Jason Pontin: Can technology solve our big problems?

182,666 views ・ 2013-10-04

TED


Please double-click on the English subtitles below to play the video.

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II
00:12
So, we used to solve big problems.
0
12627
4636
پێشتر کێشەی گەورەمان چارەسەر ئەکرد.
00:17
On July 21st, 1969,
1
17263
3520
٢١ی تەمووزی ١٩٦٩،
00:20
Buzz Aldrin climbed out of Apollo 11's lunar module
2
20783
3587
بەز ئاڵدرین لە یەکەی مانگی ئەپۆڵۆ ١١ چووە دەرەوە و
00:24
and descended onto the Sea of Tranquility.
3
24370
3557
دابەزییە ناو دەریایەک لە خامۆشی.
00:27
Armstrong and Aldrin were alone,
4
27927
2730
ئارمسترۆنگ و ئاڵدرین بەتەنیا نەبوون،
00:30
but their presence on the moon's gray surface
5
30657
2286
بەڵام بوونیان لەسەر ڕووە ڕەساسییەکەی مانگ
00:32
was the culmination of a convulsive, collective effort.
6
32943
5131
لوتکەی هەوڵێکی گەورەی کۆکراوە بوو.
00:38
The Apollo program was the greatest
7
38074
2044
پرۆگرامی ئەپۆڵۆ گەورەترین
00:40
peacetime mobilization
8
40118
1737
کەوتنە جوڵەی کاتی ئاشتییە
00:41
in the history of the United States.
9
41855
1938
لە مێژووی ویلایەتە یەکگرتووەکان.
00:43
To get to the moon, NASA spent
10
43793
1496
بۆ گەشتن بە مانگ، ناسا نزیکەی
00:45
around 180 billion dollars in today's money,
11
45289
3739
١٨٠ ملیار دۆلاری بە پارەی ئەمڕۆ سەرف کرد،
00:49
or four percent of the federal budget.
12
49028
2536
یان ئەکاتە لەسەدا چواری بودجەی فیدراڵی.
00:51
Apollo employed around 400,000 people
13
51564
3304
ئەپۆڵۆ ٤٠٠ هەزار کەسی خستە کار و
00:54
and demanded the collaboration of 20,000
14
54868
2838
پێویستی بە پێکەوە کارکردنی ٢٠ هەزار
00:57
companies, universities and government agencies.
15
57706
3696
کۆمپانیا، زانکۆ و دەزگای حکومی بوو.
01:01
People died, including the crew of Apollo 1.
16
61402
3944
خەڵکێکی زۆر مردن، بە تاقەمی ئەپۆڵۆ ١ەوە.
01:05
But before the Apollo program ended,
17
65346
3601
بەڵام پێش تەواوبوونی پرۆگرامی ئەپۆڵۆ،
01:08
24 men flew to the moon.
18
68947
2229
٢٤ پیاو فڕین بۆ مانگ.
01:11
Twelve walked on its surface, of whom Aldrin,
19
71176
3074
دوانزەیان لەسەر ڕووەکەی ڕۆشتن، کە لەوان ئاڵدرین،
01:14
following the death of Armstrong last year,
20
74250
2353
لەدوای مردنی ئارمسترۆنگەوە ساڵی پێشوو،
01:16
is now the most senior.
21
76603
2086
ئێستا بەتەمەنترینیانە.
01:18
So why did they go?
22
78689
1985
کەواتە بۆچی ڕۆشتن؟
01:20
They didn't bring much back:
23
80674
1917
شتێکی وایان نەهێنایەوە:
01:22
841 pounds of old rocks,
24
82591
2659
٨٤١ پاوەند بەردی کۆن، و
01:25
and something all 24 later emphasized --
25
85250
4455
شتێک هەر ٢٤یان پێشتر تیشکیان خستە سەر --
01:29
a new sense of the smallness
26
89705
2862
تێگەشتنێک لە بچووکی و
01:32
and the fragility of our common home.
27
92567
2943
هەستیاری ماڵە هاوبەشەکەمان.
