Where does all the carbon we release go? | Kristen Bell + Giant Ant

Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Where does all the carbon we release go?

ထုတ်လွှတ်လိုက်တဲ့ ကာဗွန်အားလုံး ဘယ်ကို ရောက်သွားလဲ။

Carbon works in a natural cycle, present in all living things:

ကာဗွန်ဟာ သက်ရှိ အရာတွေ အာလုံးမှာရှိတဲ့ သဘာဝ သံသရာထဲမှာ ပါဝင်လုပ်ဆောင်တယ်။

in the soil, in the oceans, in the atmosphere

မြေဆီလွာထဲမှာ၊ သမုဒ္ဒရာတွေထဲမှာ လေထုလွာထဲမှာနဲ့

and in rocks deep underground.

နက်ရှိုင်းတဲ့ မြေအောက် ကျောက်တွေထဲမှာပါ။

When plants and other living things die,

အပင်တွေနဲ့ အခြားသက်ရှိ အရာတွေ သေတဲ့အခါ

much of their stored carbon makes its way back to the atmosphere

သိုလှောင်ထားတဲ့ ကာဗွန် အများအပြား လေထုလွှာဆီ ပြန်လာဖို့ လမ်း လုပ်ပေးတယ်။

until new plants grow and reabsorb the carbon.

အပင်ငယ်အသစ်တွေ ကြီးထွာပြီး ကာဗွန်ကို စုပ်ယူတဲ့အထိပါ။

But over millions of years,

ဒါပေမဲ့ သန်းချီတဲ့ နှစ်တွေအကြာ

some of the carbon stored in ancient trees and sea life becomes rock

ရှေးဟောင်း အပင်တွေနဲ့ ပင်လယ် သက်ရှိတွေမှာ သိုထားတဲ့ ကာဗွန်တချို့ဟာ ကျောက်ဖြစ်လာပြီး

and some becomes fossil fuels:

တချို့က ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း လောင်စာတွေဖြစ်လာတယ်။

coal, oil and natural gas.

ကျောက်မီးသွေး၊ ရေနံ၊ သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့တို့ပါ။

Natural events like volcanic eruptions

မီးတောင် ပေါက်ကွဲခြင်းလို သဘာဝ ဖြစ်စဉ်တွေက

release some of the carbon trapped in rock.

ကျောက်ထဲမှာ ပိတ်နေတဲ့ ကာဗွန်တချို့ကို ထုတ်လွှတ်ပေးတယ်။

And human activities, like burning fossil fuels,

ရုပ်ကြွင်း လောင်စာတွေကို မီးရှို့တာလို လူသား လုပ်ဆောင်မှုတွေကပါ

also release some of that prehistoric carbon.

သမိုင်းမတင်မီ ကာဗွန်တချို့ကို ထုတ်လွှတ်ပေးခဲ့တယ်။

Today, humans release around 60 times more carbon

ဒီနေ့ လူသားတွေဟာ နှစ်စဉ် ကမ္ဘာဂြိုဟ်ပေါ်က မီးတောင်တွေ အားလုံးထက်

than all the volcanoes on the planet each year.

အဆ ၆၀ ခန့်ပိုများတဲ့ ကာဗွန်ကို ထုတ်လွှတ်တယ်။

That overloads Earth's carbon cycle

ဒါက ကမ္ဘာမြေရဲ့ ကာဗွန် သံသရာကို မတန်တဆ ဝန်ပိစေပြီး

and builds up in the atmosphere

လေထုလွှာနဲ့ သမုဒ္ဒရာတွေထဲမှာ

and oceans.

များသထက်များလာစေတယ်။

Planting more trees will help, but trees alone can't get us to net zero.

အပင်တွေ ပိုစိုက်တာက ကူညီပေမဲ့ သစ်ပင်တွေ ချည်းက ရလဒ်သုညဖြစ်အောင် လုပ်မပေးနိုင်ဘူး။

There's only one sure way to stop global warming.

ကမ္ဘာ ပူနွေးလာမှုကို တားဆီးဖို့ သေချာတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုရှိတယ်။

We must stop releasing this excess carbon into our air.

လေထုထဲကို တရားလွန် ကာဗွန် ထုတ်လွှတ်ခြင်းကို ရပ်တန့်ရမှာပါ။

[Countdown

Countdown

Take action on climate change at Countdown.ted.com]

Countdown.ted.com မှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု လုပ်ဆောင်ပါ။