Jaap de Roode: How butterflies self-medicate

Tłumaczenie: Ewa Stein Korekta: Mateusz Radziwonowicz

So infectious diseases, right?

Choroby zakaźne.

Infectious diseases are still the main cause

Choroby zakaźne są nadal głównym źródłem

of human suffering and death around the world.

ludzkiego cierpienia i śmierci na całym świecie.

Every year, millions of people die of diseases such as T.B., malaria, HIV,

Każdego roku miliony ludzi umiera na gruźlicę, malarię, HIV,

around the world and even in the United States.

na całym świecie, nawet w USA.

Every year, thousands of Americans die of seasonal flu.

Co roku tysiące Amerykanów umiera na sezonową grypę.

Now of course, humans, we are creative. Right?

Ludzie są bardzo twórczy, prawda?

We have come up with ways to protect ourselves against these diseases.

Wymyśliliśmy rozwiązania broniące nas przed tymi chorobami.

We have drugs and vaccines.

Mamy leki i szczepionki.

And we're conscious -- we learn from our experiences

Jesteśmy też mądrzy -- uczymy się z własnych doświadczeń

and come up with creative solutions.

i dochodzimy do twórczych rozwiązań.

We used to think we're alone in this, but now we know we're not.

Do niedawna niesłusznie myśleliśmy, że jesteśmy w tym sami.

We're not the only medical doctors.

Ale nie tylko ludzie są lekarzami.

Now we know that there's a lot of animals out there that can do it too.

Obecnie wiemy, że także wiele zwierząt potrafi się leczyć.

Most famous, perhaps, chimpanzees.

Znane z tego są szympansy.

Not so much different from us,

Niewiele się od nas różnią;

they can use plants to treat their intestinal parasites.

używają roślin do leczenia pasożytów układu pokarmowego.

But the last few decades have shown us that other animals can do it too:

Ostatnie dekady wykazały, że także inne zwierzęta to potrafią:

elephants, porcupines, sheep, goats, you name it.

słonie, jeżozwierze, owce, kozy i inne.

And even more interesting than that is that recent discoveries are telling us

Bardziej interesujący jest fakt, że ostatnie odkrycia mówią nam,

that insects and other little animals with smaller brains can use medication too.

że insekty i inne małe zwierzęta, o mniejszych mózgach także się leczą.

The problem with infectious diseases, as we all know,

Problem z chorobami zakaźnymi, jak wszyscy wiemy,

is that pathogens continue to evolve,

polega na ciągłej ewolucji patogenu.

and a lot of the drugs that we have developed

Wiele leków, które wynaleźliśmy,

traci swoją skuteczność.

are losing their efficacy.

And therefore, there is this great need to find new ways to discover drugs

A zatem musimy szukać sposobów na wynalezienie nowych leków,

that we can use against our diseases.

które pomogą nam w zwalczaniu chorób.

Now, I think that we should look at these animals,

Powinniśmy przyjrzeć się tym zwierzętom,

and we can learn from them how to treat our own diseases.

i nauczyć się od nich, jak leczyć nasze choroby.

Jako biolog studiuję motyle monarchy od 10 lat.

As a biologist, I have been studying monarch butterflies for the last 10 years.

Now, monarchs are extremely famous for their spectacular migrations

Są one znane z niesamowitych migracji,

from the U.S. and Canada down to Mexico every year,

corocznych podróży z USA i Kanady do Meksyku,

where millions of them come together,

gdzie zbierają się miliony motyli.

but it's not why I started studying them.

Nie dlatego jednak się nimi zajmuję.

I study monarchs because they get sick.

Studiuję te motyle, bo one chorują.

They get sick like you. They get sick like me.

Chorują tak jak ty, tak jak ja,

And I think what they do can tell us a lot about drugs

a to, co robią, może pomóc nam w uzyskaniu leków,

that we can develop for humans.

które będą pomocne ludziom.

Now, the parasites that monarchs get infected with

Pasożyty, które zakażają motyle monarchy,

are called ophryocystis elektroscirrha -- a mouthful.

są zwane Ophryocystis elektroscirrha.

