Alex Steffen: The route to a sustainable future

Translator: Novica Lazarevski Reviewer: Dragan Bocevski

When I'm starting talks like this,

Кога започнувам дискусии како оваа,

I usually do a whole spiel about sustainability

обично зборувам опширно за одржливоста

because a lot of people out there don't know what that is.

затоа што многу луѓе не знаат што е тоа.

This is a crowd that does know what it is,

Ова е толпа што знае што е тоа,

so I'll like just do like the 60-second crib-note version. Right?

па би сакал само да направам едноминутно сумирање. Важи?

So just bear with me. We'll go real fast, you know?

Значи останете со мене. Ќе одиме навистина брзо, знаете?

Fill in the blanks.

Пополнете во празнините.

So, you know, sustainability, small planet.

Па, знаете, одржливост, мала планета.

Right? Picture a little Earth, circling around the sun.

Така? Претставете си ја малата Земја, вртејќи се околу Сонцето.

You know, about a million years ago,

Знаете, пред околу 1 милион години,

a bunch of monkeys fell out of trees,

неколку мајмуни паднале од дрвјата,

got a little clever, harnessed fire,

станаа малку паметни, почнаа да употребуваат огин,

invented the printing press,

ја измислија печатарската преса,

made, you know, luggage with wheels on it.

направија, багаж со тркала на него.

And, you know, built the society that we now live in.

И, знаете, го изградија општеството во кое живееме.

Unfortunately, while this society is, without a doubt,

За несреќа, додека ова општество е, без сомнеж,

the most prosperous and dynamic the world has ever created,

најпросперитетното и најдинамичното кое светот го создал,

it's got some major, major flaws.

има некои големи, големи пропусти.

One of them is that every society has an ecological footprint.

Еден од нив е тоа што секое општество има еколошки отпечаток.

It has an amount of impact on the planet that's measurable.

Има износ на влијание на планетата кое е мерливо.

How much stuff goes through your life,

Колку работи поминуваат низ вашиот живот,

how much waste is left behind you.

колку отпад е оставен зад вас.

And we, at the moment, in our society,

И ние, во овој момент, во нашето општество,

have a really dramatically unsustainable level of this.

имаме навистина драматично неодржливо ниво на ова.

We're using up about five planets.

Ние трошиме околу пет планети.

If everybody on the planet lived the way we did,

Ако секој на планетата живееше како нас,

we'd need between five, six, seven,

би ни биле потребни пет, шест, седум,

some people even say 10 planets to make it.

некои луѓе дури велат 10 планети за да успееме.

Clearly we don't have 10 planets.

Јасно е дека немаме 10 планети.

Again, you know, mental, visual, 10 planets, one planet,

Повторно, значи, ментално, визуелирајте, 10 планети, една планета,

10 planets, one planet. Right?

10 планети, една планета. Така?

We don't have that. So that's one problem.

Го немаме тоа. Значи тоа е еден проблем.

The second problem is that the planet that we have

Вториот проблем е тоа што планетата што ја имаме

is being used in wildly unfair ways. Right?

е користена потполно запостаувачки. Така?

North Americans, such as myself, you know,

Луѓето од Северна Америка, како мене самиот, знаете,

we're basically sort of wallowing, gluttonous hogs,

ние сме во суштина ненаситни свињи,

and we're eating all sorts of stuff.

и јадеме сешто.

And, you know, then you get all the way down

И тогаш, доаѓате најдоле

to people who live in the Asia-Pacific region, or even more, Africa.

до луѓето што живеат во Азичко-Пацифичкиот регион, или уште повеќе, Африка.

And people simply do not have enough to survive.

И луѓето едноставно немаат доволно да преживеат.

This is producing all sorts of tensions,

Ова предизвикува секаков вид на тензии,

all sorts of dynamics that are deeply disturbing.

секаков вид на динамики кои се длабоко вознемирувачки.

And there's more and more people on the way. Right?

И повеќе и повеќе луѓе се на пат. Така?

So, this is what the planet's going to look like in 20 years.

Ова е како ќе изгледа планетата за околу 20 години.

It's going to be a pretty crowded place, at least eight billion people.

Ќе биде доста натрупано место, најмалку осум милијарди луѓе.

So to make matters even more difficult, it's a very young planet.

За да бидат работите уште потешки, ова е многу млада планета.

A third of the people on this planet are kids.

Една третина од луѓето на оваа планета се деца.

