12 truths I learned from life and writing | Anne Lamott

Translator: Hiwa Foundation Reviewer: Hiwa Foundation II

My seven-year-old grandson sleeps just down the hall from me,

کوڕەزا حەوت ساڵانەکەم لە هۆڵەکەیا لە خوار خۆمەوە ئەخەوێت، و

and he wakes up a lot of mornings

زۆر بەیانی هەڵئەسێت، و

and he says,

پێم ئەڵێت،

"You know, this could be the best day ever."

"ئەزانیت، ئەکرێت ئەمە خۆشترین ڕۆژ بێت."

And other times, in the middle of the night,

هەندێک جاری تریش بە نیوە شەو،

he calls out in a tremulous voice,

بە دەنگێکی بەرز بانگم ئەکات،

"Nana, will you ever get sick and die?"

"نەنە، تۆ نەخۆش ئەکەویت و بمریت؟"

I think this pretty much says it for me and most of the people I know,

پێموابێت ئەمە زۆر شت ئەڵێت بۆ خۆم و زۆرێک لەوانەی ئەیانناسم،

that we're a mixed grill of happy anticipation

کە ئێمە تێکەڵەیەکی چاوەڕێکردنین بە دڵخۆشییەوە

and dread.

لەگەڵ بە ترسەوە.

So I sat down a few days before my 61st birthday,

بۆیە چەند ڕۆژێک پێش ٦١ەمین ساڵیادی لەدایکبوونم دانیشتم، و

and I decided to compile a list of everything I know for sure.

بڕیارم یا لیستێک درووستکەم لە هەموو ئەو شتانەی بەدڵنیاییەوە ئەیانزانم.

There's so little truth in the popular culture,

ڕاستییەکی زۆر کەم هەیە لە کلتوری خوازراودا، و

and it's good to be sure of a few things.

شتێکی باشە لە چەند شتێکی کەم دڵنیابیت.

For instance, I am no longer 47,

بۆ نموونە، من چیتر ٤٧ ساڵ نیم،

although this is the age I feel,

هەرچەنە ئەمە تەمەنەکەیە کە هەست ئەکەم تیای بم و

and the age I like to think of myself as being.

هەست ئەکەم تەمەنم ئەوەنە بێت.

My friend Paul used to say in his late 70s

پۆڵی هاوڕێم لە کۆتاییەکانی ٧٠کانی تەمەنیا ئەیوت

that he felt like a young man with something really wrong with him.

هەست ئەکات پیاوێکی گەنج بێت کە شتێکی هەبێت کێشە بێت.

(Laughter)

(پێکەنین)

Our true person is outside of time and space,

کەسە ڕاستەقینەکەی ناخمان لە دەرەوەی کات و بۆشاییە،

but looking at the paperwork,

بەڵام بە سەیرکردنی کاغەزەکان،

I can, in fact, see that I was born in 1954.

ڕاستییەکەی ئەتوانم ببینم کە ساڵی ١٩٥٤ لەدایک بووم.

My inside self is outside of time and space.

خودەکەی ناخم لە دەرەوەی کات و بۆشاییە.

It doesn't have an age.

هیچ تەمەنێکی نییە.

I'm every age I've ever been, and so are you,

من هەموو تەمەنێکم کە تیایا بووم و ئێوەش بەهەمان شێوە،

although I can't help mentioning as an aside

هەرچەنە بەدەست خۆم نییە و ئەبێ باسیکەم کە لەلاوە

that it might have been helpful if I hadn't followed

لەوانەیە یارمەتیدەر بووایە ئەگەر ئەوەنە زۆر

the skin care rules of the '60s,

پەیڕەوی بایەخدان بە پێستی ٦٠ەکانی تەمەن،

which involved getting as much sun as possible

ئەویش ئەوەبوو چەندێک ئەکرێت خۆر لێتبات

while slathered in baby oil

لەکاتێکا خۆت داپۆشیت بە ڕۆنی مناڵان و

and basking in the glow of a tinfoil reflector shield.

خۆشت بخەیتە ناو کاغەزێکی ئەلەمنیۆنی شەوقدەرەوە.