What they do is they produce spores,

Produkują zarodniki,

millions of spores on the outside of the butterfly

miliony zarodników na zewnątrz ciała motyla,

that are shown as little specks in between the scales of the butterfly.

w postaci małych plamek widocznych na jego łuskach.

And this is really detrimental to the monarch.

To poważny problem dla motyla monarchy.

It shortens their lifespan,

Skraca długość jego życia,

it reduces their ability to fly,

redukuje możliwość latania,

it can even kill them before they're even adults.

może nawet zabić go, zanim dorośnie.

Very detrimental parasite.

Bardzo szkodliwy pasożyt.

As part of my job, I spend a lot of time in the greenhouse growing plants,

Część mojej pracy polega na uprawie roślin w szklarni,

and the reason for this is that monarchs are extremely picky eaters.

z tego powodu, że motyle są bardzo wybredne w jedzeniu.

They only eat milkweed as larvae.

W stadium larwy jedzą tylko mlecz.

Luckily, there are several species of milkweed that they can use,

Na szczęście żywią się kilkoma różnymi gatunkami mleczy.

and all these milkweeds have cardenolides in them.

Wszystkie gatunki zawierają kardenolidy.

These are chemicals that are toxic.

To trujące substancje chemiczne.

They're toxic to most animals, but not to monarchs.

Trujące dla większości zwierząt, ale nie dla monarchów.

In fact, monarchs can take up the chemicals,

Monarchy pochłaniają te toksyny,

put it in their own bodies, and it makes them toxic

absorbują je i stają się toksyczne

against their predators, such as birds.

dla swoich wrogów, takich jak ptaki.

And what they do, then, is advertise this toxicity

A potem rozgłaszają tą toksyczność

through their beautiful warning colorations

swoimi pięknymi ostrzegawczymi kolorami:

with this orange, black and white.

pomarańczowym, czarnym i białym.

So what I did during my job is grow plants in the greenhouse,

Zatem w swojej pracy hodowałem rośliny w szklarni,

different ones, different milkweeds.

różne rośliny, rożne rodzaje mleczy.

Some were toxic, including the tropical milkweed,

Niektóre były toksyczne, jak mlecz tropikalny

with very high concentrations of these cardenolides.

z wysokim stężeniem kardenolidów.

And some were not toxic.

Inne były nietoksyczne.

And then I fed them to monarchs.

Karmiłem nimi monarchy.

Some of the monarchs were healthy. They had no disease.

Niektóre były zdrowe,

a inne chorowały.

But some of the monarchs were sick,

and what I found is that some of these milkweeds are medicinal,

Okazało się, że niektóre mlecze

mają właściwości lecznicze, redukują objawy choroby u monarchy,

meaning they reduce the disease symptoms in the monarch butterflies,

meaning these monarchs can live longer when they are infected

To oznacza, że motyle mogą żyć dłużej, gdy do zakażenia dochodzi

when feeding on these medicinal plants.

w trakcie odżywiania się tymi roślinami.

And when I found this, I had this idea,

Kiedy to zauważyłem, wpadłem na pomysł

uznany przez innych za szalony.

and a lot of people said it was a crazy idea,

Pomyślałem, że monarchy używają roślin

but I thought, what if monarchs can use this?

What if they can use these plants as their own form of medicine?

jako swojego lekarstwa.

What if they can act as medical doctors?

Może potrafią być same sobie lekarzami?

So my team and I started doing experiments.

Zatem wraz z moim zespołem rozpoczęliśmy eksperyment.

In the first types of experiments,

W pierwszej turze eksperymentów

we had caterpillars, and gave them a choice:

gąsienice miały wybór,

medicinal milkweed versus non-medicinal milkweed.

mlecze lecznicze lub nielecznicze.

A następnie zmierzyliśmy, ile zjadły z obu gatunków w ciągu życia.

And then we measured how much they ate of each species over their lifetime.

Wyniki, jak to w nauce bywa, były nudne.

And the result, as so often in science, was boring:

50% jedzenia było lecznicze, a pozostałe 50% nie.

Fifty percent of their food was medicinal. Fifty percent was not.

These caterpillars didn't do anything for their own welfare.

Te gąsienice nie zrobiły nic, aby sobie pomóc.