And those kids are growing up in a completely different way

И тие деца растат на комплетно поинаков начин

than their parents did, no matter where they live.

од нивните родители, без разлика каде живеат.

They've been exposed to this idea of our society, of our prosperity.

Тие се изложени на оваа идеја за нашето опшетство, за нашиот напредок.

And they may not want to live exactly like us.

И тие можеби нема да сакаат да живеат баш како нас.

They may not want to be Americans, or Brits,

Можеби нема да сакаат да бидат американци, или британци,

or Germans, or South Africans,

или германци, или јужно африканци,

but they want their own version

но тие сакаат нивна верзија

of a life which is more prosperous, and more dynamic,

на живот кој е понапреден, подинамичен,

and more, you know, enjoyable.

и попривлечен.

And all of these things combine to create

И сите овие работи се комбинираат да создадат

an enormous amount of torque on the planet.

огромна количина на притисок врз планетата.

And if we cannot figure out a way to deal with that torque,

И ако не можеме да најдеме начин да се справиме со тој притисок,

we are going to find ourselves more and more and more quickly

ќе се најдеме повеќе и повеќе и побрзо

facing situations which are simply unthinkable.

соочувајќи се со ситуации кои се едноставно незамисливи.

Everybody in this room has heard the worst-case scenarios.

Секој во оваа соба слушнал за најлош-случај сценаријата.

I don't need to go into that.

Нема да одам во тоа.

But I will ask the question, what's the alternative?

Но, ќе го поставам прашањето, која е алтернативата?

And I would say that, at the moment, the alternative is unimaginable.

И би сакал да кажам дека, во моментот, алтернативата е несфатлива.

You know, so on the one hand we have the unthinkable;

Знаете, на една страна го имаме незамисливото,

on the other hand we have the unimaginable.

а на другата страна го имаме несфатливото.

We don't know yet how to build a society

Ние се уште не знаеме како да изградиме општество

which is environmentally sustainable,

кое одржливо за животната средина,

which is shareable with everybody on the planet,

кое може да се сподели со сите на планетата,

which promotes stability and democracy and human rights,

кое промовира стабилност и демократија и човечки права,

and which is achievable in the time-frame necessary

и кое е достижно во временската рамка која е неопходна

to make it through the challenges we face.

за да се надминат предизвиците со кои се соочуваме.

We don't know how to do this yet.

Ние уште не знаеме како да го постигнеме тоа.

So what's Worldchanging?

Значи, што е Worldchanging?

Well, Worldchanging you might think of

Па, Worldchanging можете да го замислите

as being a bit of a news service for the unimaginable future.

како на еден вид новинска агенција за незамисливата иднина.

You know, what we're out there doing is looking

Знаете, тоа што ние го правиме е потрага

for examples of tools, models and ideas,

по примери на алатки, модели и идеи,

which, if widely adopted, would change the game.

кои, ако се применат нашироко, можат да ја променат ситуацијата. Така?

A lot of times, when I do a talk like this, I talk about things

Многу пати, кога држам ваков говор, зборувам за работи

that everybody in this room I'm sure has already heard of,

што секој во оваа соба, јас сум сигурен веќе слушнале за нив,

but most people haven't.

да, ама повеќето луѓе не се слушнале.

So I thought today I'd do something a little different,

Па мислев денеска да направам ништо малку поразлично,

and talk about what we're looking for, rather than saying, you know,

и да зборувам за тоа што ние го бараме, наместо да зборувам, знаете,

rather than giving you tried-and-true examples.

ќе ви дадам неколку испробани и проверени примери.

Talk about the kinds of things we're scoping out.

Ќе зборувам за нештата што ние ги истражуваме.

Give you a little peek into our editorial notebook.

Ќе ви овозможам да ѕирнете во нашата уредничка тетратка.

And given that I have 13 minutes to do this, this is going to go kind of quick.

И знаејќи дека имам 13 минути да го сторам тоа, ова ќе биде малку набрзина.

So, I don't know, just stick with me. Right?

Па, не знам, само останете со мене. Важи?

So, first of all, what are we looking for? Bright Green city.

Најпрво, по што трагаме? Голем Зелен град.

One of the biggest levers that we have in the developed world

Еден од најголемите средства што ги имаме во развиениот свет

for changing the impact that we have on the planet

за менување на влијанието што го имаме врз планетата

is changing the way that we live in cities.

е менувањето на начинот на кој живееме во градовите.

We're already an urban planet;

Ние веќе сме урбана планета,

that's especially true in the developed world.

