Can you really tell if a kid is lying? | Kang Lee

11,302,368 views ・ 2016-06-08

TED


व्हिडिओ प्ले करण्यासाठी कृपया खालील इंग्रजी सबटायटल्सवर डबल-क्लिक करा.

Translator: Sagar Pathak Reviewer: Arvind Patil
हाय.
00:13
Hi.
0
13112
1325
00:14
Let me ask the audience a question:
1
14461
2346
मला प्रेक्षकांना एक प्रश्न विचारायचा आहे.
00:16
Did you ever lie as a child?
2
16831
2195
लहानपणी तुम्ही कधी खोटं बोललात?
00:19
If you did, could you please raise your hand?
3
19050
2667
तास असेल तर कृपया हात वर कराल?
00:23
Wow! This is the most honest group of people I've ever met.
4
23145
3454
वा ! आजवर भेटलेल्या लोकांपैकी ही सर्वात प्रामाणिक लोकं आहेत.
00:26
(Laughter)
5
26623
1957
(हशा)
00:28
So for the last 20 years,
6
28604
1709
गेल्या २० वर्षांपासून,
00:30
I've been studying how children learn to tell lies.
7
30337
3415
लहान मुलं खोटं बोलायला कसं शिकतात त्याचा मी अभ्यास करतो आहे
00:33
And today, I'm going to share with you
8
33776
2304
आणि आज आम्ही केलेले काही शोध
00:36
some of the discoveries we have made.
9
36104
2162
मी तुमच्यासमोर मांडणार आहे.
00:38
But to begin, I'm going to tell you a story from Mr. Richard Messina,
10
38624
4925
सुरुवातीला मी तुम्हाला श्री. रिचर्ड मेसिना यांची गोष्ट सांगणार आहे,
00:43
who is my friend and an elementary school principal.
11
43573
3129
रिचर्ड हे माझे मित्र आणि एका प्राथमिक शाळेत मुखाध्यापक आहेत.
00:47
He got a phone call one day.
12
47266
1561
एक दिवस त्यांना एक फोन आला.
00:51
The caller says,
13
51279
1151
पलीकडून आवाज आला:
00:52
"Mr. Messina, my son Johnny will not come to school today
14
52454
3882
श्री. मेसिना, माझा मुलगा जॉनी आज शाळेत येणार नाही.
00:56
because he's sick."
15
56360
1463
कारण तो आजारी आहे.
00:58
Mr. Messina asks,
16
58498
1736
श्री. मेसिनांनी विचारले,
01:00
"Who am I speaking to, please?"
17
60258
2014
"कोण बोलत आहे?"
01:02
And the caller says,
18
62788
1490
पलीकडून आवाज आला:
01:04
"I am my father."
19
64302
1665
"मी माझे बाबा बोलतोय."
01:05
(Laughter)
20
65991
2787
(हशा)
01:10
So this story --
21
70227
1682
तर या गोष्टीवरून ---
01:11
(Laughter)
22
71933
1532
(हशा)
01:13
sums up very nicely three common beliefs we have
23
73489
4310
लहान मुले आणि खोटं बोलणं यावद्दल
01:17
about children and lying.
24
77823
1859
सामान्यतः आपले तीन समज याबाबत असतात.
01:20
One, children only come to tell lies
25
80140
4631
एक, लहान मुलं फक्त प्राथमिक शाळेत गेल्यानंतरच
01:24
after entering elementary school.
26
84795
2268
खोटं बोलायला सुरु करतात.
01:27
Two, children are poor liars.
27
87552
2311
दोन, मुलांना सफाईदारपणे खोटं बोलता येत नाही.
01:29
We adults can easily detect their lies.
28
89887
2857
आपण मोठी माणसं त्यांचं खोटं बोलणं सहज पकडू शकतो.
01:32
And three, if children lie at a very young age,
29
92768
4038
आणि तीन, जर मुलं लहानपणीच खोटं बोलत असतील,
01:36
there must be some character flaws with them,
30
96830
2849
तर त्यांच्या चारित्र्यात काहीतरी खोट आहे,
01:39
and they are going to become pathological liars for life.
31
99703
4049
आणि पुढे जाऊन ते आयुष्यभरासाठी अट्टल खोटारडे होणार आहेत.
01:44
Well, it turns out
32
104720
2194
पण खरं तर होतं असं,
01:46
all of the three beliefs are wrong.
