The 4 stories we tell ourselves about death | Stephen Cave

Μετάφραση: Miriela Patrikiadou Επιμέλεια: Stefanos Reppas

I have a question:

Έχω μια ερώτηση:

Who here remembers when they first realized

Ποιος από σας θυμάται, πότε συνειδητοποίησε για πρώτη φορά

they were going to die?

πως θα πεθάνει;

I do. I was a young boy,

Εγώ θυμάμαι.

and my grandfather had just died,

Ήμουν μικρός και ο παππούς μου είχε μόλις πεθάνει,

and I remember a few days later lying in bed at night

και θυμάμαι μερικές μέρες αργότερα, ξαπλωμένος στο κρεβάτι το βράδυ,

trying to make sense of what had happened.

να προσπαθώ να βγάλω νόημα από αυτό που είχε συμβεί.

What did it mean that he was dead?

Τι σήμαινε ότι είχε πεθάνει;

Where had he gone?

Που είχε πάει;

It was like a hole in reality had opened up

Ήταν σαν να είχε ανοίξει μια τρύπα στην πραγματικότητα

and swallowed him.

και τον είχε καταπιεί.

But then the really shocking question occurred to me:

Όμως τότε προέκυψε η πραγματικά, τρομακτική ερώτηση:

If he could die, could it happen to me too?

Αν μπορούσε εκείνος να πεθάνει, μπορούσε αυτό να συμβεί και σε μένα;

Could that hole in reality open up and swallow me?

Μπορούσε αυτή η τρύπα στην πραγματικότητα να ανοίξει και να με καταπιεί;

Would it open up beneath my bed

Θα άνοιγε κάτω από το κρεβάτι μου

and swallow me as I slept?

και θα με κατάπινε καθώς κοιμόμουν;

Well, at some point, all children become aware of death.

Σε κάποια στιγμή, όλα τα παιδιά συνειδητοποιούν το θάνατο.

It can happen in different ways, of course,

Φυσικά, αυτό μπορεί να συμβεί με διαφορετικούς τρόπους,

and usually comes in stages.

και συνήθως συμβαίνει σε διαφορετικά στάδια.

Our idea of death develops as we grow older.

Η ιδέα του θανάτου εξελίσσεται καθώς μεγαλώνουμε.

And if you reach back into the dark corners

Και αν κοιτάξετε πίσω, στις σκοτεινές γωνιές

of your memory,

της μνήμης σας,

you might remember something like what I felt

μπορεί να θυμηθείτε κάτι σαν και αυτό που ένιωσα

when my grandfather died and when I realized

όταν πέθανε ο παππούς μου και όταν συνειδητοποίησα

it could happen to me too,

πως αυτό θα μπορούσε να συμβεί και σε μένα,

that sense that behind all of this

αυτή την αίσθηση πως πίσω από όλα αυτά,

the void is waiting.

το κενό περιμένει.

And this development in childhood

Και αυτή η εξέλιξη στην παιδική ηλικία

reflects the development of our species.

αντανακλά την εξέλιξη του είδους μας.

Just as there was a point in your development

Όπως ακριβώς υπήρξε ένα σημείο στη δική σας εξέλιξη ως παιδί,

as a child when your sense of self and of time

όταν η αίσθηση του εαυτού και του χρόνου σας

became sophisticated enough

εξελίχθηκε τόσο

for you to realize you were mortal,

ώστε να συνειδητοποιήσετε πως είστε θνητοί,

so at some point in the evolution of our species,

έτσι, σε κάποιο σημείο της εξέλιξης του είδους μας,

some early human's sense of self and of time

κάποιο μέρος της πρώιμης ανθρώπινης αίσθησης για τον εαυτό και το χρόνο,

became sophisticated enough

εξελίχθηκε αρκετά

for them to become the first human to realize,

ώστε να γίνουν οι πρώτοι άνθρωποι που συνειδητοποίησαν πως,

"I'm going to die."

«Πρόκειται να πεθάνω.»

This is, if you like, our curse.

Αυτό είναι, αν θέλετε, η κατάρα μας.

It's the price we pay for being so damn clever.

Είναι το κόστος που πληρώνουμε για να είμαστε τόσο έξυπνοι.

We have to live in the knowledge

Πρέπει να ζούμε με τη γνώση

that the worst thing that can possibly happen

πως το χειρότερο που μπορεί να συμβεί,

one day surely will,

μια μέρα πράγματι θα συμβεί,

the end of all our projects,

το τέλος όλων των σχεδίων μας,

our hopes, our dreams, of our individual world.

