Optical illusions show how we see | Beau Lotto

Μετάφραση: Olga Karagiozi Επιμέλεια: Lazaros Boudakidis

I want to start with a game. Okay?

Θα ήθελα να ξεκινήσω με ένα παιχνίδι. Εντάξει;

And to win this game,

Και για να κερδίσετε αυτό το παιχνίδι,

all you have to do is see the reality that's in front of you

πρέπει να δείτε την πραγματικότητα που είναι μπροστά σας

as it really is, all right?

όπως πραγματικά είναι. Εντάξει;

So we have two panels here, of colored dots.

Εδώ έχουμε δύο πίνακες με χρωματιστές κουκκίδες.

And one of those dots is the same in the two panels.

Και μία από αυτές τις κουκκίδες έχει το ίδιο χρώμα και στους δύο πίνακες.

And you have to tell me which one.

Πρέπει να μου πείτε ποια κουκκίδα είναι ίδια.

Now, I narrowed it down

Τώρα, το περιόρισα

to the gray one, the green one, and, say, the orange one.

στην γκρι, την πράσινη, και, ας πούμε, στην πορτοκαλί.

So by a show of hands, we'll start with the easiest one.

Οπότε, σηκώνοντας τα χέρια σας, θα αρχίσουμε από το πιο εύκολο.

Show of hands: how many people think it's the gray one?

Σηκώστε χέρια: Πόσοι πιστεύετε ότι είναι η γκρι;

Really? Okay.

Αλήθεια; Εντάξει.

How many people think it's the green one?

Πόσοι πιστεύετε ότι είναι η πράσινη;

And how many people think it's the orange one?

Και πόσοι πιστεύετε ότι είναι η πορτοκαλί;

Pretty even split.

Περίπου ισάριθμα.

Let's find out what the reality is.

Ας δούμε ποια είναι η πραγματικότητα.

Here is the orange one.

Ορίστε η πορτοκαλί.

(Laughter)

(Γέλια)

Here is the green one.

Ορίστε η πράσινη.

And here is the gray one.

Κι εδώ είναι η γκρι.

(Laughter)

(Γέλια)

So for all of you who saw that, you're complete realists.

Οπότε, όσοι από εσάς το είδατε αυτό, είστε τελειως ρεαλιστές.

All right?

Εντάξει;

(Laughter)

(Γέλια)

So this is pretty amazing, isn't it?

Εκπληκτικό, έτσι δεν είναι;

Because nearly every living system

Γιατί σχεδόν κάθε ζωντανός οργανισμός

has evolved the ability to detect light in one way or another.

έχει εξελίξει την ικανότητα να εντοπίζει το φως με κάποιον τρόπο.

So for us, seeing color

Οπότε, για εμάς, το ότι ο εγκέφαλος βλέπει χρώματα

is one of the simplest things the brain does.

είναι ένα από τα πιο απλά πράγματα που κάνει.

And yet, even at this most fundamental level,

Και πάλι, ακόμα και σε αυτό το πιο βασικό επίπεδο,

context is everything.

το γενικό πλαίσιο είναι το παν.

What I'm going to talk about is not that context is everything,

Αυτό για το οποίο θέλω να μιλήσω, δεν είναι ότι το γενικό πλαίσιο είναι το παν,

but why context is everything.

αλλά γιατί το γενικό πλαίσιο είναι το παν.

Because it's answering that question

Γιατί απαντώντας αυτήν την ερώτηση

that tells us not only why we see what we do,

δεν καταλαβαίνουμε μόνο γιατί βλέπουμε ό,τι βλέπουμε,

but who we are as individuals,

αλλά και ποιοι είμαστε ως άτομα,

and who we are as a society.

και ποιοι είμαστε ως κοινωνία.

But first, we have to ask another question,

Αλλά πρώτα, πρέπει να κάνουμε μια άλλη ερώτηση:

which is, "What is color for?"

«Σε τι χρησιμεύει το χρώμα;»

And instead of telling you, I'll just show you.

Και αντί να σας το πω, απλώς θα σας το δείξω.

What you see here is a jungle scene,

Αυτό που βλέπετε εδώ είναι μια εικόνα της ζούγκλας

and you see the surfaces according to the amount of light

και βλέπετε τις επιφάνειες ανάλογα με το ποσό φως

that those surfaces reflect.

αντανακλούν αυτές οι επιφάνειες.

Now, can any of you see the predator that's about to jump out at you?

Μπορεί κανείς να δει το θηρίο που είναι έτοιμο να πηδήξει πάνω σας;

And if you haven't seen it yet, you're dead, right?

Κι αν δεν το έχετε δει ακόμα, είστε ήδη νεκροί. Σωστά;

(Laughter)

(Γέλια)

Can anyone see it? Anyone? No?