33
106938
2298
की हे सर्व समज चुकीचे ठरतात.
01:50
We have been playing guessing games
34
110617
2710
आपण या लहान मुलांसोबत
01:53
with children all over the world.
35
113351
2082
केवळ अंदाज बांधण्याचे खेळ खेळत असतो.
01:55
Here is an example.
36
115457
1486
एक उदाहरण देतो.
01:56
So in this game, we asked children to guess the numbers on the cards.
37
116967
4365
या खेळामध्ये आम्ही मुलांना कार्डवरची संख्या अंदाजे ओळखायला सांगितली.
02:01
And we tell them if they win the game,
38
121958
2878
आणि जर संख्या ओळखुन ते जिंकले,
02:04
they are going to get a big prize.
39
124860
2157
तर त्यांना मोठं बक्षीस मिळणार होतं.
02:07
But in the middle of the game,
40
127525
1477
खेळाच्या मध्येच एकदा
02:09
we make an excuse and leave the room.
41
129026
2760
आम्ही कारण काढून खोलीच्या बाहेर आलो.
02:13
And before we leave the room,
42
133763
1934
आणि खोलीतून बाहेर येण्यापूर्वी
02:15
we tell them not to peek at the cards.
43
135721
2936
'कार्ड बघू नका' असं मुलांना सांगून आलो.
02:19
Of course,
44
139518
1416
अर्थातच,
02:20
we have hidden cameras in the room
45
140958
2161
आम्ही खोलीमधील प्रत्येक हालचाल टिपण्यासाठी
02:23
to watch their every move.
46
143143
1795
आत छुपे कॅमेरे बसवले होते.
02:26
Because the desire to win the game is so strong,
47
146216
3417
मुलांची जिंकण्याची इच्छा इतकी तीव्र होती,
02:29
more than 90 percent of children will peek
48
149657
3486
की ९०% पेक्षा जास्त मुलांनी
आम्ही बाहेर जाताच कार्डमध्ये डोकावून पाहिले.
02:33
as soon as we leave the room.
49
153167
1437
02:34
(Laughter)
50
154628
2000
(हशा)
02:37
The crucial question is:
51
157044
1986
इथे कळीचा प्रश्न हा आहे:
02:39
When we return and ask the children
52
159054
2748
जेव्हा आम्ही परत आत आल्यावर
02:41
whether or not they have peeked,
53
161826
2309
मुलांना विचारू कि, तुम्ही डोकावून पाहिले आहे का?
02:44
will the children who peeked confess
54
164159
3052
तेव्हा मुलं कबूल करतील,
02:47
or lie about their transgression?
55
167235
2578
की केलेल्या नियम तोडल्याबद्दल खोटं बोलतील?
02:51
We found that regardless of gender, country, religion,
56
171525
4773
आम्हाला असं आढळलं की देश, धर्म, लिंग कुठलेही असो,
02:56
at two years of age,
57
176934
1579
दोन वर्षे वयाची
02:59
30 percent lie,
58
179188
1927
३०% मुलं खोटं बोलली,
03:01
70 percent tell the truth about their transgression.
59
181139
3809
तर ७०% मुलांनी खरं बोलून त्यांच्या चुकीची कबुली दिली.
03:04
At three years of age,
60
184972
2138
तीन वर्षे वयाच्या मुलांपैकी
03:07
50 percent lie and 50 percent tell the truth.
61
187134
3474
५०% मुले खोटं बोलली तर ५०% मुलांनी खरं सांगीतले.
03:11
At four years of age,
62
191302
1899
चार वर्षे वयाच्या मुलांपैकी
03:13
more than 80 percent lie.
63
193225
1947
८०% पेक्षा जास्त मुलं खोटं बोलली.
03:16
And after four years of age,
64
196334
2451
आणि चार वर्षांपेक्षा जास्त वयाची
03:18
most children lie.
65
198809
1389
सर्वाधिक मुलं खोटं बोलली.
03:21
So as you can see,
66
201180
1363
तर तुम्ही बघू शकता,
03:22
lying is really a typical part of development.
67
202567
3463
खोटं बोलणं हे खरचं मोठं होण्याच्या प्रक्रियेतलाच एक भाग आहे.
03:26
And some children begin to tell lies
68
206054
2790
आणि काही मुलं वयाच्या दुसऱ्या वर्षीच
03:28
as young as two years of age.