01:35
Why did they go? The cynical answer is they went
28
95510
3080
بۆچی ڕۆشتن؟ وەڵامە گاڵتەجاڕەکە ئەوەیە بۆیە ڕۆشتوون
01:38
because President Kennedy wanted to show
29
98590
1976
چونکە سەرۆک کێنێدی ئەیویست نیشانی
01:40
the Soviets that his nation had the better rockets.
30
100566
4107
سۆڤێتی بات کە وڵاتەکەی مووشەکی باشتری هەیە.
01:44
But Kennedy's own words at Rice University in 1962
31
104673
4472
بەڵام قسەکانی کێنێدی لە زانکۆی ڕایس لە ساڵی ١٩٦٢
01:49
provide a better clue.
32
109145
1898
سەرەداوی باشتر دابین ئەکات.
01:51
(Video) John F. Kennedy: But why, some say, the moon?
33
111043
2523
بەڵام بۆچی هەندێک ئەڵێن مانگ؟
01:53
Why choose this as our goal?
34
113566
2944
بۆچی ئەمە وەک ئامانجمان هەڵبژێرین؟
01:56
And they may well ask,
35
116510
1923
لەوانەشە بشپرسن،
01:58
why climb the highest mountain?
36
118433
2579
بۆچی بەسەر بەرزترین شاخا سەرکەوین؟
02:01
Why, 35 years ago, fly the Atlantic?
37
121012
4016
بۆچی ٣٥ ساڵ لەمەوبەر، بەسەر زەریای ئەتڵەسیا فڕین؟
02:05
Why does Rice play Texas?
38
125028
2184
بۆچی زانکۆی ڕایس لەگەڵ زانکۆی تەکساس یاری ئەکەن؟
02:07
We choose to go to the moon.
39
127212
2611
هەڵمانبژارد بچین بۆ مانگ.
02:09
We choose to go to the moon.
40
129823
2577
هەڵمان بژارد بچین بۆ مانگ.
02:12
(Applause)
41
132400
5270
(چەپڵەلێدان)
02:17
We choose to go to the moon in this decade,
42
137670
2914
هەڵمان بژارد بچین بۆ مانگ لەم دەیەیەیا، و
02:20
and do the other things,
43
140584
1647
شتی تریش بکەین،
02:22
not because they are easy, but because they are hard.
44
142231
4329
نەک لەبەر ئەوەی ئاسانن، بەڵکو لەبەر ئەوەی قورسن.
02:26
Jason Pontin: To contemporaries,
45
146560
2170
بۆ ئەو سەردەمە،
02:28
Apollo wasn't only a victory of West over East
46
148730
3253
ئەپۆڵۆ تەنیا سەرکەوتنی خۆرئاوا نەبوو بەسەر خۆرهەڵات
02:31
in the Cold War.
47
151983
1215
لە جەنگی سارددا.
02:33
At the time, the strongest emotion
48
153198
2005
ئەوکاتە، بەهێزترین هەست
02:35
was of wonder
49
155203
1725
هەستی سەرسامبوون بوو
02:36
at the transcendent powers of technology.
50
156928
3599
بە هێزەکانی تەکنەلۆجیا.
02:40
They went because it was a big thing to do.
51
160527
5419
چوون لەبە ئەوەی ئەنجامدانی ئەوە کارێکی گەورە بوو.
02:45
Landing on the moon occurred in the context
52
165946
2520
چوونە سەر مانگ لە چوارچێوەی
02:48
of a long series of technological triumphs.
53
168466
3165
زنجیرەیەکی درێژی سەرکەوتنی تەکنەلۆجی ڕوویدا.
02:51
The first half of the 20th century produced
54
171631
2513
نیوەی یەکەمی سەدەی ٢٠
02:54
the assembly line and the airplane,
55
174144
2136
هێڵی کۆکردنەوە و فڕۆکەی بەرهەم هێنا،
02:56
penicillin and a vaccine for tuberculosis.
56
176280
3274
لەگەڵ پەنسیلین و کوتان بۆ سیل.
02:59
In the middle years of the century,
57
179554
1302
لە ساڵەکانی ناوەڕاستی سەدەکەدا،
03:00
polio was eradicated and smallpox eliminated.
58
180856
3692
ئیفلیجی مناڵان بنەبڕ کرا و کۆتایی بە ئاوڵە هێنرا.
