါတယ်။

Now, monarchs are extremely famous for their spectacular migrations

အခုတော့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနဲ့ ကနေဒါ နိုင်ငံများမှနေပြီး

မက်ဆီကိုကို နှစ်စဉ် ကူးလူးသွားလာနေကြလို့

from the U.S. and Canada down to Mexico every year,

ဧကရာဇ် လိပ်ပြာတွေဟာ နာမည်ကြီးလာကြရာ၊

where millions of them come together,

သန်းချီ အတူတူ ပျံသန်းရောက်ရှိလာနေကြပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော် ၎င်းတို့ကို စလေ့လာလာတာ

but it's not why I started studying them.

အဲဒါကြောင့် မဟုတ်ပါ။

I study monarchs because they get sick.

ကျွန်တော် ဧကရာဇ် လိပ်ပြာတွေကို လေ့လာနေတာက

သူတို့ပါ ဖျားနာကြလို့ပါ။

They get sick like you. They get sick like me.

၄င်းတို့ဟာ ခင်ဗျားတို့လို၊ ကျွန်တော်လို

ဖျားနာတတ်ကြပါတယ်။

And I think what they do can tell us a lot about drugs

ပြီးတော့ သူတို့ လုပ်ကိုင်ကြပုံကို ကြည့်ခြင်းဖြင့်

ကျွန်တော်တို့ လူသားတို့အတွက် ဆေးဝါးတွေကို

that we can develop for humans.

ပြုစုနိုင်ကြမယ် ထင်ပါတယ်။

Now, the parasites that monarchs get infected with

ကျွန်တော် လေ့လာနေတဲ့ လိပ်ပြာတွေ

ကူးစက်ကြတဲ့ ကပ်ပါးကောင်တွေကို

are called ophryocystis elektroscirrha -- a mouthful.

ophryocystis elektroscirrha လို့ခေါ်ပါတယ်။

What they do is they produce spores,

အဲဒီအကောင်တွေဟာ မျိုးမှုန်တွေကို

millions of spores on the outside of the butterfly

လိပ်ပြာရဲ့ အပြင်ပိုင်းမှာ သန်းချီ ထုတ်လုပ်ကြပါတယ်၊

that are shown as little specks in between the scales of the butterfly.

၎င်းတို့ကို လိပ်ပြာ ကြေးခွံများ အကြားမှာ သေးငယ်တဲ့

အစက်များအဖြစ် မြင်နိုင်ပါတယ်။

And this is really detrimental to the monarch.

အဲဒါဟာ ဧကရာဇ် လိပ်ပြာကို တကယ့်ကို ထိခိုက်နာကျင်စေပါတယ်။

It shortens their lifespan,

၎င်းတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ သက်တမ်းကို တိုလာစေကာ

it reduces their ability to fly,

ပျံသန်းနိုင်စွမ်းကို လျှော့ချပစ်တယ်၊

it can even kill them before they're even adults.

၎င်းဟာ သူတို့ကို အရွယ်မရောက်မီ သတ်တောင်ပစ်နိုင်ပါတယ်။

Very detrimental parasite.

သိပ်ကို အန္တရာယ်များတဲ့ ကပ်ပါးကောင်ပါ။

As part of my job, I spend a lot of time in the greenhouse growing plants,

ကျွန်တော်ဟာ ဖန်အိမ်တွေထဲမှာ အပင်တွေကို

ပျိုးထောင်ရင်း အချိန်ဖြုန်းရတာများပါတယ်၊

and the reason for this is that monarchs are extremely picky eaters.

ဧကရာဇ် လိပ်ပြာတွေဟာ အရမ်းကို စားကြတာမို့လို့ပါ။

၎င်းတို့ရဲ့ ပိုးလောက်ကောင်တွေဟာ ကျွဲကျောင်းမင်သေ

They only eat milkweed as larvae.

