Caroline Phillips: Hurdy-gurdy for beginners

300,886 views ・ 2010-09-17

TED


Mesedez, egin klik bikoitza beheko ingelesezko azpitituluetan bideoa erreproduzitzeko.

Translator: Palmira Irisarri Reviewer: Alvaro Moya
00:15
Now, since this is TEDGlobal,
0
15260
2000
TEDGlobalean gaudenez gero
00:17
who can tell me what this is called in French?
1
17260
3000
nork esan diezadake zelan deitzen den hau frantsesez?
00:21
I see you're all up on the history of hurdy-gurdy --
2
21260
2000
"hurdy-gurdy"aren historian interesatuta zaudetela ikusten dut.
00:23
"vielle à roue."
3
23260
2000
"Vielle à roue".
00:25
And in Spanish, "zanfona."
4
25260
2000
Gasteleraz "zanfoña" da.
00:27
And in Italian, "ghironda," okay?
5
27260
2000
Eta italieraz, "ghironda", ez da?
00:29
Hurdy-gurdy, or wheel fiddle.
6
29260
3000
Zarrabetea, edo "gurpil biola" da.
00:32
So, these are the different kinds and shapes of the hurdy-gurdy.
7
32260
3000
Mota eta itxura ezberdinekoak daude.
00:35
The hurdy-gurdy is the only musical instrument
8
35260
3000
Zarrabetea musika-tresna bakarra da
00:38
that uses a crank to turn a wheel
9
38260
3000
gurpil bati eragiteko biradera bat erabiltzen duena
00:41
to rub strings, like the bow of a violin,
10
41260
3000
hariak igurtzitzeko, bibolinaren arkuak bezala,
00:44
to produce music.
11
44260
2000
musika sortzeko.
00:46
It has three different kinds of strings.
12
46260
3000
Hiru motatako hariak dauzka.
00:49
The first string is the drone string,
13
49260
3000
Lehenengo mota pordoiak dira;
00:52
which plays a continuous sound like the bagpipe.
14
52260
3000
hauek gaiten antzeko soinu jarraia igortzen dute.
00:57
The second string is a melody string,
15
57260
2000
Bigarren mota hari melodikoak dira;
00:59
which is played with a wooden keyboard tuned like a piano.
16
59260
3000
hauek pianoa bezala afinatutako zurezko teklatu batekin jotzen dira.
01:08
And the third string is pretty innovative.
17
68260
2000
Hirugarren mota nahiko berriztatzailea da.
01:10
It's also the only instrument
18
70260
2000
Teknika hau erabiltzen duen gaur eguneko
01:12
that uses this kind of technique.
19
72260
3000
tresna bakarra da, bestalde.
01:15
It activates what's called the buzzing bridge, or the dog.
20
75260
3000
Burrunba-zubia edo txakurra deitzen dena aktibatzen du.
01:19
When I turn the crank and I apply pressure,
21
79260
3000
Biraderari eragin eta presioa egiten diodanean
01:25
it makes a sound like a barking dog.
22
85260
3000
txakur zaunkaren antzeko soinua egiten du, ezta?
01:29
So all of this is pretty innovative,
23
89260
2000
Hau guztia nahiko berriztatzailea da
01:31
if you consider
24
91260
2000
kontuan izanda
01:33
that the hurdy-gurdy appeared about a thousand years ago
25
93260
2000
zarrabetea duela milaka urte sortu zela
01:35
and it took two people to play it;
26
95260
2000
eta jotzeko bi pertsona behar zirela:
01:37
one to turn the crank,
27
97260
2000
bata biraderari eragiteko
01:39
and another person -- yes -- to play the melody
28
99260
2000
eta bestea zurezko tekla handi batzuk
01:41
by physically pulling up large wooden pegs.
29
101260
3000
sakatuz doinua jotzeko.
01:45
Luckily, all of this changed a couple of centuries later.
30
105260
3000
Zorionez, hau guztia bi mende beranduago aldatu zen.
01:48
So, one person could actually play
31
108260
2000
Horrela, pertsona bakar batek jo dezake
01:50