69
208868
2439
खोटं बोलायला सुरुवात करतात.
03:32
So now, let's take a closer look at the younger children.
70
212438
3557
आता जरा या लहान मुलांकडे बारकाईने लक्ष देऊ.
03:37
Why do some but not all young children lie?
71
217336
3813
सगळ्याजणांपैकी फक्त काही जणच का खोटं बोलतात?
03:42
In cooking, you need good ingredients
72
222184
3329
स्वयंपाक करताना तुम्हाला चांगले पदार्थ बनवण्यासाठी
03:45
to cook good food.
73
225537
1613
चांगले साहित्य जरूरीचे असते.
03:47
And good lying requires two key ingredients.
74
227793
4563
आणि खोटं बोलण्यासाठी दोन प्रकारचे साहित्य लागते.
03:53
The first key ingredient is theory of mind,
75
233109
4110
पहिली महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे मनाचा सिद्धांत,
03:57
or the mind-reading ability.
76
237243
1835
किंवा मनातलं वाचण्याची क्षमता.
03:59
Mind reading is the ability to know
77
239768
2078
मनातलं वाचणे, म्हणजेच हे समजून घेणे
04:01
that different people have different knowledge about the situation
78
241870
4608
की निरनिराळ्या लोकांचं निरनिराळ्या परिस्थितीबद्दलचं ज्ञान वेगळं असतं.
04:06
and the ability to differentiate between what I know
79
246502
3801
हाच 'मला काय माहित आहे' 'आणि तुला काय माहित आहे' यातला
04:10
and what you know.
80
250327
1223
फरक ओळखण्याची क्षमता!
04:11
Mind reading is important for lying
81
251914
2247
मनातलं ओळखणे हे खोटं बोलण्यासाठी महत्त्वाचं आहे
04:14
because the basis of lying is that I know
82
254185
3847
कारण खोटं बोलण्याचा हाच आधार असतो
कि "तुम्हाला माहित नाहीए,
04:18
you don't know
83
258056
1151
04:19
what I know.
84
259231
1151
जे मला माहित आहे!"
04:20
Therefore, I can lie to you.
85
260406
1371
म्हणूनच मी तुमच्याशी खोटं बोलू शकतो!
04:23
The second key ingredient for good lying is self-control.
86
263070
4610
नीट खोटं बोलण्यासाठी लागणारा दुसरा महत्त्वाचा घटक म्हणजे स्वयंनियंत्रण
04:27
It is the ability to control your speech, your facial expression
87
267704
4623
हे म्हणजे स्वतःचे बोलणे, हावभाव आणि देहबोली
04:32
and your body language,
88
272351
1540
नियंत्रित करण्याची क्षमता,
04:33
so that you can tell a convincing lie.
89
273915
2078
ज्यामुळे तुम्ही खात्रीणे खोटं बोलू शकता!
04:36
And we found that those young children
90
276938
3726
आणि आम्हाला आढळून आलं, की ती लहान मुलं
04:40
who have more advanced mind-reading and self-control abilities
91
280688
4856
ज्यांच्याकडे मन वाचण्याची आणि स्वयंनियंत्रणाची प्रगत क्षमता असते,
04:45
tell lies earlier
92
285568
2038
ते आधी खोटं बोलू लागतात.
04:47
and are more sophisticated liars.
93
287630
2816
आणि ते अधिक साळसूदपणे खोटं बोलू शकतात.
04:51
As it turns out, these two abilities are also essential for all of us
94
291887
5619
हे उघड आहे की समाजात नीट राहण्यासाठी या दोन्ही क्षमता
04:57
to function well in our society.
95
297530
2522
आपल्यासाठी सुद्धा आवश्यक आहेत.
05:00
In fact, deficits in mind-reading and self-control abilities
96
300848
4335
वास्तविक मनातलं वाचण्यात आणि आत्मनियंत्रणामध्ये कमतरता
05:05
are associated with serious developmental problems,
97
305207
3559
या गोष्टी वाढीमधील गंभीर समस्यांशी संबंधित आहे.
05:08
such as ADHD and autism.
