His Holiness Pope Francis | Why the only future worth building includes everyone | TED Talks

Translator: Elena Montrasio Reviewer: TED Translators admin

Translator: Hanna Baradzina Reviewer: Maryia Anishchankava

[His Holiness Pope Francis Filmed in Vatican City

[Яго Святасць Папа Францішак, запіс зроблены ў Ватыкане

First shown at TED2017]

і ўпершыню паказаны на TED2017]

Good evening – or, good morning, I am not sure what time it is there.

Добры вечар.

Ці добрай раніцы -- я не ўпэўнены, якая ў вас гадзіна.

Regardless of the hour, I am thrilled to be participating in your conference.

Якая б гадзіна ні была, я вельмі ўсцешаны прыняць удзел у вашай сустрэчы.

I very much like its title – "The Future You" –

Мне вельмі падабаецца яе назва -- “The future you” (анг. "Будучы ты"),

because, while looking at tomorrow, it invites us to open a dialogue today,

таму што яна, гледзячы ў заўтрашні дзень, ужо сёння запрашае да дыялогу:

to look at the future through a "you."

гледзячы ў будучыню, запрашае звярнуцца да "сябе".

"The Future You:"

“The future you” --

the future is made of yous, it is made of encounters,

гэта будучыня, што створана з "цябе", створана з сустрэч,

because life flows through our relations with others.

бо жыццё цячэ скрозь адносіны.

Quite a few years of life

Шмат гадоў майго жыцця

have strengthened my conviction

яшчэ больш зацвердзілі маё перакананне,

that each and everyone's existence is deeply tied to that of others:

што існаванне кожнага з нас цесна звязана з існаваннем іншых:

life is not time merely passing by, life is about interactions.

жыццё -- гэта не час, якi праходзіць, а чаc сустрэч.

As I meet, or lend an ear to those who are sick,

Калі я сустракаю ці слухаю хворых людзей, што пакутуюць,

to the migrants who face terrible hardships

мігрантаў, што сутыкаюцца з неймавернымі цяжкасцямі

in search of a brighter future,

ў пошуках лепшага лёсу,

to prison inmates who carry a hell of pain inside their hearts,

вязняў, што нясуць пекла ў сваіх сэрцах,

and to those, many of them young, who cannot find a job,

людзей, асабліва маладых, што не маюць працы,

I often find myself wondering:

у мяне часта паўстае пытанне:

"Why them and not me?"

"Чаму яны, а не я?"

I, myself, was born in a family of migrants;

Я таксама нарадзіўся ў сям'і мігрантаў:

my father, my grandparents, like many other Italians,

мой тата і яго бацькі, як і шмат якія італійцы,

left for Argentina

адправіліся ў Аргентыну

and met the fate of those who are left with nothing.

і спазналі лёс тых, хто застаецца ні з чым.

I could have very well ended up among today's "discarded" people.

Я таксама мог бы быць сярод "непатрэбных" сёння людзей.

And that's why I always ask myself, deep in my heart:

Таму ў маім сэрцы заўсёды застаецца пытанне:

"Why them and not me?"

"Чаму яны, а не я?"

First and foremost, I would love it if this meeting could help to remind us

Мне перш за ўсе хацелася б, каб гэтая сустрэча дапамагла нам узгадаць,

that we all need each other,

што ўсе мы патрэбныя адно адному,

none of us is an island,

што ніводзін з нас не з'яўляецца выспай,

an autonomous and independent "I," separated from the other,

аўтаномным і незалежным "Я",

and we can only build the future by standing together, including everyone.

што будучыню можна пабудаваць толькі разам,

не выключаючы нікога.

We don’t think about it often, but everything is connected,

Мы не задумваемся пра гэта, але ўсё сапраўды ўзаемазвязана,

and we need to restore our connections to a healthy state.

і нам неабходна аздаравiць гэтыя сувязі:

Even the harsh judgment I hold in my heart

нават моцнае асуджэнне, што я трымаю ў сваім сэрцы

against my brother or my sister,

ў адносінах да майго брата ці маёй сястры,

the open wound that was never cured, the offense that was never forgiven,

тая рана, якую ніколі не лячылі, тая не выбачаная мною крыўда,

the rancor that is only going to hurt me,

азлобленасць, што прынясе толькі боль, --

are all instances of a fight that I carry within me,

гэта частка вайны, што я нясу ў сабе,

a flare deep in my heart that needs to be extinguished

полымя ў сэрцы, якое трэба патушыць,

before it goes up in flames, leaving only ashes behind.

