His Holiness Pope Francis | Why the only future worth building includes everyone | TED Talks

Translator: Elena Montrasio Reviewer: TED Translators admin

Tłumaczenie: Kinga Skorupska Korekta: Krystian Aparta

[His Holiness Pope Francis Filmed in Vatican City

[Jego Świątobliwość papież Franciszek Nakręcono w Watykanie, premiera - TED2017]

First shown at TED2017]

Good evening – or, good morning, I am not sure what time it is there.

Dobry wieczór, albo dzień dobry; nie wiem, która jest u was godzina.

Regardless of the hour, I am thrilled to be participating in your conference.

Niezależnie od tego, jestem zachwycony, że mogę uczestniczyć w tej konferencji.

I very much like its title – "The Future You" –

Podoba mi się jej temat przewodni, czyli "Przyszły ty",

because, while looking at tomorrow, it invites us to open a dialogue today,

bo odnosząc się do przyszłości, jednocześnie zachęca do otwartego dialogu

to look at the future through a "you."

i spojrzenia na przyszłość przez pryzmat tego, kim jesteśmy.

"The Future You:"

"Przyszły ty".

the future is made of yous, it is made of encounters,

Rozmyślając o przyszłości, widzimy wiele wersji siebie,

because life flows through our relations with others.

wiele spotkań, bo życie biegnie dzięki naszym relacjom z innymi.

Quite a few years of life

Moje życie, nie tak już krótkie,

have strengthened my conviction

upewniło mnie w tym,

that each and everyone's existence is deeply tied to that of others:

że egzystencja każdego człowieka jest powiązana z życiem innych:

life is not time merely passing by, life is about interactions.

w życiu nie chodzi o mijający czas, chodzi o interakcje.

As I meet, or lend an ear to those who are sick,

Gdy spotykam i słucham chorych,

to the migrants who face terrible hardships

imigrantów, którzy zmagają się z ogromnymi trudnościami

in search of a brighter future,

w poszukiwaniu lepszej przyszłości,

to prison inmates who carry a hell of pain inside their hearts,

więźniów, których serca przepełnione są piekielnym bólem

and to those, many of them young, who cannot find a job,

oraz tych, często bardzo młodych, którzy nie mogą znaleźć pracy,

I often find myself wondering:

często zastanawiam się:

"Why them and not me?"

"Czemu oni, a nie ja?"

I, myself, was born in a family of migrants;

Ja sam urodziłem się w rodzinie migrantów;

my father, my grandparents, like many other Italians,

mój ojciec i dziadkowie jak wielu innych Włochów

left for Argentina

wyjechało do Argentyny

and met the fate of those who are left with nothing.

i zmierzyło się z losem ludzi, którzy nie mają nic.

I could have very well ended up among today's "discarded" people.

Łatwo mogłem stać się jednym z dzisiejszych "odrzuconych".

And that's why I always ask myself, deep in my heart:

Dlatego teraz w głębi serca zastanawiam się:

"Why them and not me?"

"Czemu oni, a nie ja?"

First and foremost, I would love it if this meeting could help to remind us

Najbardziej chciałbym, żeby to spotkanie przypomniało nam o tym,

that we all need each other,

że potrzebujemy siebie nawzajem,

none of us is an island,

żaden z nas nie jest samotną wyspą,

an autonomous and independent "I," separated from the other,

autonomicznym, niezależnym "ja" odrębnym od Innego.

and we can only build the future by standing together, including everyone.

Przyszłość możemy budować tylko stojąc razem i włączając wszystkich.

We don’t think about it often, but everything is connected,

Rzadko o tym myślimy, ale wszystko się ze sobą łączy,

and we need to restore our connections to a healthy state.

dlatego musimy postarać się, by nasze więzi znowu były zdrowe.

Even the harsh judgment I hold in my heart

Nawet srogi osąd na temat mojego brata lub siostry,

against my brother or my sister,

the open wound that was never cured, the offense that was never forgiven,

otwarta rana, która się nie zagoiła, obraza, której nie wybaczyłem,

the rancor that is only going to hurt me,

głębokie pretensje i uraza, która będzie mnie tylko ranić,

are all instances of a fight that I carry within me,

to wszystko przykłady wewnętrznej walki, którą toczę,

a flare deep in my heart that needs to be extinguished

pożaru głęboko w sercu, który muszę wygasić,

before it goes up in flames, leaving only ashes behind.

zanim wszystko stanie w płomieniach i zostanie tylko popiół.