Μπορεί κανείς να το δει; Κανείς; Όχι;

Now let's see the surfaces

Τώρα, ας δούμε τις επιφάνειες

according to the quality of light that they reflect.

ανάλογα με την ποιότητα του φωτός που αντανακλούν.

And now you see it.

Και τώρα το βλέπετε.

So, color enables us to see

Οπότε, το χρώμα μας επιτρέπει να δούμε

the similarities and differences between surfaces,

τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ επιφανειών,

according to the full spectrum of light that they reflect.

ανάλογα με το πλήρες φάσμα του φωτός που αντανακλούν.

But what you've just done

Αλλά αυτό που μόλις κάνατε

is in many respects mathematically impossible.

είναι, από πολλές απόψεις, μαθηματικά αδύνατο.

Why?

Γιατί;

Because, as Berkeley tells us,

Επειδή, όπως μας λέει ο Μπάρκλει,

we have no direct access to our physical world,

δεν έχουμε καμία άμεση επαφή με τον πραγματικό κόσμο,

other than through our senses.

πέρα από τις αισθήσεις μας.

And the light that falls onto our eyes

Και το φως που πέφτει στα μάτια μας

is determined by multiple things in the world,

εξαρτάται από πολλά πράγματα στον κόσμο,

not only the color of objects,

όχι μόνο από το χρώμα των αντικειμένων,

but also the color of their illumination,

αλλά και απο το χρώμα του φωτισμού τους,

and the color of the space between us and those objects.

και το χρώμα του χώρου ανάμεσα σε εμάς και τα αντικείμενα.

You vary any one of those parameters,

Αν αλλάξουμε οποιαδήποτε από αυτές τις παραμέτρους,

and you'll change the color of the light that falls onto your eye.

θα αλλάξουμε και το χρώμα του φωτός που πέφτει στα μάτια μας.

This is a huge problem,

Αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα,

because it means that the same image

γιατί σημαίνει ότι η ίδια εικόνα

could have an infinite number of possible real-world sources.

θα μπορούσε να προέρχεται από έναν άπειρο αριθμό πιθανών πηγών.

Let me show you what I mean.

Αφήστε με να σας δείξω τι εννοώ.

Imagine that this is the back of your eye, okay?

Φανταστείτε ότι αυτό είναι το πίσω μέρος του ματιού σας, εντάξει;

And these are two projections from the world.

Κι αυτές είναι δύο προβολές από τον εξωτερικό κόσμο.

They're identical in every single way.

Είναι πανομοιότυπες από κάθε άποψη.

Identical in shape, size, spectral content.

Ίδιο σχήμα, μέγεθος, και φασματικό περιεχόμενο.

They are the same, as far as your eye is concerned.

Όσον αφορά τα μάτια σας, είναι πανομοιότυπες.

And yet they come from completely different sources.

Κι όμως, προέρχονται από τελείως διαφορετικές πηγές.

The one on the right comes from a yellow surface,

Αυτή στα δεξιά προέρχεται από μια κίτρινη επιφάνεια,

in shadow, oriented facing the left,

υπό σκιά, προσανατολισμένη προς τα αριστερά,

viewed through a pinkish medium.

όπως τη βλέπουμε μέσα από ένα ροζ μέσο.

The one on the left comes from an orange surface,

Αυτή στα αριστερά προέρχεται από μια πορτοκαλί επιφάνεια,

under direct light, facing to the right,

άμεσα φωτισμένη, προσανατολισμένη προς τα δεξιά,

viewed through sort of a bluish medium.

όπως τη βλέπουμε μέσα από ένα μπλε μέσο.

Completely different meanings,

Τελείως διαφορετικές έννοιες,

giving rise to the exact same retinal information.

δίνουν τις ίδιες ακριβώς πληροφορίες στον αμφιβληστροειδή.

And yet it's only the retinal information that we get.

Οι πληροφορίες του αμφιβληστροειδούς είναι οι μόνες που λαμβάνουμε.

So how on Earth do we even see?

Οπότε, πώς στο καλό μπορούμε και βλέπουμε;

So if you remember anything in this next 18 minutes,

Αν είναι να θυμάστε ένα πράγμα για τα επόμενα 18 λεπτά,

remember this:

να θυμάστε

that the light that falls onto your eye,

ότι το φως που πέφτει στα μάτια μας,

sensory information, is meaningless,

οι οπτικές πληροφορίες, δεν έχουν κανένα νόημα.

because it could mean literally anything.

Γιατί θα μπορούσαν να σημαίνουν πραγματικά οτιδήποτε.

And what's true for sensory information is true for information generally.

Κι ό,τι ισχύει για τις πληροφορίες των αισθήσεων, ισχύει για τις πληροφορίες.

There's no inherent meaning in information.

Οι πληροφορίες δεν εμπεριέχουν κάποιο έμφυτο νόημα.

