James B. Glattfelder: Who controls the world?

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Alena Zhaliazniak Reviewer: Hanna Baradzina

«Калі распачаўся крызіс,

"When the crisis came,

адразу ж выявіліся сур'ёзныя недахопы

the serious limitations of existing economic and financial models

ў існуючых эканамічных і фінансавых мадэлях.»

immediately became apparent."

«Я таксама згодны з поглядам, паводле якога

"There is also a strong belief, which I share,

that bad or oversimplistic and overconfident economics

дрэнныя ці спрошчаныя і занадта самаўпэўненныя эканамічныя рашэнні

helped create the crisis."

паспрыялі стварэнню крызісу.»

Now, you've probably all heard of similar criticism

Вы няйнач чулі ўжо падобныя крытычныя меркаванні

ад людзей, скептычных да капіталізму.

coming from people who are skeptical of capitalism.

But this is different.

На гэты раз іншая сітуацыя.

Гэтыя меркаванні нараджаюцца ў самым цэнтры фінансавай сістэмы.

This is coming from the heart of finance.

The first quote is from Jean-Claude Trichet

Першая вынятка – ад Жана-Клода Трышэ,

when he was governor of the European Central Bank.

калі ён быў кіраўніком Еўрапейскага Цэнтральнага Банка.

The second quote is from the head of the UK Financial Services Authority.

Другая вынятка – ад галавы адміністрацыі

фінансавых аперацый Вялікабрытаніі.

Are these people implying

Няўжо ж гэтыя людзі мяркуюць,

that we don't understand the economic systems

што ніхто не разумее эканамічную сістэму,

that drive our modern societies?

якая рухае сучасныя грамадствы?

It gets worse.

Стан пагаршаецца.

"We spend billions of dollars

«Мы марнуем мільярды даляраў на спробы

trying to understand the origins of the universe,

зразумець вытокі сусвету,

а ў той жа час не разумеем умовы існавання

while we still don't understand the conditions for a stable society,

ўстойлівага грамадства, дзейнай эканомікі і мірнага жыцця.»

a functioning economy, or peace."

What's happening here? How can this be possible?

Што тут робіцца? Ці гэта нават магчыма?

Do we really understand more about the fabric of reality

Мы насамрэч разумеем больш пра складальнікі рэальнасці,

than we do about the fabric which emerges from our human interactions?

чым пра палатно, створанае

праз чалавечыя адносіны?

Unfortunately, the answer is yes.

На жаль,адказ на гэтыя пытанні – так.

But there's an intriguing solution

Існуе захапляючае вырашэнне,

which is coming from what is known as the science of complexity.

якое прапаноўвае гэтак званая навука аб складанасці.

Каб патлумачыць і навуку, і вырашэнне,

To explain what this means and what this thing is,

please let me quickly take a couple of steps back.

дазвольце мне зрабіць колькі крокаў назад.

Я заняўся фізікай выпадкова.

I ended up in physics by accident.

It was a random encounter when I was young,

У маладосці я на яе натрапіў з неадкуль,

and since then, I've often wondered about the amazing success of physics

і з той пары з зацікаўленасцю назіраў

поспехі гэтай дысцыпліны

ў тлумачэнні нашай штодзённай рэальнасці.

in describing the reality we wake up in every day.

Сцісла фізіку можна зразумець такім чынам.

In a nutshell, you can think of physics as follows.

So you take a chunk of reality you want to understand

Вазьміце кавалак рэальнасці, які вы хочаце зразумець,

and you translate it into mathematics.

і ператварыце яго ў матэматычную мову.

Зрабіце з рэальнасці раўнаванні.

You encode it into equations.

Then, predictions can be made and tested.

Пасля гэтага можна рабіць здагадкі і іх тэставаць.

We're actually really lucky that this works,

Нам добра-такі шанцуе, што такі падыход працуе,

because no one really knows why the thoughts in our heads

таму што ніхто насамрэч не ведае, чаму думкі,

should actually relate to the fundamental workings of the universe.

што ў нас у галовах, павінны сыходзіцца з асноватворнымі дзеяннямі сусвету.

Despite the success, physics has its limits.

Нягледзячы на поспехі, дысцыпліна не ўсемагутная.

As Dirk Helbing pointed out in the last quote,

Як зазначыў Дзёрк Хэльбінг у апошняй вынятцы,

мы наўрад ці разумеем складанасць

we don't really understand the complexity that relates to us, that surrounds us.

