The 4 stories we tell ourselves about death | Stephen Cave

Translator: Tornike Gochitashvili Reviewer: Sandro Subeliani

I have a question:

მე მაქვს შეკითხვა

Who here remembers when they first realized

ამ დარბაზში მყოფთაგან ვინმეს თუ ახსოვს როდესაც მან გაანალიზა, რომ

they were going to die?

კვდებოდა?

I do. I was a young boy,

მე მახსოვს.. მე ვიყავი პატრა ბიჭი,

and my grandfather had just died,

ბაბუჩემი ახალი გარდაცვლილი იყო

and I remember a few days later lying in bed at night

და ღამით ლოგინში ვიწექი

trying to make sense of what had happened.

,ვცდილობდი გამეგო თუ რა მოხდა.

What did it mean that he was dead?

რას ნიშნავდა ის, რომ იგი გარდაიცვალა?

Where had he gone?

სად წავიდა?

It was like a hole in reality had opened up

ეს გავდა ხვრელს, რომელიც გაჩნდა რეალობაში

and swallowed him.

და იგი გადაყლაპა,

But then the really shocking question occurred to me:

მაგრამ შემდეგ მართლაც, რომ შოკისმომგვრელი შეკითხვა გამიჩნდა:

If he could die, could it happen to me too?

თუ ის მოკვდა, შესაძლებელია რომ იგივე მეც დამემართოს?

Could that hole in reality open up and swallow me?

შეუძლია ამ ხვრელს, რომ მეც გადამყლაპოს?

Would it open up beneath my bed

გაიხსნება ის ჩემი ლოგინის ქვეშ

and swallow me as I slept?

და გადამყლაპავს როდესაც მძინავს?

Well, at some point, all children become aware of death.

ასე თუ ისე , რაღაც მომენტში, ყველა ბავშვს ეშინია სიკვდილის.

It can happen in different ways, of course,

რა თქმა უნდა, ეს შეიძლება მოხდეს სხვადასხვა გზით

and usually comes in stages.

და სინამდვილეში მიდის ეტაპობრივად.

Our idea of death develops as we grow older.

ჩვენი იდეები სიკვდილზე იცვლება, როდესაც ვიზრდებით

And if you reach back into the dark corners

და თუ თქვენ გაჩხრიკავთ შავ კუთხეებს

of your memory,

თქვენი მეხსიერებისა

you might remember something like what I felt

თქვენ შესაძლოა გაგახსენდეთ რაღაც იმდაგვარი რაც მე ვიგრძენი,

when my grandfather died and when I realized

როდესაც ბაბუაჩემი გარდაიცვალა და გავაანალიზე, რომ

it could happen to me too,

ეს შესაძლოა მეც დამმართნოდა,

that sense that behind all of this

ეს გვაგრძნობინებს, რომ ყველაფერ ამის უკან

the void is waiting.

სიცარიელე იცდის..

And this development in childhood

და ეს გამოვლინება ბავშვობაში

reflects the development of our species.

ისახება ჩვენი ტიპის გამოვლინებაში.

Just as there was a point in your development

ხოლო სწორედ მაშინ როდესაც იყო მომენტი თქვენს გამოვლინებაში

as a child when your sense of self and of time

როგორც ბავშვისაში, როდესაც თქვენი შეგრძნება საკუთარი თავისა და დროის

became sophisticated enough

გახდა საკმაოდ დამახინჯებული,

for you to realize you were mortal,

რამეთუ თქვენ გაანალიზეთ რომ იყავით მომაკვდავი,

so at some point in the evolution of our species,

ასე რომ ჩვენი ტიპის ევოლუციის რაღაც მომენტში,

some early human's sense of self and of time

ზოგიერთი ადრეული ადამიანური გრძნობები საკუთარი თავისა და დროის

became sophisticated enough

გახდა საკმაოდ დამახინჯებული

for them to become the first human to realize,

რათა განგვეანალიზებინა და გვეთქვა :

"I'm going to die."

"მე მოვკვდები"

This is, if you like, our curse.

ეს არის, ასე ვთქვათ , ჩვენი წყევლა.

It's the price we pay for being so damn clever.

ეს არის ის ფასი რასაც ვიხდით, რომ ვიყოთ ძალიან ჭკვიანები.

We have to live in the knowledge

ჩვენ უნდა ვიცხოვროთ ცოდნაში

that the worst thing that can possibly happen

ეს არის ყველაზე ცუდი რამ რაც შეიძლება მოხდეს,

one day surely will,

ერთ დღეს რათქმაუნდა მოხდება კიდეც,

the end of all our projects,

დასასრული ყველა ჩვენი პროექტის,

our hopes, our dreams, of our individual world.

იმედების, ჩვენი ინდივიდუალური სამყაროს ოცნებების.