It's what we do with that information that matters.

Αυτό που μετράει είναι το τι κάνουμε με αυτές τις πληροφορίες.

So, how do we see? Well, we see by learning to see.

Οπότε, πώς βλέπουμε; Βλέπουμε επειδή μαθαίνουμε να βλέπουμε.

The brain evolved the mechanisms for finding patterns,

Ο εγκέφαλος έχει αναπτύξει μηχανισμούς για να βρίσκει μοτίβα,

finding relationships in information,

να βρίσκει σχέσεις μεταξύ των πληροφοριών,

and associating those relationships with a behavioral meaning,

και να συνδέει αυτές τις σχέσεις με έννοιες της συμπεριφοράς,

a significance, by interacting with the world.

με την αλληλεπίδρασή μας με τον εξωτερικό κόσμο.

We're very aware of this

Το αντιλαμβανόμαστε αυτό καλύτερα

in the form of more cognitive attributes, like language.

μέσω πιο νοητικών χαρακτηριστικών, όπως η γλώσσα.

I'm going to give you some letter strings,

Θα σας δώσω μερικές σειρές από γράμματα,

and I want you to read them out for me, if you can.

και θέλω να τις διαβάσετε δυνατά, αν μπορείτε.

Audience: "Can you read this?"

Κοινό: «Μπορείτε να το διαβάσετε αυτό;»

"You are not reading this."

«Δεν το διαβάζετε αυτό».

"What are you reading?"

«Τι διαβάζετε;»

Beau Lotto: "What are you reading?" Half the letters are missing, right?

Μπό Λότο: «Τι διαβάζετε;» Τα μισά γράμματα λείπουν. Σωστά;

There's no a priori reason

Δεν υπάρχει εκ των προτέρων λόγος

why an "H" has to go between that "W" and "A."

γιατί το "H" πρέπει να υπάρχει μεταξύ του "W" και του "Α" στην λέξη "WHAT."

But you put one there. Why?

Παρ' όλ' αυτά, το βάζετε εκεί. Γιατί;

Because in the statistics of your past experience,

Επειδή, στατιστικά, σύμφωνα με τις εμπειρίες σας

it would have been useful to do so.

ήταν χρήσιμο να το βάλετε.

So you do so again.

Οπότε, το κάνετε ξανά.

And yet you don't put a letter after that first "T."

Κι όμως, δε βάζετε κάποιο γράμμα μετά το πρώτο "Τ."

Why? Because it wouldn't have been useful in the past.

Γιατί; Επειδή στο παρελθόν δε θα ήταν χρήσιμο.

So you don't do it again.

Οπότε, δεν το ξανακάνετε.

So, let me show you how quickly our brains can redefine normality,

Θα σας δείξω πόσο γρήγορα ο εγκέφαλός μας επαναπροσδιορίζει την κανονικότητα,

even at the simplest thing the brain does, which is color.

ακόμα και στο πιο απλό πράγμα που κάνει, το χρώμα.

So if I could have the lights down up here.

Θα μπορούσατε να σβήσετε τα φώτα εδώ, παρακαλώ.

I want you to first notice that those two desert scenes are physically the same.

Αρχικά, θα ήθελα να παρατηρήσετε ότι αυτές οι δύο εικόνες της ερήμου είναι ίδιες.

One is simply the flipping of the other.

Η μία είναι απλά αντανάκλαση της άλλης.

Now I want you to look at that dot

Τώρα, θέλω να κοιτάξετε την κουκκίδα

between the green and the red.

μεταξύ του πράσινου και του κόκκινου.

And I want you to stare at that dot. Don't look anywhere else.

Θέλω να εστιάσετε σε αυτήν την κουκκίδα. Μην κοιτάξετε πουθενά αλλού.

We're going to look at it for about 30 seconds,

Θα κοιτάζουμε εκεί για περίπου 30 δευτερόλεπτα,

which is a bit of a killer in an 18-minute talk.

που είναι λίγο χρονοβόρο για μια ομιλία 18 λεπτών.

(Laughter)

(Γέλια)

But I really want you to learn.

Αλλά θέλω πραγματικά να μάθετε.

And I'll tell you -- don't look anywhere else --

Και θα σας πω -- μην κοιτάζετε πουθενά αλλού --

I'll tell you what's happening in your head.

και θα σας πω τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι σας.

Your brain is learning,

Ο εγκέφαλός σας μαθαίνει.

and it's learning that the right side of its visual field

Και μαθαίνει ότι η δεξιά πλευρά του οπτικού του πεδίου

is under red illumination;

βρίσκεται κάτω από κόκκινο φωτισμό.

the left side of its visual field is under green illumination.

Η αριστερή πλευρά του οπτικού του πεδίου βρίσκεται κάτω από πράσινο φωτισμό.

That's what it's learning. Okay?