што е особено точно во развиениот свет.

And people who live in cities in the developed world

И луѓето кои живеат во развиениот свет

tend to be very prosperous, and thus use a lot of stuff.

се воглавно многу напредни, и затоа користат многу работи.

If we can change the dynamic,

Ако можеме да ја смениме динамиката,

by first of all creating cities that are denser and more livable ...

со тоа што како прво ќе градиме градови што се погусто населени и попригодни за живеење...

Here, for example, is Vancouver, which if you haven't been there,

Еве, за пример, е Ванкувер, што ако не сте биле таму,

you ought to go for a visit. It's a fabulous city.

морате да одите и да го посетите. Тоа е неверојатен град.

And they are doing density, new density,

И тие веќе работат на густина, нова густина,

better than probably anybody else on the planet right now.

подобра од веројатно било кој друг на планетата моментално.

They're actually managing to talk North Americans out of driving cars,

Тие всушност успеваат да ги наговорат луѓето од Северна Америка да не возат коли,

which is a pretty great thing.

што е навистина одлична работа.

So you have density. You also have growth management.

Значи имате густина. Ама исто имате управување со развојот.

You leave aside what is natural to be natural.

Оставате настрана што е природно да си биде природно.

This is in Portland. That is an actual development.

Ова е во Портланд. Ова е вистинско уредување.

That land there will remain pasture in perpetuity.

Земјата таму ќе остане пасиште постојано.

They've bounded the city with a line.

Тие го ограничиле градот со линија.

Nature, city. Nothing changes.

Природа, град. Ништо не се менува.

Once you do those things, you can start making all sorts of investments.

Кога еднаш ќе ги направиш овие работи, можеш да почнеш со секакви инвестиции.

You can start doing things like, you know,

Можеш да почнеш да градиш проекти како,

transit systems that actually work to transport people,

транзитни системи што всушност работат на превоз на луѓе,

in effective and reasonably comfortable manners.

на ефективен и разумно удобен начин. Така?

You can also start to change what you build.

Можеш да почнеш да ги менуваш своите градби.

This is the Beddington Zero Energy Development in London,

Ова е Бедингтон Нула Енергија Градба во Лондон,

which is one of the greenest buildings in the world. It's a fabulous place.

што е една од најзелените згради во светот. Тоа е неверојатно место.

We're able to now build buildings that generate all their own electricity,

Ние сме способни сега да градиме градби што си ја произведуваат сета потребна електрична енергија,

that recycle much of their water,

што ја рециклираат повеќето од нивната вода,

that are much more comfortable than standard buildings,

што се многу поудобни од стандардните згради,

use all-natural light, etc., and, over time, cost less.

користат целосно природна светлина, итн, и со текот на времето чинат помалку.

Green roofs. Bill McDonough covered that last night, so I won't dwell on that too much.

Зелени покриви. Бил МекДоноу ја покри таа тема вчера вечер, па јас нема многу да се задржам на тоа.

But once you also have people living

Но, кога еднаш имаш луѓе што живеат

in close proximity to each other,

релативно близу еден до друг,

one of the things you can do is --

една од работите што можеш да ги направиш е --

as information technologies develop --

како што информациските технологии се развиваат --

you can start to have smart places.

можеш да воведеш паметни места.

You can start to know where things are.

Можеш да почнеш да знаеш каде се нештата.

When you know where things are, it becomes easier to share them.

Кога знаеш каде се нештата, станува многу полесно да ги споделиш.

When you share them, you end up using less.

На ваков начин, нивното користење е поефикасно.

So one great example is car-share clubs,

Така еден одличен пример се клубовите за делење на коли,

which are really starting to take off in the U.S.,

што стануваат навистина популарни во САД,

have already taken off in many places in Europe, and are a great example.

се веќе популарни на многу места во Европа, и се одличен пример.

If you're somebody who drives, you know, one day a week,

Ако сте некој кој вози, еднаш неделно,

do you really need your own car?

дали навистина имате потреба да поседувате автомобил?

Another thing that information technology lets us do

Друга работа што информатичката технологија ни овозможува

is start figuring out how to use less stuff

е да почнеме со изнаоѓање начини како да користиме помалку нешта

by knowing, and by monitoring, the amount we're actually using.

со тоа што ќе знаеме, и ќе ја надгледуваме количината што ја користиме.