των ελπίδων μας, των ονείρων μας, του προσωπικού μας κόσμου.

We each live in the shadow of a personal

Όλοι μας ζούμε στη σκιά

apocalypse.

μιας προσωπικής αποκάλυψης.

And that's frightening. It's terrifying.

Και αυτό είναι φοβιστικό. Είναι τρομακτικό.

And so we look for a way out.

Έτσι, ψάχνουμε για μια διέξοδο.

And in my case, as I was about five years old,

Και στην περίπτωσή μου, όταν ήμουν περίπου πέντε χρονών,

this meant asking my mum.

αυτό σήμαινε να ρωτήσω τη μαμά μου.

Now when I first started asking

Όταν άρχισα να ρωτάω

what happens when we die,

τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε,

the grown-ups around me at the time

οι ενήλικες γύρω μου εκείνο τον καιρό

answered with a typical English mix of awkwardness

απαντούσαν με μια τυπική εγγλέζικη αμηχανία,

and half-hearted Christianity,

ανάμικτη με απρόθυμη χριστιανοσύνη,

and the phrase I heard most often

και η φράση που άκουγα πιο συχνά

was that granddad was now

ήταν πως ο παππούς ήταν πλέον

"up there looking down on us,"

«εκεί ψηλά και μας κοιτάει»,

and if I should die too, which wouldn't happen of course,

και αν πέθαινα και εγώ, κάτι το οποίο φυσικά δεν θα συνέβαινε,

then I too would go up there,

τότε θα πήγαινα και εγώ «εκεί πάνω»,

which made death sound a lot like

και αυτό έκανε το θάνατο να ακούγεται

an existential elevator.

σαν ένα υπαρξιακό ασανσέρ.

Now this didn't sound very plausible.

Αυτό δεν ακουγόταν πολύ πειστικό.

I used to watch a children's news program at the time,

Εκείνη την εποχή παρακολουθούσα ένα παιδικό ενημερωτικό πρόγραμμα

and this was the era of space exploration.

και ήταν η εποχή της εξερεύνησης του διαστήματος.

There were always rockets going up into the sky,

Συνεχώς πήγαιναν πύραυλοι στον ουρανό,

up into space, going up there.

στο διάστημα, πήγαιναν «εκεί πάνω».

But none of the astronauts when they came back

Όμως κανένας από τους αστροναύτες όταν γύρισε δεν ανέφερε

ever mentioned having met my granddad

πως είχε συναντήσει τον παππού μου

or any other dead people.

ή κάποιον άλλο από τους πεθαμένους.

But I was scared,

Όμως φοβόμουν,

and the idea of taking the existential elevator

και η ιδέα του να πάρω το υπαρξιακό ασανσέρ

to see my granddad

για να δω τον παππού μου

sounded a lot better than being swallowed

ακουγόταν πολύ καλύτερη από το να με καταπιεί το κενό

by the void while I slept.

την ώρα που κοιμόμουν.

And so I believed it anyway,

Και έτσι το πίστευα,

even though it didn't make much sense.

παρ' όλο που δεν έβγαζε και πολύ νόημα.

And this thought process that I went through

Και αυτή η διαδικασία σκέψης από την οποία πέρασα ως παιδί,

as a child, and have been through many times since,

και από την οποία έχω περάσει πολλές φορές από τότε

including as a grown-up,

και ως ενήλικας,

is a product of what psychologists call

είναι παράγωγο αυτού που οι ψυχολόγοι αποκαλούν

a bias.

προκατάληψη.

Now a bias is a way in which we systematically

Η προκατάληψη είναι ένας τρόπος κατά τον οποίο συστηματικά

get things wrong,

αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα λάθος,

ways in which we miscalculate, misjudge,

κάνουμε λάθος υπολογισμούς, κρίνουμε λάθος,

distort reality, or see what we want to see,

παραποιούμε την πραγματικότητα, ή βλέπουμε τα πράγματα όπως θέλουμε,

and the bias I'm talking about

και η προκατάληψη στην οποία αναφέρομαι

works like this:

λειτουργεί έτσι:

Confront someone with the fact

Φέρτε κάποιον αντιμέτωπο

that they are going to die

με το γεγονός πως πρόκειται να πεθάνει

and they will believe just about any story

και θα πιστέψει σχεδόν οποιαδήποτε ιστορία

that tells them it isn't true

που θα του πει πως αυτό δεν είναι αλήθεια

and they can, instead, live forever,

και πως αντ' αυτού, μπορεί να ζήσει για πάντα,

even if it means taking the existential elevator.