і таго, што нас датычыцца, і таго, што нас акаляе.

This paradox is what got me interested in complex systems.

Гэты парадокс і зацікавіў мяне ў навуцы комплексных сістэмаў.

So these are systems which are made up

Гэтыя сістэмы скадаюцца

of many interconnected or interacting parts:

з разнастайных узаемазвязаных і ўзаемадзеючых складаючых:

swarms of birds or fish,

чарада птушак, плойма рыб, калонія мурашак,

ant colonies, ecosystems, brains, financial markets.

экалагічныя сістэмы, мазгi, фінансавыя рынкі.

These are just a few examples.

Гэта толькі некаторыя прыклады.

Interestingly, complex systems are very hard to map

Цікава, што гэтыя сістэмы нялёгка ператварыць

into mathematical equations,

у матэматычныя раўнанні,

so the usual physics approach doesn't really work here.

таму звычайны фізічны падыход не вельмі тут пасуе.

So what do we know about complex systems?

Што нам вядома пра комплексныя сістэмы?

Well, it turns out that what looks like complex behavior from the outside

Як высветлілася, хоць звонку паводзіны выглядаюць складанымі,

яны насамрэч — вынік невялікай колькасці

is actually the result of a few simple rules of interaction.

простых правілаў узаемаадносін.

Гэта значыць, что можна забыцца пра ўсе раўнанні

This means you can forget about the equations

and just start to understand the system

і спрабаваць зразумець сістэму

гледзячы на ўзаемаадносіны,

by looking at the interactions,

so you can actually forget about the equations

і нягож

and you just start to look at the interactions.

менавіта гэта і зрабіць.

And it gets even better, because most complex systems

Што нават лепей, дык гэта неверагодная ўласцівасць

have this amazing property called emergence.

складанай сістэмы, якая завецца прарыў.

So this means that the system as a whole suddenly starts to show a behavior

Гэта калі ўся сітэма знянацку пачынае

паводзіць сабе так, як не магло быць

спрагназіравана гледзячы паасобку

which cannot be understood or predicted

by looking at the components of the system.

на складнікі гэтай сістэмы.

So the whole is literally more than the sum of its parts.

Значыцца, літаральна сістэма не складаецца са сваіх частак.

And all of this also means

У выніку, можна забыцца на асобныя часткі,

that you can forget about the individual parts of the system,

нягледзечы на тое, якія яны складаныя.

how complex they are.

So if it's a cell or a termite or a bird,

І ўсё адно, ці то гэта вуза, ці тэрміт, ці птушка,

you just focus on the rules of interaction.

глядзіце на правілы ўзаемаадносінаў.

Такім чынам, найлепшы спосаб паказаць

As a result, networks are ideal representations of complex systems.

працу складанай сістэмы – праз сетку.

На гэтай сетцы пункты перасячэння —

The nodes in the network are the system's components,

гэта складнікі самой сістэмы,

а лініі – гэта ўзаемаадносіны.

and the links are given by the interactions.

So what equations are for physics,

У фізіцы на ўсё ёсць раўнанні,

complex networks are for the study of complex systems.

а ў вывучэнні складаных сістэм – складаныя сеткі.

This approach has been very successfully applied

Гэты падыход паспяхова выкарыстоўваецца

to many complex systems in physics, biology,

для вывучэння складаных сістэм у фізіцы, біялогіі,

computer science, the social sciences,

кампутарных і грамадскіх навуках,

but what about economics?

але чаму не ў эканоміцы?

Where are economic networks?

Дзе эканамічныя сеткі?

This is a surprising and prominent gap in the literature.

Гэта цікавы і значны недахоп існуе нават у навуковай літаратуры.

Артыкул пад назвай “Сетка сусветнага карпаратыўнага кантролю”,

The study we published last year, called "The Network of Global Corporate Control,"

што мы надрукавалі летась,

быў першым глыбокім аналізам эканамічных сетак.

was the first extensive analysis of economic networks.

The study went viral on the Internet

Даследаванне разыйшлося, бы вірус, па інтэрнэце

and it attracted a lot of attention from the international media.

і прыцягнула да сябе шмат увагі міжнародных СМІ.

This is quite remarkable, because, again, why did no one look at this before?

Гэта надзвычайна ізноў жа таму,

што чамусьці ніхто раней на гэты бок рэчаў не глядзеў.

Similar data has been around for quite some time.

Падобныя дадзеныя існуюць ужо даволі даўно.

What we looked at in detail was ownership networks.