အပင်တွေကို စားတတ်ကြတယ်။

Luckily, there are several species of milkweed that they can use,

ကံကောင်းချင်တော့ ၎င်းတို့ စားနိုင်ကြတဲ့ ကျွဲကျောင်းမင်သေ

အမျိုးအစားတွေ အတော်ကလေးများပြီး

and all these milkweeds have cardenolides in them.

အဲဒီ ကျွဲကျောင်းမင်သေတွေထဲမှာ cardenolides ဆိုတာ ရှိပါတယ်။

These are chemicals that are toxic.

အဲဒါတွေဟာ အဆိပ်ပြင်းကြတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေပါ။

They're toxic to most animals, but not to monarchs.

၎င်းတို့ဟာ တိရိစ္ဆာန် အများစုအတွက် အဆိပ်ဖြစ်ပေမဲ့

အဲဒီလိပ်ပြာအတွက်တော့ မဟုတ်ပါ။

တကယ်ကျတော့၊ အဲဒီလိပ်ပြာတွေဟာ

In fact, monarchs can take up the chemicals,

ခုနက ဓာတုပစ္စည်းတွေကို ယူလျက်

put it in their own bodies, and it makes them toxic

သူတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ထဲကို ထည့်ပေးခြင်းဖြင့်

အဆိပ်သင့်စေနိုင်တယ်၊

against their predators, such as birds.

သူတို့ကို စားကြတဲ့ ငှက်လို အကောင်များအတွက်ပေါ့လေ။

And what they do, then, is advertise this toxicity

အဲဒီနောက်မှာ သူတို့ဟာ အဲဒီအဆိပ်ဓာတ်ကို

through their beautiful warning colorations

သူတို့ရဲ့ လှပတဲ့ သတိပေးရေး အရောင်များမှတဆင့်

with this orange, black and white.

လိမ္မော်ရောင်၊ အမည်း နဲ့ အဖြူရောင်များဖြင့် သတိပေးပါတယ်။

So what I did during my job is grow plants in the greenhouse,

ဒီတော့ ကျွန်တော်ဟာ မှန်အိမ်တွေထဲမှာ

အပင်တွေကို စိုက်ပျိုးပါတယ်၊

different ones, different milkweeds.

အပင်အမျိုးမျိုး ကျွဲကျောင်းမင်သေ အမျိုးမျိုးပါပဲ။

Some were toxic, including the tropical milkweed,

အပူပိုင်း ကျွဲကျောင်းမင်သေ အပါအဝင် တချို့တို့ဟာ အဆိပ်ရှိကြတယ်၊

with very high concentrations of these cardenolides.

ခုနက ပြောခဲ့တဲ့ cardenolide အများကြီးပါပဲ။

And some were not toxic.

တချို့ကျတော့ အဆိပ်မရှိခဲ့ကြပါ။

And then I fed them to monarchs.

ဒါနဲ့ ကျွန်တော်ဟာ ၎င်းတို့ကို

ဧကရာဇ်လိပ်ပြာကို ကျွေးပါတယ်။

Some of the monarchs were healthy. They had no disease.

ဧကရာဇ် လိပ်ပြာ တချို့တို့ဟာ ကျန်းမာနေခဲ့ကြပြီး

ဘာရောဂါမှ မရှိခဲ့ကြပါ။

But some of the monarchs were sick,

ဒါပေမဲ့ တချို့ကျတော့ ဖျားနာနေခဲ့ကြပါတယ်၊

ကျွန်တော် တွေ့ရှိလာခဲ့တာက တချို့သော

and what I found is that some of these milkweeds are medicinal,

ကျွဲကျောင်းမင်သေတွေဟာ ဆေးဖက်ဝင်ပါတယ်၊

meaning they reduce the disease symptoms in the monarch butterflies,

၎င်းတို့ဟာ ဧကရာဇ် လိပ်ပြာရဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို

လျှော့ချပစ်နိုင်ခဲ့ကြပါတယ်၊

meaning these monarchs can live longer when they are infected

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ အဲဒီဆေးဖက်ဝင် အပင်တွေနဲ့

ကျွေးမယ်ဆိုရင် အဲဒီ ဧကရာဇ် လိပ်ပြာတွေဟာ

ရောဂါကူးစက်ထားတဲ့ အကောင်များနဲ့စာရင်

when feeding on these medicinal plants.

