Michael Sandel: Why we shouldn't trust markets with our civic life

Translator: Mate Kobalia Reviewer: Levan Lashauri

Here's a question we need to rethink together:

აი საკითხი, რომელიც ხელმეორედ უნდა გავიაზროთ:

What should be the role of money

რა უნდა იყოს ფულის და ბაზრების როლი

and markets in our societies?

ჩვენს საზოგადოებებში?

Today, there are very few things

დღეს ძალიან ცოტა რამ არსებობს,

that money can't buy.

რისი ყიდვაც ფულით არ შეიძლება.

If you're sentenced to a jail term

თუ თქვენ პატიმრობა მოგისაჯეს

in Santa Barbara, California,

სანტა ბარბარაში, კალიფორნიაში,

you should know

უნდა იცოდეთ,

that if you don't like the standard accommodations,

რომ თუ არ მოგწონთ სტანდარტული კამერა,

you can buy a prison cell upgrade.

შეგიძლიათ შეიძინოთ გაუმჯობესებული პირობები

It's true. For how much, do you think?

ეს მართალია. თქვენი აზრით, რამდენად?

What would you guess?

როგორ ფიქრობთ?

Five hundred dollars?

ხუთასი დოლარი?

It's not the Ritz-Carlton. It's a jail!

ეს რიც-კარლტონი არაა. ეს ციხეა!

Eighty-two dollars a night.

82 დოლარი ღამეში.

Eighty-two dollars a night.

82 დოლარი ღამეში.

If you go to an amusement park

თუ წახვალთ გასართობ პარკში

and don't want to stand in the long lines

და არ გსურთ გრძელ რიგში დგომა

for the popular rides,

პოპულარული ატრაქციონებისთვის,

there is now a solution.

ამჟამად არსებობს გამოსავალი.

In many theme parks, you can pay extra

ბევრ პარკში შეგიძლიათ გადაიხადოთ დამატებით,

to jump to the head of the line.

რომ რიგის თავში მოექცეთ.

They call them Fast Track or VIP tickets.

ისინი ამას სწრაფ გზას ან VIP ბილეთებს უწოდებენ.

And this isn't only happening in amusement parks.

და ეს მხოლოდ გასართობ პარკებში არ ხდება.

In Washington, D.C., long lines,

ვაშინგტონში

queues sometimes form

ხანდახან გრძელი რიგებია

for important Congressional hearings.

კონგრესის განხილვების დროს.

Now some people don't like to wait in long queues,

ამჟამად ზოგიერთს არ მოსწონს გრძელ რიგში დგომა,

maybe overnight, even in the rain.

შესაძლებელია მთელი ღამე, წვიმაში.

So now, for lobbyists and others

ამიტომ ახლა ლობისტებისთვის, სხვებისთვის,

who are very keen to attend these hearings

ვისაც უნდა ამ განხილვებზე დასწრება,

but don't like to wait, there are companies,

მაგრამ არ სურთ ლოდინი, არსებობს კომპანიები,

line-standing companies,

რიგში დგომის კომპანიები,

and you can go to them.

რომელთაც შეგიძლიათ მიმართოთ.

You can pay them a certain amount of money,

შეგიძლიათ გადაუხადოთ გარკვეული თანხა,

they hire homeless people and others who need a job

ისინი კი ქირაობენ უსახლკაროებს და მათ,

to stand waiting in the line for as long as it takes,

ვისაც სამსახური სჭირდება,

and the lobbyist, just before the hearing begins,

რათა ისინი დადგნენ რიგში იმდენ ხანს, რამდენიც საჭიროა,

can take his or her place at the head of the line

ლობისტი კი სწორედ განხილვამდე დაიკავებს

and a seat in the front of the room.

რიგის თავში საკუთარ ადგილს.

Paid line standing.

ანაზღაურებადი რიგში დგომა.

It's happening, the recourse to market mechanisms

საბაზრო მექანიზმების,

and market thinking and market solutions,

საბაზრო აზროვნების, საბაზრო გადაწყვეტების გამოყენება,

in bigger arenas.