We each live in the shadow of a personal

თითოეული ჩვენგანი ცხოვრობს პერსონალური აპოკალიფსის

apocalypse.

ჩრდილში.

And that's frightening. It's terrifying.

ეს არის შემაძრწუნებელი და შემაშინებელი.

And so we look for a way out.

ასე რომ ჩვენ ვეძებთ გზებს , რომ გავნთავისუფლდეთ .

And in my case, as I was about five years old,

ხოლო ჩემ შემთხვევაში, როდესაც მე ვიყავი 5 წლის

this meant asking my mum.

ეს იგივე იყო, რაც მეკითხა დედაჩემისთვის სიკვდილის შესახებ.

Now when I first started asking

პირველად, როდესაც დავიწყე გამოკითხვა,

what happens when we die,

თუ რა მოხდება როდესაც მოვკვდები,

the grown-ups around me at the time

უფროსებმა ჩემს გარშემო

answered with a typical English mix of awkwardness

მიპასუხეს ტიპიური ინგლისური უხერხულობით

and half-hearted Christianity,

და ნახევრად ქრისტიანული მოტივებით,

and the phrase I heard most often

და ის ფრაზა , რომელიც ხსნიდა ბაბუაჩემის

was that granddad was now

ადგილსამყოფელს , ხშირ შემთხვევაში იყო:

"up there looking down on us,"

"ის არის ზევით, ცაში და იქიდან გვიყურებს ჩვენ,"

and if I should die too, which wouldn't happen of course,

და თუ მე მოვკვდებოდი აგრეთვე , რაც რა თქმა უნდა, მათი თქმით არ მოხდებოდა,

then I too would go up there,

მეც იქ (ზემოთ წავიდოდი),

which made death sound a lot like

რამაც სიკვდილი ჩემთვის მიამგვანა რაღაც უფრო

an existential elevator.

ეგსისტენციალურ ლიფტს.

Now this didn't sound very plausible.

ახლა უკვე ჩემი სიკვდილი აღარ იყო მოსალონდელი.

I used to watch a children's news program at the time,

ამ დროისთვის მე ვუყურებდი საბავშვო ახალი ამბების გადაცემას,

and this was the era of space exploration.

სადაც გადმოსცემდნენ, რომ ეს იყო კოსმოსური აღმოჩენების ერა.

There were always rockets going up into the sky,

ამ გადაცემაში ყოველთვის აჩვენებდნენ რაკეტებს ცაში,

up into space, going up there.

ზევით კოსმოსში მიმავალს დედამიწიდან,

But none of the astronauts when they came back

მაგრამ არცერთი ასტრონავტი რომელიც ბრუნდებოდა

ever mentioned having met my granddad

ექსპედიციიდან, არ აღნიშნავდა , რომ სადმე ბაბუაჩემი ენახა

or any other dead people.

ან სულაც სხვა გარდაცვლილი ადამიანი.

But I was scared,

მე შევშინდი.. იდეა, რომ მენახა ბაბუაჩემი

and the idea of taking the existential elevator

ეგზისტენციალური

to see my granddad

ლიფტით

sounded a lot better than being swallowed

უფრო კარგად ჟღერდა ვიდრე ჩავეთრიე

by the void while I slept.

ორმოს, როდესაც მეძინა,

And so I believed it anyway,

სწორედ ამიტომ დავიჯერე ეს

even though it didn't make much sense.

მიუხედავად იმისა რომ კარგად ვერ აღვიქვი ის.

And this thought process that I went through

ეს პროცესი, რომელიც განვიცადე

as a child, and have been through many times since,

როდესაც ვიყავი ბავშვი და მას შემდეგაც ბევრჯერ

including as a grown-up,

თუნდაც მოზარდ ასაკში

is a product of what psychologists call

არის პროდუქტი იმისა რასაც ფსიქოლოგები ეძახიან

a bias.

მრუდს.

Now a bias is a way in which we systematically

ეს დაღმავლობა არის შედეგი იმისი, რომ

get things wrong,

ჩვენ სისტემატიურად არასწორად გვესმის საგნები,

ways in which we miscalculate, misjudge,

გზები რომლებსაც ჩვენ ვერ ვთვლით, ვერ ვსჯით

distort reality, or see what we want to see,

ამახინჯებს რეალობას ან გვიჩვენებს იმას რისი დანახვაც გვინდა

and the bias I'm talking about

და ეს მრუდები რომლებზედაც მე ვსაუბრობ

works like this:

დაახლოებით ასე მუშაობს:

Confront someone with the fact

შეეწინააღმდეგეთ ვინმეს იმ ფაქტის შესახებ,

that they are going to die

რომ იგი მოკვდება

and they will believe just about any story

და ისინი დაიჯერებენ ნებისმიერ ამბავს

that tells them it isn't true

რაც ეტყვის მათ რომ ეს სიმართლე არ არის

and they can, instead, live forever,

და ამის ნაცვლად მათ შეუძლიათ იცხოვრონ სამუდამოთ,

even if it means taking the existential elevator.