(Laughter)

(پێکەنین)

It was so liberating, though, to face the truth

زۆر ئازادی پێبەخش بوو، ڕووبەڕووی ڕاستییەکە ببمەوە

that I was no longer in the last throes of middle age,

کە چیتر لە دوایین ساتە ناخۆشەکانی تەمەنی ناوەڕاستدا نیم،

that I decided to write down every single true thing I know.

کە بڕیارم یا هەموو شتێکی ڕاست بنووسمەوە کە ئەیزانم.

People feel really doomed and overwhelmed these days,

ئەم ماوەیە خەڵک بەڕاستی زۆر ڕەشبینن و هەست بە ناخۆشی ئەکەن، و

and they keep asking me what's true.

بەردەوام لێم ئەپرسن چی ڕاستە.

So I hope that my list of things I'm almost positive about

بۆیە هیوادارم لیستی شتەکانم کە ئەرێنیم لەبارەیانەوە

might offer some basic operating instructions

هەندێک ڕێنمایی کارکردنی بنچینەیی بخاتە ڕوو

to anyone who is feeling really overwhelmed or beleaguered.

بۆ هەر کەسێک کە هەست بکات نووقم بووە یان لەژێر فشاردایە.

Number one:

ژمارە یەک:

the first and truest thing is that all truth is a paradox.

یەکەمین و ڕاستترین شت ئەوەیە کە هەموو ڕاستییەک نەگونجانە.

Life is both a precious, unfathomably beautiful gift,

ژیان هەردووکێتی، دیارییەکی هەتا بڵێی جوان و بەنرخە، و

and it's impossible here, on the incarnational side of things.

لە لا جەستەییەکەی شتەکانیش بوون لێرە مەحاڵە.

It's been a very bad match

پێکەوەگونجانێکی زۆر خراپە

for those of us who were born extremely sensitive.

بۆ ئەوانەمان کە وەک کەسانێکی زۆر هەستیار لەدایک بووین.

It's so hard and weird that we sometimes wonder

زۆر قورس و سەیرە کە هەندێک جار بیر ئەکەینەوە

if we're being punked.

لەوانەیە پێمان ڕابوێرن.

It's filled simultaneously with heartbreaking sweetness and beauty,

پێکەوە پڕکراوە لە شیرینییەکی جەرگبڕ و جوانی،

desperate poverty,

هەژارییەکی بێچارانە،

floods and babies and acne and Mozart,

لافاوەکان، و مناڵەکان و زیپکە و مۆزارت،

all swirled together.

هەمووی پێکەوە تێکەڵکراوە.

I don't think it's an ideal system.

پێموانییە سیستمێکی نموونەیی بێت.

(Laughter)

(پێکەنین)

Number two: almost everything will work again

ژمارە دوو: زۆربەی زۆری شتەکان دووبارە ئەکەونەوە کار

if you unplug it for a few minutes --

ئەگەر بۆ چەند خولەکێک پلاکەکەی لێکەیتەوە --

(Laughter)

(پێکەنین)

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

including you.

بە ئێوەشەوە.

Three: there is almost nothing outside of you

سێیەم: هیچ شتێک نییە لە دەرەوەی خۆت

that will help in any kind of lasting way,

کە بە هەر جۆرێکی هەمیشەیی بتوانێ یارمەتیت بات،

unless you're waiting for an organ.

مەگەر خۆت چاوەڕێی ئەندامێک بکەیت.

You can't buy, achieve or date serenity and peace of mind.

ناتوانیت ئاشتی و هێمنی مێشک بکڕیت، بەدەستبێنیت یان ڕێکخەیت.

This is the most horrible truth, and I so resent it.

ئەمە ناخۆشترین ڕاستییە، و زۆریشم ڕق لێیە.

But it's an inside job,

بەڵام کارێکی ناوەکییە، و

and we can't arrange peace or lasting improvement

ناتوانین ئاشتی یان باشتربوونی بەردەوام ڕێکخەین

for the people we love most in the world.

بۆ ئەو کەسانەی کە زۆرمان خۆش ئەوێن لە جیهانا.

They have to find their own ways,

پێویستە ڕێگەی خۆیان بدۆزنەوە،

their own answers.

وەڵامەکانی خۆیان.

You can't run alongside your grown children

ناتوانیت بە تەنیشتی مناڵە پێگەشتووەکانتەوە ڕاکەیت

with sunscreen and ChapStick on their hero's journey.