Мы сканцэнтравааліся на маёмасных сетках.

Тут пункты перасячэння – гэта прадпрыемствы, народы, дзяржавы,

So here the nodes are companies, people, governments, foundations, etc.

фонды і г.д.

And the links represent the shareholding relations,

А лініі – гэта акцыянерныя адносіны.

so shareholder A has x percent of the shares in company B.

Т.ч. акцыянер А мае х адсоткаў акцыяў прадпрыемства В.

And we also assign a value to the company given by the operating revenue.

Каштоўнасць прадпрыемстваў вызначаецца

іхнім даходам ад асноўнай дзейнасці.

Такім чынам, уладальніцкія сеткі паказваюць

So ownership networks reveal the patterns of shareholding relations.

сістэму арганізацыі акцыянерных адносінаў.

На гэтым маленькім прыкладзе можна бачыць

In this little example, you can see a few financial institutions

некалькі фінансавых арганізацыяў;

некаторыя з мноства існуючых сувязяў выдзеленыя.

with some of the many links highlighted.

Now, you may think that no one looked at this before

Вам можа здацца, што ніхто дагэтуль не глядзеў

because ownership networks are really, really boring to study.

на ўладальніцкія сеткі

таму что яны вельмі-вельмі нудныя.

Well, as ownership is related to control,

Таму што ўладанне цесна звязанае з кантролем,

as I shall explain later,

як я растлумачу пазней,

looking at ownership networks

разгляданне зладальніцкіх сетак

actually can give you answers to questions like,

можа дапамагчы адказаць на пытанні накшталт:

who are the key players?

“Хто іграе галоўную ролю?”

How are they organized? Are they isolated?

“Як яны арганізаваныя?”, “Яны дзейснічаюць сам-насам?”

Are they interconnected?

“Як яны звязаныя паміж сабой?”

And what is the overall distribution of control?

“Як выглядае агульнае размеркаванне кантролю?”

In other words, who controls the world?

Другімі словамі, хто кантралюе свет?

I think this is an interesting question.

Гэта пытанне мне здаецца цікавым.

У ім замешана і сістэмная рызыка,

And it has implications for systemic risk.

якая, у сваю чаргу, паказвае слабасць усяе сістэмы.

This is a measure of how vulnerable a system is overall.

Вельмі цесныя суадносіны могуць быць

A high degree of interconnectivity can be bad for stability,

дрэннымі для сталасці,

because then the stress can spread through the system like an epidemic.

таму што стрэс можа распаўсюдзіцца праз сістэму,

бы эпідэмія.

Scientists have sometimes criticized economists

Навукоўцы калі-нікалі крытыкуюць эканамістаў,

якія вераць, што ідэі і паняцці

who believe ideas and concepts are more important than empirical data,

больш вартыя за эксперыментальныя дадзеныя.

because a foundational guideline in science is:

Навука базуецца на прынцыпе: голас дадзенным.

Добра. Гэтак і зробім.

Let the data speak. OK. Let's do that.

So we started with a database containing 13 million ownership relations from 2007.

Мы пачалі з базы дадзенных

у 13 мільёнаў уладальніцкіх адносінаў, начынаючы з 2007-га.

This is a lot of data, and because we wanted to find out

Тут вельмі шмат дадзеных,і каб засяродзіцца на нашым пытанні:

хто правіць светам -

"who rules the world,"

мы вырашылі разгледзець транснацыянальныя карпарацыі,

we decided to focus on transnational corporations,

or "TNCs," for short.

ці, карацей, ТНК.

These are companies that operate in more than one country,

Гэта кампаніі, якія працуюць у больш за адну краіне,

and we found 43,000.

і такіх існуе 43 000.

Пасля мы пабудавалі сетку вакол гэтых кампаніяў,

In the next step, we built the network around these companies,

so we took all the TNCs' shareholders,

уключаючы акцыянераў гэтых ТНК,

and the shareholders' shareholders, etc.,

акцыянераў гэтых акцыянераў і г.д.,

all the way upstream, and we did the same downstream,

па гарызанталі ўгору і долу.

and ended up with a network containing 600,000 nodes

Атрымалася сетка, дзе 600 000 пунктаў перасячэння

and one million links.

і мільён ліній.

This is the TNC network which we analyzed.

Вось так выглядае сетка, з якой мы працавалі.

Яна пабудавана наступным чынам.

And it turns out to be structured as follows.