Κι αυτό είναι που μαθαίνει. Εντάξει;

Now, when I tell you, I want you to look at the dot between the two desert scenes.

Όταν σας πω, θέλω να κοιτάξετε την κουκκίδα ανάμεσα στις δύο εικόνες της ερήμου.

So why don't you do that now?

Ας το κάνουμε τώρα.

(Laughter)

(Γέλια)

Can I have the lights up again?

Μπορείτε να ανάψετε τα φώτα παρακαλώ;

I take it from your response they don't look the same anymore, right?

Καταλαβαίνω, από την αντίδρασή σας, ότι πλέον δε φαίνονται ίδιες. Σωστά;

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Why? Because your brain is seeing that same information

Γιατί; Επειδή ο εγκέφαλός σας βλέπει τις ίδιες πληροφορίες

as if the right one is still under red light,

σαν η δεξιά πλευρά να είναι ακόμα κάτω από κόκκινο φως,

and the left one is still under green light.

κι η αριστερή κάτω από πράσινο φως.

That's your new normal.

Αυτό είναι η νέα σας κανονικότητα.

Okay? So, what does this mean for context?

Οπότε, τί σημαίνει αυτό μέσα στο γενικότερο πλαίσιο;

It means I can take two identical squares,

Σημαίνει ότι μπορώ να πάρω αυτά τα δύο πανομοιότυπα τετράγωνα,

put them in light and dark surrounds,

και να τα βάλω σε φωτεινό ή σκούρο περιβάλλον.

and the one on the dark surround looks lighter than on the light surround.

Και τώρα, αυτό που είναι στο σκούρο περιβάλλον φαίνεται πιο φωτεινό από αυτό που είναι στο φωτεινό.

What's significant is not simply the light and dark surrounds that matter.

Αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι απλά το ανοιχτό και σκούρο περιβάλλον.

It's what those light and dark surrounds meant for your behavior in the past.

Είναι αυτό που το ανοιχτό και το σκούρο περιβάλλον σήμαινε για τη συμπεριφορά σας στο παρελθόν.

So I'll show you what I mean.

Θα σας δείξω τι εννοώ. Εδώ έχουμε

Here we have that exact same illusion.

την ίδια ακριβώς οφθαλμαπάτη.

We have two identical tiles on the left,

Στα αριστερά, έχουμε δύο πανομοιότυπα πλακάκια,

one in a dark surround, one in a light surround.

ένα σε σκούρο περιβάλλον, κι ένα σε ανοιχτό.

And the same thing over on the right.

Και το ίδιο στα δεξιά.

Now, I'll reveal those two scenes,

Τώρα, αυτό που θα κάνω είναι να αναθεωρήσω αυτές τις δύο εικόνες.

but I'm not going to change anything within those boxes,

Αλλά δε θα αλλάξω τίποτα μέσα σε αυτά τα κουτιά,

except their meaning.

εκτός από το νόημά τους.

And see what happens to your perception.

Και δείτε τι θα γίνει στην αντίληψή σας.

Notice that on the left

Παρατηρήστε ότι στα αριστερά

the two tiles look nearly completely opposite:

τα δύο τετράγωνα μοιάζουν περίπου εντελώς αντίθετα:

one very white and one very dark, right?

το ένα πολύ άσπρο και το άλλο πολύ σκούρο.

Whereas on the right, the two tiles look nearly the same.

Εντάξει; Ενώ, στα δεξιά, τα δύο τετράγωνα είναι σχεδόν ίδια.

And yet there is still one on a dark surround,

Και πάλι, το ένα είναι ακόμα σε σκούρο φόντο,

and one on a light surround.

και το άλλο σε ανοιχτό.

Why?

Γιατί;

Because if the tile in that shadow were in fact in shadow,

Επειδή αν το τετράγωνο κάτω από αυτή τη σκιά ήταν πραγματικά κάτω από σκιά,

and reflecting the same amount of light to your eye

και αντικατόπτριζε την ίδια ποσότητα φωτός στα μάτια σας

as the one outside the shadow,

όπως αυτό εκτός σκιάς,

it would have to be more reflective -- just the laws of physics.

τότε θα ήταν πιο αντανακλαστικό -- είναι απλά οι όροι της φυσικής.

So you see it that way.

Οπότε και το βλέπετε έτσι.

Whereas on the right, the information is consistent

Στα δεξιά, οι πληροφορίες δείχνουν

with those two tiles being under the same light.

ότι τα δύο πλακάκια να είναι κάτω από το ίδιο φως.

If they're under the same light reflecting the same amount of light to your eye,

Εάν είναι κάτω από το ίδιο φως, και αντικατοπτρίζουν την ίδια ποσότητα φωτός στα μάτια σας,

then they must be equally reflective.

τότε πρέπει να είναι εξίσου αντανακλαστικές.