бо інакш разгарыцца пажар і пакіне толькі попел.

Many of us, nowadays,

Сёння шмат хто з розных прычын,

seem to believe that a happy future is something impossible to achieve.

здаецца, перасталі верыць, што шчаслівая будучыня магчымая.

While such concerns must be taken very seriously,

Да гэтых страхаў трэба ставіцца сур'ёзна.

they are not invincible.

Але яны не з'яўляюцца непераможнымі.

They can be overcome when we don't lock our door to the outside world.

Іх магчыма пераадолець, калі не замыкацца ў сабе.

Happiness can only be discovered

Таму што шчасце магчыма зведаць толькі

as a gift of harmony between the whole and each single component.

як дар гармоніі кожнай часцінкі з усім цэлым.

Even science – and you know it better than I do –

Нават навука -- аб гэтым вам вядома лепш за мяне --

points to an understanding of reality

падцвярджае такое разуменне рэальнасці,

as a place where every element connects and interacts with everything else.

дзе кожны элемент існуе ў сувязі, у бясконцым узаемадзеянні з усім астатнім.

And this brings me to my second message.

І так я падыходжу да свайго другога паведамлення.

How wonderful would it be

Як цудоўна было б,

if the growth of scientific and technological innovation

калі б рост навуковых і тэхналагічных інавацый

would come along with more equality and social inclusion.

суправаджаўся яшчэ большай роўнасцю і сацыяльнай інклюзіяй!

How wonderful would it be, while we discover faraway planets,

Як цудоўна было б, калі, адкрываючы новыя далёкія планеты,

to rediscover the needs of the brothers and sisters orbiting around us.

мы адчулі б патрэбы нашых брата і сястры, што круцяцца вакол нас!

How wonderful would it be if solidarity,

Як было б цудоўна, калі б братэрства,

this beautiful and, at times, inconvenient word,

такое прыгожае і часам нязручнае слова,

were not simply reduced to social work,

не зводзілася толькі да сацыяльнай дапамогі,

and became, instead, the default attitude

а стала б галоўным клопатам

in political, economic and scientific choices,

падчас прыняцця палітычных, эканамічных, навуковых рашэнняў

as well as in the relationships among individuals, peoples and countries.

і ў адносінах між людзьмі, народамі і краінамі.

Only by educating people to a true solidarity

Толькі выхаванне людзей у братэрстве і салідарнасці

will we be able to overcome

the "culture of waste,"

дапаможа пераадолець "культуру непатрэбных",

which doesn't concern only food and goods

і гэта тычыцца не толькі ежы ці тавараў,

but, first and foremost, the people

а перш за ўсё людзей,

who are cast aside by our techno-economic systems

якія сталі адкінутымі на ўскраіны тэхна-эканамічнымі сістэмамі,

which, without even realizing it,

у цэнтры ўвагі каторых несвядома

are now putting products at their core, instead of people.

знаходзіцца ўжо не чалавек, а тавары.

Solidarity is a term that many wish to erase from the dictionary.

Салідарнасць -- гэта слова,

якое шмат хто хацеў бы выкінуць са слоўніка.

Solidarity, however, is not an automatic mechanism.

Салідарнасць, аднак, -- гэта не нейкі аўтаматычны механізм,

It cannot be programmed or controlled.

яе немагчыма запраграмаваць ці кіраваць ёю:

It is a free response born from the heart of each and everyone.

гэта вольны выбар, што нараджаецца ў сэрцы кожнага з нас.

Yes, a free response!

Так, менавіта вольны!

When one realizes

Калі чалавек зразумее, што яго жыццё,

that life, even in the middle of so many contradictions, is a gift,

нават у гушчары шматлікіх супярэчнасцяў,

гэта дар,

that love is the source and the meaning of life,

любоў -- гэта крыніца і сэнс жыцця,

how can they withhold their urge to do good to another fellow being?

як можна пераважыць у сабе жаданне чыніць дабро іншым людзям?

In order to do good,

А каб чыніць дабро,

we need memory, we need courage and we need creativity.

патрэбна памяць, мужнасць і нават крэатыўнасць.

And I know that TED gathers many creative minds.

