How stress affects your body - Sharon Horesh Bergquist

Çeviri: Mehmet Şeker Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Cramming for a test?

Bir sınav için sabahlıyor musunuz?

Trying to get more done than you have time to do?

Yapmanız gerekenden daha fazlasını mı yapmaya çalışıyorsunuz?

Stress is a feeling we all experience when we are challenged or overwhelmed.

Zorlukla ve sıkıntı ile karşılaştığımızda,

stres hepimizin yaşadığı bir duygudur.

But more than just an emotion,

Ancak bir duygudan daha fazlasıdır,

stress is a hardwired physical response that travels throughout your entire body.

stres bütün vücudunuzda dolaşan,

fiziksel bir tepkidir.

In the short term, stress can be advantageous,

Kısa vadede, stres yararlı olabilir

but when activated too often or too long,

ancak çok sık veya

çok uzun süre maruz kalındığında

your primitive fight or flight stress response

sizin temel savaşma veya kaçış tepkiniz sadece beyninizi değil

not only changes your brain

aynı zamanda bütün vücudunuzda yer alan

but also damages many of the other organs and cells throughout your body.

diğer organları ve hücreleri de zarara uğratır.

Your adrenal gland releases the stress hormones

Böbrek üstü bezi stres hormonu olan

cortisol, epinephrine, also known as adrenaline,

kotrizol, epinefrin ve adrenalin

and norepinephrine.

ve norepinefrin olarak bilinen

hormonlarını da salgılar.

As these hormones travel through your blood stream,

Bu hormonlar kan akışınızda hareket ettikçe,

they easily reach your blood vessels and heart.

kan damarlarınıza

ve kalbinize rahatlıkla ulaşır.

Adrenaline causes your heart to beat faster

Adrenalin kalbinizin daha hızlı atmasını sağlar

and raises your blood pressure, over time causing hypertension.

ve kan basıncınızı arttırır, zamanla da hipertansiyona sebep olur.

Cortisol can also cause the endothelium, or inner lining of blood vessels,

Kortizol da endotelyuma veya kan damarlarının iç kısımlarının

to not function normally.

normal çalışmamasına sebep olabilir.

Scientists now know that this is an early step

Bilim adamları şimdilerde biliyorlar ki

in triggering the process of atherosclerosis

bu durum, koroner arter hastalığının

veya arterlerde

or cholesterol plaque build up in your arteries.

kolesterolün ortaya çıkmasının ilk safhasıdır.

Together, these changes increase your chances of a heart attack or stroke.

Bütün bunlar bir araya gelince, bu değişiklikler

kalp krizi veya felç geçirme riskinizi arttırır.

When your brain senses stress,

Beyniniz stresi hissettiğinde,

it activates your autonomic nervous system.

sinir sisteminizi harekete geçirir.

Through this network of nerve connections,

Bu sinir sistemindeki ağ vasıtasıyla,

your big brain communicates stress to your enteric,

kocaman olan beyniniz

or intestinal nervous system.

bağırsaklarınızla iletişim kurar.

Besides causing butterflies in your stomach,

Ayrıca karnınızda kramp oluşmasına sebep olur,

this brain-gut connection can disturb the natural rhythmic contractions

bu beyin-bağırsak arasındaki bağ, hassas bağırsak sendromuna yol açarak,

that move food through your gut,

yiyecekleri bağırsaklara taşıyan

doğal ritmik kasılmayı bozar

leading to irritable bowel syndrome,

ve size, muhtemel mide ekşimesini hissettirerek,

and can increase your gut sensitivity to acid,

midenizin aside karşı duyarlılığını arttırabilir.

making you more likely to feel heartburn.

Via the gut's nervous system,

Bağırsak sinir sistemi aracılığıyla,

stress can also change the composition and function of your gut bacteria,

stres bağırsak bakterilerinizin bileşimini

ve işlevini de değiştirebilir

which may affect your digestive and overall health.

ki bu da sizin sindiriminizi ve tüm vücudunuzu etkileyebilir.

Speaking of digestion, does chronic stress affect your waistline?

Sindirimden bahsetmişken, kronik stres bel çevrenizi etkiler mi?

Well, yes.

Pekala, evet.

Cortisol can increase your appetite.