So, here's a power cord which glows brighter the more energy that you use,

Еве електричен кабел што свети посилно кога трошите повеќе енергија,

which I think is a pretty cool concept,

што е навистина одличен концепт,

although I think it ought to work the other way around,

иако јас мислам дека би требало да работи обратно,

that it gets brighter the more you don't use.

да биде посветол што помалку енергија користиш.

But, you know, there may even be a simpler approach.

Но, знаете, има уште поедноставен начин.

We could just re-label things.

Би можеле само да ги преименуваме нештата.

This light switch that reads, on the one hand, flashfloods,

Прекинувачот за светло на кој пишува на една страна, поплава од светлина,

and on the other hand, off.

а на другата, исклучено.

How we build things can change as well.

И начинот на кој ги дизајнираме нештата исто така може да се смени.

This is a bio-morphic building.

Ова е био-морфиска зграда.

It takes its inspiration in form from life.

Нејзината форма е инспирирана од животот.

Many of these buildings are incredibly beautiful,

Многу од овие згради се неверојатно убави,

and also much more effective.

и исто така многу поефективни.

This is an example of bio-mimicry,

Ова е пример на био-мимикрија,

which is something we're really starting to look a lot more for.

што е нешто што ние навистина почнуваме да го гледаме почесто.

In this case, you have a shell design

Во овој случај, имаме дизајн во вид на школка

which was used to create a new kind of exhaust fan, which is greatly more effective.

кој бил употребен да се создаде нов вид на издувен вентилатор, кој е значително поефективен.

There's a lot of this stuff happening; it's really pretty remarkable.

Има многу вакви работи што се случуваат, навистина е забележливо.

I encourage you to look on Worldchanging if you're into it.

Ве охрабрувам да погледате на Worldchanging ако сте заинтересирани.

We're starting to cover this more and more.

Ние почнуваме да покриваме вакви случувања се повеќе и повеќе.

There's also neo-biological design,

Постои, исто така нео-биолошки дизајн,

where more and more we're actually using life itself

каде се повеќе и повеќе го користиме самиот живот

and the processes of life to become part of our industry.

за животните процеси да станат дел од нашата индустрија.

So this, for example, is hydrogen-generating algae.

Па ова, на пример, е алга која генерира водород.

So we have a model in potential, an emerging model that we're looking for

Имаме потенцијален модел, модел којшто го разгледуваме за тоа

of how to take the cities most of us live in,

како да ги земеме градовите во кои повеќето од нас живеат,

and turn them into Bright Green cities.

и да ги претвориме во Светли Зелени градови.

But unfortunately, most of the people on the planet don't live in the cites we live in.

Но, за жал, повеќето од луѓето на планетата не живеат во градовите во кои ние живееме.

They live in the emerging megacities of the developing world.

Тие живеат во мега градовите кои се појавуваат во светот во развој.

And there's a statistic I often like to use,

И има статистика што често ја користам,

which is that we're adding a city of Seattle every four days,

која вели дека додаваме град Сиетл секои четири дена,

a city the size of Seattle to the planet every four days.

град со големината на Сиетл на планетата секои четири дена.

I was giving a talk about two months ago,

Држев говор пред околу два месеца,

and this guy, who'd done some work with the U.N., came up to me

и овој човек, кој работел за Обединетите Нации, дојде до мене

and was really flustered, and he said, look,

и беше навистина вознемирен, и ми кажа, види,

you've got that totally wrong; it's totally wrong.

ти си го разбрал тоа сосема погрешно, тоа е сосема погрешно.

It's every seven days.

Тоа е секои седум дена.

So, we're adding a city the size of Seattle every seven days,

Значи, додаваме град со големината на Сиетл секои седум дена,

and most of those cities look more like this than the city that you or I live in.

и повеќето од тие градови изгледаат повеќе како ова отколку како градот во кој Вие или јас живееме.

Most of those cites are growing incredibly quickly.

Повеќето од тие градови растат неверојатно бргу.

They don't have existing infrastructure;

Тие немаат постоечка инфраструктура,

they have enormous numbers of people who are struggling with poverty,

имаат огромен број на луѓе кои се борат со сиромаштија,

and enormous numbers of people are trying to figure out

и огромен број на луѓе кои се обидуваат да разберат

how to do things in new ways.

како да работат на нови начини. Така?

So what do we need in order to make developing nation

Значи што ни е потребно за да можеме да ги трансформираме во земјите во развој

megacities into Bright Green megacities?

мега-градовите во Светли Зелени мега-градови?

Well, the first thing we need is, we need leapfrogging.