98
308790
2759
उदा. एडीएचडी आणि ऑटीझम
05:13
So if you discover your two-year-old is telling his or her first lie,
99
313893
5177
म्हणून जर तुम्हाला दोन वर्षे वयाचं कुणी पह्लियांदा खोटं बोलताना आढळलं,
05:19
instead of being alarmed,
100
319094
1984
तर काळजी करण्याऐवजी
05:21
you should celebrate --
101
321102
1492
तुम्ही ते साजरं करायला हवं--
05:22
(Laughter)
102
322618
1522
(हशा)
05:24
because it signals that your child has arrived at a new milestone
103
324164
5730
कारण त्याचा अर्थ होतो की तुमचं मुल वाढीच्या
05:29
of typical development.
104
329918
1635
नवीन टप्प्यावर येउन पोहोचलं आहे!
05:33
Now, are children poor liars?
105
333085
3136
आता, मुलं खोटं बोलण्यात कच्ची असतात का?
05:36
Do you think you can easily detect their lies?
106
336878
2994
त्यांचं खोटं तुम्ही लगेच ओळखू शकाल का?
05:40
Would you like to give it a try?
107
340745
1678
तुम्हाला एक प्रयत्न करून बघायला आवडेल का?
05:42
Yes? OK.
108
342921
1480
हो? ठीक आहे.
05:44
So I'm going to show you two videos.
109
344425
2139
मग मी तुम्हाला दोन चित्रफिती दाखवतो.
05:47
In the videos,
110
347024
1151
या चित्रफितीत ,
05:48
the children are going to respond to a researcher's question,
111
348199
3057
मुलं संशोधकांच्या प्रश्नाला उत्तरे देणार आहेत.
05:51
"Did you peek?"
112
351280
1482
"तू चोरून पाहिलस ? का?"
05:52
So try to tell me
113
352786
1554
तुम्ही मला संगायचा प्रयत्न करा
05:54
which child is lying
114
354364
1398
कोणचं मूल खोटं बोलतयं
05:55
and which child is telling the truth.
115
355786
2110
आणि कोण खरं सांगतयं.
05:58
Here's child number one.
116
358272
1719
इथे आहे मूल क्रमांक एक.
06:00
Are you ready?
117
360991
1237
तुम्ही तयार आहात ना?
06:03
(Video) Adult: Did you peek? Child: No.
118
363006
1920
प्रौढ: तू चोरून पाहिलसं का? मूल: नाही.
06:05
Kang Lee: And this is child number two.
119
365619
2236
कांग ली: आणि आता दुसरे मूल.
06:09
(Video) Adult: Did you peek? Child: No.
120
369501
2192
प्रौढ: तू चोरून पाहिलसं का? मूल: नाही.
06:13
KL: OK, if you think child number one is lying,
121
373296
3587
कांग ली: जर तुम्हाला वाटत असेल की पहिले मूल खोटे बोलत आहे,
06:16
please raise your hand.
122
376907
1687
तर कृपया हात वर करा.
06:20
And if you think child number two is lying, please raise your hand.
123
380401
3552
आणि जर तुम्हाला वाटत असेल की दुसरे मूल खोटे बोलत आहे, तर हात वर करा.
06:25
OK, so as a matter of fact,
124
385593
2474
ठीक आहे, आता वास्तविक पहाता,
06:28
child number one is telling the truth,
125
388091
2937
पहिले मूल खरे बोलत आहे,
06:31
child number two is lying.
126
391052
2029
आणि दुसरे खोटं.
06:34
Looks like many of you are terrible detectors of children's lies.
127
394124
3230
बहुदा तुमच्यापैकी बरेच लहान मुलांचा खोटेपणा पकडण्यात खूप कच्चे आहात.
06:37
(Laughter)
128
397378
2478
(हशा)
06:39
Now, we have played similar kinds of games
129
399880
3384
आम्ही अशाच प्रकारचे अनेक खेळ खेळले आहेत.
06:43
with many, many adults from all walks of life.
130
403288
4625
अनेक आणि अनेकविध प्रकारच्या लोकांसोबत!
06:48
And we show them many videos.
131
408714
2158
आणि आम्ही त्यांना चित्रफिती दाखवतो.
06:51
In half of the videos, the children lied.
132
411347
2549
अर्ध्या चित्रफीतींमध्ये मुलं खोटं बोललेली असतात.
06:53
In the other half of the videos, the children told the truth.
133
413920
3267
उरलेल्या अर्ध्या चित्रफितींमध्ये मुलं खरं बोललेली असतात.