and almost -- this is pretty heavy --
32
110260
2000
eta ia-ia... hau nahiko astuna da...
01:52
carry the hurdy-gurdy.
33
112260
3000
zarrabetea eramatea.
01:55
The hurdy-gurdy has been used, historically, through the centuries
34
115260
3000
Zarrabetea, historikoki, mendeetan zehar, erabili izan da
01:58
in mostly dance music
35
118260
2000
batez ere dantzarako musikan,
02:00
because of the uniqueness of the melody
36
120260
3000
bere doinuaren berezitasunagatik
02:03
combined with the acoustic boombox here.
37
123260
3000
soinu-tresneria honekin konbinatuta.
02:06
And today, the hurdy-gurdy is used in all sorts of music --
38
126260
3000
Gaur egun zarrabetea musika mota guztietan erabiltzen da:
02:09
traditional folk music,
39
129260
2000
herri musika tradizionalean,
02:11
dance, contemporary
40
131260
2000
musika garaikidean, dantzan
02:13
and world music --
41
133260
3000
eta munduko musikan.
02:16
in the U.K., in France, in Spain
42
136260
2000
Erresuma Batuan, Frantzian, Espainian
02:18
and in Italy.
43
138260
2000
eta Italian.
02:20
And this kind of hurdy-gurdy takes anywhere from three to five years [to order and receive it].
44
140260
3000
Mota honetako zarrabete bat egiteko 3 eta 5 urte bitartean behar dira.
02:23
It's made by specialized luthiers,
45
143260
2000
Luthier espezializatuek egiten dute,
02:25
also in Europe.
46
145260
2000
Europan ere.
02:28
And it's very difficult to tune.
47
148260
2000
Eta oso zaila da afinatzea.
02:32
So without further ado, would you like to hear it?
48
152260
2000
Orduan, besterik gabe, entzutea gustatuko litzaizueke?
02:34
(Audience: Yes.)
49
154260
2000
(Entzuleak: Bai)
02:36
Caroline Phillips: I didn't hear you. Would you like to hear it? (Audience: Yes!)
50
156260
2000
Caroline Phillips: Ez dizuet entzuten. Entzutea gustatuko litzaizueke? (Entzuleak: Bai)
02:38
CP: Okay.
51
158260
2000
Ondo
02:40
There I go.
52
160260
2000
Badoa.
02:43
I'd like to sing in Basque,
53
163260
2000
Tira, euskaraz abestea gustatuko litzaidake,
02:45
which is the language spoken in the Basque Country where I live,
54
165260
3000
Euskal Herriko hizkuntza da ta, bizi naizen lekua,
02:48
in the region in France and Spain.
55
168260
2000
Frantzia eta Espainiako herrialde bat.
02:51
(Music)
56
171260
4000
(Musika)
03:00
[Basque]
57
180260
5000
[Euskara]
03:45
(Music)
58
225260
5000
(Musika)
04:36
Thank you.
59
276260
2000
Eskerrik asko.
04:38
(Applause)
60
278260
2000
(Txaloak)
04:40
This is a song that I wrote
61
280260
3000
Abesti hau idatzi nuen
04:43
based on traditional Basque rhythms.
62
283260
3000
euskal erritmoetan oinarrituta.
04:46
And this is a song that has a kind of a Celtic feel.
63
286260
3000
Eta egia esan zeltiar musikaren kutsua dauka.
04:50
(Music)
64
290260
10000
(Musika)
05:30
Thank you. Thank you.
65
330260
2000
Eskerrik asko.
05:32
(Applause)
66
332260
2000
(Txaloak)
Webgune honi buruz

Gune honek ingelesa ikasteko erabilgarriak diren YouTube bideoak aurkeztuko dizkizu. Mundu osoko goi mailako irakasleek emandako ingeleseko ikasgaiak ikusiko dituzu. Egin klik bikoitza bideo-orri bakoitzean bistaratzen diren ingelesezko azpitituluetan, hortik bideoa erreproduzitzeko. Azpitituluak bideoaren erreprodukzioarekin sinkronizatuta mugitzen dira. Iruzkin edo eskaerarik baduzu, jar zaitez gurekin harremanetan harremanetarako formulario hau erabiliz.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7