უფრო დიდ მასშტაბშიც ხდება.

Take the way we fight our wars.

დააკვირდით ჩვენს ომებს.

Did you know that, in Iraq and Afghanistan,

იცოდით, რომ ერაყში და ავღანეთში

there were more private military contractors on the ground

უფრო მეტი კერძო სამხედრო კონტრაქტორია,

than there were U.S. military troops?

ვიდრე ამერიკის სამხედრო?

Now this isn't because we had a public debate

ეს არ ხდება იმიტომ, რომ ჩვენ გვქონდა საჯარო განხილვები იმაზე,

about whether we wanted to outsource war

ნამდვილად გვინდა თუ არა მოვახდინოთ ომის აუთსორსინგი

to private companies,

კერძო კომპანიებზე,

but this is what has happened.

არამედ ეს არის ის რეალობა, რაც მოხდა.

Over the past three decades,

30 წლის განმავლობაში

we have lived through a quiet revolution.

ჩვენ ვიცხოვრეთ მშვიდ რევოლუციაში.

We've drifted almost without realizing it

ჩვენ თითქმის შეუმჩნევლად გადავედით

from having a market economy

საბაზრო ეკონომიკიდან

to becoming market societies.

საბაზრო საზოგადოებაზე.

The difference is this: A market economy is a tool,

აი განსხვავება: საბაზრო ეკონომიკა საშუალებაა,

a valuable and effective tool,

ძვირფასი და ეფექტური საშუალება,

for organizing productive activity,

პროდუქტიული აქტივობების ორგანიზებისთვის;

but a market society is a place where

მაშინ როცა საბაზრო საზოგადოება არის ადგილი,

almost everything is up for sale.

სადაც თითქმის ყველაფერი იყიდება.

It's a way of life, in which market thinking

ეს ცხოვრების წესია, სადაც საბაზრო აზროვნება

and market values begin to dominate

და საბაზრო ღირებულებები იწყებს დომინირებას

every aspect of life:

ცხოვრების ყველა ასპექტზე:

personal relations, family life, health, education,

პირადი ურთიერთობები, ოჯახი, ჯანმრთელობა, განათლება,

politics, law, civic life.

პოლიტიკა, კანონი, სამოქალაქო ცხოვრება.

Now, why worry? Why worry about our becoming

რატომ ვიდარდოთ იმაზე,

market societies?

რომ საბაზრო საზოგადოება ვხდებით?

For two reasons, I think.

ვფიქრობ, ორი მიზეზის გამო.

One of them has to do with inequality.

პირველი, უთანასწორობაა.

The more things money can buy,

რაც უფრო მეტი რაღაცის ყიდვა შეუძლია ფულს,

the more affluence, or the lack of it, matters.

მით მეტად კრიტიკული ხდება, მისი ქონა არ ქონის საკითხი.

If the only thing that money determined

ფულს რომ მხოლოდ იმის განსაზღვრა შეეძლოს,

was access to yachts or fancy vacations or BMWs,

თუ ვის ექნება წვდომა იახტებზე, მოდურ დასვენებებზე, BMW-ებზე,

then inequality wouldn't matter very much.

მაშინ უთანასწორობას დიდი მნიშვნელობა არ ექნებოდა.

But when money comes increasingly to govern

მაგრამ, როცა ფული გადამწყვეტი ფაქტორი ხდება იმისა,

access to the essentials of the good life --

თუ ვის ექნება წვდომა კარგი ცხოვრებისთვის აუცილებელ საჭიროებებზე:

decent health care, access to the best education,

რიგიანი ჯანდაცვა, წვდომა საუკეთესო განათლებაზე,

political voice and influence in campaigns --

პოლიტიკური ხმა და ზეგავლენა კამპანიაზე...

when money comes to govern all of those things,

როცა ფული განკარგავს ამ ყველაფერს,

inequality matters a great deal.