03:04
Technology itself seemed to possess
59
184548
1997
لەوە ئەچوو ئەوەی تەکنەلۆجیا هەیبێت
03:06
what Alvin Toffler in 1970
60
186545
2584
ئەوەبێت کە ئاڵڤین تۆفڵەر ساڵی ١٩٧٠
03:09
called "accelerative thrust."
61
189129
2834
پێی ئەوت، "پیاکێشانی خێراکراو."
03:11
For most of human history,
62
191963
1844
لە بەشێکی زۆری مێژووی مرۆڤایەتیدا،
03:13
we could go no faster than a horse
63
193807
2288
نەمانتوانیوە لە ئەسپ خێراتر بڕۆین
03:16
or a boat with a sail,
64
196095
2101
یان لە بەلەمێکی چارۆکەدار،
03:18
but in 1969, the crew of Apollo 10
65
198196
2401
بەڵام ساڵی ١٩٦٩، تاقەمی ئەپۆڵۆ ١٠
03:20
flew at 25,000 miles an hour.
66
200597
3883
بە خێرایی ٢٥ هەزار میل لە کاتژمێرێکا فڕین.
03:24
Since 1970, no human beings
67
204480
2900
لە ١٩٧٠ەوە، هیچ مرۆڤێک
03:27
have been back to the moon.
68
207380
1882
نەیتوانیوە بگاتەوە سەر مانگ.
03:29
No one has traveled faster than the crew
69
209262
2219
هیچ کەس خێراتر گەشتی نەکردووە لە
03:31
of Apollo 10,
70
211481
1606
تاقەمی ئەپۆڵۆ ١٠، و
03:33
and blithe optimism about technology's powers
71
213087
3772
گەشبینییە دڵشادییەکە دەربارەی هێزی تەکنەلۆجیا
03:36
has evaporated
72
216859
1902
بووە بە هەڵم
03:38
as big problems we had imagined technology would solve,
73
218761
3571
کاتێک کێشە گەورەکانی وامان ئەزانی تەکنەلۆجیا چارەسەری ئەکات،
03:42
such as going to Mars,
74
222332
2303
وەک چوون بۆ مەریخ،
03:44
creating clean energy, curing cancer,
75
224635
3331
دروستکردنی وزەی پاک، چارەسەرکردنی شێرپەنجە،
03:47
or feeding the world have come to seem
76
227966
2809
یان دابینکردنی خواردنی هەموو جیهان وایلێهاتووە لەوە بچێت
03:50
intractably hard.
77
230775
2689
زۆر قورس بێت.
03:53
I remember watching the liftoff of Apollo 17.
78
233464
3709
بیرمە سەیری بەرزبوونەوەی ئەپۆڵۆ ١٧م ئەکرد.
03:57
I was five years old,
79
237173
2049
پێنج ساڵ بووم، و
03:59
and my mother told me not to stare
80
239222
2368
دایکم پێی وتم سەیری
04:01
at the fiery exhaust of a Saturn V rocket.
81
241590
3135
ئەگزۆزە ئاگراوییەکەی مووشەکی زوحەل پێنج نەکەم.
04:04
I vaguely knew this was to be the last
82
244725
2441
بەشێوەیەکی نامۆ ئەمزانی ئەمە دوایین
04:07
of the moon missions,
83
247166
1538
نێردراوەکان ئەبێت بۆ مانگ،
04:08
but I was absolutely certain there would be
84
248704
3766
بەڵام بەتەواوەتی دڵنیابووم لەوەی
04:12
Mars colonies in my lifetime.
85
252470
3310
لە تەمەنی خۆما خەڵک ئەچێتە سەر مەریخ.
04:15
So "Something happened
86
255780
2563
کەواتە "شتێک هاتووە بەسەر
04:18
to our capacity to solve big problems with technology"
87
258343
4183
تواناکانمان بۆ چارەسەرکردنی کێشە گەورەکان بە تەکنەلۆجیا"
04:22
has become a commonplace.
88
262526
2392
بووە بە بابەتێکی باو.
04:24
You hear it all the time.
89
264918
1390
بەردەوام ئەیبیستی.
04:26
We've heard it over the last two days here at TED.