Па, првата работа што ни е потребна, потребен ни се скокови во развојот.

And this is one of the things that we are looking for everywhere.

И ова е една работа што ја бараме насекаде.

The idea behind leapfrogging is that

Идејата зад скоковите во развојот е дека

if you are a person, or a country, who is stuck in a situation

ако си ти личност, или земја, која е заглавена во ситуација

where you don't have the tools and technologies that you need,

кадешто ги немаш алатките и технологиите што ти се потребни,

there's no reason for you to invest in last generation's technologies. Right?

нема причина за да инвестираш во технологиите од последната генерација. Така?

That you're much better off, almost universally,

Дека ти си во многу подобра положба, скоро универзално,

looking for a low-cost or locally applicable version of the newest technology.

барајќи евтина или локално применлива верзија на најновата технологија.

One place we're all familiar with seeing this is with cell phones. Right?

Тоа може да го забележиме во светот на мобилните телефони. Така?

All throughout the developing world, people are going directly to cell phones,

Насекаде низ светот во развој, луѓето одат директно на мобилни телефони,

skipping the whole landline stage.

прескокнувајќи ја целата етапа со фиксните линии.

If there are landlines in many developing world cities,

Ако има фиксни линии во многу градови во светот во развој,

they're usually pretty crappy systems that break down a lot

тие се вообичаено навистина лоши системи што се често се расипуваат,

and cost enormous amounts of money.

и чинат огромни суми на пари. Така?

So I rather like this picture here.

Така да, на мене ми се навистина допаѓа оваа слика овде.

I particularly like the Ganesh in the background, talking on the cell phone.

Особено ми се допаѓа Ганешот во позадината, кој зборува на мобилен телефон.

So what we have, increasingly, is cell phones just permeating out through society.

Гледаме дека мобилните телефони се повеќе се пробиваат во општеството.

We've heard all about this here this week,

Сите ние слушнавме се за ова оваа недела,

so I won't say too much more than that, other than to say

па нема да кажам многу повеќе, освен тоа дека

what is true for cell phones is true for all sorts of technologies.

она што е вистина за мобилните телефони важи за сите видови на технологии.

The second thing is tools for collaboration,

Втората работа се алатките за соработка,

be they systems of collaboration, or intellectual property systems

дали тоа се системи за соработка, или системи на интелектуална сопственост

which encourage collaboration. Right?

кои охрабруваат соработка. Така?

When you have free ability for people to freely work together and innovate,

Кога постои слободна можност за луѓето слободно да работат заедно и да иновираат,

you get different kinds of solutions.

добиваш различни видови на решенија.

And those solutions are accessible in a different way

И тие решенија се достапни на различен начин

to people who don't have capital. Right?

на луѓе што немаат капитал. Така?

So, you know, we have open source software,

Па, знаете, имаме опен сорс софтвер,

we have Creative Commons and other kinds of Copyleft solutions.

имаме Creative Commons и други видови на Copyleft решенија. Така?

And those things lead to things like this.

И тие работи водат то нешта како ова.

This is a Telecentro in Sao Paulo.

Ова е Телецентро во Сао Паоло.

This is a pretty remarkable program

Ова е прилично голем програм

using free and open source software, cheap, sort of hacked-together machines,

кој користи бесплатен и опен сорс софтвер, евтин и модифициран хардвер,

and basically sort of abandoned buildings --

и во суштина напуштени згради --

has put together a bunch of community centers

кој организира неколку социјални центри

where people can come in, get high-speed internet access,

каде луѓето можат да дојдат, да добијат брз интернет пристап,

learn computer programming skills for free.

и да научат компјутерски вештини бесплатно.

And a quarter-million people every year use these now in Sao Paulo.

Четвртина милион луѓе секоја година ги користат овие центри во Сао Паоло.

And those quarter-million people are some of the poorest people in Sao Paolo.

И тие четвртина милион луѓе се едни од најсиромашните луѓе во Сао Паоло.

I particularly like the little Linux penguin in the back. (Laughter)

На мене посебно ми се допаѓа малиот Линукс пингвин во позадината.

So one of the things that that's leading to is a sort of southern cultural explosion.

Значи едно од нештата до кои ова води е еден вид на јужна културна експлозија.

And one of the things we're really, really interested in at Worldchanging

И едно од нештата за кои ние во Worldchaning сме навистина заинтересирани

is the ways in which the south is re-identifying itself,

се начините на кои југот се ре-идентификува,

and re-categorizing itself in ways

и се ре-категоризира на начини

that have less and less to do with most of us in this room.

