Jaap de Roode: How butterflies self-medicate

Translator: Pradip Patil Reviewer: Rahul Date

So infectious diseases, right?

संसर्गजन्य आजार

Infectious diseases are still the main cause

संसर्गजन्य आजार हे आज सुद्धा

of human suffering and death around the world.

जगभर मृत्यूचे मुख्य कारण आहेत

Every year, millions of people die of diseases such as T.B., malaria, HIV,

मलेरिया,क्षय ,एच. आय व्ही, सारख्या आजारांमुळे दर वर्षी लाखो मृत्यू होतात

around the world and even in the United States.

जगभर आणि अमेरिकेत सुद्धा.

Every year, thousands of Americans die of seasonal flu.

अमेरिकेत सुद्धा दर वर्षी हजारो नागरिकांचा तापामुळे मृत्यु होतो.

Now of course, humans, we are creative. Right?

पण आपण माणसे कल्पक आहोत, बरोबर?

We have come up with ways to protect ourselves against these diseases.

आपण ह्या रोगांपासून बचावाचे उपाय शोधून काढले आहेत.

We have drugs and vaccines.

आपल्यासाठी औषधे आणि लसी आहेत

And we're conscious -- we learn from our experiences

आपण जागरूक आहोत. आपण अनुभवांवरुन शिकतो

and come up with creative solutions.

आणि नवीन उपाय शोधून काढतो.

We used to think we're alone in this, but now we know we're not.

आपल्याला वाटायचे की असे आपण एकटेच आहोत. पण आता आपल्याला माहीत आहे की असे नाही

We're not the only medical doctors.

वैद्यक शास्त्राचा वापर करणारे केवळ आपणच नाही.

Now we know that there's a lot of animals out there that can do it too.

आता आपल्याला माहीत आहे की अनेक प्राणी सुद्धा हे करू शकतात.

Most famous, perhaps, chimpanzees.

सर्वांना माहित असलेले उदाहरण, चिंपाझी माकडे .

Not so much different from us,

अगदी आपल्यासारखेच

they can use plants to treat their intestinal parasites.

ते सुद्धा पोटातील जंतांच्या उपचारासाठी झाडांचा वापर करतात .

But the last few decades have shown us that other animals can do it too:

पण गेल्या दशकांत असे आढळून आले आहे की इतर प्राणी सुद्धा हे करतात

elephants, porcupines, sheep, goats, you name it.

हत्ती, साळींदर, शेळी , मेंढी असे अनेक प्राणी

And even more interesting than that is that recent discoveries are telling us

आणि ह्या पेक्षाही विशेष म्हणजे नुकतेच लागलेले शोध

that insects and other little animals with smaller brains can use medication too.

की कीटक आणि अनेक छोटे जीव सुद्धा औषधोपचार करू शकतात

The problem with infectious diseases, as we all know,

संसर्गजन्य रोगांचे वैशिष्ट हे की

is that pathogens continue to evolve,

संसर्गजन्य जीवाणू सतत विकसित होत असतात

and a lot of the drugs that we have developed

आणि आपण निर्माण केलेल्या अनेक औषधांचा

are losing their efficacy.

प्रभावीपणा कमी होत आहे.

And therefore, there is this great need to find new ways to discover drugs

ह्यामुळेच गरज आहे ह्या आजारांवर औषध शोधायच्या नव्या पद्धतीची

that we can use against our diseases.

आपले आजार कसे बरे करावे हे आपण ह्या प्राण्यांकडून शिकायला हवे असे मला वाटते

Now, I think that we should look at these animals,

and we can learn from them how to treat our own diseases.

As a biologist, I have been studying monarch butterflies for the last 10 years.

एक जीवशास्त्रज्ञ म्हणून मी मोनार्क फुलपाखरांचा दहा वर्ष अभ्यास करत आहे.

Now, monarchs are extremely famous for their spectacular migrations

मोनार्क फुलपाखरे दरवर्षी अमेरिका आणि कॅनडा येथून लाखोंच्या संखेने मेक्सिको

from the U.S. and Canada down to Mexico every year,

where millions of them come together,

येथील स्थलांतरासाठी प्रसिद्ध आहेत पण मी त्यांचा अभ्यास करण्यामागे हे कारण नाही.

but it's not why I started studying them.

