Is DNA the future of data storage? - Leo Bear-McGuinness

396,162 views ・ 2017-10-09

TED-Ed


Mesedez, egin klik bikoitza beheko ingelesezko azpitituluetan bideoa erreproduzitzeko.

Translator: Jone Aliri Lazcano Reviewer: Ainize Sarrionandia
00:07
Let's say there's a disaster that sends humanity back to the Stone Age.
0
7183
5143
Demagun, harri-arora bueltan bidaltzen gaituen zerbait gertatzen dela.
00:12
Can our knowledge and history survive?
1
12326
3078
Gure ezagutzak eta historiak biziraun al dezake?
00:15
The printed page will decompose.
2
15404
2009
Inprimatutako orriak desegin egingo dira.
00:17
Hard drive storage will deteriorate.
3
17413
2341
Disko gogorrak apurtu egingo dira.
00:19
Even stones will eventually crumble.
4
19754
3140
Harriak ere apurtu egingo dira.
00:22
But we might have something inside us that can outlast these physical limitations:
5
22894
5360
Baina posible da geure barruan muga fisiko horiek gaindituko dituen zerbait izatea:
00:28
deoxyribonucleic acid.
6
28254
2630
Azido desoxiribonukleikoa.
00:30
DNA already stores our biological information.
7
30884
3850
ADN-ak jada gordetzen du gure informazio biologikoa.
00:34
From eye color to skin tone, it programs our entire bodies.
8
34734
5120
Begi koloretik azal kolorera, gure gorputzak programatzen ditu.
00:39
DNA is made of four organic bases:
9
39854
2900
DNA lau oinarri organikoz osatua dago:
00:42
adenine,
10
42754
911
adenina,
00:43
guanine,
11
43665
724
guanina,
00:44
cytosine,
12
44389
806
zitosina
00:45
and thymine,
13
45195
1371
eta tiamina,
00:46
or A, G, C, and T.
14
46566
2800
edo, A, G, Z eta T.
00:49
The specific sequence of these bases into groups of three, known as codons,
15
49366
4719
Oinarri hauek hirunaka osatzen dituzten sekuentziek, kodoiek,
00:54
gives our cells instructions to make each of the proteins in our bodies.
16
54085
5460
zelulei gure gorputzeko proteinak sortzeko argibideak ematen dizkiete.
00:59
But this code can be used for other things, too,
17
59545
2940
Baina kode hau beste gauzetarako ere erabili daiteke,
01:02
like secret messages.
18
62485
2251
mezu ezkutuetarako adibidez.
01:04
In 1999, scientists in New York created an alphabet
19
64736
3960
1999an, Nueva Yorkeko ikerlariek alfabeto bat sortu zuten
01:08
in which each of the 64 possible DNA codons
20
68696
3940
bertan, posible diren DNAren 64 kodoietako bakoitzak,
01:12
substituted for a specific letter, number, or grammar symbol.
21
72636
5511
hizki bat, zenbaki bat edo sinbolo bat ordezkatzen zuen.
01:18
They spliced a 22-character message into a long strand of DNA
22
78147
5139
22 hizkiz osatutako mezu bat DNA kate luze bihurtu zuten
01:23
and surrounded it with specific genetic markers.
23
83286
3720
eta markagailu genetiko espezifikoekin inguratu zuten.
01:27
They then hid the DNA over a period in a type-written letter
24
87006
4621
Gero, DNA denbora batez ezkutatu zuten makinaz idatzitako gutun batean
01:31
with only a small smudge to give the location away.
25
91627
4120
orban txiki batekin non zegoen oroitzeko.
01:35
They mailed the letter back to themselves.
26
95747
2330
Gutuna euren buruari berbidali zioten.
01:38
Then they examined the letter looking for the DNA strand.
27
98077
3601
Eta DNA sekuentziaren bila aztertu zuten.
01:41
Once the DNA strand was located, they found the genetic markers.
28
101678
3879
DNA sekuentzia aurkitzean, markagailu genetikoak aurkitu zituzten.
01:45