ακόμη και αν αυτό σημαίνει πως θα πάρει το υπαρξιακό ασανσέρ.

Now we can see this as the biggest bias of all.

Μπορούμε να δούμε πως αυτή είναι η μεγαλύτερη προκατάληψη από όλες.

It has been demonstrated in over 400

Αυτό έχει αποδειχτεί σε περισσότερες από 400

empirical studies.

εμπειρικές μελέτες.

Now these studies are ingenious, but they're simple.

Αυτές οι μελέτες είναι ευφυείς, αλλά είναι απλές.

They work like this.

Γίνονται κάπως έτσι:

You take two groups of people

Παίρνεις δύο ομάδες ανθρώπων

who are similar in all relevant respects,

που είναι παρόμοιες από όλες τις απόψεις,

and you remind one group that they're going to die

και υπενθυμίζεις στη μια ομάδα πως πρόκειται να πεθάνουν,

but not the other, then you compare their behavior.

αλλά όχι στην άλλη, και μετά συγκρίνεις τη συμπεριφορά τους.

So you're observing how it biases behavior

Παρατηρείς πώς η προκατάληψη επηρεάζει τη συμπεριφορά

when people become aware of their mortality.

όταν οι άνθρωποι συνειδητοποιούν τη θνητότητά τους.

And every time, you get the same result:

Και κάθε φορά, παίρνεις τα ίδια αποτελέσματα:

People who are made aware of their mortality

Οι άνθρωποι που συνειδητοποιούν τη θνητότητά τους

are more willing to believe stories

είναι πιο πρόθυμοι να πιστέψουν ιστορίες

that tell them they can escape death

που τους λένε πως μπορούν να ξεφύγουν από το θάνατο

and live forever.

και να ζήσουν για πάντα.

So here's an example: One recent study

Εδώ είναι ένα παράδειγμα: Μια πρόσφατη μελέτη

took two groups of agnostics,

χρησιμοποίησε δύο ομάδες αγνωστικιστών,

that is people who are undecided

δηλαδή ανθρώπων που είναι αναποφάσιστοι

in their religious beliefs.

σε σχέση με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.

Now, one group was asked to think about being dead.

Ζητήθηκε από τη μια ομάδα να σκεφτούν πως έχουν πεθάνει.

The other group was asked to think about

Από την άλλη ομάδα ζητήθηκε

being lonely.

να σκεφτούν πως είναι μόνοι.

They were then asked again about their religious beliefs.

Και μετά ρωτήθηκαν ξανά για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις.

Those who had been asked to think about being dead

Αυτοί στους οποίους ζητήθηκε να σκεφτούν πως έχουν πεθάνει

were afterwards twice as likely to express faith

είχαν μετά, τις διπλάσιες πιθανότητες να εκφράσουν πίστη

in God and Jesus.

στο Θεό και τον Ιησού.

Twice as likely.

Τις διπλάσιες πιθανότητες.

Even though the before they were all equally agnostic.

Παρ' όλο που προηγουμένως ήταν όλοι εξίσου αγνωστικιστές.

But put the fear of death in them,

Αλλά αν βάλεις το φόβο του θανάτου μέσα τους,

and they run to Jesus.

τρέχουν στον Ιησού.

Now, this shows that reminding people of death

Αυτό δείχνει πως η υπενθύμιση του θανάτου στους ανθρώπους

biases them to believe, regardless of the evidence,

τους ωθεί να πιστεύουν ανεξάρτητα από τις αποδείξεις,

and it works not just for religion,

και αυτό δεν ισχύει μόνο για τη θρησκεία,

but for any kind of belief system

αλλά για οποιοδήποτε σύστημα πίστης

that promises immortality in some form,

που υπόσχεται κάποια μορφή αθανασίας,

whether it's becoming famous

είτε με το να γίνεσαι διάσημος,

or having children

ή με το να κάνεις παιδιά,

or even nationalism,

ή ακόμα και με τον εθνικισμό,

which promises you can live on as part of a greater whole.

που υπόσχεται πως μπορείς να ζήσεις ως μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου.

This is a bias that has shaped

Αυτή είναι μια προκατάληψη που έχει διαμορφώσει

the course of human history.

τη ροή της ανθρώπινης ιστορίας.