I study monarchs because they get sick.

मी त्यांचा अभ्यास करतो कारण ते आजारी पडतात.

ते तुमच्या माझ्यासारखेच आजारी पडतात.

They get sick like you. They get sick like me.

And I think what they do can tell us a lot about drugs

मला वाटते की त्यांच्यापासून आपण आपल्या औषधांबद्दल बरच काही शिकू शकतो

that we can develop for humans.

Now, the parasites that monarchs get infected with

मोनार्क फुलपाखरांना ओफ्रिओसिस्टीस इलेक्ट्रोस्केरा हया परोपजीवीमुळे संसर्ग होतो

are called ophryocystis elektroscirrha -- a mouthful.

What they do is they produce spores,

ते फुलपाखरांवर बाहेरून लाखो अतिसूक्ष्म बीजाणू पसरवतात

millions of spores on the outside of the butterfly

that are shown as little specks in between the scales of the butterfly.

जे त्यांच्या पंखावर सूक्ष्म कणांमध्ये आढळतात

And this is really detrimental to the monarch.

जे फुलपाखरांसाठी खूपच हानिकारक ठरते.

It shortens their lifespan,

ह्यामुळे त्यांचे आयुष्यमान कमी होते,

it reduces their ability to fly,

त्यांना उडण्यात अडचणी निर्माण होतात,

it can even kill them before they're even adults.

आणि पूर्ण वाढ होण्याआधीच त्यांचा मृत्त्यू सुध्धा होऊ शकतो.

Very detrimental parasite.

अतिशय हानिकारक परोपजीवी.

As part of my job, I spend a lot of time in the greenhouse growing plants,

माझ्या कामासाठी झाडे वाढवण्याकरता मी हरितगृहांमध्ये खूप वेळ काम करतो

and the reason for this is that monarchs are extremely picky eaters.

ह्याचे कारण कि मोनार्क फुलपाखरे खाण्याबाबत खूप निवडक असतात

They only eat milkweed as larvae.

अळी असताना ते फक्त मिल्कवीडच खातात.

Luckily, there are several species of milkweed that they can use,

चांगली गोष्ट अशी की मिल्कवीडचे अनेक प्रकार आहेत

and all these milkweeds have cardenolides in them.

आणि त्या सर्वात कार्डेनोलाईड असतात

These are chemicals that are toxic.

जी विषारी रसायने आहेत

They're toxic to most animals, but not to monarchs.

ही रसायने अनेक प्राण्यांना घातक आहेत पण मोनार्क फुलपाखरांना नाही.

In fact, monarchs can take up the chemicals,

उलट मोनार्क फुलपाखरे ही रसायने आपल्या शरीरात साठवतात

put it in their own bodies, and it makes them toxic

आणि ज्यामुळे ते त्यांच्या शिकारयांसाठी, उदाहरणार्थ पक्षी, विषारी बनतात

against their predators, such as birds.

And what they do, then, is advertise this toxicity

ते ह्या विषारीपणाची कल्पनाही देतात

through their beautiful warning colorations

आपल्या शरीरावरील नारिंगी, काळे आणि पांढरे अश्या सुंदर व इशारापूर्ण रंगसंगतीने

with this orange, black and white.

So what I did during my job is grow plants in the greenhouse,

मी माझ्या कामानिमित्त हरितगृहामध्ये अनेक झाडे वाढवली,

different ones, different milkweeds.

मिल्कवीडच्या विविध प्रजाती

Some were toxic, including the tropical milkweed,

काही विषारी, जसे उष्ण प्रदेशीय मिल्कवीड

with very high concentrations of these cardenolides.

ज्यात कार्डेनोलाईडचे प्रमाण खूप जास्त असते

And some were not toxic.

आणि काही बिनविषारी.

And then I fed them to monarchs.

मी ही झाडे ममोनार्कांना खाऊ घातली.

Some of the monarchs were healthy. They had no disease.