თუნდაც ეს იყოს ეგზისტენციალური ლიფტის ამბავი.

Now we can see this as the biggest bias of all.

ახლა ჩვენ შეგვიძლია ვნახოთ, რომ ეს ყველაზე დიდი დაღმართია.

It has been demonstrated in over 400

მისი დემონსტრაცია მოხდა 400

empirical studies.

ემპირიული სწავლებისას.

Now these studies are ingenious, but they're simple.

ახლა ეს სწავლება "არაგენიოსურია", მაგრამ მარტივია.

They work like this.

ისინი დაახლოებით ასე მუშაობს

You take two groups of people

თქვენ იყვანთ ადამიანების 2 ჯგუფს,

who are similar in all relevant respects,

რომლებიც ერთნაირები არიან ყველა შესაბამისი შეფასებით

and you remind one group that they're going to die

და თქვენ შთააგონებთ, ახსენებთ პირველ ჯგუფს, რომ ისინი მოკვდებიან

but not the other, then you compare their behavior.

მაგრამ არა მეორე ჯგუფს, შემდეგ თქვენ ადარებთ მათ ქცევებს.

So you're observing how it biases behavior

ახლა თქვენ ნათლად აკვირდებით როგორ შეუძლია დაღმა დაეშვას ქმედება, ქცევა

when people become aware of their mortality.

როდესაც ადამიანები შეშფოთებულნი არიან მათი მოკვდავობით.

And every time, you get the same result:

ყოველ ჯერზე , თქვენ იღებთ მსგავს შედეგს:

People who are made aware of their mortality

ადამიანები რომლებიც შეშინებულნი არიან მათივე მოკვდაობით

are more willing to believe stories

უფრო სჯერათ ამბების,

that tell them they can escape death

რომლებიც ეტყვით მათ ,რომ შეუძლიათ გაექცნენ სიკვდილს

and live forever.

და იცხოვრონ სამუდამოდ.

So here's an example: One recent study

აი მაგალითიც : ერთ - ერთმა ახლანდელმა სწავლებამ

took two groups of agnostics,

შეარჩია აგნოსტიკოსების 2 ჯგუფი

that is people who are undecided

ესენი არიან ადამიანები , რომლებსაც

in their religious beliefs.

არ გადაუწყვეტიათ, დარწმუნებულნი არ არიან თავიანთ რელიგიურ რწმენაში.

Now, one group was asked to think about being dead.

ახლა , 1 ჯგუფის წევრებს სთხოვეს , ეფიქრათ, რომ გარდაიცვალნენ.

The other group was asked to think about

მეორე ჯგუფის წევრებს კი მარტოობაზე

being lonely.

ფიქრი სთხოვეს.

They were then asked again about their religious beliefs.

ამის შემდეგ მათ ისევ შეეკითხნენ რწმენის შესახებ.

Those who had been asked to think about being dead

მათ ვისაც თხოვეს, ეფიქრათ იმაზე , რომ მოკვდნენ

were afterwards twice as likely to express faith

ორჯერ მეტი რწმენა გამოავლინეს

in God and Jesus.

ღვთის მიმართ და ქრისტეს მიმართ ვიდრე მანამდე.

Twice as likely.

2 ჯერ უფრო...

Even though the before they were all equally agnostic.

მიუხედავად იმისა, რომ ისინი მანამდე ერთნაირად აგნოსტიკურები იყვნენ.

But put the fear of death in them,

მიეცით მას შიში სიკვდილისა და

and they run to Jesus.

ისინი მაშინვე ქრისტესკენ გაიქცნენ.

Now, this shows that reminding people of death

ეს გვიჩვენებს , რომ ადამიანებს თუ გავახსენებთ სიკვდილის შესახებ

biases them to believe, regardless of the evidence,

დაღმა დაუშვებს მათ რათა დაიჯერონ უყურადღებო სიაშკარავე

and it works not just for religion,

და ეს მუშაობს არა მარტო რელიგიაზე,

but for any kind of belief system

არამედ ნებისმიერ რწმენის სისტემაზე

that promises immortality in some form,

რაც პირდება მას უკვდავებას, რაღაცა ფორმით

whether it's becoming famous

მაგალითად , რომ გახდება ცნობილი

or having children

ან ეყოლება შვილი

or even nationalism,

ან ნაციონალიზმი

which promises you can live on as part of a greater whole.

რაც პირდება მას რომ შეუძლია იცხოვროს როგორც ნაწილმა ყველა დიდებულის.