უთანასწორობა მწვავეა.

And so the marketization of everything

ამიტომ ყველაფრის მარკეტიზაცია,

sharpens the sting of inequality

წაწვეტებულს ხდის უთანასწორობის ნესტარს

and its social and civic consequence.

და მის სოციალურ, სამოქალაქო შედეგს.

That's one reason to worry.

ეს შფოთვის ერთი მიზეზია.

There's a second reason

გარდა უთანასწორობაზე დარდისა,

apart from the worry about inequality,

არსებობს მეორე მიზეზი

and it's this:

და აი ისიც:

with some social goods and practices,

ზოგიერთ სოციალურ საქონელთან და წეს–ჩვეულებასთან მიმართებაში,

when market thinking and market values enter,

როცა საბაზრო აზროვნება და საბაზრო ღირებულებები შემოდის საქმეში,

they may change the meaning of those practices

ამან შეიძლება გამოიწვიოს მათი ცვლილება

and crowd out attitudes and norms

და განდევნოს ის დამოკიდებულებები, ნორმები,

worth caring about.

რომლეთა გაფრთხილებაც ნამდვილად ღირს.

I'd like to take an example

მსურს მოვიყვანო საკამათო მაგალითი

of a controversial use of a market mechanism,

საბაზრო მექანიზმის გამოყენებისა:

a cash incentive, and see what you think about it.

ესაა ფულადი სტიმული და მოდი ვნახოთ, თქვენ რას ფიქრობთ ამასთან დაკავშირებით.

Many schools struggle with the challenge

ბევრი სკოლა განიცდის სირთულეს,

of motivating kids, especially kids

რომ მოტივაცია მისცენ ბავშვებს, განსაკუთრებით პატარებს

from disadvantaged backgrounds, to study hard,

ღარიბი ოჯახებიდან, რომ მათ კარგად ისწავლონ

to do well in school, to apply themselves.

და წარმატებულები იყვნენ სკოლაში.

Some economists have proposed a market solution:

ზოგიერთმა ეკონომისტმა შემოგვთავაზა ამ საკითხის საბაზრო გადაწყვეტა:

Offer cash incentives to kids for getting good grades

ფულადი სტიმული ბავშვებს, კარგი ნიშნების მისაღებად,

or high test scores

ან მაღალი ქულებისთვის ტესტში,

or for reading books.

ან წიგნების წაკითხვისთვის.

They've tried this, actually.

ეს მიდგომა გამოცადეს კიდევაც.

They've done some experiments

ჩატარდა ექსპერიმენტები

in some major American cities.

ამერიკის რამოდენიმე მთავარ ქალაქში.

In New York, in Chicago, in Washington, D.C.,

ნიუ იორკში, ჩიკაგოში, ვაშინგტონში.

they've tried this, offering 50 dollars for an A,

მათ შესთავაზეს ბავშვებს 50$ A ქულის მიღების შემთხვევაში,

35 dollars for a B.

35$ B–სთვის.

In Dallas, Texas, they have a program that offers

დალასში, ტეხასში, პროგრამა სთავაზობს

eight-year-olds two dollars for each book they read.

8 წლის ბავშვებს 2$–ს თითო წაკითხულ წიგნში.

So let's see what -- Some people are in favor,

შედეგად – ზოგი ამის მომხრეა,

some people are opposed to this cash incentive

ზოგი კიდევ ეწინააღმდეგება ამ მიდგომას

to motivate achievement.

მიღწევის მოტივირებისთვის.

Let's see what people here think about it.

მოდით ვნახოთ რას ფიქრობთ აქ მყოფი ხალხი.

Imagine that you are the head of a major school system,

წარმოიდგინეთ, რომ ხართ მთავარი სასკოლო სისტემის ხელმძღვანელი

and someone comes to you with this proposal.

და ვიღაც მოდის თქვენთან ამ შემოთავაზებით.

And let's say it's a foundation. They will provide the funds.