काही मोनार्क फुलपाखरे निरोगी राहिली, एकही आजार नाही

But some of the monarchs were sick,

पण काही फुलपाखरे आजारी होती.

and what I found is that some of these milkweeds are medicinal,

मला असे आढळले की काही मिल्कवीड प्रजाती औषधी आहेत

म्हणजे त्यांनी मोनार्क फुलपाखारांमधली रोगाची लक्षणे कमी केली .

meaning they reduce the disease symptoms in the monarch butterflies,

meaning these monarchs can live longer when they are infected

ह्याचा अर्थ असा कि ही फुलपाखरे जरी संसर्गीत असली तरी

when feeding on these medicinal plants.

ह्या औषधी झाडांच्या आहारामुळे जास्त दिवस जगू शकतात

And when I found this, I had this idea,

हे जेव्हा समजले तेव्हा माझ्या मनात एक कल्पना आली,

and a lot of people said it was a crazy idea,

अनेक लोकांनी सांगितले की हि एक अश्यक कल्पना आहे,

but I thought, what if monarchs can use this?

मी विचार केला कि जर मोनार्क फुलपाखरे ह्याचा उपयोग करू शकली तर ?

What if they can use these plants as their own form of medicine?

जर ते ह्या झाडांचा औषधी उपयोग करू शकले तर ?

What if they can act as medical doctors?

जर ते स्व:ताचे वैद्य बनू शकले तर ?

So my team and I started doing experiments.

मग मी आणि माझ्या सहकाऱयांनी प्रयोग सुरु केले.

In the first types of experiments,

सर्वप्रथम आम्ही

we had caterpillars, and gave them a choice:

सुरवंटावर प्रयोग केले. आम्ही त्यांना दोन पर्याय दिले:

medicinal milkweed versus non-medicinal milkweed.

औषधी आणि बिन औषधी मिल्कवीड

And then we measured how much they ate of each species over their lifetime.

आणि त्यांच्या आयुष्यभरात त्यांनी दोन्ही प्रकारची किती झाडे खाल्ली ह्याचा आम्ही अभ्यास केला

And the result, as so often in science, was boring:

आणि त्याचे निष्कर्ष विज्ञानातल्या इतर कोणत्याही प्रयोगाप्रमाणेच अतिशय साधे होते.

Fifty percent of their food was medicinal. Fifty percent was not.

पन्नास टक्के औषधी पन्नास टक्के बिन औषधी.

These caterpillars didn't do anything for their own welfare.

ह्या सुरवंटानी स्वताच्या भल्यासाठी काहीच प्रयन्त केले नाहीत.

So then we moved on to adult butterflies,

मग आम्ही पूर्ण वाढ झालेल्या फुलपाखरांकडे लक्ष वळवले.

and we started asking the question

आमचा प्रश्न होता कि

whether it's the mothers that can medicate their offspring.

एक मादी फुलपाखरू आपल्या अपत्यांना औषधोपचार करू शकते का ?

Can the mothers lay their eggs on medicinal milkweed

एक मादी औषधी झाडावर अंडी घालेल का

that will make their future offspring less sick?

ज्यामुळे तिची अपत्ये कमी आजारी पडतील .

We have done these experiments now over several years,

आम्ही हे प्रयोग अनेक वर्ष केले आहेत

and always get the same results.

आणि नेहमी एकसारखेच निष्कर्ष मिळतात.

What we do is we put a monarch in a big cage,

आम्ही एका मोठ्या पिंजऱ्यात एक मोनार्क ,

a medicinal plant on one side, a non-medicinal plant on the other side,

एका बाजूला औषधी झाड आणि दुसर्या बाजूला बिन औषधी झाड ठेवतो,

and then we measure the number of eggs that the monarchs lay on each plant.

आणि त्यानंतर फुलपाखराने दोन्ही झाडांवर घातलेली अंड्याची संख्या मोजतो.

And what we find when we do that is always the same.

आणि आम्हाला दरवेळेस सारखेच निकाल मिळतात.

What we find is that the monarchs strongly prefer the medicinal milkweed.