Now, the theory behind this bias

Η θεωρία πίσω από αυτή την προκατάληψη,

in the over 400 studies

σε περισσότερες από 400 μελέτες,

is called terror management theory,

ονομάζεται θεωρία διαχείρισης του τρόμου,

and the idea is simple. It's just this.

και η ιδέα είναι απλή. Είναι απλώς αυτό.

We develop our worldviews,

Αναπτύσσουμε την κοσμοθεωρία μας,

that is, the stories we tell ourselves

δηλαδή τις ιστορίες που λέμε στον εαυτό μας

about the world and our place in it,

σχετικά με τον κόσμο και τη θέση μας μέσα σε αυτόν,

in order to help us manage

προκειμένου να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε

the terror of death.

τον τρόμο του θανάτου.

And these immortality stories

Και αυτές οι ιστορίες αθανασίας

have thousands of different manifestations,

έχουν χιλιάδες διαφορετικούς τρόπους έκφρασης,

but I believe that behind the apparent diversity

αλλά πιστεύω πως πέρα από τις φαινομενικές ποικιλίες τους,

there are actually just four basic forms

στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο τέσσερις βασικές μορφές

that these immortality stories can take.

που μπορούν να πάρουν αυτές οι ιστορίες αθανασίας.

And we can see them repeating themselves

Και μπορούμε να τις δούμε να επαναλαμβάνονται

throughout history, just with slight variations

μέσα στην ιστορία, με μόνο μερικές παραλλαγές

to reflect the vocabulary of the day.

που αντικατοπτρίζουν το λεξιλόγιο της εποχής τους.

Now I'm going to briefly introduce these four

Θα σας παρουσιάσω εν συντομία

basic forms of immortality story,

αυτές τις τέσσερις μορφές της ιστορίας της αθανασίας,

and I want to try to give you some sense

και θέλω να προσπαθήσω να σας δώσω μια αίσθηση

of the way in which they're retold by each culture

του τρόπου με τον οποίο επαναλαμβάνονται

or generation

από κάθε πολιτισμό ή γενιά,

using the vocabulary of their day.

χρησιμοποιώντας το λεξιλόγιο της εποχής τους.

Now, the first story is the simplest.

Η πρώτη ιστορία είναι η πιο απλή.

We want to avoid death,

Θέλουμε να αποφύγουμε το θάνατο,

and the dream of doing that in this body

και το όνειρο να το κάνουμε αυτό με αυτό το σώμα,

in this world forever

σε αυτόν τον κόσμο, για πάντα,

is the first and simplest kind of immortality story,

είναι η πρώτη και η πιο απλή ιστορία αθανασίας,

and it might at first sound implausible,

και μπορεί αρχικά να ακούγεται απίθανη,

but actually, almost every culture in human history

αλλά στην πραγματικότητα, σχεδόν κάθε πολιτισμός στην ανθρώπινη ιστορία

has had some myth or legend

έχει κάποιο μύθο ή θρύλο

of an elixir of life or a fountain of youth

για ένα ελιξήριο ζωής ή μια πηγή νεότητας

or something that promises to keep us going

ή κάτι που μας υπόσχεται

forever.

πως θα υπάρχουμε για πάντα.

Ancient Egypt had such myths,

Η αρχαία Αίγυπτος είχε τέτοιους μύθους,

ancient Babylon, ancient India.

η αρχαία Βαβυλώνα, η αρχαία Ινδία.

Throughout European history, we find them in the work of the alchemists,

Στην ευρωπαϊκή ιστορία τη βρίσκουμε στο έργο των αλχημιστών,

and of course we still believe this today,

και φυσικά την πιστεύουμε ακόμη και σήμερα,

only we tell this story using the vocabulary

μόνο που διηγούμαστε αυτή την ιστορία

of science.

χρησιμοποιώντας το λεξιλόγιο της επιστήμης.

So 100 years ago,

Έτσι, πριν από 100 χρόνια,

hormones had just been discovered,

οι ορμόνες είχαν μόλις ανακαλυφθεί

and people hoped that hormone treatments

και οι άνθρωποι ήλπιζαν πως οι θεραπείες με ορμόνες

were going to cure aging and disease,

θα θεράπευαν τα γηρατειά και τις ασθένειες,

and now instead we set our hopes on stem cells,

και τώρα εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στα βλαστοκύτταρα,

genetic engineering, and nanotechnology.

στη γενετική μηχανική και στη νανοτεχνολογία.