بە دژەخۆر و لێو تەڕکەر لە گەشتی بوون بە پاڵەوانیان.

You have to release them.

پێویستە ئازادیان بکەیت.

It's disrespectful not to.

بێڕێزیکردنە ئەگەر نەیکەیت. و

And if it's someone else's problem,

ئەگەر کێشەی کەسێکی تر بێت،

you probably don't have the answer, anyway.

هەرچۆنێک بێت لەوانەیە وەڵامەکەت پێنەبێت.

(Laughter)

(پێکەنین)

Our help is usually not very helpful.

زۆربەی کات یارمەتییەکەمان زۆر یارمەتیدەر نییە.

Our help is often toxic.

یارمەتییەکەمان زیاتر ژەهراوییە. و

And help is the sunny side of control.

یارمەتیدانیش لایەنە خۆرهەتاوەکەی کۆنترۆڵکردنە.

Stop helping so much.

بەس ئەوەنە یارمەتی خەڵکبە.

Don't get your help and goodness all over everybody.

چاکی و ئامادەبوونت بۆ یارمەتیدان بە هەموو لەشتەوە دەرمەخە.

(Laughter)

(پێکەنین)

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

This brings us to number four:

ئەمە ئەمانباتە سەر ژمارە چوار:

everyone is screwed up, broken, clingy and scared,

هەمووان تێکچوون، شکاون، جیڕن، و ترساون،

even the people who seem to have it most together.

تەنانەت ئەو کەسانەی لەوە ئەچن هەموویان پێکەوە هەبێت.

They are much more like you than you would believe,

زۆر لەوە زیاتر کە باوەڕی پێ ئەکەن لە ئێوە ئەچن،

so try not to compare your insides to other people's outsides.

بۆیە هەوڵمەیە ناخی خۆت بەراوردکەیت بۆ دەرەوەی خەڵکی تر.

It will only make you worse than you already are.

تەنیا خراپترت ئەکات لەوەی ئێستات.

(Laughter)

(پێکەنین)

Also, you can't save, fix or rescue any of them

هەروەها، ناتوانیت هیچ کامێکی ڕزگارکەیت یان چاککەیتەوە

or get anyone sober.

یان کەس لە سەرخۆشبوون دەرکەیت.

What helped me get clean and sober 30 years ago

ئەوەی یارمەتی یام ٣٠ ساڵ لەمەوبەر پاک بمەوە و ئیتر نەخۆمەوە

was the catastrophe of my behavior and thinking.

کارەساتەکانی هەڵسوکەوت و بیرکردنەوەم بوو.

So I asked some sober friends for help,

بۆیە داوای یارمەتیم لە چەند هاوڕێیەکم کرد کە وازیان هێنابوو،

and I turned to a higher power.

پەنام برد بۆ هێزی بەرزتر.

One acronym for God is the "gift of desperation,"

یەکێک لە درێژکراوەکانی وشەی خوا (گاد( "دیاری بێچارەییە،"

G-O-D,

G-O-D،

or as a sober friend put it,

یان وەک چۆن هاوڕێیەک وتی

by the end I was deteriorating faster than I could lower my standards.

لە کۆتاییا لەوە خێراتر خراپ ئەبووم وەک لەوەی بتوانم ستانداردەکانم دابەزێنم.

(Laughter)

(پێکەنین)

So God might mean, in this case,

بۆیە لەوانەیە لەمەیا خوا مەبەستی ئەوە بێت،

"me running out of any more good ideas."

"من هیچ بیرۆکەیەکی باشم پێنەمابێت."

While fixing and saving and trying to rescue is futile,

لەکاتێکا چاکردنەوە و ڕزگارکردن و هەوڵدان بۆ ڕزگارکردن بێ سوودە،

radical self-care is quantum,

بایەخ بەخۆدانی بنەڕەتی چەندینە، و

and it radiates out from you into the atmosphere

لە خۆتەوە دەرئەچێتە دەرەوە بۆ بارگەی هەوا

like a little fresh air.

وەک هەوایەکی پاکی بچووک.

It's a huge gift to the world.

دیارییەکی گەورەیە بۆ جهان.