06:58
And let's find out how these adults performed.
134
418529
2857
आता बघूया प्रौढ लोकं कशी वागली आहेत.
07:02
Because there are as many liars as truth tellers,
135
422319
3855
इथे बरेच खरं बोलणारे आणि खोटं बोलणारे असल्याने
07:06
if you guess randomly,
136
426198
2399
जरी तुम्ही ढोबळ अंदाज बांधलेत,
07:08
there's a 50 percent chance you're going to get it right.
137
428621
4070
तरी ते बरोबर निघण्याची ५०% संधी आहे.
07:12
So if your accuracy is around 50 percent,
138
432715
3594
त्यामुळे जर तुमची अचूकता ५०% च्या आसपास असेल,
07:16
it means you are a terrible detector of children's lies.
139
436333
3441
तर त्याचा अर्थ तुम्ही खोटेपणा पकडण्यात खूपच कच्चे आहात!
07:20
So let's start with undergrads and law school students,
140
440290
4529
चला, महाविद्यालयीन आणि विधी-विद्यार्थ्यांपासून सुरुवात करूया!
07:24
who typically have limited experience with children.
141
444843
3672
ज्यांचा विशेषतः मुलांसोबतचा अनुभव कमी असतो.
07:30
No, they cannot detect children's lies.
142
450038
1962
नाही! ते मुलांचा खोटेपणा ओळखू शकत नाहीत.
07:32
Their performance is around chance.
143
452024
2214
ते केवळ अंदाजच बांधतात.
07:34
Now how about social workers and child-protection lawyers,
144
454262
5229
आता, समाजसेवक आणि बालकल्याण वकिलांबदद्ल काय वाटतं?
07:39
who work with children on a daily basis?
145
459515
2674
ते तर रोजच मुलांसोबत काम करत असतात.
07:42
Can they detect children's lies?
146
462213
2087
त्यांना मुलांचं खोटं बोलणं ओळखता येईल?
07:45
No, they cannot.
147
465624
1151
नाही. त्यांना नाही येत!
07:46
(Laughter)
148
466799
1045
(हशा)
07:47
What about judges,
149
467868
1472
आणि न्यायाधिशांबद्दल काय?
07:49
customs officers
150
469364
1800
कस्टम अधिकारी?
07:51
and police officers,
151
471188
1858
आणि पोलिस अधिकारी?
07:53
who deal with liars on a daily basis?
152
473070
2643
जे नेहमी खोटं बोलणाऱ्या लोकांसोबत राहात असतात?
07:55
Can they detect children's lies?
153
475737
1917
ते लहान मुलांमधला खोटेपणा ओळखू शकतील?
07:58
No, they cannot.
154
478800
1214
नाही. ते नाही ओळखू शकत.
08:00
What about parents?
155
480430
1186
पालकांबद्दल काय?
08:01
Can parents detect other children's lies?
156
481640
3014
पालक दुसऱ्या मुलांचं खोटं पकडू शकतील?
08:05
No, they cannot.
157
485898
1238
नाही. ते नाही ओळखू शकत.
08:07
What about, can parents detect their own children's lies?
158
487821
3585
आणि आता बघुया, पालक त्यांच्या स्वतःच्या मुलांचं खोटं ओळखू शकतील?
08:13
No, they cannot.
159
493208
1201
नाही. ते नाही ओळखू शकत.
08:14
(Laughter) (Applause)
160
494433
3476
(हशा) (टाळ्या)
08:17
So now you may ask
161
497933
1547
मग आता तुम्ही विचाराल
08:20
why children's lies are so difficult to detect.
162
500504
3632
की मुलांचं खोटं पकडायला इतकं कठीण का आहे?
08:24
Let me illustrate this with my own son, Nathan.
163
504958
3012
माझ्या मुलांचं- नेथनचं उदाहरण घेऊया.
08:27
This is his facial expression
164
507994
2169
जेव्हा तो खोटं बोलतो,
08:30
when he lies.
165
510187
1384
तेव्हा त्याचे हावभाव असे होतात.
08:31
(Laughter)
166
511595
2206
(हशा)
08:33
So when children lie,
167
513825
1602
तर जेव्हा मुलं खोटं बोलतात,
08:35
their facial expression is typically neutral.
168
515451
3156
त्यांच्या चेहऱ्यावरचे भाव स्पष्टपणे निर्विकार असतात.