So you see it that way.

Οπότε και το βλέπετε έτσι.

Which means we can bring all this information together

Που σημαίνει ότι μπορείτε να συγκεντρώσετε όλες τις πληροφορίες

to create some incredibly strong illusions.

για να κατασκευάσετε μερικές πολύ δυνατές οφθαλμαπάτες.

This is one I made a few years ago.

Αυτήν την έφτιαξα πριν από μερικά χρόνια.

And you'll notice you see a dark brown tile at the top,

Και θα παρατηρήσετε ότι βλέπετε ένα σκούρο καφέ τετράγωνο στο πάνω μέρος,

and a bright orange tile at the side.

κι ένα φωτεινό πορτοκαλί στα πλάγια.

That is your perceptual reality.

Αυτή είναι η αντιληπτική πραγματικότητα.

The physical reality is that those two tiles are the same.

Η υλική πραγματικότητα είναι ότι και τα δύο τετράγωνα είναι ίδια.

Here you see four gray tiles on your left,

Εδώ βλέπετε στα αριστερά τέσσερα γκρι τετράγωνα,

seven gray tiles on the right.

και εφτά γκρι τετράγωνα στα δεξιά.

I'm not going to change those tiles at all,

Δε θα αλλάξω αυτά τα τετράγωνα καθόλου.

but I'm going to reveal the rest of the scene.

Αλλά θα εμφανίσω και την υπόλοιπη εικόνα.

And see what happens to your perception.

Και δείτε τι θα συμβεί στην αντίληψή σας.

The four blue tiles on the left are gray.

Τα τέσσερα μπλε τετράγωνα στα αριστερά είναι γκρι.

The seven yellow tiles on the right are also gray.

Τα εφτά κίτρινα τετράγωνα στα δεξιά είναι, επίσης, γκρι.

They are the same. Okay?

Είναι τα ίδια. Εντάξει;

Don't believe me? Let's watch it again.

Δε με πιστεύετε; Ας το ξαναδούμε.

What's true for color is also true for complex perceptions of motion.

Ό,τι ισχύει για το χρώμα, ισχύει, επίσης, για πολύπλοκες αντιλήψεις της κίνησης.

So, here we have --

Οπότε, ορίστε --

let's turn this around -- a diamond.

ας το γυρίσουμε ανάποδα -- ένα διαμάντι.

And what I'm going to do is, I'm going to hold it here,

Κι αυτό που θα κάνω, είναι να το κρατήσω εδώ,

and I'm going to spin it.

και να το στριφογυρίσω.

And for all of you, you'll see it probably spinning this direction.

Κι όλοι εσείς, πολύ πιθανόν να το δείτε να γυρίζει προς αυτήν την πλευρά.

Now I want you to keep looking at it.

Τώρα θέλω να συνεχίσετε να το κοιτάζετε.

Move your eyes around, blink, maybe close one eye.

Κοιτάξτε τριγύρω, ανοιγοκλείστε τα μάτια σας, ή κλείστε το ένα μάτι.

And suddenly it will flip, and start spinning the opposite direction.

Και ξαφνικά θα αλλάξει, και θα αρχίσει να γυρίζει προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Yes? Raise your hand if you got that. Yes?

Ναι; Σηκώστε τα χέρια σας αν το είδατε. Ναι;

Keep blinking.

Συνεχίστε να ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας.

Every time you blink, it will switch.

Κάθε φορά θα αλλάζει.

So I can ask you, which direction is it rotating?

Μπορώ να σας ρωτήσω, προς τα ποια κατεύθυνση γυρίζει;

How do you know?

Πώς το ξέρετε;

Your brain doesn't know, because both are equally likely.

Ο εγκέφαλός σας δε γνωρίζει. Γιατί κι οι δύο κατευθύνσεις είναι εξίσου πιθανές.

So depending on where it looks,

Οπότε, αναλόγως με το πού κοιτάζει, η κατεύθυνση αλλάζει

it flips between the two possibilities.

μεταξύ των δύο πιθανοτήτων.

Are we the only ones that see illusions?

Είμαστε οι μόνοι που βλέπουν οφθαλμαπάτες;

The answer to this question is no.

Η απάντηση είναι όχι.

Even the beautiful bumblebee,

Ακόμα κι ο όμορφος μπάμπουρας,

with its mere one million brain cells,

με τα μόνο 1 εκατομμύριο εγκεφαλικά κύτταρα του,

which is 250 times fewer cells than you have in one retina,

που είναι 250 φορές λιγότερα από ενός αμφιβληστροειδή,

sees illusions, does the most complicated things

βλέπει οφθαλμαπάτες, κάνει τα πιο σύνθετα πράγματα

that even our most sophisticated computers can't do.

που ακόμα κι ο πιο εξελιγμένος υπολογιστής δε μπορεί να κάνει.