But the idea that science can cure death

Όμως η ιδέα πως η επιστήμη μπορεί να θεραπεύσει το θάνατο

is just one more chapter in the story

είναι απλώς ένα ακόμη κεφάλαιο

of the magical elixir,

στην ιστορία του μαγικού ελιξήριου,

a story that is as old as civilization.

μια ιστορία που είναι τόσο παλιά όσο ο πολιτισμός.

But betting everything on the idea of finding the elixir

Όμως το να ποντάρουμε τα πάντα στην ιδέα του να βρούμε το ελιξήριο

and staying alive forever

και να μείνουμε ζωντανοί για πάντα

is a risky strategy.

είναι μια ριψοκίνδυνη στρατηγική.

When we look back through history

Αν κοιτάξουμε πίσω στην ιστορία

at all those who have sought an elixir in the past,

και όλους αυτούς που στο παρελθόν αναζητούσαν ένα ελιξήριο,

the one thing they now have in common

αυτό που σήμερα έχουν όλοι κοινό,

is that they're all dead.

είναι πως είναι όλοι νεκροί.

So we need a backup plan, and exactly this kind of plan B

Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα εφεδρικό σχέδιο, και αυτό το δεύτερο σχέδιο

is what the second kind of immortality story offers,

είναι αυτό που προσφέρει η δεύτερη ιστορία αθανασίας,

and that's resurrection.

και αυτό είναι η ανάσταση.

And it stays with the idea that I am this body,

Και διατηρεί την ιδέα πως εγώ είμαι αυτό το σώμα,

I am this physical organism.

είμαι αυτός ο φυσικός οργανισμός.

It accepts that I'm going to have to die

Δέχεται πως πρέπει να πεθάνω,

but says, despite that,

αλλά λέει, πως παρ' όλα αυτά,

I can rise up and I can live again.

μπορώ να αναστηθώ και να ζήσω ξανά.

In other words, I can do what Jesus did.

Με άλλα λόγια, μπορώ να κάνω ότι έκανε και ο Ιησούς.

Jesus died, he was three days in the [tomb],

Ο Ιησούς πέθανε, ήταν τρεις μέρες στον τάφο

and then he rose up and lived again.

και μετά αναστήθηκε και έζησε ξανά.

And the idea that we can all be resurrected to live again

Και η ιδέα πως μπορούμε όλοι να αναστηθούμε και να ζήσουμε ξανά

is orthodox believe, not just for Christians

είναι ορθόδοξη πίστη όχι μόνο για τους χριστιανούς,

but also Jews and Muslims.

αλλά και για τους Εβραίους και τους Μουσουλμάνους.

But our desire to believe this story

Όμως η επιθυμία μας να πιστέψουμε αυτή την ιστορία

is so deeply embedded

είναι τόσο βαθιά ενσωματωμένη

that we are reinventing it again

ώστε την εφευρίσκουμε ξανά

for the scientific age,

για την επιστημονική εποχή,

for example, with the idea of cryonics.

για παράδειγμα, με την ιδέα της κρυογενετικής.

That's the idea that when you die,

Αυτή είναι η ιδέα στην οποία όταν πεθάνεις,

you can have yourself frozen,

μπορείς να σε καταψύξουν,

and then, at some point when technology

και όταν κάποια στιγμή η τεχνολογία

has advanced enough,

θα έχει εξελιχθεί αρκετά,

you can be thawed out and repaired and revived

μπορούν να σε αποψύξουν, να σε επισκευάσουν και να σε επαναφέρουν στη ζωή,

and so resurrected.

άρα να αναστηθείς.

And so some people believe an omnipotent god

Έτσι, κάποιοι πιστεύουν πως ένας παντοδύναμος θεός

will resurrect them to live again,

θα τους αναστήσει και θα ζήσουν ξανά,

and other people believe an omnipotent scientist will do it.

και άλλοι πιστεύουν πως ένας παντοδύναμος επιστήμονας θα το κάνει.

But for others, the whole idea of resurrection,

Αλλά για άλλους, η ιδέα της ανάστασης,

of climbing out of the grave,

του να βγουν από τον τάφο,

it's just too much like a bad zombie movie.

μοιάζει πολύ με μία κακή ταινία με ζόμπι.

They find the body too messy, too unreliable

Βρίσκουν πως το σώμα είναι πολύ ακατάστατο, πολύ αναξιόπιστο

to guarantee eternal life,

για να εγγυηθεί την αιώνια ζωή,

and so they set their hopes on the third,

κι έτσι εναποθέτουν τις ελπίδες τους

more spiritual immortality story,

στην τρίτη και πιο πνευματική ιστορία αθανασίας,

the idea that we can leave our body behind

την ιδέα πως μπορούμε να αφήσουμε το σώμα μας

and live on as a soul.