დავუშვათ ეს არის ფონდი, რომელიც ჩადებს თანხებს პროექტში.

You don't have to take it out of your budget.

ანუ თქვენ არ მოგიწევთ ბიუჯეტის ხარჯვა.

How many would be in favor

რამდენი დასთანხმდებოდით

and how many would be opposed to giving it a try?

და რამდენი არ დაინტერესდებოდით შემოთავაზებით?

Let's see by a show of hands.

აბა დამანახეთ ხელები.

First, how many think it might at least be worth a try

პირველი, რამდენი თქვენგანი ფიქრობთ რომ შეიძლება ამის ცდა,

to see if it would work? Raise your hand.

რათა ვნახოთ გაამართლებს თუ არა? აიწიეთ ხელი.

And how many would be opposed? How many would --

და რამდენი იქნებით წინააღმდეგი?

So the majority here are opposed,

მოკლედ, უმრავლესობა აქ მყოფი წინააღმდეგია,

but a sizable minority are in favor.

მაგრამ მნიშვნელოვანი უმცირესობა მომხრეა.

Let's have a discussion.

მოდი გავმართოთ დისკუსია.

Let's start with those of you who object,

დავიწყოთ იდეის მოწინააღმდეგეებით,

who would rule it out even before trying.

რომლებიც საცდელადაც კი არ ჩაატარებდნენ.

What would be your reason?

რა არის თქვენი არგუმენტი?

Who will get our discussion started? Yes?

ვინ დაიწყებს დისკუსიას? დიახ?

Heike Moses: Hello everyone, I'm Heike,

ჰმ: გამარჯობა ყველას, მე ვარ ჰაიკა

and I think it just kills the intrinsic motivation,

და მე ვფიქრობ, რომ ეს კლავს შინაგან მოტივაციას;

so in the respect that children, if they would like to read,

ბავშვებთან მიმართებაში, თუ მათ უყვართ კითხვა,

you just take this incentive away

თქვენ ართმევთ ამ სტიმულს

in just paying them, so it just changes behavior.

ფულის გადახდით, შესაბამისად ეს ცვლის ქცევას.

Michael Sandel: Takes the intrinsic incentive away.

მს: ართმევს შინაგან მოტივაციას.

What is, or should be, the intrinsic motivation?

რა არის, ან რა უნდა იყოს შინაგანი მოტივაცია?

HM: Well, the intrinsic motivation

ჰმ: შინაგანი მოტივაცია

should be to learn.

უნდა იყოს სწავლა.

MS: To learn. HM: To get to know the world.

მს: სწავლა. ჰმ: რომ გაიცნო სამყარო.

And then, if you stop paying them, what happens then?

და თუ შეწყვეტთ გადახდას, რა მოხდება შემდეგ?

Then they stop reading?

შემდეგ ისინი შეწყვეტენ კითხვას?

MS: Now, let's see if there's someone who favors,

მს: მოდი ვნახოთ მომხრეების აზრი,

who thinks it's worth trying this.

რომელი ფიქრობთ, რომ ცდა კარგი იდეაა?

Elizabeth Loftus: I'm Elizabeth Loftus,

ელ: მე ვარ ელიზაბეთ ლოფთუსი

and you said worth a try, so why not try it

თქვენ თქვით რომ ცდა ღირს, მაშ რატომ არ ვცადოთ

and do the experiment and measure things?

და ჩავატაროთ ექსპერიმენტი და გავზომოთ რაღაცეები?

MS: And measure. And what would you measure?

მს: და გავზომოთ... და რას გაზომავდით?

You'd measure how many --

თქვენ გაზომავდით რამდენი...

EL: How many books they read

ელ: რამდენი წიგნი წაიკითხეს მათ

and how many books they continued to read

და რამდენის კითხვა განაგრძეს,

after you stopped paying them.

მას შემდეგ რაც აღარ გადაუხადეთ.

MS: Oh, after you stopped paying.