што имаат се помалку и помалку врска со повеќето од нас во оваа просторија.

So it's not, you know, Bollywood isn't just answering Hollywood. Right?

Значи не е, знаете, Боливуд не е само одговор на Холивуд. Така?

You know, Brazilian music scene isn't just answering the major labels.

Знаете, бразилската музичка цена не е само одговор на големите ѕвезди.

It's doing something new. There's new things happening.

Креира нешто ново. Има нови работи кои се случуваат.

There's interplay between them. And, you know, you get amazing things.

Има комуникација помеѓу нив. И, знаете, се добиваат неверојатни работи.

Like, I don't know if any of you have seen the movie "City of God?"

Како на пример, не знам дали некој од Вас го видел филмот "City of God"?

Yeah, it's a fabulous movie if you haven't seen it.

Да, тоа е одличен филм ако го немате видено.

And it's all about this question, in a very artistic and indirect kind of way.

И целиот е за ова прашање, на многу уметнички и недиректен начин.

You have other radical examples

Има други радикални примери

where the ability to use cultural tools is spreading out.

каде што можноста да се користат културни алатки се шири.

These are people who have just been visited by

Ова се луѓе кои само што биле посетени од страна на

the Internet bookmobile in Uganda.

Интернет мобилната библиотека во Уганда.

And who are waving their first books in the air,

И тие ги мавтаат нивните први книги во воздухот,

which, I just think that's a pretty cool picture. You know?

што, јас мислам дека е навистина интересна слика.

So you also have the ability for people to start coming together

Исто така ја имате можноста за луѓето да почнат да се собираат заедно

and acting on their own behalf in political and civic ways,

и да дејствуваат лично во политички и граѓански цели.

in ways that haven't happened before.

На начини кои ги немаме видено претходно.

And as we heard last night, as we've heard earlier this week,

И како што слушнавме вчера вечер, како што слушнавме порано неделава,

are absolutely, fundamentally vital to the ability to craft new solutions,

тие се апсолутно, фундаментално витални за способноста да создадат нови решенија,

is we've got to craft new political realities.

како што ние мораме да создадеме нови политички реалности.

And I would personally say that we have to craft new political realities,

И јас би рекол дека ние мораме да создадеме нови политички реалности,

not only in places like India, Afghanistan, Kenya, Pakistan,

не само во места како Индија, Авганистан, Кенија, Пакистан,

what have you, but here at home as well.

било каде, но и тука дома исто така.

Another world is possible.

Друг свет е возможен.

And sort of the big motto of the anti-globalization movement. Right?

И на некој начин големото мото за движењето на анти-глобализација. Така?

We tweak that a lot.

Ние го модификуваме тоа многу.

We talk about how another world isn't just possible; another world's here.

Зборуваме за тоа како друг свет не само што е возможен, туку е веќе тука.

That it's not just that we have to sort of imagine

Дека не е само да ние на некој начин замислиме

there being a different, vague possibility out there,

дека има голема, нејасна можност таму некаде,

but we need to start acting a little bit more on that possibility.

туку треба да почнеме и да дејствуваме малку повеќе на таа можност.

We need to start doing things like Lula, President of Brazil.

Ние треба да почнеме да правиме работи како Лула, Претседателот на Бразил.

How many people knew of Lula before today?

Колку луѓе знаеја за Лула пред денес?

OK, so, much, much better than the average crowd, I can tell you that.

Добро, не многу, многу подобро од просечната толпа, можам да ви го кажам тоа.

So Lula, he's full of problems, full of contradictions,

Значи Лула, тој е полн со проблеми, полн со контрадикции,

but one of the things that he's doing is,

но една од работите што тој ги прави е,

he is putting forward an idea of how we engage in international relations that

тој застапува идеја дека како се однесуваме во меѓународните релации

completely shifts the balance from the standard sort of north-south dialogue

кои комплетно го менуваат погледот од северно-јужен дијалог

into a whole new way of global collaboration.

во целосно нов начин на глобална соработка.

I would keep your eye on this fellow.

Јас би ги следел идните идеи на овој човек.

Another example of this sort of second superpower thing

Друг пример на оваа на некој начин втора супер сила

is the rise of these games that are what we call "serious play."

е растот на овие игри што се како ги ние викаме сериозна игра.

We're looking a lot at this. This is spreading everywhere.