και να συνεχίσουμε να ζούμε ως ψυχές.

Now, the majority of people on Earth

Η πλειοψηφία των ανθρώπων στη Γη

believe they have a soul,

πιστεύει πως έχει ψυχή,

and the idea is central to many religions.

και αυτή η ιδέα είναι η ουσία πολλών θρησκειών.

But even though, in its current form,

Όμως παρ' όλο που στην τωρινή της μορφή,

in its traditional form,

στην παραδοσιακή της μορφή,

the idea of the soul is still hugely popular,

η ιδέα της ψυχής είναι ακόμη πολύ δημοφιλής,

nonetheless we are again

παρ' όλα, και πάλι,

reinventing it for the digital age,

την επανεφευρίσκουμε για την ψηφιακή εποχή,

for example with the idea

για παράδειγμα με την ιδέα

that you can leave your body behind

πως μπορείς να αφήσεις το σώμα σου

by uploading your mind, your essence,

και να ανεβάσεις το πνεύμα σου, την υπόσταση σου,

the real you, onto a computer,

αυτό που πραγματικά είσαι, σε έναν υπολογιστή

and so live on as an avatar in the ether.

και έτσι να συνεχίσεις να ζεις σαν ένα άβαταρ στον αιθέρα.

But of course there are skeptics who say

Όμως φυσικά υπάρχουν οι σκεπτικιστές που λένε

if we look at the evidence of science,

πως αν κοιτάξουμε τις αποδείξεις της επιστήμης,

particularly neuroscience,

ιδιαίτερα της νευρεπιστήμης,

it suggests that your mind,

υποδηλώνουν πως το πνεύμα σου,

your essence, the real you,

η υπόσταση σου, ο πραγματικός εαυτός σου,

is very much dependent on a particular part

εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ένα συγκεκριμένο μέρος

of your body, that is, your brain.

του σώματός σου, τον εγκέφαλό σου.

And such skeptics can find comfort

Και τέτοιοι σκεπτικιστές βρίσκουν παρηγοριά

in the fourth kind of immortality story,

στο τέταρτο είδος ιστορίας αθανασίας,

and that is legacy,

και αυτό είναι η κληρονομιά,

the idea that you can live on

η ιδέα πως μπορείς να συνεχίσεις να ζεις

through the echo you leave in the world,

μέσα από την ηχώ που αφήνεις στον κόσμο,

like the great Greek warrior Achilles,

όπως ο μεγάλος Έλληνας πολεμιστής Αχιλλέας,

who sacrificed his life fighting at Troy

που θυσίασε τη ζωή του στον πόλεμο της Τροίας

so that he might win immortal fame.

προκειμένου να κερδίσει την αθάνατη υστεροφημία.

And the pursuit of fame is as widespread

Και η αναζήτηση της φήμης είναι τόσο διαδεδομένη

and popular now as it ever was,

και δημοφιλής στις μέρες όσο ήταν πάντα,

and in our digital age,

και στην ψηφιακή μας εποχή,

it's even easier to achieve.

είναι ακόμα πιο εύκολο να το επιτύχεις.

You don't need to be a great warrior like Achilles

Δεν χρειάζεται να είσαι σπουδαίος πολεμιστής όπως ο Αχιλλέας

or a great king or hero.

ή ένας μεγάλος βασιλιάς ή ένας ήρωας.

All you need is an Internet connection and a funny cat. (Laughter)

Το μόνο που χρειάζεσαι είναι μια σύνδεση στο διαδίκτυο και μια αστεία γάτα. (Γέλια)

But some people prefer to leave a more tangible,

Όμως μερικοί άνθρωποι προτιμούν να αφήσουν πίσω τους

biological legacy -- children, for example.

μια πιο απτή βιολογική κληρονομιά. Παιδιά, για παράδειγμα.

Or they like, they hope, to live on

Ή θέλουν, ελπίζουν, να συνεχίσουν να ζουν

as part of some greater whole,

ως μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου,

a nation or a family or a tribe,

ενός έθνους, μιας οικογένειας, μιας φυλής,

their gene pool.

με τα γονίδιά τους.

But again, there are skeptics

Όμως και πάλι, υπάρχουν σκεπτικιστές

who doubt whether legacy

που αμφισβητούν το κατά πόσον η κληρονομιά

really is immortality.