When people respond by saying, "Well, isn't she full of herself,"

کاتێک خەڵک وەڵام ئەیەنەوە بە وتنی، "باشە زۆر لەخۆی بایی نییە،"

just smile obliquely like Mona Lisa

هەر بە لاری زەردەخەنەکە وەک مۆنا لیزا و

and make both of you a nice cup of tea.

کوپێک چا بۆ هەردووکتان بکە.

Being full of affection for one's goofy, self-centered,

پڕبوون لە خۆشەویستی بۆ خوودە مناڵانە، خودچەقە،

cranky, annoying self

بێزارکەرە، خراپەکەی خۆت

is home.

لە ماڵەوەبوونە.

It's where world peace begins.

لەویا ئاشتی جیهان دەستپێئەکات.

Number five:

ژمارە پێنج:

chocolate with 75 percent cacao is not actually a food.

چکلێت بە کاکاوی لەسەدا ٧٥ خواردنێکی باش نییە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Its best use is as a bait in snake traps

باشترە بەکاریبێنیت وەک خواردن لە تەڵەکانی مارا

or to balance the legs of wobbly chairs.

یان ڕاگرتنی قاچەکانی کورسییەکانی ئەلەرنەوە.

It was never meant to be considered an edible.

هەرگیز بۆ ئەوە نەبووە شتێک بێت بخورێت.

Number six --

ژمارە شەش --

(Laughter)

(پێکەنین)

writing.

نوسین.

Every writer you know writes really terrible first drafts,

هەموو نوسەرێک کە ئەیناسن یەکەمین مسۆدەکانی زۆر خراپن،

but they keep their butt in the chair.

بەڵام هەر لەسەر کورسییەکە ئەمێننەوە.

That's the secret of life.

ئەوە نهێنییەکەی ژیانە.

That's probably the main difference between you and them.

ئەوە لەوانەیە جیاوازی سەرەکی بێت لەنێوان ئێوە و ئەوان.

They just do it.

ئەوان هەر ئەیکەن.

They do it by prearrangement with themselves.

بە ڕێککخستنی پێشوەخت لەگەڵ خۆیان ئەیکەن.

They do it as a debt of honor.

وەک قەرزێکی شەرەف ئەیکەن.

They tell stories that come through them

ئەو چیرۆکانە ئەگێڕنەوە کە بە مێشکیانا یەت

one day at a time, little by little.

جاری ڕۆژێک، ئیتر وردە وردە.

When my older brother was in fourth grade,

ئەوکاتەی برا گەورەکەم لە پۆلی چوار بوو،

he had a term paper on birds due the next day,

ئەبوو نوسینی وەرزەکەی لەسەر باڵندەکان پێشکەشکات ڕۆژی دواتر و

and he hadn't started.

دەستیشی پێنەکردبوو.

So my dad sat down with him with an Audubon book,

بۆیە باوکم لەگەڵیا دانیشت بە کتێبێکی ئۆودوبۆنەوە،

paper, pencils and brads --

قەڵەم و کاغەز، و بزمارە بچووکەکان --

for those of you who have gotten a little less young and remember brads --

بۆ ئەوانەتان کە تەمەنتان زیاترە و ئەزانن بزمارە بچووکەکان کامانەن --

and he said to my brother,

بە براکەمی وت،

"Just take it bird by bird, buddy.

"باڵندە بە باڵندە وەریگرە،

Just read about pelicans

یەکەمجار دەربارەی پێلیکانەکان بخوێنەرەوە

and then write about pelicans in your own voice.

ئینجا بە دەنگی خۆت دەربارەی پێلیکانەکان بنووسە.

And then find out about chickadees,

ئینجا چیکادیسەکان، و

and tell us about them in your own voice.

بە دەنگی خۆت باسی ئەوانمان بۆ بکە.

And then geese."

ئینجا قازەکان."

So the two most important things about writing are: bird by bird

کەواتە دوو گرنگترین شت دەربارەی نوسین: باڵندە بە باڵندە و

and really god-awful first drafts.

ئینجا یەکەم مسۆدە خراپەکان.

If you don't know where to start,

ئەگەر نەزانی لەکوێوە دەستپێکەیت،

remember that every single thing that happened to you is yours,

بیرتبێت هەر هەموو شتێک کە بەسەرت هاتووە هی خۆتە، و

and you get to tell it.