ပိုအသက်ရှည်နိုင်ကြပါတယ်။

And when I found this, I had this idea,

အဲဒီအချက်ကို တွေ့လိုက်တော့ ကျွန်တော် စိတ်ကူး ရလိုက်တာက၊

အဲဒါဟာ အလကားစိတ်ကူးပါလို့

and a lot of people said it was a crazy idea,

လူတော်တော်များများက ဆိုခဲ့ကြပါတယ်၊

but I thought, what if monarchs can use this?

ဧကရာဇ် လိပ်ပြာတွေက အဲဒီအချက်ကို

အသုံးပြုနေကြတယ်ဆိုရင်ကော။

What if they can use these plants as their own form of medicine?

သူတို့ဟာ အဲဒီအပင်တွေကို သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် ဆေးဝါးမျိုးအဖြစ်

အသုံးပြုနိုင်ကြတယ်ဆိုရင်ကော။

What if they can act as medical doctors?

သူတို့ဟာ ဆေးကုသမားတွေလို လုပ်ဆောင်နေကြတယ် ဆိုရင်ကော။

So my team and I started doing experiments.

အဲဒါနဲ့ ကျွန်တော်ဟာ မိမိအဖွဲ့နဲ့အတူ စမ်းသပ်မှုတွေကို လုပ်လာခဲ့ကြပါတယ်။

In the first types of experiments,

ပထမဦးဆုံး စမ်းသပ်မှုတွေထဲမှာ

we had caterpillars, and gave them a choice:

ကျွန်တော်တို့ဟာ ခူကောင်တွေကို သုံးခဲ့ကြရာ သူတို့ကို:

medicinal milkweed versus non-medicinal milkweed.

ဆေးဖက်ဝင် ကျွဲကျောင်းမင်သေ နဲ့ ဆေးဖက်မဝင်တဲ့

ကျွဲကျောင်းမင်သေ ကို ရွေးစားနိုင်ခဲ့ကြတယ်။

And then we measured how much they ate of each species over their lifetime.

အဲဒီနောက်မှာ သူတို့ရဲ့ တသက်တာမှာ ဘယ်အပင်မျိုးကို

ဘယ်လောက် စားခဲ့ကြကြောင်း တိုင်းကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။

And the result, as so often in science, was boring:

ရလဒ်မှာ၊ သိပ္ပံပညာထဲမှာ မကြာခဏ

ကြုံရတတ်သလို၊ စိတ်ပျက်စရာကြီးပါ၊

Fifty percent of their food was medicinal. Fifty percent was not.

သူတို့ စားခဲ့ကြတာရဲ့ ငါးဆယ် ရာခိုင်နှုန်းဟာ ဆေးဖက်ဝင်ခဲ့ပြီး

ကျန်တဲ့ ငါးဆယ် ရာခိုင်နှုန်းဟာ ဆေးဖက်မဝင်တဲ့ အပင်တွေပါ။

These caterpillars didn't do anything for their own welfare.

အဲဒီ ခူကောင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက်

ဘာမှ မလုပ်ခဲ့ကြပါ။

အဲဒီနောက်မှာ ကျွန်တော်တို့ဟာ သက်ကြီး လိပ်ပြာတွေကို

So then we moved on to adult butterflies,

သုံးရန် ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြပါတယ်။

and we started asking the question

မိခင်တွေကမှ သူတို့ရဲ့ အကောင်ငယ်တွေကို

whether it's the mothers that can medicate their offspring.

ကုစားပေးနိုင်ကြတာများလားလို့ မေးခွန်းထုတ်လာကြပါတယ်။

Can the mothers lay their eggs on medicinal milkweed

မိခင်တို့ဟာ ဆေးဖက်ဝင် အပင်ပေါ်မှာ ဥတွေကိုဥပေးကြတာများလား

အဲဒီလိုဆိုရင် ပေါက်လာကြမယ့် ကောင်လေးတွေဟာ

that will make their future offspring less sick?