90
266308
3412
بەدرێژایی دوو ڕۆژی پێشوو گوێمان لێبووە لێرە لە تێد.
04:29
It feels as if technologists have diverted us
91
269720
3968
وا هەست ئەکەیت تەکنەلۆجیا زانەکان ئێمەیان بە لاڕێیا بردبێت و
04:33
and enriched themselves with trivial toys,
92
273688
2685
خۆیان بە یاری ناگرنگ دەوڵەمەند کردبێت،
04:36
with things like iPhones and apps and social media,
93
276373
3505
بە شتی وەک ئایفۆن و ئەپەکان و تۆڕی کۆمەڵایەتی،
04:39
or algorithms that speed automated trading.
94
279878
3619
یان ئەلگۆریتمەکانی بازرگانیکردنی ئۆتۆماتیکی خێراتر ئەکەن.
04:43
There's nothing wrong with most of these things.
95
283497
2394
هیچ شتێکی هەڵە نییە لە زۆربەی ئەم شتانەیا.
04:45
They've expanded and enriched our lives.
96
285891
3081
ژیانمانی فراوان و دەوڵەمەند کردووە.
04:48
But they don't solve humanity's big problems.
97
288972
4701
بەڵام کێشە گەورەکانی مرۆڤایەتی چارەسەر ناکەن.
04:53
What happened?
98
293673
1213
چی ڕوویداوە؟
04:54
So there is a parochial explanation in Silicon Valley,
99
294886
4914
ڕوونکردنەوەیەکی بیرتەسکانە هەیە لە سیلیکۆن ڤالی،
04:59
which admits that it has been funding less ambitious companies
100
299800
3445
کە دانی پیا ئەنێت پارەی یاوە بە کۆمپانیاکانی کەمتر کاری گەورەیان لێ چاوەڕێ ئەکرێت
05:03
than it did in the years when it financed
101
303245
2302
وەک لەو کاتانەی یارمەتی دارایی پێشکەشکردووە بۆ
05:05
Intel, Microsoft, Apple and Genentech.
102
305547
3158
ئینتێڵ، مایکرۆسۆفت، ئەپڵ و جێنینتێک.
05:08
Silicon Valley says the markets are to blame,
103
308705
2560
سیلیکۆن ڤالی ئەڵێ خەتاکە هی بازاڕەکانە،
05:11
in particular the incentives that venture capitalists
104
311265
2917
بەتایبەتی هاندانەکانی سەرمایەدارە سەرکێشەکان
05:14
offer to entrepreneurs.
105
314182
1580
پێشکەشی دەستپێشخەرانی کاری ئەکەن.
05:15
Silicon Valley says that venture investing
106
315762
2116
سیلیکۆن ڤالی ئەڵێت وەبەرهێنانی سەرکێشانە
05:17
shifted away from funding transformational ideas
107
317878
3863
ئاڕاستەی گۆڕاوە لە کۆمەککردنی بیرۆکە نوێکان
05:21
and towards funding incremental problems
108
321741
2939
بەرەو کۆمەککردنی کێشە زۆربووەکان
05:24
or even fake problems.
109
324680
2048
یان تەنانەت کێشە ساختەکانیش.
05:26
But I don't think that explanation is good enough.
110
326728
2751
بەڵام پێموانییە ئەو ڕوونکردنەوەیە وەک پێویست باشبێت.
05:29
It mostly explains what's wrong with Silicon Valley.
111
329479
3884
زیاتر ڕوونی ئەکاتەوە سیلیکۆن ڤالی کێشەی چییە.
05:33
Even when venture capitalists were at their most
112
333363
2650
تەنانەت ئەوکاتەش کە سەرمایەدارە سەرکێشەکان لە ترۆپکیانا بوون و
05:36
risk-happy, they preferred small investments,
113
336013
2839
خۆیان ئەخستە مەترسییەوە، زیاتر وەبەرهێنانی بچووکیان ئەکرد،
05:38
tiny investments that offered an exit within 10 years.
114
338852
3864
وەبەرهێنانی بچووک کە لە ماوەی ١٠ ساڵدا پارەکەی وەرگرنەوە.