ئەبێ بیگێڕیتەوە.

If people wanted you to write more warmly about them,

ئەگەر خەڵک بیانەوێت باشتر و گەرمتر بنوسیت لەسەریان،

they should've behaved better.

ئەبوو ڕەفتاریان باشتر بێت.

(Laughter)

(پێکەنین)

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

You're going to feel like hell if you wake up someday

هەست ئەکەی لە دۆزەخا بیت ئەگەر ڕۆژێک بێت هەستیت و

and you never wrote the stuff

هەرگیز ئەو شتانەت نەنوسیبێت

that is tugging on the sleeves of your heart:

کە بەسەر ئێخەکانی دڵتەوە بووبێتن:

your stories, memories, visions and songs --

چیرۆکەکانت، یادەوەرییەکانت، تێڕوانینەکانت و گۆرانییەکانت --

your truth,

ڕاستییەکەت،

your version of things --

بۆچوونی خۆت لەسەر شتەکان --

in your own voice.

بە دەنگی خۆت.

That's really all you have to offer us,

بەڕاستی هەر ئەوەنەت هەیە پێشکەشمانی بکەیت، و

and that's also why you were born.

هەر لەبەر ئەوەش لەدایک بوویت.

Seven: publication and temporary creative successes

حەوت: دەرکردن و سەرکەوتنە داهێنەرە کاتییەکان

are something you have to recover from.

شتێکن ئەبێت چاکبیتەوە لێیان.

They kill as many people as not.

چەندین کەس ئەکوژن.

They will hurt, damage and change you

ئازارت ئەیەن، زیانت پێئەگەیەنن و ئەتگۆڕن

in ways you cannot imagine.

بە چەندین شێوە کە هەرگیز نەتوانی بیهێنیتە بەرچاوت.

The most degraded and evil people I've ever known

خراپەکارترین کەسەکان کە ناسیبێتمن و لە بەهای خەڵکیان کەمکردبێتەوە

are male writers who've had huge best sellers.

نووسەرە نێرەکان کە پڕفرۆش بوون. و

And yet, returning to number one, that all truth is paradox,

کەچی ئەگەر بگەڕێینەوە سەر ژمارە یەک، کە هەموو ڕاستییەک نەگونجانە،

it's also a miracle to get your work published,

هەروەها موعجیزەیەکیشە کە کارەکەت بڵاوکرێتەوە،

to get your stories read and heard.

چیرۆکەکان بخوێنرێنەوە و خەڵک بیانبیستێت.

Just try to bust yourself gently of the fantasy

تەنیا هەوڵبە بەهێواشی ئەو خەیاڵە بەخۆتا بێنیت

that publication will heal you,

کە بڵاوکردنەوە ساڕێژت ئەکات،

that it will fill the Swiss-cheesy holes inside of you.

کە کونەکانی پەنیرە سویسرییەکەی ناخت پڕ ئەکاتەوە.

It can't.

ناتوانێت.

It won't.

نایکات.

But writing can.

بەڵام نوسین ئەتوانێ.

So can singing in a choir or a bluegrass band.

بەهەمان شێوە گۆرانیوتن لە کۆرسێکا یان باندێکی فۆلکلۆری.

So can painting community murals or birding

بەهەمان شێوە ڕەنگکردن و وێنەکێشان لەسەر گەڕەکەکان

or fostering old dogs that no one else will.

یان هەڵگرتنەوەی سەگە پیرەکانی کەسی تر نایەوێت.

Number eight: families.

ژمارە هەشت: خێزانەکان.

Families are hard, hard, hard,

خێزانەکان، قورسن، قورسن، قورسن،

no matter how cherished and astonishing they may also be.

گرنگ نییە چەندێک دڵت پێخۆشبێت و چەندێک سەرسوڕهێنەر بن.

Again, see number one.

دووبارە، سەیری ژمارە دوو بکە.

(Laughter)

(پێکەنین)

At family gatherings where you suddenly feel homicidal or suicidal --

لە کۆبوونەوە خێزانییەکانا کە لەپڕ هەست ئەکەی بتەوێ خۆت یان یەکێ بکوژیت --

(Laughter)

(پێکەنین)

remember that in all cases,

بیرتبێت کە هەموو کات،

it's a miracle that any of us, specifically, were conceived and born.

