Symbiosis: A surprising tale of species cooperation - David Gonzales

Translator: phan tram Reviewer: linh truong hoang

(Tiếng nhạc)

Are you familiar with the word symbiosis?

Bạn có quen thuộc với cụm từ "sự cộng sinh" ?

Đó là một thuật ngữ dùng để diễn tả mối quan hệ giữa hai loài khác nhau,

It's a fancy term for a partnership between two different species,

ví dụ như những con ong và những bông hoa.

such as bees and flowers.

In a symbiosis, both species depend on each other.

Trong một mối quan hệ cộng sinh, cả hai loài đều phải tương trợ lẫn nhau.

Tôi muốn nói với các bạn về một mối quan hệ cộng sinh rất đặc biệt

I want to tell you about a remarkable symbiosis

between a little bird, the Clark's nutcracker,

giữa một loài chim nhỏ, tên là Clark's Nutcracker - "chim bổ hạt",

and a big tree, the whitebark pine.

và một loài cây lớn, tên là Whitebark Pine - "thông vỏ trắng"

Whitebark grow in the mountains of Wyoming, Montana

Thông vỏ trắng mọc trên những ngọn núi ở Wynoming, Mantana và những bang khác ở phía tây.

and other western states.

They have huge canopies and lots of needles,

Chúng có những vòm lá lớn và rất nhiều lá kim,

which provide cover and shelter for other plants and animals,

điều này giúp che chở và tạo chỗ trú ngụ cho những loài thực vật và động vật khác,

and whitebark feed the forest.

và những cây thông vỏ trắng nuôi sống cả khu rừng.

Their cones are packed with protein.

Quả của chúng chứa nhiều protein.

Squirrels gnaw the cones from the upper branches

Những con sóc gặm những quả thông trên các cành cây cao

những quả thông rơi xuống mặt đất

so they fall to the ground,

and then race down to bury them in piles, or middens.

sau đó những con sóc chôn những quả thông thành từng đống như những đống rác

But they don't get to keep all of them;

Nhưng chúng không thể cất giữ được hết những quả thông;

grizzlies and black bears love finding middens.

những con gấu nâu và gấu đen rất yêu thích việc tìm kiếm những đống rác.

But there's more to a symbiosis than one species feeding another.

Nhưng sự cộng sinh không chỉ đơn giản là việc một loài nuôi sống loài khác.

In the case of the Clark's nutcracker, this bird gives back.

Trong trường hợp của chim bổ hạt, loài chim này có trả lại những gì nó đã lấy.

While gathering its seeds, it also replants the trees.

Trong lúc thu lượm hạt, chúng cũng giúp trồng thêm nhiều cây thông khác.

Đây là cách mà việc này xảy ra: sử dụng chiếc mỏ rất khỏe của mình,

Here's how it works: using her powerful beak,

the nutcracker picks apart a cone in a treetop,

chim bổ hạt mổ quả thông trên ngọn cây,

pulling out the seeds.

để tách những cái hạt ra. Nó có thể chứa 80 hạt thông trong một cái túi ở cổ họng của nó.

She can store up to 80 of them in a pouch in her throat.

Then she flies through the forest

Rồi nó bay qua khu rừng, tìm chỗ để cất trữ những hạt thông

looking for a place to cache the seeds

thành từng đống khoảng 8 hạt một, dưới lớp đất sâu chừng 1 inch.

an inch under the soil in piles of up to eight seeds.

Nutcrackers can gather up to 90,000 seeds in the autumn,

Những con chim bổ hạt có thể thu lượm được đến 90000 hạt vào mùa thu,

và chúng quay trở lại lấy hạt vào mùa đông và mùa xuân.

which they return for in the winter and spring.

And these birds are smart.

Và loài chim này rất thông minh. Chúng nhớ rõ nơi cất giấu những hạt này.

They remember where all those seeds are.

Thâm chí chúng còn sử dụng những cột mốc trên mặt đất như --

They even use landmarks on the landscape --

trees, stumps, rocks --

những cái cây, gốc cây, tảng đá --

to triangulate to caches buried deep under the snow.

để đánh dấu phạm vị nơi cất trữ những hạt thông dưới lớp tuyết sâu.

What they don't go back and get, those seeds become whitebark.

Những hạt thông mà chúng không quay lại để lấy, chúng sẽ mọc thành những cây thông vỏ trắng.

Sự cộng sinh này quan trọng cho cả hai loài đến mức mà

This symbiosis is so important to both species

that they've changed, or evolved, to suit each other.

chúng đã thay đổi, hoặc tiến hóa, để phù hợp với nhau.

Mỏ của loài chim bổ hạt đã phát triển dài và khỏe hơn

Nutcrackers have developed long, tough beaks

để giúp ích cho việc tách hạt ra từ những quả thông,

for extracting seeds from cones,

and whitebarks' branches all sweep upwards

và những cành cây của cây thông vỏ trắng đều hướng lên trên

with the cones at the very ends,

với những quả thông mọc ở phía ngoài cùng, để những con chim bổ hạt có thể mổ được khi chúng bay ngang qua.

so they can offer them to the nutcrackers as they fly by.

Và đó chính là sự cộng sinh:

That's a symbiosis:

Two species cooperating to help each other for the benefit of all.

Hai loài quan hệ hợp tác hỗ trợ lẫn nhau để cả hai bên đều có lợi.