05:42
V.C.s have always struggled
115
342716
2319
سەرمایەدارە سەرکێشەکان هەمووکات پەلەقاژێیان کردووە
05:45
to invest profitably in technologies such as energy
116
345035
3075
بۆ وەبەرهێنانی قازانجبەخش لە تەکنەلۆجیاکانی وەک وزە
05:48
whose capital requirements are huge
117
348110
2194
کە پێویستییە داراییەکەی زەبەلاحە و
05:50
and whose development is long and lengthy,
118
350304
2708
پەرەسەندنەکەی زۆر و دریژخایەنە، و
05:53
and V.C.s have never, never funded the development
119
353012
3157
سەرمایەدارە سەرکێشەکان هەرگیز هەرگیز کۆمەکی داراییان نەکردووە
05:56
of technologies meant to solve big problems
120
356169
2998
بۆ تەکنەلۆجیاکانی کە ئەبێت چارەسەری کێشە گەورەکان بکەن
05:59
that possess no immediate commercial value.
121
359167
2694
کە هیچ بەهایەکی دارایی یەکسەرییان نییە.
06:01
No, the reasons we can't solve big problems
122
361861
2212
نەخێر، هۆکاری ئەوەی کە ناتوانین کێشە گەورەکان چارەسەرکەین
06:04
are more complicated and more profound.
123
364073
4082
ئاڵۆزتر و کاریگەرترن.
06:08
Sometimes we choose not to solve big problems.
124
368155
2987
هەندێک جار خۆمان هەڵیئەبژێرین کێشە گەورەکان چارەسەر نەکەین.
06:11
We could go to Mars if we want.
125
371142
2418
ئەگەر بمانەوێ ئەتوانین بچین بۆ مەریخ.
06:13
NASA even has the outline of a plan.
126
373560
2867
ناسا تەنانەت پلانێکی داڕێژراوی هەیە.
06:16
But going to Mars would follow a political decision
127
376427
3489
بەڵام چوون بۆ مەریخ ئەبێت دوای بڕیارێکی سیاسی بێت
06:19
with popular appeal, and that will never happen.
128
379916
3354
خواستی خەڵکی لەسەر بێت و ئەوەش هەرگیز ڕوونادات.
06:23
We won't go to Mars, because everyone thinks
129
383270
2742
ناچین بۆ سەر مەریخ، چونکە هەمووان وا بیر ئەکەنەوە
06:26
there are more important things
130
386012
1949
کاری گرنگتر هەیە بکرێت
06:27
to do here on Earth.
131
387961
2287
لێرە لەسەر زەوی.
06:30
Sometimes, we can't solve big problems
132
390248
3044
هەندێک جار، ناتوانین کێشەی گەورە چارەسەرکەین
06:33
because our political systems fail.
133
393292
2504
چونکە سیستمە سیاسییەکانمان شکست ئەهێنن.
06:35
Today, less than two percent
134
395796
2098
ئەمڕۆ، کەمتر لە لەسەدا دووی
06:37
of the world's energy consumption
135
397894
1687
بەکارهێنانی وزەی جیهان
06:39
derives from advanced, renewable sources
136
399581
2166
لە سەرچاوە پێشکەوتوو و نوێبووەکانەوە یەت
06:41
such as solar, wind and biofuels,
137
401747
2878
وەک وزەی خۆر، و با و بایۆفیوڵەوە،
06:44
less than two percent,
138
404625
1582
کەمتر لە لەسەدا دوو، و
06:46
and the reason is purely economic.
139
406207
2104
هۆکارەکەش هەمووی ئابوورییە.
06:48
Coal and natural gas are cheaper
140
408311
2193
خەڵوز و غازی سرووشتی هەرزانترن
06:50
than solar and wind,
141
410504
1745
وەک لە با و وزەی خۆر، و
06:52
and petroleum is cheaper than biofuels.
142
412249
2519
نەوتیش هەرزانترە لە بایۆفیوڵ.
06:54
We want alternative energy sources
143
414768
2681
سەرچاوەی وزەی جێگرەوەمان ئەوێت
06:57
that can compete on price. None exist.
144
417449
3001
کە بتوانێت لە نرخدا ڕکابەربێت. هیچی بوونی نییە.