ဖျားနာမှုနည်းလာကြတာများလားပေါ့လေ။

We have done these experiments now over several years,

ကျွန်တော်တို့ဟာ အဲဒီလို စမ်းသပ်မှုတွေကို

နှစ်အတော်ကြာ လုပ်လာခဲ့ကြပါပြီ၊

and always get the same results.

ရရှိခဲ့တဲ့ ရလဒ်ဟာ အမြဲတမ်း တူပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ လုပ်ကိုင်ကြတာက၊ ဧကရာဇ်လိပ်ပြာကို

What we do is we put a monarch in a big cage,

လှောင်အိမ် အကြီးကြီးထဲကို ထည့်လိုက်ပါတယ်၊

a medicinal plant on one side, a non-medicinal plant on the other side,

ဆေးဖက်ဝင် အပင်က တစ်ဘက် ဆေးဖက်မဝင်တဲ့

အပင်က နောက် တစ်ဘက်မှာ၊

and then we measure the number of eggs that the monarchs lay on each plant.

အဲဒီနောက်မှာ ဧကရာဇ်လိပ်ပြာက အပင်တပင်ဆီမှာ

ချပေးလိုက်တဲ့ ဥတွေကို ရေကြည့်ခဲ့ကြပါတယ်။

အဲဒီလို တိုင်းလိုက်လို့ ရတဲ့ ရလဒ်ဟာ

And what we find when we do that is always the same.

အမြဲတမ်း တမျိုးတည်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

What we find is that the monarchs strongly prefer the medicinal milkweed.

ဧကရာဇ်လိပ်ပြာတွေဟာ ဆေးဖက်ဝင် အပင်တွေကို

အထင်အရှား နှစ်ခြိုက်တာကို တွေ့ရပါတယ်။

In other words, what these females are doing

ရှင်းပြရရင်၊ အဲဒီ မိခင်လိပ်ပြာတွေဟာ

သူတို့ရဲ့ ဥစုစုပေါင်းထဲက ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းကို ဆေးဖက်ဝင်

is they're laying 68 percent of their eggs in the medicinal milkweed.

ကျွဲကျောင်းမင်သေ အပင်ပေါ်မှာ ချပေးခဲ့ကြတာပါ။

Intriguingly, what they do is they actually transmit the parasites

လက်တွေ့မှာကျတော့၊ သူတို့ဟာ ဥကိုချပေးစဉ်

when they're laying the eggs.

ကပ်ပါးကောင်တွေကိုပါ အပင်ပေါ်ကို ချပေးလိုက်ကြတာပါ။

They cannot prevent this.

သူတို့ဟာ အဲဒါကို ဟန့်တား မရနိုင်ခဲ့ကြပါ။

They can also not medicate themselves.

ပြီးတော့ သူတို့ဟာ သူတို့ကိုသူတို့

ဆေးကုမပေးနိုင်ခဲ့ကြတာလည်း ရှင်းနေပါတယ်။

But what these experiments tell us

ဒါပေမဲ့ ဒီစမ်းသပ်မှုက ကျွန်တော်တို့အား ပြောပြနေတာက

is that these monarchs, these mothers, can lay their eggs on medicinal milkweed

ဒီမိခင်တွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဥတွေကို ဆေးဖက်ဝင်

ကျွဲကျောင်းမင်သေ အပင်ပေါ်မှာ ချပေးခြင်းဖြင့်

သူတို့ရဲ့ အနာဂတ်မျိုးဆက်တွေကို ဖျားနာတာ

that will make their future offspring less sick.

နည်းအောင် လုပ်ပေးလိုက်ကြတာပါ။

အဲဒီအချက်ဟာ တကယ့်ကို အရေးကြီးတဲ့

Now, this is a really important discovery, I think,

တွေ့ရှိချက်ဘဲလို့ ကျွန်တော်ထင်ပါတယ်၊

not just because it tells us something cool about nature,

သဘာဝဆိုင်ရာ အံ့အားသင့်စရာ တခုခုကို သိလိုက်ရလို့ မဟုတ်ပါ၊

ကျွန်တော်တို့ဟာ ဆေးတွေကို ဘယ်လို ရှာကြံကြရမယ်

but also because it may tell us something more about how we should find drugs.