Many of us, nowadays,

Wydaje się, że wiele z nas dziś wierzy,

seem to believe that a happy future is something impossible to achieve.

że szczęśliwa przyszłość jest nieosiągalna.

While such concerns must be taken very seriously,

Do takich obaw trzeba podchodzić poważnie

they are not invincible.

ale da się je pokonać.

They can be overcome when we don't lock our door to the outside world.

Można je przezwyciężyć tylko nie zamykając drzwi na świat zewnętrzny.

Happiness can only be discovered

Szczęście może zostać odkryte

as a gift of harmony between the whole and each single component.

tylko jako dar harmonii między całością i wszystkim, co się na nią składa.

Even science – and you know it better than I do –

Nawet nauka, co wiecie lepiej niż ja,

points to an understanding of reality

podpowiada obraz rzeczywistości

as a place where every element connects and interacts with everything else.

jako miejsca, gdzie każdy pierwiastek, wchodzi w interakcje ze wszystkim innym.

And this brings me to my second message.

Co prowadzi mnie do drugiego przesłania.

How wonderful would it be

Jak wspaniale by było,

if the growth of scientific and technological innovation

gdyby postęp naukowy i technologiczny

would come along with more equality and social inclusion.

dotrzymywał kroku równości międzyludzkiej i walce z marginalizacją społeczną.

How wonderful would it be, while we discover faraway planets,

Jak wspaniale by było, gdybyśmy odkrywając dalekie planety,

to rediscover the needs of the brothers and sisters orbiting around us.

na nowo odkryli potrzeby braci i sióstr krążących wokół nas.

How wonderful would it be if solidarity,

Jak wspaniale by było, gdyby solidarność,

this beautiful and, at times, inconvenient word,

to piękne, a czasem też niewygodne, słowo,

were not simply reduced to social work,

nie została zredukowana do pracy socjalnej,

and became, instead, the default attitude

a zamiast tego stała się domyślną postawą

in political, economic and scientific choices,

w decyzjach politycznych, gospodarczych i naukowych,

as well as in the relationships among individuals, peoples and countries.

oraz w relacjach między jednostkami, narodami i państwami.

Only by educating people to a true solidarity

Tylko poprzez edukowanie ludzi o prawdziwej solidarności

will we be able to overcome

będziemy mogli przezwyciężyć naszą "kulturę marnotrawienia",

the "culture of waste,"

which doesn't concern only food and goods

która nie dotyczy tylko jedzenia czy dóbr

but, first and foremost, the people

ale przede wszystkim ludzi

who are cast aside by our techno-economic systems

odrzucanych przez nasze systemy technologiczno-gospodarcze,

which, without even realizing it,

które, nawet bezwiednie,

are now putting products at their core, instead of people.

dziś koncentrują się na produktach, a nie na ludziach.

Solidarity is a term that many wish to erase from the dictionary.

Solidarność to pojęcie, które wielu chciałoby usunąć ze słownika.

Solidarity, however, is not an automatic mechanism.

Ale solidarność nie jest mechanizmem automatycznym.

It cannot be programmed or controlled.

Nie można jej zaprogramować ani kontrolować.

It is a free response born from the heart of each and everyone.

To wolna odpowiedź zrodzona z serc każdego z nas.

Yes, a free response!

Całkiem dobrowolna!

When one realizes

Jeśli uświadomić sobie,

that life, even in the middle of so many contradictions, is a gift,

że życie, nawet wśród tak wielu sprzeczności, to dar,

that love is the source and the meaning of life,

że miłość jest źródłem oraz sensem życia,

how can they withhold their urge to do good to another fellow being?

jak można powstrzymać się przed chęcią czynienia dobra dla innych?

In order to do good,

Aby czynić dobro,

we need memory, we need courage and we need creativity.

potrzebna nam pamięć, odwaga, a także kreatywność.

And I know that TED gathers many creative minds.

Wiem, na konferencje TED uczęszcza wiele kreatywnych osób.