08:39
However, behind this neutral expression,
169
519123
3460
पण या निर्विकार चेहेऱ्यामागे,
08:42
the child is actually experiencing a lot of emotions,
170
522607
3326
ते मूल खूप मिश्र भावना अनुभवत असतं.
08:45
such as fear, guilt, shame
171
525957
3855
उदाहरणार्थ भीती, लाज, अपराधीपणा
08:49
and maybe a little bit of liar's delight.
172
529836
3096
आणि कदाचित खोटेपणातून मिळणारा किंचित आनंदसुद्धा!
08:52
(Laughter)
173
532956
2702
(हशा)
08:55
Unfortunately, such emotions are either fleeting or hidden.
174
535682
4840
दुर्दैवाने या भावना एकतर क्षणभंगुर असतात किंवा लपलेल्या तरी!
09:00
Therefore, it's mostly invisible to us.
175
540546
3099
म्हणुन बहुतेक करून त्या दिसत नाहीत.
09:03
So in the last five years,
176
543669
1359
तर गेल्या पाच वर्षात,
09:05
we have been trying to figure out a way to reveal these hidden emotions.
177
545052
3896
या छुप्या भावनांना ओळखण्याचा प्रयत्न केला.
09:08
Then we made a discovery.
178
548972
1514
आणि आम्हाला शोध लागला.
09:11
We know that underneath our facial skin,
179
551273
3185
आपल्याला माहित आहे की आपल्या चेहेऱ्याच्या त्वचेखाली
09:14
there's a rich network of blood vessels.
180
554482
3394
रक्तवाहिनांचे दाट जाळे असते.
09:17
When we experience different emotions,
181
557900
2417
जेव्हा आपण एखादी भावना अनुभवतो,
09:20
our facial blood flow changes subtly.
182
560341
2641
तेव्हा वाहिन्यांमधील रक्तप्रवाह अचानक बदलतो.
09:23
And these changes are regulated by the autonomic system
183
563613
3948
आणि हे बदल स्वायत्त मज्जा संस्था नियंत्रित करत असते.
09:27
that is beyond our conscious control.
184
567585
2169
जे आपल्याला ठरवून नियंत्रित करता येत नाहीत.
09:30
By looking at facial blood flow changes,
185
570159
3823
चेहेऱ्यावरील बदलणाऱ्या रक्तप्रवाहाकडे पाहून
09:34
we can reveal people's hidden emotions.
186
574006
2697
आपण लोकांच्या लपलेल्या भावना उघड करू शकतो.
09:37
Unfortunately, such emotion-related facial blood flow changes
187
577229
4778
दुर्दैवाने भावनांशी संबंधित रक्तप्रवाहातील बदल
09:42
are too subtle to detect by our naked eye.
188
582031
2625
साध्या नजरेला दिसणे सहज शक्य नाही.
09:45
So to help us reveal people's facial emotions,
189
585632
3768
लोकांचे हावभाव उघड करण्यासाठी
09:49
we have developed a new imaging technology
190
589424
3034
आम्ही नवीन प्रतिमा-तंत्रज्ञान विकसित केले आहे.
09:52
we call "transdermal optical imaging."
191
592482
3149
आम्ही त्याला म्हणतो "ट्रान्सडर्मल ऑप्टिकल इमेजिंग".
09:56
To do so, we use a regular video camera to record people
192
596679
3953
यासाठी जेव्हा लोक छुप्या भावना अनुभवत असतात,
10:00
when they experience various hidden emotions.
193
600656
3086
तेव्हा आम्ही साधारण कॅमेरा वापरून लोकांचं शूटींग करतो.
10:04
And then, using our image processing technology,
194
604385
4094
आणि मग आमचे तंत्रज्ञान वापरून
10:08
we can extract transdermal images of facial blood flow changes.
195
608503
5536
आम्ही रक्तप्रवाहाच्या प्रतिमा बघू शकतो.
10:16
By looking at transdermal video images,
196
616475
4272
ट्रान्सडर्मल चित्रफितीद्वारे
10:20
now we can easily see
197
620771
1787
चेहेऱ्यामागील रक्तप्रवाहासंबंधित
10:23
facial blood flow changes associated with the various hidden emotions.
198
623737
5631
छुपे बदल आपण आता सहज बघू शकतो.