This is a bias that has shaped

ეს არის დაღმართი , რომელმაც ფორმა მისცა

the course of human history.

ადამიანის ისტორიის მსვლელობას.

Now, the theory behind this bias

ახლა , ეს თეორია ამ დაღმართების უკან,

in the over 400 studies

გამოყენებული 400 სწავლებაში,

is called terror management theory,

მოიხსენიება როგორც "შიშის დაგეგმარების თეორია"

and the idea is simple. It's just this.

და იდეა ძალიან უბრალოა. ეს უბრალოდ არის ეს ( შიშის დაგემარება).

We develop our worldviews,

ჩვენ შევიმუშავებთ ჩვენს მსოფლმხედველობას

that is, the stories we tell ourselves

ეს არის ამბები, რასაც ჩვენ საკუთარ თავს ვუყვებით

about the world and our place in it,

მსოფლიოსა და ჩვენი ადგილის შესახებ მასში

in order to help us manage

იმისათვის, რომ დაგვეხმაროს დავგეგმოთ

the terror of death.

სიკვდილის შიში.

And these immortality stories

ამ უკვდავების ამბებს

have thousands of different manifestations,

გააჩნია ათასობით განსხვავებული მანიფესტიციები,

but I believe that behind the apparent diversity

მაგრამ მე მჯერა , რომ აშკარა მრავალფეროვნების უკან

there are actually just four basic forms

არის სინამდვილეში 4 მთავარი ფორმა,

that these immortality stories can take.

რომელებმაც შეიძლება ეს უკვდავების ამბები დაიტიოს.

And we can see them repeating themselves

ამის შემდეგ ჩვენ ვიხილავთ თუ როგორ იმეორებენ ისინი ერთმანეთს

throughout history, just with slight variations

მთელი ისტორიის მანძილზე, მხოლოდ მცირე ვარიაციებით

to reflect the vocabulary of the day.

რომ ასახოს დღის ლექსიკონი.

Now I'm going to briefly introduce these four

ახლა მე ვაპირებ მოკლედ გაგაცნოთ ეს ოთხი

basic forms of immortality story,

ძირითადი ფორმა უკვდავების ამბებისა

and I want to try to give you some sense

და მე მინდა შევეცადო რომ აღგაქმევინოთ

of the way in which they're retold by each culture

ის გზები, რომლითაც ისინი იქნა ხელახლა მოყოლილი თითოეული კულტურის

or generation

ან თაობის მიერ

using the vocabulary of their day.

მათი დღეების ლექსიკონით.

Now, the first story is the simplest.

ასე, პირველი ამბავი ძალიან მარტივია.

We want to avoid death,

ჩვენ გვინდა , რომ ავერიდოთ სიკვდილს

and the dream of doing that in this body

და ამის კეთება ამ სხეულში

in this world forever

ამ სამყაროში სამუდამოდ

is the first and simplest kind of immortality story,

არის პირველი უმარტივესი სახე უკვდავობის ამბისა

and it might at first sound implausible,

და ეს შესაძლოა პირველად არადამაჯერებლად ჟღერდეს,

but actually, almost every culture in human history

მაგრამ სინამდვილეში, თითქმის ყველა კულტურას ადამიანთა ისტორიაში

has had some myth or legend

ქონია რაიმე მითი ან ლეგენდა

of an elixir of life or a fountain of youth

უკვდავების ელექსირზე ან ახალგაზრდობის ფანტანზე

or something that promises to keep us going

ან თუნდაც რაღაცაზე რაც გვპირდება ჩვენ რომ ვიცოცხლებთ

forever.

სამუდამოდ.

Ancient Egypt had such myths,

ძველ ეგვიპტელებს ქონდათ ასეთი მითი,

ancient Babylon, ancient India.

ძველ ბაბილონელებსაც და ძველ ინდოელებს.

Throughout European history, we find them in the work of the alchemists,

მთელი ევროპული ისტორიის მანძილზე, ჩვენ გვხვდება ისინი ალქიმიკოსების ნაშრომებში

and of course we still believe this today,

და რა თქმა უნდა ჩვენ დღემდე გვჯერა უკვდავების ამბებისა,

only we tell this story using the vocabulary

მაგრამ ჩვენ ვყვებით ამ ამბებს სამეცნიერო

of science.

ენით

So 100 years ago,

ასე 100 წლის წინათ,

hormones had just been discovered,

ჰორმონები ახალი აღმოჩენილი იყო

and people hoped that hormone treatments

და ხალხს იმედი ქონდა, რომ ჰორმონებთან დამოკიდებულება

were going to cure aging and disease,

ხელს შეუწყობდა ბევრი დაავადების განკურნვას

and now instead we set our hopes on stem cells,

და ახლა ჩვენ ასეთივე იმედებს ვამყარებთ უჯრედების წარმოშობაზე,

genetic engineering, and nanotechnology.