Yes, love does require a creative, concrete

Miłość wymaga od nas kreatywnego, konkretnego

and ingenious attitude.

i pomysłowego podejścia.

Good intentions and conventional formulas,

Nie wystarczą dobre chęci i konwencjonalne rozwiązania,

so often used to appease our conscience, are not enough.

które tak często stosuje się, żeby ukoić sumienie.

Let us help each other, all together, to remember

Pomóżmy sobie nawzajem, wszyscy razem, zapamiętać,

that the other is not a statistic or a number.

że inne osoby to nie numerki czy statystyki.

The other has a face.

Ten "Inny" to człowiek z ludzką twarzą.

The "you" is always a real presence,

Za każdym "ty" kryje się realna istota,

a person to take care of.

osoba, którą trzeba się zaopiekować.

There is a parable Jesus told to help us understand the difference

Jezus opowiedział pewną przypowieść, żeby wytłumaczyć różnicę między tymi,

between those who'd rather not be bothered and those who take care of the other.

którzy nie chcą sobie zawracać głowy a tymi, którzy opiekują się bliźnimi.

I am sure you have heard it before. It is the Parable of the Good Samaritan.

Na pewno słyszeliście już przypowieść o dobrym Samarytaninie.

When Jesus was asked: "Who is my neighbor?" -

Kiedy Jezusa spytano "A kto jest moim bliźnim?",

namely, "Who should I take care of?" -

czyli "Kim mam się zaopiekować?",

he told this story, the story of a man

Jezus opowiedział tę historię o człowieku,

who had been assaulted, robbed, beaten and abandoned along a dirt road.

który został napadnięty, ograbiony, pobity i porzucony na polnej drodze.

Upon seeing him, a priest and a Levite, two very influential people of the time,

Widząc go, pewien kapłan i lewita, bardzo wpływowi wtedy ludzie,

walked past him without stopping to help.

obojętnie go minęli, nie oferując pomocy.

After a while, a Samaritan, a very much despised ethnicity at the time, walked by.

Po chwili przyszedł Samarytanin, członek znienawidzonej mniejszości etnicznej.

Seeing the injured man lying on the ground,

Spostrzegając rannego człowieka leżącego na ziemi,

he did not ignore him as if he weren't even there.

nie zignorował go, jakby go tam nie było.

Instead, he felt compassion for this man,

Zamiast tego poczuł współczucie dla tego człowieka,

which compelled him to act in a very concrete manner.

co skłoniło go do działania w bardzo konkretny sposób.

He poured oil and wine on the wounds of the helpless man,

Rany tego bezradnego mężczyzny obmył olejem i winem,

brought him to a hostel

zaprowadził go do gospody

and paid out of his pocket for him to be assisted.

i z własnej kieszeni opłacił opiekę nad nim.

The story of the Good Samaritan is the story of today’s humanity.

Przypowieść o dobrym Samarytaninie to historia dzisiejszej ludzkości.

People's paths are riddled with suffering,

Ludzkie ścieżki są pełne cierpienia,

as everything is centered around money, and things, instead of people.

bo wszystko się kręci wokół pieniędzy i rzeczy, a nie wokół ludzi.

And often there is this habit, by people who call themselves "respectable,"

Wiele osób, którzy uważają się za "przyzwoite", ma taki zwyczaj,

of not taking care of the others,

że nie opiekuje się innymi,

thus leaving behind thousands of human beings, or entire populations,

w ten sposób zostawiając tysiące ludzi, nawet całe społeczności

on the side of the road.

na poboczu drogi.

Fortunately, there are also those who are creating a new world

Na szczęście istnieją też tacy, którzy tworzą nowy świat,

by taking care of the other, even out of their own pockets.

opiekując się innymi, nawet wykładając własne pieniądze.

Mother Teresa actually said:

Matka Teresa powiedziała:

"One cannot love, unless it is at their own expense."

"Nie da się kochać inaczej niż własnym kosztem".

We have so much to do, and we must do it together.

Mamy tyle do zrobienia i musimy to zrobić razem.

But how can we do that with all the evil we breathe every day?

Ale jak możemy coś zrobić, codziennie wdychając tyle zła?