10:29
And using this technology,
199
629944
1788
आणि हे तंत्रज्ञान वापरून
10:31
we can now reveal the hidden emotions associated with lying,
200
631756
4668
खोटं बोलण्यासंबंधीच्या भावना ओळखू शकतो,
10:36
and therefore detect people's lies.
201
636448
2910
आणि अर्थातच खोटं बोलणंसुद्धा पकडू शकतो.
10:39
We can do so noninvasively,
202
639382
2439
आणि आपण हे व्यक्तीपासून दूर राहून,
10:41
remotely, inexpensively,
203
641845
2539
त्रास न देता, कमी खर्चात करू शकतो.
10:44
with an accuracy at about 85 percent,
204
644408
3660
ते सुद्धा जवळपास ८५% अचूकतेने!
10:48
which is far better than chance level.
205
648092
2054
हे कुठल्याही अंदाजापेक्षा जास्त चांगले आहे.
10:51
And in addition, we discovered a Pinocchio effect.
206
651100
3790
आम्ही आणखिन एक शोध लावला: "पिनोक्यो इफेक्ट"
10:56
No, not this Pinocchio effect.
207
656336
2055
नाही, हा पिनोक्यो इफेक्ट नाही.
10:58
(Laughter)
208
658415
1007
(हशा)
10:59
This is the real Pinocchio effect.
209
659446
2122
हा खराखुरा पिनोक्यो इफेक्ट आहे.
11:01
When people lie,
210
661592
1417
जेव्हा लोक खोटं बोलतात,
11:03
the facial blood flow on the cheeks decreases,
211
663033
3779
तेव्हा गालांमधिल रक्तपुरवठा कमी होतो,
11:06
and the facial blood flow on the nose increases.
212
666836
3261
आणि नाकामध्ये रक्तपुरवठा वाढतो.
11:11
Of course, lying is not the only situation
213
671379
3507
अर्थातच, फक्त खोटं बोलतानाच छुप्या भावना
11:14
that will evoke our hidden emotions.
214
674910
2848
उठून येतात असं नाही.
11:17
So then we asked ourselves,
215
677782
1874
मग आम्ही विचार केला,
11:19
in addition to detecting lies,
216
679680
2347
खोटेपणा शोधण्यासोबतच,
11:22
how can our technology be used?
217
682051
2333
हे तंत्रज्ञान कुठे वापरता येईल?
11:25
One application is in education.
218
685027
3546
एक तर शिक्षण क्षेत्रात उपयोग होऊ शकतो.
11:28
For example, using this technology, we can help this mathematics teacher
219
688597
4661
उदाहरणार्थ, हे तंत्रज्ञान वापरून गणिताचे शिक्षक
11:33
to identify the student in his classroom
220
693282
2907
शिकवत असलेल्या प्रकरणात
11:36
who may experience high anxiety about the topic he's teaching
221
696213
4745
विद्यार्थ्यांची चिंता समजून घेऊन
11:40
so that he can help him.
222
700982
1509
त्यांना मदत करू शकतात.
11:43
And also we can use this in health care.
223
703337
2740
आपण हे तंत्रज्ञान वैद्यकीय क्षेत्रातही वापरु शकतो.
11:46
For example, every day I Skype my parents,
224
706101
3368
उदाहरणार्थ, मी रोज माझ्या आईवडिलांशी स्काईप वर बोलतो.
11:49
who live thousands of miles away.
225
709493
2082
जे हजारो मैल दूर राहतात.
11:52
And using this technology,
226
712178
1821
हे तंत्रज्ञान वापरून,
11:54
I can not only find out what's going on in their lives
227
714023
3482
त्यांच्या आयुष्यात काय चाललयं हे तर मी ओळखू शकेनच,
11:57
but also simultaneously monitor their heart rate, their stress level,
228
717529
6302
पण सोबतच त्यांचा ह्रदय धडकण्याचा दर, तणावाची पातळी,
12:03
their mood and whether or not they are experiencing pain.
229
723855
3225
त्यांचा मूड आणि दुखणी हे सगळं पाहू शकतो.
12:07
And perhaps in the future,
230
727839
1810
आणि भविष्यात कदाचित,
12:09
their risks for heart attack or hypertension.
231
729673
3289
उच्चरक्तदाब आणि ह्रदयाचा झटक्याचा धोकासुद्धा ओळखू शकू!