موعجیزەیە کە هەر یەکێکمان، بەدیاریکراوی، درووست بووین و لەدایک بووین.

Earth is forgiveness school.

زەوی قوتابخانەی لێبووردنە.

It begins with forgiving yourself,

بە لەخۆبوردن لەخۆت دەستپێئەکات، و

and then you might as well start at the dinner table.

ئینجا لەوانەیە لەسەر مێزی نانخواردن دەستپێکەیت.

That way, you can do this work in comfortable pants.

بەو شێوەیە، ئەتوانیت ئەم کارە بە پانتۆڵێکی فشەوە بکەیت.

(Laughter)

(پێکەنین)

When William Blake said that we are here

کاتێک ویلیام بلەیک وتی کە ئێمە لێرەین

to learn to endure the beams of love,

هەتا فێربین بەرگەی تیشکەکانی خۆشەویستی بگرین،

he knew that your family would be an intimate part of this,

ئەیزانی کە خێزانەکەت ئەبێت بە بەشێکی نزیکی ئەمە،

even as you want to run screaming for your cute little life.

تەنانەت کاتێکیش ئەتەوێت بە قیژەوە ڕاکەیت بۆ ژیانە بچووکە جوانەکەت.

But I promise you are up to it.

بەڵام بەڵێنتان پێئەیەم ئێوە لە ئاستی ئەوەیان.

You can do it, Cinderella, you can do it,

ئەتوانی بیکەیت سەندرێلا، ئەتوانی بیکەیت، و

and you will be amazed.

سەرسامیش ئەبیت پێی.

Nine: food.

نۆ: خواردن.

Try to do a little better.

هەوڵبە کەمێک باشتر بیکەیت.

I think you know what I mean.

پێموابێت ئەزانن مەبەستم چییە.

(Laughter)

(پێکەنین)

Number 10 --

ژمارە ١٠ --

(Laughter)

(پێکەنین)

grace.

شۆخی.

Grace is spiritual WD-40,

شۆخی ژەنگ لێکەرەوەی ڕۆحییە،

or water wings.

یان باڵی ئاوییە.

The mystery of grace is that God loves Henry Kissinger and Vladimir Putin

نهێنی پشت شۆخی ئەوەیە کە خوا هێنری کیسینجەر و ڤلادیمیێر پوتن و

and me

منیشی خۆش ئەوێت

exactly as much as He or She loves your new grandchild.

هەروەک چۆن ئەو یان ئەو کوڕەزا و کچەزاکانی تۆیان خۆشئەوێت.

Go figure.

خۆت بزانە چییە.

(Laughter)

(پێکەنین)

The movement of grace is what changes us, heals us

جوڵەی شۆخی ئەوەیە کە ئەمانگۆڕێت، ساڕێژمان ئەکات و

and heals our world.

جیهانەکەمان ساڕێژ ئەکات.

To summon grace, say, "Help," and then buckle up.

بۆ هێنانی شۆخی، بڵێ، "یارمەتی،" و ئینجا خۆت ببەستەرەوە.

Grace finds you exactly where you are,

لە هەر کوێ بیت شۆخی ئەتدۆزێتەوە،

but it doesn't leave you where it found you.

بەڵام لەو شوێنەیا بەجێتناهێڵێت کە تۆی لێ دۆزییەوە. و

And grace won't look like Casper the Friendly Ghost,

شۆخی لە کاسپەریش ناچێت، جنۆکە ڕووخۆشەکە،

regrettably.

بەداخەوە.

But the phone will ring or the mail will come

بەڵام زەنگی تەلەفونەکە لێئەیات یان نامەکە یەت و

and then against all odds,

ئینجا دژی هەموو جیاوازییەکان،

you'll get your sense of humor about yourself back.

قسە خۆشییەکەت دەربارەی خۆت بۆ ئەگەڕێتەوە.

Laughter really is carbonated holiness.

پێکەنین بەڕاستی پیرۆزییەکی ڕووپۆشکراوە بە کاربۆن.