Я даведаўся, што TED

збірае шмат вельмі крэатыўных людзей.

Yes, love does require a creative, concrete

Так,

любоў патрабуе крэатыўных, канкрэтных, нестандартных рашэнняў.

and ingenious attitude.

Good intentions and conventional formulas,

Не дастаткова проста добрых інтэнцый і звыклых формул,

so often used to appease our conscience, are not enough.

што часта служаць толькі для ўласнага заспакаення.

Let us help each other, all together, to remember

Давайце ж разам дапаможам адно адному запомніць,

that the other is not a statistic or a number.

што іншыя людзі -- гэта не проста статыстыка ці лічбы:

The other has a face.

кожны з іх мае твар,

The "you" is always a real presence,

"ты" -- гэта заўсёды канкрэты твар,

a person to take care of.

гэта брат, варты клопату.

There is a parable Jesus told to help us understand the difference

Існуе прыпавесць, якую Езус распавёў,

каб дапамагчы нам зразумець розніцу

between those who'd rather not be bothered and those who take care of the other.

паміж тымі, хто думае аб уласным камфорце,

і тымі, хто дбае пра іншых.

I am sure you have heard it before. It is the Parable of the Good Samaritan.

Вы яе пэўна чулі: гэта прыпавесць аб Міласэрным Самараніне.

When Jesus was asked: "Who is my neighbor?" -

Калі ў Езуса пыталіся "Хто мой сусед?",

namely, "Who should I take care of?" -

што значыць "Пра каго мне клапаціцца?",

he told this story, the story of a man

Ён распавядаў гэтую прыпавесць,

прыпавесць пра чалавека,

who had been assaulted, robbed, beaten and abandoned along a dirt road.

на якога напалі злодзеі, абрабавалі, збілі яго і пакінулі на дарозе.

Upon seeing him, a priest and a Levite, two very influential people of the time,

Два вельмі паважаныя ў тыя часы чалавекі -- святар і лявіт --

убачылі яго,

walked past him without stopping to help.

але прайшлі, не зважаючы, і не спыніліся.

After a while, a Samaritan, a very much despised ethnicity at the time, walked by.

Потым праходзіў самаранін -- чалавек з этнічнай групы, якой пагарджалі.

Seeing the injured man lying on the ground,

І гэты самаранін, калі ўбачыў на зямлі зраненага чалавека,

he did not ignore him as if he weren't even there.

не прайшоў міма як іншыя, быццам яго там і не было,

Instead, he felt compassion for this man,

але пашкадаваў яго.

which compelled him to act in a very concrete manner.

I гэта спачуванне

схіліла яго да канкрэтных дзеянняў:

He poured oil and wine on the wounds of the helpless man,

ён перавязаў раны бедаку, паліваючы іх алеем і віном,

brought him to a hostel

прывёз яго ў гатэль,

and paid out of his pocket for him to be assisted.

і заплаціў з уласнай кішэні за тое, каб за ім даглялалі.

The story of the Good Samaritan is the story of today’s humanity.

Прыпавесць аб Міласэрным Самараніне -- гісторыя сучаснага чалавецтва.

People's paths are riddled with suffering,

Шляхі народаў поўняцца ранамі

з-за таго, што ўсё сканцэнтравана вакол грашэй і рэчаў,

as everything is centered around money, and things, instead of people.

а не людзей.

And often there is this habit, by people who call themselves "respectable,"

У тых, хто лічыць сябе "прыстойнымі", ёсць звычка

of not taking care of the others,

не хвалявацца пра іншых

thus leaving behind thousands of human beings, or entire populations,

і пакідаць такім чынам шмат людзей,

нават цэлыя народы, ззаду, на ўскраіне дарогі.

on the side of the road.

Fortunately, there are also those who are creating a new world

Алё ёсць таксама і тыя, хто стварае новы свет

by taking care of the other, even out of their own pockets.

праз дапамогу іншым людзям, выдаткоўваючы ўласнае.

Mother Teresa actually said:

Дарэчы, Маці Тэрэза з Калькуты казала:

"One cannot love, unless it is at their own expense."

"Немагчыма любіць, калі не за кошт самога сябе".

We have so much to do, and we must do it together.

Нам трэба вельмі шмат зрабіць, і мы павінны рабіць гэта разам.

But how can we do that with all the evil we breathe every day?