είναι πράγματι αθανασία.

Woody Allen, for example, who said,

Ο Γούντι Άλεν, για παράδειγμα, είπε,

"I don't want to live on in the hearts of my countrymen.

«Δεν θέλω να συνεχίσω να ζω στις καρδιές των συμπολιτών μου.

I want to live on in my apartment."

Θέλω να συνεχίσω να ζω στο διαμέρισμά μου.»

So those are the four

Έτσι, αυτά είναι τα τέσσερα βασικά είδη

basic kinds of immortality stories,

ιστοριών αθανασίας,

and I've tried to give just some sense

και προσπάθησα να δώσω κάποια αίσθηση

of how they're retold by each generation

του πώς τις διηγείται ξανά κάθε γενιά

with just slight variations

μόνο με μερικές παραλλαγές

to fit the fashions of the day.

που ταιριάζουν στις μόδες των καιρών.

And the fact that they recur in this way,

Και το γεγονός πως επανεμφανίζονται με αυτό τον τρόπο

in such a similar form but in such different belief systems,

με τόσο όμοια μορφή αλλά σε τόσο διαφορετικά συστήματα πίστης,

suggests, I think,

υποδηλώνει, νομίζω,

that we should be skeptical of the truth

πως πρέπει να είμαστε σκεπτικοί με την αλήθεια

of any particular version of these stories.

κάθε συγκεκριμένης έκδοσης αυτών των ιστοριών.

The fact that some people believe

Το γεγονός πως κάποιοι άνθρωποι πιστεύουν

an omnipotent god will resurrect them to live again

πως ένας παντοδύναμος θεός θα τους αναστήσει για να ζήσουν ξανά

and others believe an omnipotent scientist will do it

και άλλοι πιστεύουν πως ένας παντοδύναμος επιστήμονας θα το κάνει,

suggests that neither are really believing this

υποδηλώνει πως κανείς από τους δύο δεν το πιστεύει

on the strength of the evidence.

βασισμένος στη δύναμη των αποδείξεων.

Rather, we believe these stories

Μάλλον πιστεύουμε αυτές τις ιστορίες

because we are biased to believe them,

επειδή είμαστε προκατειλημμένοι να τις πιστέψουμε,

and we are biased to believe them

και είμαστε προκατειλημμένοι να τις πιστέψουμε

because we are so afraid of death.

επειδή φοβόμαστε τόσο πολύ το θάνατο.

So the question is,

Οπότε το ερώτημα είναι,

are we doomed to lead the one life we have

είμαστε καταδικασμένοι να ζήσουμε τη μία ζωή που έχουμε

in a way that is shaped by fear and denial,

με έναν τρόπο που διαμορφώνεται από το φόβο και την άρνηση,

or can we overcome this bias?

ή μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτή την προκατάληψη;

Well the Greek philosopher Epicurus

Ο Έλληνας φιλόσοφος Επίκουρος

thought we could.

πίστευε πως μπορούμε.

He argued that the fear of death is natural,

Ισχυριζόταν πως ο φόβος του θανάτου είναι φυσιολογικός,

but it is not rational.

αλλά δεν είναι λογικός.

"Death," he said, "is nothing to us,

«Ο θάνατος», έλεγε, «δεν είναι τίποτα για μας

because when we are here, death is not,

επειδή όταν είμαστε εδώ, ο θάνατος δεν είναι,

and when death is here, we are gone."

και όταν ο θάνατος είναι εδώ, εμείς έχουμε φύγει.»

Now this is often quoted, but it's difficult

Αυτό αναφέρεται συχνά, αλλά είναι δύσκολο να το πιάσει κανείς,

to really grasp, to really internalize,

να το εσωτερικεύσει πραγματικά,

because exactly this idea of being gone

επειδή η ίδια η ιδέα του ότι έχουμε φύγει

is so difficult to imagine.

είναι αυτή που είναι δύσκολο να φανταστούμε.

So 2,000 years later, another philosopher,

Έτσι, 2.000 χρόνια μετά, ένας άλλος φιλόσοφος,

Ludwig Wittgenstein, put it like this:

ο Λούντβιγκ Βιτγκενστάιν, το έθεσε έτσι:

"Death is not an event in life:

«Ο θάνατος δεν είναι ένα γεγονός στη ζωή.

We do not live to experience death.

Δεν ζούμε για να βιώσουμε το θάνατο.

And so," he added,

Και έτσι,» πρόσθεσε,

"in this sense, life has no end."