Ние набљудуваме многу од ова. Се шири насекаде.

This is from "A Force More Powerful." It's a little screenshot.

Ова е од извадок од "A Force More Powerfull". Ова е мал извадок.

"A Force More Powerful" is a video game that,

"Сила Посилна" е видео игра што,

while you're playing it, it teaches you how to engage

додека ја играш, те учи како да учествуваш

in non-violent insurrection and regime change. (Laughter)

во ненасилна побуна и промена на режим.

Here's another one. This is from a game called "Food Force,"

Еве уште една. Ова е од игра што се вика "Силата на Храната",

which is a game that teaches children how to run a refugee camp.

што е игра која ги учи децата како да управуваат со бегалски камп.

These things are all contributing in a very dynamic way

Овие се работи кои придонесуваат на многу динамичен начин

to a huge rise in, especially in the developing world,

за огромен пораст во, посебно во светот во развој,

in people's interest in and passion for democracy.

во интересот и страста на луѓето за демократија.

We get so little news about the developing world

Ние добиваме толку малку вести за светот во развој,

that we often forget that there are literally

што често забораваме деке има буквално

millions of people out there struggling to change things

милиони луѓе таму што се борат да ги сменат работите

to be fairer, freer, more democratic, less corrupt.

да бидад пофер, послободни, подемократски и помалку корумпирани.

And, you know, we don't hear those stories enough.

И, знаете, ние не ги слушаме тие приказни доволно.

But it's happening all over the place,

Но се случува насекаде,

and these tools are part of what's making it possible.

и овие алатки се дел од тоа што ги прави возможни.

Now when you add all those things together,

Сега кога ќе ги додадеш сите овие работи заедно,

when you add together leapfrogging and new kinds of tools,

кога ќе ги дадеш сите скокови во технологијата и новите видови на алатки,

you know, second superpower stuff, etc., what do you get?

знаете, втората супер сила итн., што добивате?

Well, very quickly, you get a Bright Green future for the developing world.

Па, многу брзо, добивате Светла Зелена иднина за светот во развој.

You get, for example, green power spread throughout the world.

Добивате, на пример, ширење на зелена енергија насекаде низ светот.

You get -- this is a building in Hyderabad, India.

Добивате -- ова е зграда во Хидеарабад, Индија.

It's the greenest building in the world.

Ова е најзелената зграда во светот.

You get grassroots solutions, things that work

Добивате основни решенија, работи што работат

for people who have no capital or limited access.

за луѓето што немаат капитал или имаат ограничен пристап.

You get barefoot solar engineers carrying solar panels into the remote mountains.

Добивате босоноги соларни инженери што носат соларни панели во одалечените планини.

You get access to distance medicine.

Добивате пристап до далечна медицина.

These are Indian nurses learning how to use PDAs

Овие се индиски медицински сестри што учат како да користат персонални дигитални асистенти

to access databases that have information

да пристапат до бази на податоци штосодржат информации

that they don't have access to at home in a distant manner.

до кои тие немаат пристап од дома.

You get new tools for people in the developing world.

Добивате нови алатки за луѓето во светот во развој.

These are LED lights that help the roughly billion people out there,

Овие се ЛЕД светла што им помагаат на отприлика една милијарда луѓе,

for whom nightfall means darkness,

за кои падот на ноќта значи мрак,

to have a new means of operating.

да имаат нови начини на работење.

These are refrigerators that require no electricity;

Овие се фрижидери на кои не им е потребна електрична енергија,

they're pot within a pot design.

тие се сад во сад дизајн.

And you get water solutions. Water's one of the most pressing problems.

И добивате решенија за водата. Водата е еден од најтешките проблеми.

Here's a design for harvesting rainwater that's super cheap

Ова е дизајн за собирање на дождовница што е супер евтина

and available to people in the developing world.

и е достапна на луѓето во светот во развој.

Here's a design for distilling water using sunlight.

Ова е дизајн за дестилирање вода користејќи сончева светлина.

Here's a fog-catcher, which, if you live in a moist, jungle-like area,

Ова е собирач на магла, кој, ако живеете во влажна, област како џунгла,

will distill water from the air that's clean and drinkable.

ќе дестилира вода од воздухот што е чиста и пивка.

Here's a way of transporting water.

Еве начин за транспортирање вода.

I just love this, you know -- I mean carrying water is such a drag,

Јас го обожавам ова, знаете -- мислам носењето вода е тешко,

and somebody just came up with the idea of well, what if you rolled it. Right?