So in my lab we work on bumblebees,

Στο εργαστήριό μου, βέβαια, δουλεύουμε με μπάμπουρες.

because we can completely control their experience,

Επειδή μπορούμε να ελέγξουμε απόλυτα την εμπειρία τους,

and see how it alters the architecture of their brain.

και να δούμε τι αλλάζει την αρχιτεκτονική του εγκεφάλου τους.

We do this in what we call the Bee Matrix.

Και το κάνουμε αυτό σε κάτι που ονομάζουμε Πλέγμα Μελισσών.

Here you have the hive.

Κι εδώ έχουμε την κυψέλη.

You can see the queen bee, the large bee in the middle.

Βλέπετε τη βασίλισσα, είναι η μεγάλη μέλισσα εκεί.

Those are her daughters, the eggs.

Αυτές είναι όλες κόρες τις, τα αυγά.

They go back and forth between this hive and the arena, via this tube.

Και πηγαινοέρχονται μέσα στην κυψέλη και την αρένα, μέσω αυτού του σωλήνα.

You'll see one of the bees come out here.

Κι εδώ βλέπετε μία από τις μέλισσες να βγαίνει έξω.

You see how she has a little number on her?

Βλέπετε που έχει ένα μικρό αριθμό;

There's another one coming out, she also has a number on her.

Να και μία ακόμα που βγαίνει. Έχει άλλο αριθμό.

Now, they're not born that way, right?

Δεν γεννιούνται έτσι, βέβαια. Σωστά;

We pull them out, put them in the fridge, and they fall asleep.

Τις παίρνουμε, τις βάζουμε στο ψυγείο, κι αποκοιμούνται.

Then you can superglue little numbers on them.

Και μετά μπορούμε να τους κολλήσουμε μικροσκοπικούς αριθμούς.

(Laughter)

(Γέλια)

And now, in this experiment they get a reward if they go to the blue flowers.

Σε αυτό το πείραμα, βραβεύονται αν πάνε στα μπλε λουλούδια.

They land on the flower,

Προσγειώνονται στο λουλούδι. Βάζουν τη γλώσσα τους εκεί,

stick their tongue in there, called a proboscis, and drink sugar water.

την προβοσκίδα τους, και πίνουν ζαχαρόνερο.

She's drinking a glass of water that's about that big to you and I,

Τώρα πίνει ένα ποτήρι νερό που είναι περίπου τόσο μεγάλο για εμάς.

will do that about three times, then fly.

Θα το κάνει αυτό περίπου 3 φορές, και μετά θα φύγει.

And sometimes they learn not to go to the blue,

Μερικές φορές μαθαίνουν να μην πηγαίνουν στα μπλε,

but to go where the other bees go.

αλλά να πηγαίνουν όπου πηγαίνουν οι άλλες μέλισσες.

So they copy each other.

Οπότε, αντιγράφουν η μία την άλλη.

They can count to five. They can recognize faces.

Μπορούν να μετρήσουν μέχρι το 5. Μπορούν να αναγνωρίσουν πρόσωπα.

And here she comes down the ladder.

Κι εδώ κατεβαίνει τη σκάλα.

And she'll come into the hive, find an empty honey pot,

Και θα μπει στην κυψέλη, θα βρει ένα άδειο κελί,

and throw up, and that's honey.

και θα ξεράσει, κι αυτό είναι το μέλι.

(Laughter)

(Γέλια)

Now remember, she's supposed to be going to the blue flowers,

Να θυμάστε, -- υποτίθεται ότι πηγαίνει στα μπλε λουλούδια.

but what are these bees doing in the upper right corner?

Αλλά τι κάνουν εκείνες οι μέλισσες στην επάνω δεξιά γωνία;

It looks like they're going to green flowers.

Φαίνεται σα να πηγαίνουν στα πράσινα λουλούδια.

Now, are they getting it wrong?

Τι νομίζετε; Κάνουν λάθος;

And the answer to the question is no. Those are actually blue flowers.

Κι η απάντηση είναι όχι. Στην πραγματικότητα αυτά είναι μπλε λουλούδια.

But those are blue flowers under green light.

Αλλά είναι μπλε λουλούδια κάτω από πράσινο φως.

So they're using the relationships between the colors to solve the puzzle,

Οπότε, χρησιμοποιούν τις σχέσεις μεταξύ των χρωμάτων για να λύσουν το παζλ.

which is exactly what we do.

Αυτό ακριβώς κάνουμε κι εμείς.

So, illusions are often used,

Οπότε, οι οφθαλμαπάτες χρησιμοποιούνται συχνά,

especially in art, in the words of a more contemporary artist,

ιδιαίτερα στην τέχνη, όπως λέει κι ένας πιο σύγχρονος καλλιτέχνης,

"to demonstrate the fragility of our senses."