მს: ოჰ, მას შემდეგ რაც აღარ გადაუხადეთ.

All right, what about that?

კარგით, რას იტყვით?

HM: To be frank, I just think

ჰმ: გულახდილად, არავის ეწყინოს,

this is, not to offend anyone, a very American way.

მაგრამ ვფიქრობ ეს არის ამერიკული აზროვნება.

(Laughter) (Applause)

(სიცილი)(აპლოდისმენტები)

MS: All right. What's emerged from this discussion

მს: კარგით; რაც გამოჩნდა ამ დისკუსიიდან

is the following question:

არის შემდეგი კითხვა:

Will the cash incentive drive out or corrupt

ფულადი სტიმული გააქრობს, გარყვნის,

or crowd out the higher motivation,

განდევნის უმაღლეს მოტივაციას,

the intrinsic lesson that we hope to convey,

შინაგან გაკვეთილს, რომლის მიწოდებაც გვსურს

which is to learn to love to learn and to read

როც არის ის, რომ ისწავლო სწავლის სიყვარული და რომ იკითხო

for their own sakes?

საკუთარი თავისთვის?

And people disagree about what the effect will be,

და ადამიანები ვერ თანხმდებიან თუ რა ეფექტი ექნება ამ ყველაფერს,

but that seems to be the question,

მაგრამ ეჭვის საფუძველს ქმნის ის,

that somehow a market mechanism

რომ რაღაცნაირად საბაზრო მექანიზმი,

or a cash incentive teaches the wrong lesson,

ან ფულადი სტიმული იძლევა ცუდ გაკვეთილს;

and if it does, what will become of these children later?

და თუ ეს მართლა ასეა, რა ბედი ეწევათ ამ ბავშვებს მოგვიანებით?

I should tell you what's happened with these experiments.

მე უნდა გითხრათ რა მოხდა მსგავს ექსპერიმენტებში.

The cash for good grades has had very mixed results,

ფულს მაღალი ქულებისთვის ჰქონდა შერეული შედეგები,

for the most part has not resulted in higher grades.

უმეტესმა ნაწილმა არ გამოიწვია ქულების ამაღლება.

The two dollars for each book

ორმა დოლარმა თითო წაკითხულ წიგნზე,

did lead those kids to read more books.

ნამდვილად უბიძგა პატარებს წაეკითხათ მეტი წიგნი

It also led them to read shorter books.

და ასევე წაეკითხათ მცირე მოცულობის წიგნები.

(Laughter)

(სიცილი)

But the real question is,

მაგრამ რეალური შეკითხვა არის,

what will become of these kids later?

თუ როგორები იქნებიან ეს ბავშვები მოგვიანებით?

Will they have learned that reading is a chore,

ისწავლეს მათ, რომ კითხვა რუტინაა

a form of piecework to be done for pay, that's the worry,

სამუშაოს ნაწილი, რომელიც უნდა შეასრულო ანაზღაურებისთვის,

or may it lead them to read maybe for the wrong reason initially

ან იქნებ ამან უბიძგოს მათ წაიკითხონ დასაწყისში არასწორი მიზეზით,

but then lead them to fall in love with reading for its own sake?

მაგრამ მოგვიანებით შეუყვარდეთ კითხვა?

Now, what this, even this brief debate, brings out

ეს მოკლე დებატებიც კი წამოჭრის იმ საკითხს,

is something that many economists overlook.

რასაც ბევრი ეკონომისტი უგულებელყოფს.

Economists often assume

ეკონომისტებს ხშირად მიაჩნიათ,

that markets are inert,

რომ ბაზრები ინერტულია.

that they do not touch or taint the goods they exchange.

რომ ისინი არ ეხებიან/აფუჭებენ საქონელს, რომელსაც ისინი ცვლიან.

Market exchange, they assume,

მათი აზრით საბაზრო გაცვლა–გამოცვლა,

doesn't change the meaning or value

არ ცვლის გადაცვლილი საქონლის

of the goods being exchanged.