გენურ ინჟინერიაზე და ნანოტექნოლოგიებზე,

But the idea that science can cure death

მაგრამ ის იდეა, რომ მეცნიერებს ძალუძთ სიკვდილის განკურნება

is just one more chapter in the story

არის კიდევ ერთი თავი ამ ამბისა,

of the magical elixir,

მაგიურ ელექსირზე,

a story that is as old as civilization.

ამბავი , რომელიც ცივილიზაციის ასაკისაა.

But betting everything on the idea of finding the elixir

თუმცა სანიძლაოს ჩამოვდივარ, რომ იდეა ელექსირის პოვნისა

and staying alive forever

და უკვდავებისა

is a risky strategy.

არის რისკიანი სტრატეგია.

When we look back through history

ჩვენ თუ ისტორიას გადავხედავთ

at all those who have sought an elixir in the past,

ყველას ვისაც უფიქრია ელექსირზე წარსულში,

the one thing they now have in common

ერთადერთი საერთო რაც მათ ახლა აქვთ

is that they're all dead.

არის ის რომ ყველა მათგანი გარდაიცვალა.

So we need a backup plan, and exactly this kind of plan B

ასე, რომ ჩვენ გვჭირდება სათადარიგო გეგმა და ზუსტად ასეთი გეგმა "ბ"

is what the second kind of immortality story offers,

არის ის რას მეორე სახის უკვდავების ამბავი გვთავაზობს

and that's resurrection.

და ეს არის მკვდრეთით აღდგენა.

And it stays with the idea that I am this body,

და ის რჩება იმ იდეასთან ერთად, რომ მე ვარ ეს სხეული,

I am this physical organism.

მე ვარ ეს ფიზიკური ორგანიზმი.

It accepts that I'm going to have to die

ის უშვებს, რომ მე მოვკვდები

but says, despite that,

მაგრამ ამბობს , იქიდან გამომდინარე, რომ

I can rise up and I can live again.

მე შემიძლია აღვდგე და კვლავ ვიცოცხლო.

In other words, I can do what Jesus did.

სხვა სამყაროში, მე შემიძლია გავაკეთო ის რაც ქრისტემ გააკეთა.

Jesus died, he was three days in the [tomb],

ქრისტე გარდაიცვალა, ის 3 დღის განმავლობაში გამოქვაბულში იყო

and then he rose up and lived again.

შემდეგ იგი აღდგა და კვლავ ცოცხლობდა

And the idea that we can all be resurrected to live again

და იდეა , რომ ჩვენ აღვდგებით და კვლავ ვიცოცხლებთ

is orthodox believe, not just for Christians

არის ორთოდოქსული რწმენა და არა მხოლოდ ქრისტიანული,

but also Jews and Muslims.

მაგრამ ასევე ებრაელების და მუსლიმების.

But our desire to believe this story

თუმცა ჩვენი სურვილი, დავიჯეროთ ეს ისტორია

is so deeply embedded

არის ძალიან ღრმად გამაგებული

that we are reinventing it again

იმით, რომ ჩვენ თავიდან აღმოვაჩენთ მას

for the scientific age,

მეცნიერულ ხანაში,

for example, with the idea of cryonics.

მაგალითად, "cryonics" იდეით.

That's the idea that when you die,

ეს არის იდეა იმის შესახებ , რომ როდესაც შენ მოკვდები

you can have yourself frozen,

შენ შეგიძლია შენი სხეული გააყინინო

and then, at some point when technology

და როდესაც, რაღაც დონეზე ტექნოლოგიას

has advanced enough,

ექნება საჭირო მეთოდები

you can be thawed out and repaired and revived

შენ დაგადნობენ და "შეგაკეთებენ"

and so resurrected.

და ფაქტობრივად აღდგები.

And so some people believe an omnipotent god

ზოგ ადამიანს ჯერა, რომ ყოვლისშემძლე ღმერთი

will resurrect them to live again,

აღადგენს მათ, რათა ისევ იცოცხლონ

and other people believe an omnipotent scientist will do it.

და ზოგს კი ჯერათ, რომ ყოვლისშემძლე მეცნიერები გააკეთებენ ამას.

But for others, the whole idea of resurrection,

თუმცა სხვებისთვის, მთლიანი იდეა აღდგენისა არის

of climbing out of the grave,

საფლავიდან ამოძვრომა,

it's just too much like a bad zombie movie.

ეს ძალიან გავს ცუდ "ზომბი" კინოს.