«με αυτή την έννοια, η ζωή δεν έχει τέλος.»

So it was natural for me as a child

Έτσι, ήταν φυσιολογικό για μένα ως παιδί

to fear being swallowed by the void,

να φοβάμαι μη με καταπιεί το κενό,

but it wasn't rational,

αλλά δεν ήταν λογικό,

because being swallowed by the void

γιατί το να σε καταπιεί το κενό

is not something that any of us

είναι κάτι που κανείς μας

will ever live to experience.

δεν θα ζήσει για να το βιώσει.

Now, overcoming this bias is not easy because

Το να ξεπεράσουμε αυτή την προκατάληψη δεν είναι εύκολο

the fear of death is so deeply embedded in us,

επειδή ο φόβος του θανάτου είναι τόσο βαθιά ριζωμένος μέσα μας,

yet when we see that the fear itself is not rational,

παρ' όλα αυτά, όταν βλέπουμε πως ο ίδιος ο φόβος δεν είναι λογικός,

and when we bring out into the open

και όταν δούμε ανοιχτά τους τρόπους με τους οποίους

the ways in which it can unconsciously bias us,

μπορεί ασυνείδητα να μας κάνει προκατειλημμένους,

then we can at least start

τότε μπορούμε τουλάχιστον να ξεκινήσουμε να προσπαθήσουμε

to try to minimize the influence it has

να ελαχιστοποιήσουμε την επίδραση που έχει

on our lives.

στις ζωές μας.

Now, I find it helps to see life

Βρίσκω χρήσιμο να βλέπω τη ζωή

as being like a book:

σαν να είναι βιβλίο.

Just as a book is bounded by its covers,

Όπως ένα βιβλίο οριοθετείται από τα εξώφυλλα του,

by beginning and end,

από την αρχή και το τέλος,

so our lives are bounded by birth and death,

έτσι και οι ζωές μας οριοθετούνται από τη γέννηση και το θάνατο,

and even though a book is limited by beginning and end,

και παρ' όλο που ένα βιβλίο περιορίζεται από μια αρχή και ένα τέλος,

it can encompass distant landscapes,

μπορεί να περιλαμβάνει μακρινά τοπία,

exotic figures, fantastic adventures.

εξωτικές φυσιογνωμίες, φανταστικές περιπέτειες.

And even though a book is limited by beginning and end,

Και παρ' όλο που ένα βιβλίο περιορίζεται από μια αρχή και ένα τέλος,

the characters within it

οι χαρακτήρες του

know no horizons.

δε γνωρίζουν ορίζοντες.

They only know the moments that make up their story,

Γνωρίζουν μόνο τις στιγμές που φτιάχνουν την ιστορία τους,

even when the book is closed.

ακόμα και όταν το βιβλίο είναι κλειστό.

And so the characters of a book

Κι έτσι, οι χαρακτήρες ενός βιβλίου

are not afraid of reaching the last page.

δεν φοβούνται να φτάσουν στην τελευταία σελίδα.

Long John Silver is not afraid of you

Ο Λονγκ Τζον Σίλβερ δεν φοβάται

finishing your copy of "Treasure Island."

μήπως τελειώσετε το αντίτυπο του «Το Νησί των Θησαυρών».

And so it should be with us.

Και έτσι πρέπει να γίνεται με εμάς.

Imagine the book of your life,

Φανταστείτε το βιβλίο της ζωής σας,

its covers, its beginning and end, and your birth and your death.

τα εξώφυλλά του, την αρχή και το τέλος του και τη ζωή και το θάνατό σας.

You can only know the moments in between,

Μπορείτε να γνωρίζετε μόνο τις ενδιάμεσες στιγμές,

the moments that make up your life.

τις στιγμές που δημιουργούν τη ζωή σας.

It makes no sense for you to fear

Δεν έχει νόημα να φοβάστε

what is outside of those covers,

αυτό που υπάρχει πέρα από τα εξώφυλλα,

whether before your birth

είτε πριν τη γέννησή σας,

or after your death.

είτε μετά το θάνατό σας.

And you needn't worry how long the book is,

Και δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για το πόσο μεγάλο είναι το βιβλίο,

or whether it's a comic strip or an epic.

ή για το αν είναι ένα κόμικ ή ένα έπος.

The only thing that matters

Το μόνο που έχει σημασία

is that you make it a good story.

είναι να φτιάξετε μια καλή ιστορία.

Thank you.

Σας ευχαριστώ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)