Wobec tego zaczęliśmy pracę nad dorosłymi motylami,

So then we moved on to adult butterflies,

and we started asking the question

i zadaliśmy pytanie o możliwość

whether it's the mothers that can medicate their offspring.

leczenia młodych przez matki.

Can the mothers lay their eggs on medicinal milkweed

Może matki znoszą jaja na mleczu leczniczym,

that will make their future offspring less sick?

tym samym pomagając potomstwu w leczeniu przyszłych chorób?

We have done these experiments now over several years,

Nasze eksperymenty trwają od kilku lat,

and always get the same results.

i osiągamy zawsze te same wyniki.

What we do is we put a monarch in a big cage,

Umieszczamy monarchę w dużej klatce,

a medicinal plant on one side, a non-medicinal plant on the other side,

z leczniczymi roślinami po jednej stronie i nieleczniczymi po drugiej.

and then we measure the number of eggs that the monarchs lay on each plant.

Mierzymy ilość jajeczek złożonych przez motyle na obu roślinach.

And what we find when we do that is always the same.

Wyniki zawsze są te same.

What we find is that the monarchs strongly prefer the medicinal milkweed.

Okazało się, ze monarchy zdecydowanie wolą mlecz leczniczy.

In other words, what these females are doing

Innymi słowy, motyl rodzaju żeńskiego

is they're laying 68 percent of their eggs in the medicinal milkweed.

składa 68% jajeczek na mleczu leczniczym.

Zadziwiające jest to, że jednocześnie przenoszą one pasożyty

Intriguingly, what they do is they actually transmit the parasites

w trakcie składania jajeczek.

when they're laying the eggs.

Nie mogą temu zapobiec.

They cannot prevent this.

They can also not medicate themselves.

Nie mogą też same się uleczyć.

But what these experiments tell us

Te eksperymenty mówią nam, że monarchy

is that these monarchs, these mothers, can lay their eggs on medicinal milkweed

składają jajeczka na leczniczych mleczach.

that will make their future offspring less sick.

Dzięki temu poprawiają odporność na choroby u potomstwa.

To ważne odkrycie.

Now, this is a really important discovery, I think,

To nie tylko nowe odkrycie biologiczne,

not just because it tells us something cool about nature,

ale także podpowiedź dotycząca tego, jak powinnyśmy szukać leków.

but also because it may tell us something more about how we should find drugs.

Te zwierzęta są bardzo małe,

Now, these are animals that are very small

and we tend to think of them as very simple.

więc myślimy, że są mało złożone.

They have tiny little brains,

Mają małe mózgi,

yet they can do this very sophisticated medication.

a mimo to potrafią się leczyć w tak wymyślny sposób.

Now, we know that even today, most of our drugs

Wiemy, że większość naszych leków

pochodzi z naturalnych produktów,

derive from natural products, including plants,

w tym roślin, a w kulturach plemiennych

and in indigenous cultures,

traditional healers often look at animals to find new drugs.

tradycyjni uzdrawiacze podpatrują sposoby leczenia u zwierząt.

In this way, elephants have told us how to treat stomach upset,

Słonie pokazały nam, jak leczyć żołądek.

and porcupines have told people how to treat bloody diarrhea.

a jeżozwierze nauczyły nas, jak leczyć biegunkę krwotoczną.

What I think is important, though, is to move beyond

Uważam, że ważne jest, by wyjść poza krąg

these large-brained mammals and give these guys more credit,

ssaków o dużych mózgach i uważne przyjrzeć się

these simple animals, these insects that we tend to think of

tym prostym zwierzętom, insektom, które uważamy

as very, very simple with tiny little brains.

za bardzo nieskomplikowane stworzenia o malutkich móżdżkach.

The discovery that these animals can also use medication

Odkrycie, że te zwierzęta potrafią się leczyć,

opens up completely new avenues,

otwiera zupełnie nowe drogi badań

and I think that maybe one day, we will be treating human diseases

i myślę, że któregoś dnia będziemy leczyć ludzkie choroby lekami,

które pierwsze odkryły motyle.

with drugs that were first discovered by butterflies,

and I think that is an amazing opportunity worth pursuing.

Sądzę, że to niesamowita okazja, warta dodatkowych badań.

Thank you so much.

Bardzo wam dziękuję.

(Applause)

(Brawa)