They find the body too messy, too unreliable

ისინი აღმოაჩენენ სხეულს ძალიან უსუფთაოს , არასასიამოვნოს

to guarantee eternal life,

სამუდამო სიცოცხლისათვის

and so they set their hopes on the third,

და ასე , რომ ისინი თავიანთ იმედებს ამყარებენ მესამეზე,

more spiritual immortality story,

მეტად სულიერ უკვდავების ამბავზე,

the idea that we can leave our body behind

იდეაზე , რომლის მიხედვითაც ჩვენ შეგვიძლია დავტოვოთ ჩვენი სხეული

and live on as a soul.

და ვიცხოვროთ როგორც მოჩვენება - სულმა.

Now, the majority of people on Earth

ახლა, უმრავლეს ადამიანებს დედამიწაზე

believe they have a soul,

სჯერათ, რომ მათ აქვთ სული

and the idea is central to many religions.

და ეს იდეა არის მთავარი ბევრ რელიგიაშიც.

But even though, in its current form,

ასევე , ეს არის მიმდინარე ფორმა,

in its traditional form,

ტრადიციული ფორმა,

the idea of the soul is still hugely popular,

ეს იდეა კვლავ უდავოდ პოპულარულია

nonetheless we are again

მიუხედავად იმისა, რომ

reinventing it for the digital age,

ჩვენ ხელახლა აღმოვაჩენთ მას ახალ საუკუნეში.

for example with the idea

მაგალითად იმ იდეით, რომ

that you can leave your body behind

თქვენ შეგიძლიათ დატოვოთ თქვენი სხეული

by uploading your mind, your essence,

თქვენი გონების, გრძნობების,

the real you, onto a computer,

თქვენი ნამდვილი თავის, კომპიუტერში!

and so live on as an avatar in the ether.

და იცხოვროთ როგორც ჰაეროვანმა გამოსახულებამ, სიმბოლომ.

But of course there are skeptics who say

ასევე , რა თქმა უნდა , არიან სკეპტიკოსები , რომლებიც ამბობენ, რომ

if we look at the evidence of science,

თუ ჩვენ გადავხედავთ მეცნიერულ მიღწევებს,

particularly neuroscience,

კერძოდ ნეირომეცნიერებაში,

it suggests that your mind,

გვიჩვენებს, რომ შენი გონება

your essence, the real you,

შენი გრძნობები, ნამდვილი "შენ",

is very much dependent on a particular part

პირდაპირ დამოკიდებულებაშია შენი სხეულის კონკრეტულ

of your body, that is, your brain.

ნაწილთან, ეს გახლავთ თქვენი ტვინი.

And such skeptics can find comfort

ასეთ სკეპტიკოსებს შეუძლიათ თავი კარგად იგრძნონ

in the fourth kind of immortality story,

მეოთხე სახის უკვდავ ისტორიაში

and that is legacy,

და ეს გახლავთ მემკვიდრეობა

the idea that you can live on

ის იდეა, რომ თქვენ შეგიძლიათ განაგრძნოთ ცხოვრება

through the echo you leave in the world,

იმ ექოთ, რომელსაც დატოვებთ სამყაროში,

like the great Greek warrior Achilles,

როგორც დიდებულმა ბერძენმა მებრძოლმა აქილევსმა,

who sacrificed his life fighting at Troy

რომელმაც თავის სიცოცხლე ტროასთან ბრძოლას შესწირა

so that he might win immortal fame.

ამისთვის მან კი სამუდამო დიდება მოიპოვა.

And the pursuit of fame is as widespread

ასეთი დევნა დიდებისა არის ფართოდ გავრცელებული

and popular now as it ever was,

და პოპულარული ახლა ვიდრე ოდესმე

and in our digital age,

და ჩვენს ციფრულ ხანაში

it's even easier to achieve.

უფრო ადვილია, რომ მიაღწიო.

You don't need to be a great warrior like Achilles

თვენ არ გჭირდებათ იყოთ ისეთი დიდებული მეომარი, როგორც აქილევსი

or a great king or hero.

ან დიდებული მეფე ან გმირი.

All you need is an Internet connection and a funny cat. (Laughter)

ყველაფერი რაც გჭირდება არის ინტერნეტ-კავშირი და სასაცილო კატა ( სიცილი),

But some people prefer to leave a more tangible,

მაგრამ ზოგიერთი ადამიანი ამჯობინებს დატოვოს უფრო საგრძნობი,

biological legacy -- children, for example.

ბიოლოგიური მემკვიდრეობა - მაგალითად ბავშვი.

Or they like, they hope, to live on

მათ მოსწონთ, ისინი იმედოვნებენ, რომ იცოცხლონ

as part of some greater whole,

როგორც რაიმე დიდებული ერთიანობის ნაწილმა,

a nation or a family or a tribe,

ნაციის ან ოჯახის ან თუნდაც ნათესაობის,

their gene pool.

მათი გენეტიკური ერთიანობის.