Але як гэта зрабіць пры ўсім тым зле, якім мы дыхаем?

Thank God,

Дзякуй Богу,

no system can nullify our desire to open up to the good,

ніводная сістэма не можа забараніць нам адкрыцца насустрач дабру, спачуванню

to compassion and to our capacity to react against evil,

і здольнасці процістаяць злу,

all of which stem from deep within our hearts.

што зыходзяць з глыбіні нашых сэрцаў.

Now you might tell me,

Цяпер вы мне скажаце:

"Sure, these are beautiful words,

"Гэта ўсё прыгожыя словы,

but I am not the Good Samaritan, nor Mother Teresa of Calcutta."

але я не Міласэрны Самаранін і не Маці Тэрэза з Калькуты".

On the contrary: we are precious, each and every one of us.

Аднак кожны з нас каштоўны,

Each and every one of us is irreplaceable in the eyes of God.

кожны з нас незаменны ў вачах Бога.

Through the darkness of today's conflicts,

І ў цемры канфліктаў, праз якія мы прабіраемся,

each and every one of us can become a bright candle,

кожны з нас можа стаць яркай свечкай,

a reminder that light will overcome darkness,

напамінам пра тое, што святло заўжды перамагае цемру,

and never the other way around.

а не наадварот.

To Christians, the future does have a name,

Для нас, хрысціян, будучыня мае імя,

and its name is Hope.

і імя гэта -- надзея.

Feeling hopeful does not mean to be optimistically naïve

Спадзявацца не значыць быць наіўнымі аптымістамі,

and ignore the tragedy humanity is facing.

што ігнаруюць зло чалавецтва.

Hope is the virtue of a heart

Надзея -- гэта дабрадзейнасць сэрца,

that doesn't lock itself into darkness, that doesn't dwell on the past,

што не замыкаецца ў цемры, не засяроджваецца на мінулым,

does not simply get by in the present, but is able to see a tomorrow.

не вязне ў сучаснасці,

але здольная бачыць будучыню.

Hope is the door that opens onto the future.

Надзея -- гэта дзверы, адчыненыя ў будучыню.

Hope is a humble, hidden seed of life

Надзея -- гэта пакорнае і схаванае зярнятка жыцця,

that, with time, will develop into a large tree.

якое з часам вырастае ў вялікае дрэва.

It is like some invisible yeast that allows the whole dough to grow,

Яна, як нябачныя дрожджы, што дазваляюць усяму цесту падняцца,

that brings flavor to all aspects of life.

яна надае смак усяму жыццю.

And it can do so much,

Яна здольная зрабіць шмат,

because a tiny flicker of light that feeds on hope

таму што дастаткова аднога пробліска святла, што жывіцца надзеяй,

is enough to shatter the shield of darkness.

і цемра не будзе такой апраметнай.

A single individual is enough for hope to exist,

Каб існавала надзея, дастаткова аднаго чалавека,

and that individual can be you.

і гэтым чалавекам можаш быць ты.

And then there will be another "you," and another "you,"

Потым з'явіцца другі "ты", і яшчэ адзін "ты",

and it turns into an "us."

і вось гэта ўжо "мы".

And so, does hope begin when we have an "us?"

А калі ёсць "мы",

ці тады пачынаецца надзея?

No.

Не, яна ўжо пачалася з "цябе".

Hope began with one "you."

When there is an "us," there begins a revolution.

Калі ёсць"мы", пачынаецца рэвалюцыя!

The third message I would like to share today

Трэцяе і апошняе паведамленне, якое б я хацеў сёння данесці,

is, indeed, about revolution: the revolution of tenderness.

датычыцца акурат рэвалюцыі: рэвалюцыі пяшчотнасці.

And what is tenderness?

Што такое пяшчота?

It is the love that comes close and becomes real.

Гэта любоў, блізкая і адчувальная.

It is a movement that starts from our heart

Гэта рух, што ўзнікае ў сэрцы

and reaches the eyes, the ears and the hands.

і дасягае вачэй, вушэй і рук.

Tenderness means to use our eyes to see the other,

Пяшчота азначае мець вочы, каб бачыць іншых,

our ears to hear the other,

вушы, каб чуць іншых,

каб слухаць плач дзяцей, беднякоў, тых, хто баіцца будучыні,

to listen to the children, the poor, those who are afraid of the future.