It helps us breathe again and again

یارمەتیمان ئەیات دووبارە و دووبارە هەناسە بەین و

and gives us back to ourselves,

ئەمانگەڕێنێتەوە بۆ خۆمان، و

and this gives us faith in life and each other.

ئەمەش باوەڕمان ئەیاتێ بۆ ژیان و بۆ یەکتریش. و

And remember -- grace always bats last.

بیرتان بێت -- شۆخی هەمووکات دوا قسە ئەکات.

Eleven: God just means goodness.

یانزەیەم: خوا تەنیا مەبەستی باشە.

It's really not all that scary.

هەر بەڕاستی ئەوەنە ترسێنەر نییە.

It means the divine or a loving, animating intelligence,

واتای زیرەکییەکی بەکارتۆنکراوی پیرۆز یان ئاسمانی،

or, as we learned from the great "Deteriorata,"

یان وەک فێری بووین لە گۆرانی دێتیریۆراتای مەزنەوە،

"the cosmic muffin."

"پارچەی کەوتووە خوار لە ئاسمان."

A good name for God is: "Not me."

ناوێکی باش بۆ خوا: "من نیم."ە

Emerson said that the happiest person on Earth

ئیمێرسن ئەیوت کە دڵخۆشترین کەس لەسەر زەوی

is the one who learns from nature the lessons of worship.

ئەوەیە کە وانەکانی پەرستن لە سرووشتەوە فێر ئەبێت.

So go outside a lot and look up.

بۆیە زۆر بڕۆ دەرەوە و سەیری ئاسمانکە.

My pastor said you can trap bees on the bottom of mason jars without lids

قەشەکەم ئەیوت ئەتوانیت هەنگ بگریت لە لە قتووی شووشەی بێ سەرا

because they don't look up,

چونکە سەیری سەرەوە ناکەن،

so they just walk around bitterly bumping into the glass walls.

بۆیە سەرلێشێواوانە ئەگەڕێن و خۆیان ئەکێشن بە دیوارە شووشەکانا.

Go outside. Look up.

بڕۆ دەرەوة. سەیری سەرەوەکە.

Secret of life.

نهێنی ژیان.

And finally: death.

لە کۆتاییشدا: مردن.

Number 12.

ژمارە ١٢.

Wow and yikes.

سەرسام بوون و بێزلێکردنەوە.

It's so hard to bear when the few people you cannot live without die.

زۆر قورسە بەرگەی بگریت کاتێک کەسەکانی ناتوانی بێ ئەوان بژیت ئەمرن.

You'll never get over these losses, and no matter what the culture says,

هەرگیز ئەو لەدەستدانانە لەبیرناکەیت، و گرنگ نییە کلتوورەکە چی ئەڵێت،

you're not supposed to.

پێویست ناکا لەبیریانکەیت.

We Christians like to think of death as a major change of address,

ئێمەی مەسیحی حەز ئەکەین بیر لە مردن بکەینەوە وەک گۆڕانکارییەکی ناونیشان،

but in any case, the person will live again fully in your heart

بەڵام هەرچۆنێک بێت، ئەو کەسە دووبارە لە دڵتا زیندوو ئەبێتەوە

if you don't seal it off.

ئەگەر دڵت دانەخەیت.

Like Leonard Cohen said, "There are cracks in everything,

وەک لیۆنارد کۆهین وتی، "هەموو شتێک درزی تیایە، و

and that's how the light gets in."

بەو شێوەیە ڕووناکی ئەچێتە ژوورەوە."

And that's how we feel our people again fully alive.

بەو شێوەیەش دووبارە هەست ئەکەین خەڵکەکانمان بە تەواوەتی زیندوو بووبێتنەوە.

Also, the people will make you laugh out loud

هەروەها، خەڵکیش واتلێئەکەن زۆر بە بەرزی پێبکەنیت

at the most inconvenient times,

لە کاتە نەگونجاوەکانا، و

and that's the great good news.

ئەوەش هەواڵە خۆشەکەیە.

But their absence will also be a lifelong nightmare of homesickness for you.

بەڵام نەبوونیان ئەبێت بە خەوێکی ناخۆشی هەمیشەیی بۆت.

Grief and friends, time and tears will heal you to some extent.

خەم و هاوڕێ، کات و فرمێسک هەتا ڕادەیەک ساڕێژت ئەکات.