But again, there are skeptics

თუმცა ისევ ჩნდებიან სკეპტიკოსები,

who doubt whether legacy

რომელებიც დაობენ მემკვიდრეობის

really is immortality.

უკვდავობაზე.

Woody Allen, for example, who said,

ვუდი ალენი, მაგალითისთვის, რომელმაც თქვა

"I don't want to live on in the hearts of my countrymen.

" მე არ მინდა რომ ვიცოცხლო ჩემი თანამემამულეების გულებში.

I want to live on in my apartment."

მე მინდა ვიცხოვრო აპარტამენტში"

So those are the four

ასე რომ გვაქვს ძირითადი

basic kinds of immortality stories,

4 სახის ისტორია უკვდავობაზე

and I've tried to give just some sense

და მე შევეცადე, რომ უბრალოდ ცოტა გაგებაში მომეყვანეთ

of how they're retold by each generation

თუ როგორ მეორდება ისინი თითოეულ თაობაში,

with just slight variations

მხოლოდ და მხოლოდ მცირე განსხვავებებით

to fit the fashions of the day.

რათა მოერგოს დღევანდელ გეგმას.

And the fact that they recur in this way,

და ის ფაქტი, რომ ისინი მეორდებიან ამ გზით,

in such a similar form but in such different belief systems,

არის ნაცნობი ფორმა, მაგრამ განსხვავებულ რწმენით სისტემებში.

suggests, I think,

მე ვფიქრობ

that we should be skeptical of the truth

ჩვენ უნდა ვიყოთ სკეპტიკურები

of any particular version of these stories.

ნებისმიერი ასეთი ამბის ვერსიის მიმართ.

The fact that some people believe

ის ფაქტი, რომ ზოგი ადამიანს სჯერა, რომ

an omnipotent god will resurrect them to live again

ყოვლისშემძლე ღმერთი მკვდრეთით აღადგენს მათ და

and others believe an omnipotent scientist will do it

ზოგს კი სჯერა, რომ ყოვლისშემძლე მეცნიერები გააკეთებენ ამას

suggests that neither are really believing this

ფაქტია, რომ არცერთს არ სჯერათ ამის რეალურად

on the strength of the evidence.

სიცხადის ძალით.

Rather, we believe these stories

ჩვენ გვჯერა ამ ამბების,

because we are biased to believe them,

რადგან ჩვენ იძულებულები ვართ დავიჯეროთ

and we are biased to believe them

და დაღმა მივემართებით,

because we are so afraid of death.

რადგან ჩვენ ძალიან გვეშინია სიკვდილის.

So the question is,

ასე რომ შეკითხვა შემდეგში მდგომარეობს,

are we doomed to lead the one life we have

ვართ ჩვენ განწირულები, რომ გვქონდეს ერთი სიცოცხლე,

in a way that is shaped by fear and denial,

რომელიც ფორმირებულია შიშით და ძრწოლით,

or can we overcome this bias?

თუ კვლავ შეგვიძლია დავძლიოთ ეს დაღმასვლა?

Well the Greek philosopher Epicurus

ბერძენ ფილისოფოსი ეპიკურუსი თვლიდა, რომ

thought we could.

ჩვენ შეგვიძლია.

He argued that the fear of death is natural,

ის ამტკიცებდა, რომ სიკვდილის შიში ბუნებრივია,

but it is not rational.

მაგრამ არა ჭკვიანური.

"Death," he said, "is nothing to us,

"სიკვდილი" , თქვან მან , "არაფერია ჩვენთვის,

because when we are here, death is not,

რადგან როდესაც ჩვენ აქ ვართ, სიკვდილი არარის

and when death is here, we are gone."

და როცა სიკვდილია აქ, ჩვენ აღარ ვართ".

Now this is often quoted, but it's difficult

ეს ბევრჯერ იყო ციტირებული, მაგრამ რთულია

to really grasp, to really internalize,

რეალურად შეითვისო, გაითავისო,

because exactly this idea of being gone

რადგან ზუსტად ეს იდეა - არ ყოფნისა

is so difficult to imagine.

ძალიან რთულია წარმოსადგენად.

So 2,000 years later, another philosopher,

ასე, 2000 წლის წინ, სხვა ფილოსოფოსმა,

Ludwig Wittgenstein, put it like this:

ლუდვიგ წიტგენშტეინმა, ასე ჩამოაყალიბა ის:

"Death is not an event in life:

" სიკვდილი არარის შემთხვევა სიცოხლეში:

We do not live to experience death.

ჩვენ არე ვცხოვრობთ, რომ გამოვცადოთ სიკვდილი,"

And so," he added,

მან დასძინა,

"in this sense, life has no end."

" ამ გაგებით, სიცოცხლეს არ გააჩნი დასასრული."