"για να δείξουν πόσο εύθραυστες είναι οι αισθήσεις μας."

Okay, this is complete rubbish.

Εντάξει, αυτά είναι εντελώς βλακείες.

The senses aren't fragile. And if they were, we wouldn't be here.

Οι αισθήσεις δεν είναι εύθραυστες. Κι αν ήταν, δε θα υπήρχαμε.

Instead, color tells us something completely different,

Αντί αυτού, τα χρώματα μας λένε κάτι εντελώς διαφορετικό,

that the brain didn't actually evolve to see the world the way it is.

ότι ο εγκέφαλος δεν εξελίχθηκε έτσι ώστε να βλέπει τον κόσμο όπως πραγματικά είναι.

We can't.

Δεν μπορούμε.

Instead, the brain evolved to see the world

Αντί αυτού, ο εγκέφαλος εξελίχθηκε ώστε να βλέπει τον κόσμο

the way it was useful to see in the past.

όπως ήταν πιο χρήσιμο να τον βλέπει στο παρελθόν.

And how we see is by continually redefining normality.

Και το πώς βλέπουμε επαναπροσδιορίζει συνεχώς την πραγματικότητα.

So, how can we take this incredible capacity of plasticity of the brain

Οπότε, μπορούμε να πάρουμε αυτήν την εκπληκτική ικανότητα πλαστικότητας του εγκεφάλου

and get people to experience their world differently?

και να κάνουμε τους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται τον κόσμο διαφορετικά;

Well, one of the ways we do it in my lab and studio

Ένας από τους τρόπους που το κάνουμε αυτό στο εργαστήριο

is we translate the light into sound,

είναι να μεταφράζουμε το φως σε ήχο

and we enable people to hear their visual world.

και να δίνουμε τη δυνατότητα στους ανθρώπους να ακούνε τον οπτικό κόσμο.

And they can navigate the world using their ears.

Και μπορούν να βρίσκουν το δρόμο τους χρησιμοποιώντας τα αυτιά τους.

Here's David on the right, and he's holding a camera.

Εδώ είναι ο Ντέιβιντ, στα δεξιά. Και κρατάει μία κάμερα.

On the left is what his camera sees.

Στα αριστερά είναι αυτό που καταγράφει η κάμερα.

And you'll see there's a faint line going across that image.

Και θα δείτε ότι υπάρχει μία αχνή γραμμή που διασχίζει την εικόνα.

That line is broken up into 32 squares.

Η γραμμή αποτελείται από 32 τετράγωνα.

In each square, we calculate the average color.

Σε κάθε τετράγωνο υπολογίζουμε το μέσο όρο του χρώματος.

And then we just simply translate that into sound.

Και κατόπιν, απλά το μεταφράζουμε σε ήχο.

And now he's going to turn around,

Και τώρα θα γυρίσει την πλάτη του,

close his eyes,

θα κλείσει τα μάτια του,

and find a plate on the ground with his eyes closed.

και θα βρει ένα πιάτο στο πάτωμα, με τα μάτια του κλειστά.

(Continuous sound)

(Συνεχιζόμενος ήχος)

(Sound changes momentarily)

(Ο ήχος αλλάζει στιγμιαία)

(Sound changes momentarily)

(Ο ήχος αλλάζει στιγμιαία)

(Sound changes momentarily)

(Ο ήχος αλλάζει στιγμιαία)

(Sound changes momentarily)

(Ο ήχος αλλάζει στιγμιαία)

(Sound changes momentarily)

(Ο ήχος αλλάζει στιγμιαία)

Beau Lotto: He finds it. Amazing, right?

Μπο Λότο: Το βρήκε! Καταπληκτικό. Σωστά;

So not only can we create a prosthetic for the visually impaired,

Οπότε, όχι μόνο μπορούμε να δημιουργήσουμε προσθετικά για άτομα με προβλήματα όρασης

but we can also investigate

αλλά μπορούμε, επίσης, να ερευνήσουμε

how people literally make sense of the world.

πώς οι άνθρωποι κυριολεκτικά καταλαβαίνουν τον κόσμο.

But we can also do something else.

Αλλά μπορούμε να κάνουμε και κάτι άλλο.

We can also make music with color.

Μπορούμε, επίσης, να δημιουργήσουμε μουσική με χρώμα.

So, working with kids,

Δουλέψαμε με παιδιά

they created images,

τα οποία έφτιαξαν ζωγραφιές

thinking about what might the images you see

σκεπτόμενα πως θα ακούγονταν οι εικόνες αυτές

sound like if we could listen to them.

αν μπορούσαμε να τις ακούσουμε.

And then we translated these images.

Και μετά μεταφράσαμε αυτές τις εικόνες.

And this is one of those images.

Αυτή είναι μία από αυτές τις εικόνες.