Thank God,

Dzięki Bogu,

no system can nullify our desire to open up to the good,

żaden system nie odbierze nam pragnienia otwarcia się na dobro

to compassion and to our capacity to react against evil,

na współczucie i na istniejącą w nas umiejętność oparcia się złu,

all of which stem from deep within our hearts.

a to wszystko płynie z naszych serc.

Now you might tell me,

Możecie powiedzieć na to:

"Sure, these are beautiful words,

"Jasne, to piękne słowa,

but I am not the Good Samaritan, nor Mother Teresa of Calcutta."

ale nie jestem dobrym Samarytaninem, ani Matką Teresą z Kalkuty".

On the contrary: we are precious, each and every one of us.

Nic bardziej mylnego: każdy z nas jest cenny.

Each and every one of us is irreplaceable in the eyes of God.

Każdy z nas w oczach Boga jest niezastąpiony.

Through the darkness of today's conflicts,

Wśród mroku dzisiejszych konfliktów

each and every one of us can become a bright candle,

każdy z nas, bez wyjątku, może stać się jasną świecą,

a reminder that light will overcome darkness,

przypomnieniem, że światło pokona mrok,

and never the other way around.

a nigdy na odwrót.

To Christians, the future does have a name,

Dla chrześcijan przyszłość ma imię,

and its name is Hope.

a jest nim "nadzieja".

Feeling hopeful does not mean to be optimistically naïve

Nadzieja nie oznacza optymistycznej naiwności

and ignore the tragedy humanity is facing.

i ignorowania tragedii, w obliczu której stanęła ludzkość.

Hope is the virtue of a heart

Nadzieja jest cnotą serca,

that doesn't lock itself into darkness, that doesn't dwell on the past,

które nie zamyka się w mroku, nie rozpamiętuje przeszłości,

does not simply get by in the present, but is able to see a tomorrow.

nie płynie bezczynnie w teraźniejszości, ale jest w stanie zobaczyć jakieś jutro.

Hope is the door that opens onto the future.

Nadzieja to drzwi otwierające się na przyszłość.

Hope is a humble, hidden seed of life

Nadzieja jest skromnym, ukrytym ziarnem życia,

that, with time, will develop into a large tree.

z którego z czasem wyrośnie ogromne drzewo.

It is like some invisible yeast that allows the whole dough to grow,

Jest trochę jak niewidzialne drożdże, dzięki którym może wyrosnąć całe ciasto,

that brings flavor to all aspects of life.

i które nadają smak wszystkim aspektom życia.

And it can do so much,

Nadzieja dokona tak wiele dlatego,

because a tiny flicker of light that feeds on hope

że najmniejszy błysk światła karmiony nadzieją wystarczy,

is enough to shatter the shield of darkness.

by rozbić na kawałki tarczę mroku.

A single individual is enough for hope to exist,

Wystarczy jedna osoba, by nadzieja mogła istnieć

and that individual can be you.

i tą osobą możesz to być ty.

And then there will be another "you," and another "you,"

A potem będzie jeszcze inna "ty", i kolejna osoba,

and it turns into an "us."

aż powstaniemy "my".

And so, does hope begin when we have an "us?"

Czy więc nadzieja rodzi się, gdy jesteśmy "my"?

No.

Nie.

Hope began with one "you."

Narodziła się wraz z pojedynczym "ty".

When there is an "us," there begins a revolution.

Przy "my" rozpoczyna się rewolucja.

The third message I would like to share today

Trzecie przesłanie, którym chcę się dziś podzielić,

is, indeed, about revolution: the revolution of tenderness.

dotyczy właśnie rewolucji: rewolucji czułości.

And what is tenderness?

Czym jest czułość?

It is the love that comes close and becomes real.

To miłość, która jest tak blisko, że wkracza w świat realny.

It is a movement that starts from our heart

To ruch, który ma początek w sercu

and reaches the eyes, the ears and the hands.

i dociera do oczu, do uszu i rąk.

Tenderness means to use our eyes to see the other,

Czułość oznacza wykorzystanie oczu, by widzieć innych,

our ears to hear the other,

i uszu, by ich usłyszeć.

to listen to the children, the poor, those who are afraid of the future.

To słuchanie dzieci, biedaków, tych, którzy boją się przyszłości.