आम्ही पाहिले की मोनार्क फुलपाखरे मोठ्या प्रमाणावर औषधी मिल्कवीड निवडतात.

In other words, what these females are doing

सरळ सांगायचे म्हटले तर

is they're laying 68 percent of their eggs in the medicinal milkweed.

मादी मोनार्क ६८ टक्के अंडी औषधी झाडावर घालतात.

Intriguingly, what they do is they actually transmit the parasites

आश्चर्य म्हणजे, अंडी घालताना त्या परोपजीवीसुद्धा संक्रमित करतात .

when they're laying the eggs.

They cannot prevent this.

ते हे टाळू शकत नाहीत.

They can also not medicate themselves.

ते स्व:तावर औषधोपचार सुद्धा करू शकत नाहीत.

But what these experiments tell us

पण हे प्रयोग हे दाखवतात की

is that these monarchs, these mothers, can lay their eggs on medicinal milkweed

ह्या मोनार्क माद्या त्यांची अंडी औषधी झाडांवर टाकू शकतात ज्यामुळे

that will make their future offspring less sick.

त्यांच्या अपत्यांचे आजार कमी होतात.

Now, this is a really important discovery, I think,

हा एक महत्वपूर्ण शोध आहे,

not just because it tells us something cool about nature,

केवळ ह्यामुळेच नाही कारण ह्यातन आपल्याला निसर्गा बद्दल अद्भुत माहिती मिळते

but also because it may tell us something more about how we should find drugs.

पण ह्यामुळे कि आपल्याला औषधे कशी शोधता येतील ह्याबद्दल नविन माहिती मिळते.

Now, these are animals that are very small

हे खूपच छोटे प्राणी आहेत.

and we tend to think of them as very simple.

आणि आपण त्यांचा अतिशय साधे असा विचार करतो.

They have tiny little brains,

त्यांचा मेंदू अतिशय सूक्ष्म असून सुद्धा

yet they can do this very sophisticated medication.

ते अतिशय प्रगत असे औषधोपचार करू शकतात.

Now, we know that even today, most of our drugs

आपल्याला माहित आहे, अगदी आजसुद्धा आपली अनेक औषधे

derive from natural products, including plants,

झाडांसकट इतर नैसर्गिक घटकांवर आधारीत आहेत.

and in indigenous cultures,

अनेक स्थानिक संस्कृतींमध्ये

traditional healers often look at animals to find new drugs.

पारंपारिक वैद्य नव्या औषधांसाठी प्राण्यांचा अभ्यास करत असत.

In this way, elephants have told us how to treat stomach upset,

ह्या पद्धतीने हत्तीं पासन आपण अपचनावर उपाय शिकलो अहोत.

and porcupines have told people how to treat bloody diarrhea.

तर साळींदरापासन जुलाबावर उपाय शिकलो अहोत.

What I think is important, though, is to move beyond

माझ्या मते महत्वाचे हे आहे की

these large-brained mammals and give these guys more credit,

ह्या मोठ्या सस्तन प्राण्यांच्या पलीकडे जाउन या प्राण्यांना सुद्धा श्रेय दिले पाहिजे.

these simple animals, these insects that we tend to think of

हे प्राणी , हे कीटक ज्यांचा आपण

as very, very simple with tiny little brains.

अतिशय साधे आणि छोटा मेंदू असलेले असा विचार करतो.

The discovery that these animals can also use medication

हे प्राणी सुद्धा औषधोपचार करू शकतात ह्या शोधामुळे

opens up completely new avenues,

अनेक नव्या संधी निर्माण झाल्या आहेत.

and I think that maybe one day, we will be treating human diseases

आणि मला असे वाटते की एके दिवशी आपण अश्या औषधांनी मनुष्यांवर उपचार करत असू

with drugs that were first discovered by butterflies,

ज्यांचा शोध सर्व प्रथम फुलपाखरांनी लावला असेल.

and I think that is an amazing opportunity worth pursuing.

आणि मला वाटते ही एक मोलाची संधी आहे.

Thank you so much.

धन्यवाद

(टाळ्या)

(Applause)