So you have a periphery and a center

Існуюць перыферыя і цэнтр,

which contains about 75 percent of all the players,

у якім каля 75 адсоткаў усіх удзельнікаў.

У самым цэнтры маленькае але ўплывовае ядро,

and in the center, there's this tiny but dominant core

складзенае з моцна звязаных кампаніяў.

which is made up of highly interconnected companies.

To give you a better picture,

Каб лепш гэта сабе ўявіць,

think about a metropolitan area.

падумайце пра вялікі горад з раёнамі.

So you have the suburbs and the periphery,

Ёсць спальныя раёны і перыферыя,

you have a center, like a financial district,

а ў цэнтры – фінансавыя структуры.

then the core will be something like

Тут ядро – накшталт

the tallest high-rise building in the center.

самага высокага хмарачоса ў цэнтры.

And we already see signs of organization going on here.

Ужо можна заўважыць арганізаванасць.

36 percent of the TNCs are in the core only,

У ядры толькі 36 адсоткаў усіх ТНК,

but they make up 95 percent of the total operating revenue of all TNCs.

але яны выдаюць 95 адсоткаў даходаў ад асноўнай дзейнасці

з усіх ТНК.

Ну добра, разабралі структуру,

OK, so now we analyzed the structure,

so how does this relate to the control?

але дзе ж адказ на пытанне пра таго, хто кантралюе?

Well, ownership gives voting rights to shareholders.

Уладанне дае акцыянеру мажлівасць галасаваць.

This is the normal notion of control.

Так звычайна выглядае кіраванне.

Ёсць розныя мадэлі, якія дазваляюць падлічыць

And there are different models

which allow you to compute the control you get from ownership.

узровень кантролю, які дае валоданне.

Калі ў цябе больш за 50 адсоткаў акцый кампаніі,

If you have more than 50 percent of the shares in a company,

ты ёй кантралюеш,

you get control,

but usually, it depends on the relative distribution of shares.

але звычайна гэта залежыць ад адноснага размеркавання акцый.

And the network really matters.

І сетка таксама шмат чаго вартая.

About 10 years ago, Mr. Tronchetti Provera

Напрыклад, 10 год таму спадар Транчэці Правера

меў кантрольны пакет акцыяў маленькай кампаніі,

had ownership and control in a small company,

which had ownership and control in a bigger company.

якая ў сваю чаргу кантралявала большую кампанію.

Вы разумееце.

You get the idea.

This ended up giving him control in Telecom Italia with a leverage of 26.

Зараз ён кантралюе Італія Тэлеком

са зваротам на запазычаны капітал вартым 26.

So this means that, with each euro he invested,

Гэта значыцца, што з кожным укладзеным еўра

he was able to move 26 euros of market value

ён змог атрымаць 26 еўра рынкавай вартасці

праз ланцуг уласніцкіх адносінаў.

through the chain of ownership relations.

Now what we actually computed in our study was the control over the TNCs' value.

У нашых даследаваннях мы падлічылі,

хто кантралюе вартасць ТНК.

Гэта дапамагло нам акрэсліць моц уплыву

This allowed us to assign a degree of influence to each shareholder.

кожнага акцыянера.

Гэтая ідэя набліжаецца да ідэі Макса Уэбера

This is very much in the sense of Max Weber's idea of potential power,

пра патэныйную моц,

г.з. верагоднасць, нягледзячы на апазіцыю,

which is the probability of imposing one's own will

despite the opposition of others.

прымусіць іншых рабіць так, як самому патрэбна.

If you want to compute the flow in an ownership network,

Каб падлічыць паток праз уладальніцкую сетку,

this is what you have to do.

трэба зрабіць наступнае.

It's actually not that hard to understand.

Насамрэч, не цяжка зразумець.

Let me explain by giving you this analogy.

Растлумачу праз аналогію.

Уявіце сабе ваду, што цячэ праз трубы,

So think about water flowing in pipes, where the pipes have different thickness.

а трубы рознай таўшчыні.

So similarly, the control is flowing in the ownership networks

Гэтак жа і з кантролем – ён цячэ праз уладальніцкую сетку

і канцэнтруецца ў пунктах перасячэння.

and is accumulating at the nodes.

So what did we find after computing all this network control?

Ну і што мы вынайшлі, падлічыўшы кантроль праз сетку?

Высветлілася, што Ў 737 асноўных акцыянераў

Well, it turns out that the 737 top shareholders

have the potential to collectively control 80 percent of the TNCs' value.

існуе мажлівасць сумесна кіраваць

80 адсоткамі вартасці ТНК.