Then, they sequenced the DNA and successfully decoded the message.
29
105557
4842
Gero, DNA sekuentziatu zuten eta mezua modu arrakastatsuan dekodifikatu.
01:50
It soon became obvious that DNA cryptography
30
110399
2688
Denbora gutxian jakina bihurtu zen DNA kriptografiak
01:53
could code for much more than simple text.
31
113087
3791
testu sinple bat baino gehiago kodifikatu zezakeela.
01:56
By translating the 1's and 0's of binary code into DNA codons,
32
116878
4741
DNA kodoien kode binarioaren 1ak eta 0ak itzuliaz,
02:01
digital data could be programmed into synthetic DNA,
33
121619
3999
datu digitalak DNA sintetiko bihur litezke,
02:05
then decoded back into its original form.
34
125618
3843
eta gero atzera bere forma originalera itzuli.
02:09
In 2012, UK scientists encoded 739 kilobytes of computer files
35
129461
5697
2012an, Erresuma Batuko ikerlariek 739 KB
02:15
into DNA strands,
36
135158
2218
DNA sekuentzia bihurtu zituzten.
02:17
including all 154 Shakespeare sonnets
37
137376
3631
Bertan zeuden, Shakespeareren 154 sonetoak
02:21
and an excerpt from Martin Luther King's "I Have a Dream" speech.
38
141007
4012
eta Martin Luther King-en "Amets bat daukat" hitzaldiaren zati bat.
02:25
And four years later, researchers at Microsoft and the University of Washington
39
145019
4660
Lau urte beranduago, Microsofteko ikerlariek eta Washingtongo Unibertsitateak
02:29
broke that record.
40
149679
2401
marka hori apurtu zuten.
02:32
They used binary coding to capture a whopping 200 megabytes of data,
41
152080
5510
Kodifikazio binario bidez 200 MB datu bildu zituzten.
02:37
including the Universal Declaration of Human Rights
42
157590
2911
Giza eskubideen deklarazio unibertsala
02:40
and a high-def OK Go music video,
43
160501
3169
eta definizio altuko OK Go music bideoa.
02:43
all in strings of DNA.
44
163670
2700
Dena DNA sekuentzietan.
02:46
As far as storage capacity goes,
45
166370
2581
Gordetzeko gaitasunari dagokionez,
02:48
DNA stands out because of the surprising amount of information it can hold
46
168951
4409
DNA, gorde dezakeen informazio kantitateagatik eta behar duen
02:53
in so little space.
47
173360
2281
espazio gutxiagatik gailentzen da.
02:55
The current theoretical limit of DNA'S storage capacity is so high
48
175641
4150
DNAk duen gordetze gaitasunaren muga teorikoa hain da handia
02:59
that you could fit 100 million HD movies on a pencil eraser.
49
179791
5450
100 milioi HD pelikula borragoma batean gorde daitezkeela.
03:05
It's even conceivable that one day we could fit all of the information
50
185241
4081
Pentsa daiteke egun batean interneteko informazio guztia
03:09
currently on the Internet
51
189322
1479
03:10
into the space of a shoe box.
52
190801
2921
zapata kaxa batean sartuko dela.
03:13
Also, computers and the magnetic tape and discs that their information is stored on
53
193722
5169
Gainera, informazioa gordetzeko ditugun ordenagailuek, kaset magnetikoek eta diskoek
03:18
only last for a few decades, at most, before degrading and becoming unreliable.
54
198891
7129
hamarkada batzuk soilik irauten dute.
03:26
Meanwhile, DNA has a half-life of 500 years,
55
206020
4433
Bitartean, DNAk 500 urteko bizitza-erdia du,
03:30
meaning that's how long it takes for half of its bonds to break.
56
210453
4220
bere loturen erdiak hausteko behar den denbora hori da.
03:34
And if left in a cold and dark environment,
57
214673
3220
Eta ingurune hotz eta ilun batean utziz gero,
03:37