To listen also to the silent cry of our common home,

каб пачуць ціхі крык нашага агульнага дома --

нашай забруджанай і хворай планеты.

of our sick and polluted earth.

Tenderness means to use our hands and our heart

Пяшчота азначае мець рукі і сэрца,

to comfort the other,

каб даглядаць іншага, клапаціцца пра яго.

to take care of those in need.

Tenderness is the language of the young children,

Пяшчота -- гэта мова дзетак,

of those who need the other.

тых, каму патрэбны іншыя.

A child’s love for mom and dad

Дзіцятка любіць і пазнае сваіх тату і маму

grows through their touch, their gaze, their voice, their tenderness.

праз іх дотык, погляд, голас і пяшчоту.

I like when I hear parents

Мне падабаецца чуць,

talk to their babies, adapting to the little child,

як тата ці мама размаўляюць са сваім маленькім дзіцяткам,

sharing the same level of communication.

калі i яны становяцца дзецьмі,

размаўляючы так, як гэта робіць іх дзіця.

This is tenderness: being on the same level as the other.

Гэта і ёсць пяшчота: сыйсцi на адзiны ўзровень з іншымі.

God himself descended into Jesus to be on our level.

Так і Бог спусціўся ў вобразе Езуса,

каб стаць з намі на адзін узровень.

This is the same path the Good Samaritan took.

Гэта шлях, што прайшоў Міласэрны Самаранін.

This is the path that Jesus himself took.

Гэта шлях самога Езуса,

He lowered himself,

што спусціўся

he lived his entire human existence

і пражыў цэлае чалавечае жыццё,

practicing the real, concrete language of love.

кіруючыся моваю любові.

Yes, tenderness is the path of choice

Так, пяшчота -- гэта шлях,

for the strongest, most courageous men and women.

якім кіраваліся найбольш мужныя і моцныя мужчыны і жанчыны.

Tenderness is not weakness; it is fortitude.

Пяшчота -- гэта не слабасць, гэта моц.

It is the path of solidarity, the path of humility.

Гэта шлях салідарнасці, шлях пакоры.

Please, allow me to say it loud and clear:

Дазвольце мне сказаць выразна:

the more powerful you are,

чым больш ты маеш улады,

the more your actions will have an impact on people,

чым больш твае дзеянні маюць уплыў на людзей,

the more responsible you are to act humbly.

тым больш пакорным павінен быць ты сам.

If you don’t, your power will ruin you, and you will ruin the other.

Інакш твая ўлада цябе знішчыць,

а ты загубіш іншых.

There is a saying in Argentina:

У Аргентыне кажуць,

"Power is like drinking gin on an empty stomach."

што улада -- гэта як джын нашча.

You feel dizzy, you get drunk, you lose your balance,

Дае ў галаву, робіць цябе п'яным, ты губляеш раўнавагу

and you will end up hurting yourself and those around you,

і робіш дрэнна сабе і іншым,

if you don’t connect your power with humility and tenderness.

калi не дадаеш пакору i пяшчоту.

Through humility and concrete love, on the other hand,

Аднак разам з пакорай і любоўю

power – the highest, the strongest one – becomes a service, a force for good.

ўлада, нават найвышэйшая і наймацнейшая,

пачынае служыць у інтэнцыі дабра.

The future of humankind isn't exclusively in the hands of politicians,

Будучыня чалавецтва знаходзіцца не толькі ў руках палітыкаў,

of great leaders, of big companies.

вялікіх лідараў ды буйных карпарацый.

Yes, they do hold an enormous responsibility.

Так, яны маюць велізарную адказнасць.

But the future is, most of all, in the hands of those people

Але будучыня перш за ўсё знаходзіцца ў руках людзей,

who recognize the other as a "you"

што бачаць тваё "я",

and themselves as part of an "us."

і сябе як часцінку "нас".

We all need each other.

Мы ўсе маем патрэбу адно ў адным.

And so, please, think of me as well with tenderness,

Таму, калі ласка, прашу вас і пра мяне ўспамінаць з пяшчотай,

so that I can fulfill the task I have been given

каб і я змог выканаць дадзеную мне місію служыць

for the good of the other,

дзеля дабра іншых, дзеля дабра ўсіх.

of each and every one, of all of you,

Усіх вас. Усіх нас.

of all of us.

Thank you.

Дзякуй.