Now remember, we started out with 600,000 nodes,

Як вы памятаеце, мы пачалі з 600 000 пунктаў перасячэння,

so these 737 top players make up a bit more than 0.1 percent.

і гэтыя асноўныя 737 акцыянераў

складаюць трохі больш за 0,1 адсотак.

They're mostly financial institutions in the US and the UK.

З большасці, гэта фінансавыя кампаніі ў ЗША і Вялікабрытаніі.

And it gets even more extreme.

Што яшчэ цікавей, дык тое,

што 146 акцыянераў у самым цэнтры

There are 146 top players in the core,

разам могуць патэнцыйна кіраваць

and they together have the potential to collectively control

40 percent of the TNCs' value.

40 адсоткамі вартасці ТНК.

І што з усяго гэтага?

What should you take home from all of this?

Well, the high degree of control you saw is very extreme by any standard.

Тое, наколькі сканцэнтраваны кантроль,

па ўсіх падліках нядобра.

Цесная ўзаемасувязь паміж

The high degree of interconnectivity of the top players in the core

асноўнымі акцыянерамі ў ядры

можа моцна паўплываць на сістэмную рызыку ўсяе міравой эканомікі – гэта адно,

could pose a significant systemic risk to the global economy.

а другое – мы можам лёгка зрабіць нанова сетку ТНК,

And we could easily reproduce the TNC network

with a few simple rules.

прытрымліваючыся некаторых нескладаных правілаў.

Гэта значыць, што з’арганізавалася сетка

This means that its structure is probably the result of self-organization.

найверагодней самастойна.

Гэта якасць прарыву, якая залежыць

It's an emergent property which depends on the rules of interaction in the system,

ад правілаў узаемаадносін у сістэме.

so it's probably not the result of a top-down approach

Значыцца, верагодней за ўсё, сусветная канспірацыя

like a global conspiracy.

зверху не існуе.

Нашы даследаванні падобныя на “першыя крокі па паверхні месяца.

Our study "is an impression of the moon's surface.

It's not a street map."

Гэта не мапа вуліц.”

So you should take the exact numbers in our study with a grain of salt,

Таму дакладныя лічбы з іх трэба ўспрымаць

не абсалютна сур’ёзна,

yet it "gave us a tantalizing glimpse of a brave new world of finance."

але яны далі нам неверагодную мажлівасць зірнуць

у “прывабны новы свет міравых фінансаў”.

Мы спадзяемся, што адчынілі трохі дзверы для больш глыбокіх даследаванняў у гэтым накірунку,

We hope to have opened the door for more such research in this direction,

so the remaining unknown terrain will be charted in the future.

каб непазнаная тэрыторыя атрымала ў будучыні ўласную мапу.

And this is slowly starting.

Працэс паціху пайшоў.

We're seeing the emergence of long-term and highly-funded programs

З’яўляюцца разлічаныя на доўгі час праграмы

з высокім бюджэтам, накіраваныя на паглыбенне разумення

which aim at understanding our networked world

нашага ўзаемазвязанага сусвету з пункту гледжання навукі аб складанасці.

from a complexity point of view.

Усё толькі распачалося,

But this journey has only just begun,

so we will have to wait before we see the first results.

з першымі вынікамі трэба яшчэ пачакаць.

Now there is still a big problem, in my opinion.

На мой погляд, ёсць яшчэ адна вялікая праблема.

Думкі пра фінансавую, эканамічную, палітычную, сацыяльную сістэмы

Ideas relating to finance, economics, politics, society,

вельмі часта разглядаюцца з пункту гледжання

are very often tainted by people's personal ideologies.

асабістых ідэалогіяў.

I really hope that this complexity perspective

Я вельмі спадзяюся, што такі падыход з боку тэорый аб складанасці

allows for some common ground to be found.

дазволіць аб’яднаць варожыя бакі.

Было б выдатна, каб нашая праца дапамагла

It would be really great if it has the power

to help end the gridlock created by conflicting ideas,

пазбавіцца ад гэтай нявыкруткі праз супярэчлівыя ідэі,

which appears to be paralyzing our globalized world.

з-за якіх наш глабалізаваны свет здаецца паралізаваным.

Reality is so complex, we need to move away from dogma.

Рэальнасць вельмі складаная,трэба адыйсціся ад догмы.

But this is just my own personal ideology.

Але гэта – мая асабістая ідэалогія.

Thank you.

Дзякуй.

(Applause)

(Воплескі)