Tears will bathe and baptize and hydrate and moisturize you

فرمێسکەکان ئەتشۆن و پاک ئەکەنەوە و تەڕت ئەکەن و شێدارت ئەکەن

and the ground on which you walk.

بە هەمان شێوە زەوییەکەش کە لەسەری ئەڕۆیت.

Do you know the first thing that God says to Moses?

یەکەم شت ئەزانیت کە خوا بە موسای وت؟

He says, "Take off your shoes."

پێی ئەڵێت، "پێڵاوەکانت دانێ."

Because this is holy ground, all evidence to the contrary.

چونکە ئەمە زەوییەکی پیرۆزە، هەموو بەڵگەکان بۆ پێچەوانە.

It's hard to believe, but it's the truest thing I know.

قورسە باوەڕ بکەیت، بەڵام ئەوە ڕاستترین شتە بیزانم.

When you're a little bit older, like my tiny personal self,

کاتێک کەمێک پیرتر ئەبیت، وەک خوودە بچووکەکەی خۆم،

you realize that death is as sacred as birth.

درک بەوە ئەکەیت کە مردن هێندەی لەدایکبوون پیرۆزە.

And don't worry -- get on with your life.

نیگەرانیش مەبن -- بەردەوام بن لە ژیانتان.

Almost every single death is easy and gentle

زۆربەی زۆری مردنەکان ئاسان و لەسەرخۆن

with the very best people surrounding you

لەگەڵیشیا باشترین کەسەکانت بە چواردەورتەوە ئەبن

for as long as you need.

هەتا چەندێک پێویستت پێبێت.

You won't be alone.

بەتەنیا نابیت.

They'll help you cross over to whatever awaits us.

یارمەتیت ئەیەن تێپەڕیت بۆ ئەوەی چاوەڕێت ئەکات.

As Ram Dass said,

وەک رام داس وتوێتی،

"When all is said and done,

"کە هەموو شتێک وترا و کرا،

we're really just all walking each other home."

تەنیا بۆ ماڵەکانی یەکتر ئەچین."

I think that's it,

پێموابێت ئەوە خۆیەتی،

but if I think of anything else,

بەڵام ئەگەر بیر لە هەر شتێکی تر بکەمەوە،

I'll let you know.

پێتان ئەڵێم.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)

I was very surprised to be asked to come,

زۆر سەرمسوڕما لەوەی داوام لێکرا کە بێم،

because it is not my realm,

چونکە ئەمە جیهانی من نییە،

technology or design or entertainment.

تەکنەلۆجیا یان دیزاین یان بواری خۆشی پێبەخشین.

I mean, my realm is sort of faith and writing

جیهانەکەی من زیاتر دەربارەی باوەڕ و نوسینە و

and kind of lurching along together.

هاتن و چوون لەنێوانیانا.

And I was surprised,

سەریشم سووڕما،

but they said I could give a talk, and I said I'd love to.

بەڵام وتیان ئەتوانیت وتارێک بەیت و منیش وتم پێم خۆش ئەبێت.

(Video) If you don't know where to start,

ئەگەر نازانیت لەکوێوە دەستپێکەیت،

remember that every single thing that happened to you is yours

بیرت بێت کە هەموو شتێک کە بەسەرت هاتووە هی خۆتە

and you get to tell it.

خۆت ئەتوانی بیگێڕیتەوە.

Anne Lamott: People are very frightened and feel really doomed

خەڵک زۆر ئەترسن و هەست ئەکەن بەرەو کۆتایی بڕۆن

in America these days,

لەم ڕۆژانەیا لە ئەمریکا،

and I just wanted to help people get their sense of humor about it

هەر ئەمویست یارمەتی خەڵک بەم زیاتر بە پێکەنینەوە سەیریکەن و

and to realize how much isn't a problem.

درک بەوە بکەن کە ئەوەنە کێشە نییە.

If you take an action,

ئەگەر بتەوێ هەڵوێست وەرگریت،

take a really healthy or loving or friendly action,

هەڵوێستێکی تەندروست یان پڕ خۆشەویستی یان هاوڕێیانە وەرگرە،

you'll have loving and friendly feelings.

هەستی خۆشەویستی و هاوڕێیانەت ئەبێت.