07:00
Now, technologists, business leaders
145
420450
2705
ئێستا تەکنەلۆجیا زانەکان، سەرکردەکانی بزنس و
07:03
and economists all basically agree
146
423155
2496
ئابوریناسەکان هەموویان بەشێوەیەکی بنچینەیی هاوڕان
07:05
on what national policies and international treaties
147
425651
3501
لەسەر ئەوەی پەیڕەوە نەتەوەیی و ڕێکەوتنە نێودەوڵەتییەکان
07:09
would spur the development of alternative energy:
148
429152
3284
پەرەدان بە وزەی شوێنگرەوە زیاد ئەکات:
07:12
mostly, a significant increase in energy
149
432436
2715
بەزۆری، زیادبوونێکی بەرچاو لە
07:15
research and development,
150
435151
1417
توێژینەوە و پەرەسەندن لەسەر وزە، و
07:16
and some kind of price on carbon.
151
436568
2795
نرخ زیادکردنیش لەسەر کاربۆن.
07:19
But there's no hope in the present political climate
152
439363
3204
بەڵام هیچ هیوایەک نییە لەم کەشە سیاسیەی ئێستایا
07:22
that we will see U.S. energy policy
153
442567
2393
کە یاسایەکی وزەی ئەمریکی ببینین
07:24
or international treaties that reflect that consensus.
154
444960
4767
یان ڕێکەوتنی نێودەوڵەتی کە وێنەدانەوەی ئەو کۆدەنگییە بێت.
07:29
Sometimes, big problems that had seemed technological
155
449727
4484
هەندێک جار، کێشە گەورەکانی لەوە ئەچوون تەکنەلۆجی بن
07:34
turn out not to be so.
156
454211
1899
دەرکەوتووە هێندە واهی نین.
07:36
Famines were long understood to be caused
157
456110
3218
قات و قڕییەکان ماوەیەکی زۆر تێگەشتن وابووە لەسەری کە بەهۆی
07:39
by failures in food supply.
158
459328
2408
شکستهێنان لە دابینکردنی خۆراکەوە بووبێت.
07:41
But 30 years of research have taught us
159
461736
2255
بەڵام ٣٠ ساڵ لە توێژینەوە فێری ئەوەی کردووین
07:43
that famines are political crises
160
463991
2668
کە قاتوقڕی قەیرانی سیاسین
07:46
that catastrophically affect food distribution.
161
466659
3514
بەشێوەیەکی کارەساتبار کارئەکاتە سەر بڵاوکردنەوەی خۆراک.
07:50
Technology can improve things like crop yields
162
470173
2963
تەکنەلۆجیا ئەتوانێت هەندێک شت باشتر بکات وەک بەروبومەکان
07:53
or systems for storing and transporting food,
163
473136
4243
یان سیستمەکان بۆ هەڵگرتن و گواستنەوەی خواردن،
07:57
but there will be famines so long as there are bad governments.
164
477379
5245
بەڵام هەتا حکومەتی خراپ هەبێت قاتوقڕی و برسێتیش ئەبێت.
08:02
Finally, big problems sometimes elude solution
165
482624
3515
لە کۆتاییدا، کێشە گەورەکان هەندێک جار خۆیان لە چارەسەر لائەیەن
08:06
because we don't really understand the problem.
166
486139
3466
چونکە بەڕاستی لە کێشەکە تێناگەین.
08:09
President Nixon declared war on cancer in 1971,
167
489605
4944
سەرۆک نیکسن ساڵی ١٩٧١ جەنگی ڕاگەیاند دژی شێرپەنجە،
08:14
but we soon discovered
168
494549
1413
بەڵام زۆری پێنەچوو بۆمان دەرکەوت
08:15
there are many kinds of cancer,
169
495962
2533
چەندین جۆری شێرپەنجە هەیە،
08:18
most of them fiendishly resistant to therapy,
170
498495
3566
هەندێکیان زۆر ترسناک بەرگریان هەیە بۆ چارەسەر، و
08:22
and it is only in the last 10 years
171
502061
2210
تەنیا لە ١٠ ساڵی پێشوودا بووە
08:24
that effective, viable therapies
172
504271
2547
چارەسەری کاریگەر و گونجاو
08:26
have come to seem real.