მნიშვნელობას და ღირებულებას.

This may be true enough

შეიძლება ეს მართალი იყოს,

if we're talking about material goods.

თუ ჩვენ ვსაუბრობთ მატერიალურ საქონელზე.

If you sell me a flat screen television

თუ მომყიდით ბრტყელეკრანიან ტელევიზორს,

or give me one as a gift,

ან მაჩუქებთ მას, ეს იქნება

it will be the same good.

ერთი და იგივე საქონელი.

It will work the same either way.

ის ორივე შემთხვევაში ერთანირად იმუშავებს.

But the same may not be true

მაგრამ ეს შეიძლება არ იყოს ასე,

if we're talking about nonmaterial goods

თუ ვსაუბრობთ არამატერიალურ საქონელზე

and social practices such as teaching and learning

და სოციალურ წესებზე, როგორებიცაა სწავლება და სწავლა;

or engaging together in civic life.

ან სამოქალაქო ცხოვრებაში ერთიან ჩაბმაზე.

In those domains, bringing market mechanisms

ამ სფეროებში საბაზრო მექანიზმმა

and cash incentives may undermine

და ფულადმა სტიმულმა შეიძლება დააქვეითოს,

or crowd out nonmarket values and attitudes

ან გააძევოს ის არასაბაზრო ღირებულებები და დამოკიდებულებები,

worth caring about.

რომელთა გაფრთხილება მნიშვნელოვანია.

Once we see

როცა ვხედავთ,

that markets and commerce,

რომ ბაზრების და კომერციის

when extended beyond the material domain,

მატერიალური სფეროს მიღმა გავრცელებამ,

can change the character of the goods themselves,

შეიძლება შეცვალოს საქონლის ნიშან–თვისებები,

can change the meaning of the social practices,

შეიძლება შეცვალოს სოციალური ჩვევების მნიშვნელობა,

as in the example of teaching and learning,

როგორც სწავლება სწავლის მაგალითში ვახსენეთ,

we have to ask where markets belong

ჩვენ უნდა დავსვათ კითხვა, თუ სად არის ბაზრების ადგილი

and where they don't,

და სად არა.

where they may actually undermine

სად შეიძლება მათ შეასუსტონ

values and attitudes worth caring about.

ღირებულებები, დამოკიდებულებები, რომელთა გაფრთხილებაც საჭიროა.

But to have this debate,

მაგრამ რომ გავმართოთ დისკუსია,

we have to do something we're not very good at,

ჩვენ უნდა გავაკეთოთ ისეთი რამ, რაშიც მოვიკოჭლებთ,

and that is to reason together in public

და ესაა ერთიანი საჯარო მსჯელობა

about the value and the meaning

ღირებულებაზე და სოციალური წესების

of the social practices we prize,

მნიშვნელობაზე, რომელთაც დიდად ვაფასებთ.

from our bodies to family life

დაწყებული ჩვენი სხეულებიდან, საოჯახო ცხოვრებამდე,

to personal relations to health

პირად ურთიერთობებამდე, ჯანმრთელობამდე

to teaching and learning to civic life.

სწავლებამდე და სწავლამდე, სამოქალაქო ცხოვრებამდე.

Now these are controversial questions,

ამჟამად ეს გახლავთ საკამათო საკითხები

and so we tend to shrink from them.

და ჩვენ ვცდილობთ მათთვის თავის არიდებას.

In fact, during the past three decades,

მართლაც, სამი ათწლეულის განმავლობაში,

when market reasoning and market thinking

როცა საბაზრო ლოგიკამ და აზროვნებამ

have gathered force and gained prestige,

გააერთიანა ძალები და მოიპოვა პრესტიჟი,

our public discourse during this time

ჩვენი საზოგადოებრივი მსჯელობა ამ დროის განმავლობაში

has become hollowed out,

დაცარიელდა,

empty of larger moral meaning.

მას გამოეცალა მორალური მნიშვნელობა.