и некој само се појави со идејата па, што ако го тркалаш. Така?

I mean, that's a great design.

Мислам, одличен дизајн е.

This is a fabulous invention, LifeStraw.

Ова е неверојатен пронајдок, цевка за живот.

Basically you can suck any water through this

Во суштина можеш да шмукаш било каква вода низ ова

and it will become drinkable by the time it hits your lips.

и ќе стане пивка додека да стигне до твоите усни.

So, you know, people who are in desperate straits can get this.

Па, знаете, луѓето што се во очајни незгоди може да го користат ова.

This is one of my favorite Worldchanging kinds of things ever.

Ова е еден од моите омилени Worldchanging нешта на сите времиња.

This is a merry-go-round invented by the company Roundabout,

Ова е рингишпил измислен од компанијата Раундабоут (Roundabout),

which pumps water as kids play. You know?

што пумпа вода како што децата си играат.

Seriously -- give that one a hand, it's pretty great.

Сериозно - дајте му аплауз на ова, навистина е одлично.

And the same thing is true for people who are in absolute crisis. Right?

И истата работа е вистинита за луѓе кои се во апсолутна криза. Така?

We're expecting to have upwards of 200 million refugees by the year 2020

Очекуваме да имаме повеќе од 200 милиони бегалци до 2020 година

because of climate change and political instability.

поради климатските промени и политичка нестабилност.

How do we help people like that?

Како да им помогнеме не луѓе во оваа состојба?

Well, there's all sorts of amazing new humanitarian designs

Па, има секакви видови на неверојатни нови хуманитарни дизајни

that are being developed in collaborative ways all across the planet.

што се развиваат со соработка насекаде на планетата.

Some of those designs include models for acting,

Некои од тие дизајни вклучуваат модели за глумење,

such as new models for village instruction in the middle of refugee camps.

како што се нови модели за предавање во села во центарот на бегалски кампови.

New models for pedagogy for the displaced.

Нови модели за педагогија за раселените.

And we have new tools.

И имаме нови алатки.

This is one of my absolute favorite things anywhere.

Ова е едно од моите апсолутни омилени нешта било каде.

Does anyone know what this is?

Дали некој знае што е ова?

Audience: It detects landmines.

Публиката: Детектира мини.

Alex Steffen: Exactly, this is a landmine-detecting flower.

Точно, ова е цвеќе-детектор за нагазни мини.

If you are living in one of the places

Ако живееш во едно од местата

where the roughly half-billion unaccounted for mines are scattered,

каде што отприлика половина милијарда неевидентирани мини се распослани,

you can fling these seeds out into the field.

можеш да ги фрлиш овие семиња во полето.

And as they grow up, they will grow up around the mines,

Како што растат, ќе растат околу мините,

their roots will detect the chemicals in them,

нивните корења ќе ги детектираат хемикалиите во нив,

and where the flowers turn red you don't step.

и каде што цвеќињата се црвени не стапнуваш.

Yeah, so seeds that could save your life. You know?

Да, значи семињата може да Ви го спасат животот. Знаете?

(Applause)

(Аплауз)

I also love it because it seems to me

Јас го сакам исто така затоа што мене ми изгледа

that the example, the tools we use to change the world,

дека примерот, алатките што ги користиме да го смениме светот,

ought to be beautiful in themselves.

мораат да бидат убави самите по себе.

You know, that it's not just enough to survive.

Знаете, дека не е само доволно да се преживее.

We've got to make something better than what we've got.

Мораме да направиме нешто подобро од тоа што го имаме.

And I think that we will.

И јас мислам дека ќе направиме.

Just to wrap up, in the immortal words of H.G. Wells,

Само да привршам, во бесмртните зборови на Х.Г. Велс,

I think that better things are on the way.

Јас мислам дека подобри нешта се на пат.

I think that, in fact, that "all of the past is but the beginning of a beginning.

Јас мислам дека, всушност, дека “целото минато е само почеток на почеток.

All that the human mind has accomplished

Сето тоа што човечката мисла постигнала

is but the dream before the awakening."

е само сон пред разбудувањето.“

I hope that that turns out to be true.

Јас се надевам дека ова ќе се покаже како вистина.

The people in this room have given me more confidence than ever that it will.

Луѓето во оваа соба ми даваат повеќе доверба од било кога дека ќе се покаже како вистина.

Thank you very much.

Ви благодарам многу.

(Applause)

(Аплауз)