173
506818
2057
نزیک بوونەتەوە لە ڕاستی.
08:28
Hard problems are hard.
174
508875
3050
کێشە قورسەکان قورسن.
08:31
It's not true that we can't solve big problems through technology.
175
511925
4482
ئەوە ڕاست نییە کە ناتوانین کێشە گەورەکان بە تەکنەلۆجیا چارەسەرکەین.
08:36
We can, we must, but these four elements
176
516407
3716
ئەتوانین، ئەبێت بیکەین، بەڵام ئەم چوار توخمە
08:40
must all be present:
177
520123
1755
پێویستە هەمووی هەبێت:
08:41
Political leaders and the public
178
521878
1944
سەرکردە سیاسیییەکان و خەڵکیش ئەبێت
08:43
must care to solve a problem;
179
523822
1742
بایەخبات بە چارەسەرکردنی کێشەیەک؛
08:45
institutions must support its solution;
180
525564
3171
دامەزراوەکان پێویستە پشتیوانی چارەسەرەکەی بکەن؛
08:48
It must really be a technological problem;
181
528735
3075
پێویستە بەڕاستی کێشەی تەکنەلۆجی بێت؛
08:51
and we must understand it.
182
531810
3851
پێویستە لێی تێبگەین.
08:55
The Apollo mission,
183
535661
1447
نێردەی ئاسمانی ئەپۆڵۆ،
08:57
which has become a kind of metaphor
184
537108
2737
کە وەک جۆرێک لە مێتافۆری لێهاتووە
08:59
for technology's capacity to solve big problems,
185
539845
3184
بۆ توانای تەکنەلۆجیا بۆ چارەسەرکردنی کێشە گەورەکان،
09:03
met these criteria.
186
543029
2211
ئەم پێوەرانەی تیابووە.
09:05
But it is an irreproducible model for the future.
187
545240
3427
بەڵام مۆدێلێکە لەسەری درووستناکرێتەوە بۆ داهاتوو.
09:08
It is not 1961.
188
548667
1824
ئەمە ١٩٦١ نییە.
09:10
There is no galvanizing contest like the Cold War,
189
550491
4091
هیچ کێبڕکێیەکی قورس لە ئارادا نییە وەک جەنگی سارد،
09:14
no politician like John Kennedy
190
554582
2359
سیاسەتمەدارێکی وەک جۆن کێنێدی
09:16
who can heroize the difficult and the dangerous,
191
556941
3191
کە چارەسەری کێشە قورس و مەترسیدارەکان بکات بە پاڵەوانبوون، و
09:20
and no popular science fictional mythology
192
560132
3345
هیچ ئەفسانەیەکی خەیاڵی زانستی بەبرەو نییە
09:23
such as exploring the solar system.
193
563477
3106
وەک گەڕان بە کۆمەڵەی خۆردا.
09:26
Most of all, going to the moon
194
566583
2402
چوون بۆ مانگ
09:28
turned out to be easy.
195
568985
1862
دەرچوو ئاسان بێت.
09:30
It was just three days away.
196
570847
2048
تەنیا سێ ڕۆژ دوور بوو.
09:32
And arguably it wasn't even solving
197
572895
2885
ئەشتوانین بڵێین چارەسەری پێنەبووە
09:35
much of a problem.
198
575780
2604
بۆ کێشەیەکی ئەوتۆ.
09:38
We are left alone with our day,
199
578384
4080
بە ڕۆژەکەی خۆمانەوە ماوینەتەوە و
09:42
and the solutions of the future will be harder won.
200
582464
5477
چارەسەرەکان بۆ داهاتوو قورستر ئەبن.
09:47
God knows, we don't lack for the challenges.
201
587941
2785
خوا ئەزانێت، لە ململانێکانمان کەم نییە.
09:50
Thank you very much.
202
590726
1154
زۆر سوپاس بۆ ئێوە.
09:51
(Applause)
203
591880
6000
(چەپڵەلێدان)
About this website

This site will introduce you to YouTube videos that are useful for learning English. You will see English lessons taught by top-notch teachers from around the world. Double-click on the English subtitles displayed on each video page to play the video from there. The subtitles scroll in sync with the video playback. If you have any comments or requests, please contact us using this contact form.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7