For fear of disagreement, we shrink from these questions.

აზრთა სხვადასხვაობის შიშის გამო, ჩვენ გავურბივართ ამ საკითხებს.

But once we see that markets

მაგრამ როცა ვხედავთ,

change the character of goods,

რომ ბაზრებმა შეცვალეს საქონლის თვისება,

we have to debate among ourselves

ჩვენ უნდა განვიხილოთ ერთმანეთში

these bigger questions

ეს სერიოზული საკითხები,

about how to value goods.

თუ როგორ შევაფასოთ საქონელი.

One of the most corrosive effects

ერთ–ერთი მწვავე ეფექტი,

of putting a price on everything

ყველაფერზე ფასის დადებისა

is on commonality,

არის ერთიანობის დაფასება,

the sense that we are all in it together.

განცდა, რომ ჩვენ ყველანი ერთად ვართ ამ ამბავში.

Against the background of rising inequality,

მზარდი უთანასწორობის ფონზე,

marketizing every aspect of life

ცხოვრების ყველა ასპექტის საბაზრო კანონებზე მორგება,

leads to a condition where those who are affluent

ხელს უწყობს გარემოებას,

and those who are of modest means

სადაც მდიდრები და ღარიბები

increasingly live separate lives.

უფრო და უფრო განსხვავებული ცხოვრებით ცხოვრობენ.

We live and work and shop and play

ჩვენ განსხვავებულ ადგილებში ვცხოვრობთ, ვმუშაობთ,

in different places.

ვყიდულობთ, ვთამაშობთ.

Our children go to different schools.

ჩვენი ბავშვები სხვადასხვა სკოლებში დადიან.

This isn't good for democracy,

ეს არ არის კარგი დემოკრატიისთვის

nor is it a satisfying way to live,

და ასევე არ წარმოადგენს დამაკმაყოფილებელ ცხოვრების სტილს,

even for those of us who can afford

იმათთვისაც კი, ვისაც შესაძლებლობა აქვს

to buy our way to the head of the line.

იყიდოს საკუთარი ბილეთი რიგის დასაწყისში.

Here's why.

აი რატომაც,

Democracy does not require perfect equality,

დემოკრატია არ ითხოვს იდეალურ თანასწორობას,

but what it does require

არამედ ის ითხოვს

is that citizens share in a common life.

მოქალაქეების მიერ გაზიარებულ თანაცხოვრებას.

What matters is that people

მნიშვნელოვანია,

რომ სხვადასხვა სოციალური წარმომავლობის

of different social backgrounds

and different walks of life

და ფენის ადამიანები

encounter one another,

ერთმანეთს ხვდებიან,

bump up against one another

ერთმანეთის პირისპირ აღმოჩნდებიან

in the ordinary course of life,

ჩვეულებრივი ცხოვრების გზაზე;

because this is what teaches us

რადგან ეს არის ის, რაც გვასწავლის

to negotiate and to abide our differences.

შეთანხმებას და განსხვავებების მიღებას.

And this is how we come to care for the common good.

ეს არის ის, რატომაც ვიწყებთ საერთო კეთილდღეობაზე ზრუნვას.

And so, in the end, the question of markets

და ბოლოს, ბაზრების საკითხი

is not mainly an economic question.

არ წარმოადგენს ძირითადად ეკონომიკურ საკითხს.

It's really a question of how we want to live together.

ეს არის საკითხი იმაზე, თუ როგორ გვსურს ერთად ცხოვრება.

Do we want a society where everything is up for sale,

გვინდა საზოგადოება, სადაც ყველაფერი იყიდება,

or are there certain moral and civic goods

თუ არსებობს გარკვეული მორალური და სამოქალაქო საქონელი,

that markets do not honor

რომელსაც ბაზრები არ ითვალისწინებენ

and money cannot buy?

და რომლის ყიდვაც ფულს არ შეუძლია?

Thank you very much.

დიდი მადლობა.

(Applause)

(აპლოდისმენტები)