And this is a six-year-old child composing a piece of music

Είναι ενός εξάχρονου που συνθέτει ένα κομμάτι μουσικής

for a 32-piece orchestra.

για ορχήστρα 32 οργάνων.

And this is what it sounds like.

Κι ακούγεται έτσι.

(Electronic representation of orchestral music)

(Ηλεκτρονική αντιπροσώπευση ορχηστρικής μουσικής)

So, a six-year-old child. Okay?

Μιλάμε για ένα εξάχρονο, έτσι;

Now, what does all this mean?

Τώρα, ας δούμε τι σημαίνουν όλα αυτά;

What this suggests is that no one is an outside observer of nature, okay?

Υπονοεί ότι κανείς δεν είναι εξωτερικός παρατηρητής της φύσης. Εντάξει;

We're not defined by our central properties,

Δεν χαρακτηριζόμαστε από τις κύριές μας ιδιότητες,

by the bits that make us up.

από τα κομματάκια που μας συνθέτουν.

We're defined by our environment and our interaction with that environment,

Χαρακτηριζόμαστε από το περιβάλλον μας και την αλληλεπίδρασή μας με αυτό --

by our ecology.

από την οικολογία μας.

And that ecology is necessarily relative, historical and empirical.

Κι αυτή η οικολογία είναι υποχρεωτικά σχετική, ιστορική, και εμπειρική.

So, what I'd like to finish with is this over here.

Αυτό με το οποίο θα ήθελα να τελειώσω είναι αυτό εδώ.

Because what I've been trying to do is really celebrate uncertainty.

Γιατί αυτό που προσπαθώ να κάνω τελικά είναι να γιορτάσω την αβεβαιότητα.

Because I think only through uncertainty is there potential for understanding.

Γιατί πιστεύω ότι μόνο μέσα της αβεβαιότητας υπάρχει δυνατότητα για κατανόηση.

So, if some of you are still feeling a bit too certain,

Οπότε, αν κάποιοι από εσάς ακόμα νιώθουν ακόμα πολύ βέβαιοι,

I'd like to do this one.

θέλω να δοκιμάσετε αυτό.

So, if we have the lights down.

Θα μπορούσατε να χαμηλώσετε τα φώτα.

And what we have here --

Και τί έχουμε εδώ --

Can everyone see 25 purple surfaces on your left,

βλέπετε όλοι 25 μοβ επιφάνειες στα αριστερά,

and 25, call it yellowish, surfaces on your right?

και 25, ας πούμε, κιτρινωπές επιφάνειες στα δεξιά;

So now, what I want to do,

Τώρα, θα κάνω το εξής:

I'm going to put the middle nine surfaces here

θα βάλω τις κεντρικές εννιά επιφάνειες εδώ

under yellow illumination,

κάτω από κίτρινο φωτισμό

by simply putting a filter behind them.

απλά βάζοντας ένα φίλτρο από πίσω τους.

Now you can see that changes the light that's coming through there, right?

Τώρα μπορείτε να δείτε ότι αυτό αλλάζει το φως που περνάει από μέσα. Σωστά;

Because now the light is going through a yellowish filter

Γιατί τώρα το φως περνάει μέσα από ένα κιτρινωπό φίλτρο

and then a purplish filter.

και μετά από ένα μοβ φίλτρο.

I'm going to do the opposite on the left here.

Θα κάνω το αντίθετο στα αριστερά.

I'm going to put the middle nine under a purplish light.

Θα βάλω τις κεντρικές εννιά κάτω από μοβ φως.

Now, some of you will have noticed that the consequence

Κάποιοι από εσάς θα παρατηρήσετε ότι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα

is that the light coming through those middle nine on the right,

το φως που περνάει μέσα από τις κεντρικές εννιά στα δεξιά,

or your left, is exactly the same as the light

ή στα αριστερά σας, να είναι ακριβώς το ίδιο

coming through the middle nine on your right.

με αυτό που περνάει μέσα από τις κεντρικές εννιά στα δεξιά σας.

Agreed? Yes?

Συμφωνείτε; Ναι;

Okay. So they are physically the same.

Εντάξει. Οπότε, είναι ακριβώς οι ίδιες.

Let's pull the covers off.

Ας βγάλουμε τα καπάκια.

Now remember --

Να θυμάστε ότι

you know that the middle nine are exactly the same.

ξέρετε ότι τα κεντρικές εννιά επιφάνειες είναι ακριβώς οι ίδιες.

Do they look the same?

Φαίνονται ίδιες;

No.

Όχι.

The question is, "Is that an illusion?"

Η ερώτηση είναι: "Είναι οφθαλμαπάτη;"

And I'll leave you with that.

Και μ' αυτό, θα σας αφήσω.

So, thank you very much.

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Laughter)

(Γέλια)

(Applause)

(Χειροκρότημα)