Kortizol iştahınızı arttırır.

It tells your body to replenish your energy stores

Kortizol geleneksel yiyeceklere istek duymanıza sebep olarak,

with energy dense foods and carbs, causing you to crave comfort foods.

enerjisi yoğun gıdalar ve karbonhidratlar ile

enerji depolarınızın doldurulması talimatını verir.

High levels of cortisol can also cause you to put on those extra calories

Yüksek düzeyde kortizol bu fazla kalorilerin karın bölgesinde yağ olarak

as visceral or deep belly fat.

depolanmasına da sebep olur.

This type of fat doesn't just make it harder to button your pants.

Bu tür yağlar sadece pantolonlarınızın

düğmesini kapatmanızı zorlaştırmaz.

It is an organ that actively releases hormones

Kalp hastalıkları ve insülin direnci gibi

and immune system chemicals called cytokines

bir takım kronik hastalıkların gelişmesi riskini

arttırabilen sitonkinler olarak adlandırılan

that can increase your risk of developing chronic diseases,

bağışıklık sistemi kimyasallarını ve

such as heart disease and insulin resistance.

hormonları bilfiil salgılayan bir organdır.

Meanwhile, stress hormones affect immune cells in a variety of ways.

Bu arada, stres hormonları bağışıklık hücrelerini bir çok değişik yolla etkiler.

Initially, they help prepare to fight invaders and heal after injury,

Öncelikle, istilacılarla savaşa hazırlanmasına

ve yaralanma neticesinde

but chronic stress can dampen function of some immune cells,

iyileşmeye yardım ederler

ama kronik stres bazı bağışıklık

hücrelerinin işlevini kırabilir,

make you more susceptible to infections, and slow the rate you heal.

sizi enfeksiyonlara karşı

daha hassas hale getirir

ve iyileşme hızınızı yavaşlatır.

Want to live a long life?

Uzun yaşamak mı istiyorsunuz?

You may have to curb your chronic stress.

Kronik stresin önüne geçmek zorunda kalabilirsiniz.

That's because it has even been associated with shortened telomeres,

Hatta kısaltılmış telomerlerle bağlantı kurduğundan,

the shoelace tip ends of chromosomes that measure a cell's age.

bağın ucu, bir hücrenin yaşını ölçen kromozomlarda sona erer.

Telomeres cap chromosomes

Telomerler, hücrenin genetik koduna

to allow DNA to get copied every time a cell divides

zarar vermeksizin bölerek

DNA’nın her defasından hücrenin

without damaging the cell's genetic code,

bir kopyasını yapmasını sağlamak için

kromozomları kaplar ve

and they shorten with each cell division.

her bir hücre bölünmesi ile bunu kısaltırlar.

When telomeres become too short, a cell can no longer divide and it dies.

Telomerler çok kısa hale geldiklerinde,

bir hücre artık daha fazla bölünemez ve ölür.

As if all that weren't enough,

Eğer bunlar yeterli olmadıysa,

chronic stress has even more ways it can sabotage your health,

kronik stres sağlığınızı sabote edecek,

including acne,

akne,

hair loss,

saç dökülmesi,

sexual dysfunction,

cinsel işlev bozukluğu,

headaches,

baş ağrısı,

muscle tension,

kas gerilmesi,

difficulty concentrating,

odaklanmada zorlanma,

fatigue,

bitkinlik ve

and irritability.

asabiyet gibi daha fazla yollar bulabilir.

So, what does all this mean for you?

Yani bütün bunlar ne anlama geliyor?

Your life will always be filled with stressful situations.

Hayatınız daima stresli anlarla dolu olacak.

But what matters to your brain and entire body

Fakat beyniniz ve tüm vücudunuz için önemli olan

is how you respond to that stress.

bu strese nasıl tepki gösterdiğinizdir.

If you can view those situations as challenges you can control and master,

Eğer bu duruma bir tür boy ölçüşmek olarak bakarsanız,

rather than as threats that are insurmountable,

bilakis bunu baş edilemez bir durum olarak

görmektense kontrol edebilir ve üstesinden gelebilirsiniz,

you will perform better in the short run and stay healthy in the long run.

ve böylece kısa vadede daha iyi performans

gösterecek ve uzun vadede sağlıklı olacaksınız.