DNA could potentially last for hundreds of thousands of years.
58
217893
5428
DNAk ehundaka edo milaka urte biziraun lezake.
03:43
And if that isn't long enough,
59
223321
1603
Eta hori nahikoa ez balitz,
03:44
scientists experimented with having synthetic DNA auto-reproduce.
60
224924
5829
ikerlariek DNA sintetikoaren auto birprodukzioarekin esperimentatu dute.
03:50
After creating their own strands of DNA
61
230753
2360
DNAren sekuentzia propioak sortu ostean
03:53
that spelled out the lyrics to the children's song "It's a Small World,"
62
233113
3741
non "Mundu Txikia da" haur-kantaren letrak zeuden,
03:56
they placed them into the genome of a microbe nicknamed Conan the Bacterium.
63
236854
5836
Conan Bakterioa izendatutako mikrobioaren genoman kokatu zituzten.
04:02
Conan belongs to a species which can survive in a vacuum,
64
242690
4104
Conan, txertoei biziraun diezaieketen espezietako bat da,
04:06
or without water, for six years,
65
246794
2600
sei urte urik gabe ere biziraun dezake,
04:09
or come out unscathed after being exposed to a dose of radiation
66
249394
4780
erradiazio dosi bat jasan ondoren ere biziraun dezake,
04:14
1,000 times that which would kill a human.
67
254174
4689
gizakia hilko lukeen dosia baino 1000 aldiz dosi handiagoa izanda ere.
04:18
According to the experiment,
68
258863
1251
Esperimentuaren arabera
04:20
the bacterium was able to reproduce at least 100 generations without data loss.
69
260114
6900
bakterioa 100 belaunaldietan ere birproduzitu zitekeen daturik galdu gabe.
04:27
Theoretically, if the organism had redundant copies of the information
70
267014
4300
Teorikoki, organismoak informazioaren kopia erredundanteak baditu
04:31
that could be used to automatically correct mistakes,
71
271314
3011
hauek automatikoki akatsak zuzentzeko erabili daitezke,
04:34
the information could stay preserved even longer.
72
274325
4561
informazioa gordeta gera daiteke luzaroago ere.
04:38
So one day, you might be able to create a living, growing, knowledge archive
73
278886
5069
Beraz, egun batean, bizirik dagoen eta hazi egiten den ezagutza artxibo bat
04:43
in your own backyard,
74
283955
2350
sortu ahalko dugu gure belardian.
04:46
and its seeds might carry your family's history,
75
286305
2701
Eta haziek gure familiaren historia gorde dezakete.
04:49
a detailed breakdown of the world's political upheavals,
76
289006
3469
Munduaren gertaera politikoen gorabehera detailez betea.
04:52
or the sum of humanity's knowledge into forests and across continents.
77
292475
6172
Edo gizadiaren ezagutza osoa kontinente bakoitzeko basoetan.
04:58
Perhaps even into the far reaches of space.
78
298647
3700
Agian espazioko muga hurrunetan ere.
05:02
Though we might one day disappear, perhaps our legacy can still live on,
79
302347
4421
Agian egun batean desagertuko bagara ere gure ondareak biziraun dezake,
05:06
if anyone would think to find it.
80
306768
2659
norbaitek bila badezake.
Webgune honi buruz

Gune honek ingelesa ikasteko erabilgarriak diren YouTube bideoak aurkeztuko dizkizu. Mundu osoko goi mailako irakasleek emandako ingeleseko ikasgaiak ikusiko dituzu. Egin klik bikoitza bideo-orri bakoitzean bistaratzen diren ingelesezko azpitituluetan, hortik bideoa erreproduzitzeko. Azpitituluak bideoaren erreprodukzioarekin sinkronizatuta mugitzen dira. Iruzkin edo eskaerarik baduzu, jar zaitez gurekin harremanetan harremanetarako formulario hau erabiliz.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7