To listen also to the silent cry of our common home,

To słuchanie cichego szlochu naszego wspólnego domu,

of our sick and polluted earth.

naszej chorej i zanieczyszczonej planety.

Tenderness means to use our hands and our heart

Czułość oznacza wykorzystanie naszych serc i rąk,

to comfort the other,

żeby pocieszyć innych,

to take care of those in need.

i zaopiekować się ludźmi w potrzebie.

Tenderness is the language of the young children,

Czułość to język małych dzieci,

of those who need the other.

tych, którzy potrzebują innych.

A child’s love for mom and dad

Miłość dziecka do taty i mamy

grows through their touch, their gaze, their voice, their tenderness.

rośnie dzięki ich dotykowi, spojrzeniu, ich głosom i czułości.

I like when I hear parents

Lubię słyszeć, jak rodzice

talk to their babies, adapting to the little child,

rozmawiają z niemowlakami, dostosowując się do nich,

sharing the same level of communication.

wchodząc na ten sam poziom komunikacji.

This is tenderness: being on the same level as the other.

To właśnie jest czułość: bycie na tym samym poziomie, co inni.

God himself descended into Jesus to be on our level.

Sam Bóg zstąpił w Jezusie, aby zrównać się do naszego poziomu.

This is the same path the Good Samaritan took.

To ta sama ścieżka, którą obrał Samarytanin.

This is the path that Jesus himself took.

To także ścieżka samego Jezusa.

He lowered himself,

On sam zszedł niżej,

he lived his entire human existence

przeżył całe swoje ludzkie życie

practicing the real, concrete language of love.

praktykując prawdziwy i konkretny język miłości.

Yes, tenderness is the path of choice

Tak więc czułość to ścieżka życia

for the strongest, most courageous men and women.

wybierana przez najsilniejszych i najodważniejszych z nas.

Tenderness is not weakness; it is fortitude.

Czułość nie jest słabością, to hart ducha.

It is the path of solidarity, the path of humility.

To ścieżka solidarności, ścieżka pokory.

Please, allow me to say it loud and clear:

Pozwólcie, że wyrażę to jasno i dosadnie:

the more powerful you are,

im więcej masz władzy,

the more your actions will have an impact on people,

tym bardziej twoje czyny wpłyną na innych ludzi

the more responsible you are to act humbly.

i tym większa twoja powinność, by działać z pokorą.

If you don’t, your power will ruin you, and you will ruin the other.

W przeciwnym razie ta władza cię zniszczy, a ty zniszczysz innych.

There is a saying in Argentina:

W Argentynie jest powiedzenie:

"Power is like drinking gin on an empty stomach."

"Władza jest jak picie ginu na pusty żołądek".

You feel dizzy, you get drunk, you lose your balance,

Kręci ci się w głowie, upijasz się i tracisz równowagę,

and you will end up hurting yourself and those around you,

więc ranisz siebie i wszystkich wokół,

if you don’t connect your power with humility and tenderness.

jeśli twoja władza nie jest połączona z pokorą i czułością.

Through humility and concrete love, on the other hand,

Ale dzięki pokorze i konkretnej miłości

power – the highest, the strongest one – becomes a service, a force for good.

władza, bycie największym, najsilniejszym,

staje się posługą, siłą napędową dobra.

The future of humankind isn't exclusively in the hands of politicians,

Przyszłość ludzkości nie leży tylko w rękach polityków,

of great leaders, of big companies.

wielkich przywódców czy dużych firm.

Yes, they do hold an enormous responsibility.

Tak, spoczywa na nich ogromna odpowiedzialność.

But the future is, most of all, in the hands of those people

Jednak przyszłość przede wszystkim jest w rękach tych ludzi,

who recognize the other as a "you"

którzy rozpoznają "ty" w Innym,

and themselves as part of an "us."

a w "my" widzą także siebie.

We all need each other.

Wszyscy potrzebujemy się nawzajem.

And so, please, think of me as well with tenderness,

Więc proszę, myślcie o mnie także z czułością

so that I can fulfill the task I have been given

żebym mógł wypełnić zadanie, które mi powierzono

for the good of the other,

dla dobra innych,

of each and every one, of all of you,

każdego z osobna, wszystkich was

of all of us.

i wszystkich nas.

Thank you.

Dziękuję.