So it was natural for me as a child

ასე , რომ ჩემთვის როდესაც მე ბავშვი ვიყავი ბუნებრივი იყო,

to fear being swallowed by the void,

რომ მეშინოდა, ხვრელს ჩავეთრიე,

but it wasn't rational,

მაგრამ ეს არ იყო ჭკვიანური,

because being swallowed by the void

რადგან ხვრელმა რომ ჩაგითრიოს,

is not something that any of us

არ არის ისეთი შემთხვევა, რომელსაც

will ever live to experience.

ნებისმიერი ჩვენგანი ოდესმე გამოცდის ცხოვრებაში ან თავს დაატყდება.

Now, overcoming this bias is not easy because

ამ შიშების დაძლევა არ არის ადვილი

the fear of death is so deeply embedded in us,

შიში სიკვდილისა ძალიან ღრმად სუფევს ჩვენში,

yet when we see that the fear itself is not rational,

მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ ვხედავთ, რომ ეს შიში ჭკვიანური არ გახლავთ.

and when we bring out into the open

ჩვენ, როდესაც გავალთ ნათელ წერტილზე,

the ways in which it can unconsciously bias us,

იმ გზებზე, რომლებიც ჩვენ შეუგნებლად გვთრგუნავენ და გვაშინებენ,

then we can at least start

შემდგომ ჩვენ შეგვეძლება დავიწყოთ

to try to minimize the influence it has

ცდა, რომ შევამციროთ ის გავლენა, რომელიც ამ შიშებს აქვთ

on our lives.

ჩვენს ცხოვრებაზე.

Now, I find it helps to see life

მე აღმოვაჩინე, რომ რეალურად გშველით თუ შეხედავთ თქვენს ცხოვრებას

as being like a book:

როგორც წიგნს

Just as a book is bounded by its covers,

ისევე როგორც წიგნია შემოსაზღვრული ყდით,

by beginning and end,

დასაწყისით და დასასრულით,

so our lives are bounded by birth and death,

ჩვენი ცხოვრებაც ასეა შემოსაზღვრული დაბადებით და სიკვდილით

and even though a book is limited by beginning and end,

და მიუხედავად იმისა რომ წიგნი ლიმიტირებულია დასაწყისით და დასასრულით,

it can encompass distant landscapes,

მას შეუძლია გარს შემოირტყას შორეული პეიზაჟები,

exotic figures, fantastic adventures.

ეგზოტიკური ფიგურები, ფანტასტიური თავგადასავლები.

And even though a book is limited by beginning and end,

მიუხედავად იმისა, რომ წიგნი ლიმიტირებულია დასაწყისით და დასასრულით

the characters within it

მასში მყოფმა პერსონაჟებმა

know no horizons.

ჰორიზონტი არ იციან.

They only know the moments that make up their story,

მათ მხოლოდ იციან მომენტები, რომლებიც ქმნაინ მათ ისტორიას,

even when the book is closed.

მაშინაც კი თუ წიგნი დახურულია.

And so the characters of a book

ასე, რომ წიგნის პერსონაჟებს

are not afraid of reaching the last page.

არ ეშინიათ მიაღწიონ ბოლო გვერდს.

Long John Silver is not afraid of you

ლონგ ჯონ სილვერს არ ეშინია თქვენი,

finishing your copy of "Treasure Island."

თუ დაასრულებთ მისი "განძთა კუნძულის" წაკითხვას , რადგან

And so it should be with us.

ის მუდამ ჩვენთან რჩება, ჩვენში..

Imagine the book of your life,

წარმოიდგინეთ თქვენი ცხოვრების წიგნი

its covers, its beginning and end, and your birth and your death.

ის დაფარულია ყდით, დასაწყისით და დასასრულით , თქვენი დაბადებით და სიკვდილით.

You can only know the moments in between,

თქვენ საჭიროა მხოლოდ იცოდეთ მომენტები მათ შორის,

the moments that make up your life.

ის მომენტები, რომლებმაც შექმნეს თქვენი ცხოვრება.

It makes no sense for you to fear

არანაირი აზრი არ აქვს, რომ გეშინოდეთ

what is outside of those covers,

იმისა რაც ამ ყდის გარეთ არის,

whether before your birth

თქვენს დაბადებამდე

or after your death.

ან თქვენი გარდაცვალების შემდეგ.

And you needn't worry how long the book is,

ასევე არ გჭირდებათ იდარდოთ რამხელა იქნება ეს წიგნი,

or whether it's a comic strip or an epic.

იქნება ის კომიკური თუ ეპიკური.

The only thing that matters

ერთადერთი რამ რაც მნიშვნელოვანია

is that you make it a good story.

არის ის რომ თქვენ აქციოთ ის კარგ ამბად.

Thank you.

გმადლობთ.

(Applause)

(ტაში)