ဆိုတာကို ထောက်ပြနေလို့ပါ။

Now, these are animals that are very small

အဲဒီ အကောင်လေးတွေဟာ သိပ်ကို သေးကြလို့

ကျွန်တော်တို့ဟာ သူတို့အကြောင်းကို

and we tend to think of them as very simple.

ရိုးရိုးလေးသာ စဉ်းစားတတ်ကြပါတယ်။

They have tiny little brains,

သူတို့ဆီမှာ ဦးနှောက်ဟာ သေးငယ်ကြပေမဲ့

yet they can do this very sophisticated medication.

၎င်းတို့ဟာ ဒီလို သိမ့်မွေ့တဲ့ ကုသနည်းကို ကျင့်သုံးနိုင်ကြပါတယ်။

ကျွန်တော် သိရှိကြသလို၊ ဒီနေ့အထိကို

Now, we know that even today, most of our drugs

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဆေးဝါးတော်တော်များများကို

derive from natural products, including plants,

အပင်များ အပါအဝင် သဘာဝပစ္စည်း မျိုးစုံတို့ထံမှ

and in indigenous cultures,

ရယူထုတ်လုပ်ကြတာပါ။

traditional healers often look at animals to find new drugs.

ရိုးရိုး သမားတော်တွေဟာ ဆေးဝါးအသစ်အတွက်

အကောင်တွေကို မကြာခဏ လေ့လာကြပါတယ်။

In this way, elephants have told us how to treat stomach upset,

ဆင်တွေက အစာအိမ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာအတွက်

ကုစားနည်းကို ညွှန်ပြပေးခဲ့တယ်၊

and porcupines have told people how to treat bloody diarrhea.

သွေးစီး ဝမ်းလျှောရောဂါကို ကုစားရေးနည်းကို

ဖြူကောင်တွေက ပြပေးခဲ့ကြတယ်။

What I think is important, though, is to move beyond

ကျွန်တော် စဉ်းစားမိတာကဓ ပိုလို့ကို အရေးကြီးတာက၊

these large-brained mammals and give these guys more credit,

အဲဒီလို အကောင်ကြီးတွေကို ကျေးဇူးတင်ရင်း

ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒီလို အကောင်လေးတွေကို၊

these simple animals, these insects that we tend to think of

သေးနုပ်တဲ့ ဦးနှောက်များသာ ရှိကြတဲ့ အင်းဆက်ပိုးကောင်တွေဆီကို

as very, very simple with tiny little brains.

အာရုံကို လွှဲပြောင်း လေ့လာဖို့ကိုလိုပါတယ်။

The discovery that these animals can also use medication

အဲဒီလို အကောင်လေးတွေကပါ ဆေးကုသနိုင်စွမ်း

ရှိကြတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရှိလိုက်ခြင်းက

opens up completely new avenues,

လုံးဝကို အသစ်ဖြစ်တဲ့ အလားအလာတွေကို ဖွင့်ပေးလိုက်ပါတယ်၊

and I think that maybe one day, we will be treating human diseases

တနေ့နေ့တွင် လိပ်ပြာတွေ စပြီးတွေ့ရှိခဲ့ကြတဲ့ ဆေးဝါးများဖြင့်

လူသားတို့ရဲ့ ရောဂါတွေကို ကုစားပေးနိုင်မယ့်

with drugs that were first discovered by butterflies,

နေ့ရောက်ရှိလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်၊

ပြီးတော့ အဲဒါဟာ လိုက်နာဖေါ်ဆောင်ထိုက်တဲ့ အခွင့်အလမ်း

and I think that is an amazing opportunity worth pursuing.

တခုပဲလို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်ပါတယ်။

Thank you so much.

အထူးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)