12:13
And you may ask:
232
733701
1260
आणि तुम्ही विचाराल:
12:15
Can we use this also to reveal politicians' emotions?
233
735472
5481
आपण राजकारण्यांच्या भावनापण उघड करू शकू का?
12:20
(Laughter)
234
740977
1540
(हशा)
12:22
For example, during a debate.
235
742541
1854
उदाहरणार्थ, एखाद्या वादविवादामध्ये!
12:25
Well, the answer is yes.
236
745220
1453
तर उत्तर आहे - हो.
12:27
Using TV footage,
237
747167
1944
टीव्हीवरील चित्रफीत वापरून
12:29
we could detect the politicians' heart rate,
238
749135
4046
आपण राजकारण्यांच्या हृदय धडधड दर ,
12:33
mood and stress,
239
753205
2046
मूड आणि तणाव ओळखू शकू,
12:35
and perhaps in the future, whether or not they are lying to us.
240
755275
3578
आणि कदाचित भविष्यात ते खोटं बोलत आहेत का हे सुद्धा!
12:39
We can also use this in marketing research,
241
759495
2996
आपण हे तंत्रज्ञान विपणन संशोधनात वापरु शकू.
12:42
for example, to find out
242
762515
1851
उदाहरणार्थ, काही ठराविक उत्पादने
12:44
whether or not people like certain consumer products.
243
764390
4355
उपभोक्त्यांना आवडतात किंवा नाही, हे शोधून काढायला!
12:49
We can even use it in dating.
244
769229
2238
आपण हे डेटिंग मध्ये सुद्धा वापरू शकू.
12:51
So for example,
245
771904
1160
उदाहरणार्थ,
12:53
if your date is smiling at you,
246
773088
2594
जर तुमची जोडीदारीण तुमच्याकडे सस्मित पहात असेल,
12:55
this technology can help you to determine
247
775706
2794
तर या तंत्रज्ञानामुळे तुम्ही ठरवू शकाल
12:58
whether she actually likes you
248
778524
2607
की तिला तुम्ही खरचं आवडले आहात,
13:01
or she is just trying to be nice to you.
249
781155
2175
की ती फक्त चांगलं वागण्याचा प्रयत्न करते आहे!
13:03
And in this case,
250
783864
1695
आणि त्या परिस्थितीत,
13:05
she is just trying to be nice to you.
251
785583
1876
ती फक्त चांगलं वागण्याचा प्रयत्न करत आहे!
13:07
(Laughter)
252
787483
2392
(हशा)
13:11
So transdermal optical imaging technology
253
791244
3709
तर हे ट्रान्सडर्मल ऑप्टिकल इमेजिंग तंत्रज्ञान
13:14
is at a very early stage of development.
254
794977
2578
हे अजून विकसित होणाच्या सुरुवातीच्या टप्प्यावर आहे.
13:17
Many new applications will come about that we don't know today.
255
797579
4114
आज माहित नसणारे कित्येक उपयोग पुढे जाऊन समजतील.
13:22
However, one thing I know for sure
256
802293
2778
तरीही, एक गोष्ट मला पक्की माहिती आहे
13:25
is that lying will never be the same again.
257
805095
3414
ती म्हणजे खोटं बोलणं पुर्वीसारखं राहणार नाही हे नक्की!
13:28
Thank you very much.
258
808533
1158
धन्यवाद!
13:29
Xiè xie.
259
809715
1324
गुडबाय!
13:31
(Applause)
260
811063
3906
(टाळ्या)
या वेबसाइटबद्दल

ही साइट इंग्रजी शिकण्यासाठी उपयुक्त असलेल्या YouTube व्हिडिओंची ओळख करून देईल. जगभरातील उत्कृष्ट शिक्षकांनी शिकवलेले इंग्रजी धडे तुम्हाला दिसतील. तेथून व्हिडिओ प्ले करण्यासाठी प्रत्येक व्हिडिओ पृष्ठावर प्रदर्शित केलेल्या इंग्रजी उपशीर्षकांवर डबल-क्लिक करा. उपशीर्षके व्हिडिओ प्लेबॅकसह समक्रमितपणे स्क्रोल करतात. तुमच्या काही टिप्पण्या किंवा विनंत्या असल्यास, कृपया हा संपर्क फॉर्म वापरून आमच्याशी संपर्क साधा.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7