How stress affects your body - Sharon Horesh Bergquist

Tłumaczenie: Patrycja Macyszyn Korekta: Rysia Wand

Cramming for a test?

Wkuwasz na test?

Trying to get more done than you have time to do?

Próbujesz robić za dużo na raz?

Stress is a feeling we all experience when we are challenged or overwhelmed.

Stres to reakcja na coś, co nas przerasta.

But more than just an emotion,

Jednak to więcej niż tylko emocje.

stress is a hardwired physical response that travels throughout your entire body.

Stres jest wrodzoną reakcją fizyczną, która wędruje po całym organizmie.

In the short term, stress can be advantageous,

Krótkotrwały stres może być korzystny,

but when activated too often or too long,

ale gdy jest uruchamiany zbyt często i na długo,

your primitive fight or flight stress response

walka lub ucieczka jako prosta reakcja na stres

not only changes your brain

nie tylko zmienia mózg,

but also damages many of the other organs and cells throughout your body.

ale też uszkadza wiele innych organów i komórek w całym organizmie.

Your adrenal gland releases the stress hormones

Gruczoł nadnerczy uwalnia hormony stresu

cortisol, epinephrine, also known as adrenaline,

kortyzol, epinefrynę, zwaną również adrenaliną,

and norepinephrine.

a także noradrenalinę.

As these hormones travel through your blood stream,

Hormony przemieszczają się w organizmie przez krwiobieg,

they easily reach your blood vessels and heart.

więc łatwo trafiają do serca i naczyń krwionośnych.

Adrenaline causes your heart to beat faster

Adrenalina sprawia, że serce bije szybciej

and raises your blood pressure, over time causing hypertension.

i podnosi ciśnienie krwi, z czasem powodując nadciśnienie.

Cortisol can also cause the endothelium, or inner lining of blood vessels,

Kortyzol może też zaburzyć funkcjonowanie

śródbłonka czyli wewnętrznego nabłonka naczyń krwionośnych,

to not function normally.

Scientists now know that this is an early step

Naukowcy już wiedzą,

że tak się zaczyna proces miażdżycy,

in triggering the process of atherosclerosis

or cholesterol plaque build up in your arteries.

czyli odkładania się w tętnicach blaszek cholesterolu.

Together, these changes increase your chances of a heart attack or stroke.

Wszystkie te zmiany wzmagają ryzyko ataku serca lub zawału.

When your brain senses stress,

Kiedy mózg odczuwa stres,

it activates your autonomic nervous system.

aktywuje wegetatywny system nerwowy.

Through this network of nerve connections,

Przez system połączeń nerwowych

your big brain communicates stress to your enteric,

mózg przekazuje stres

or intestinal nervous system.

do jelitowego systemu nerwowego.

Besides causing butterflies in your stomach,

Poza wywoływaniem kurczów brzucha

this brain-gut connection can disturb the natural rhythmic contractions

połączenie mózgu z jelitami może zakłócać naturalne i rytmiczne skurcze,

that move food through your gut,

które przesuwają pokarm w jelitach,

leading to irritable bowel syndrome,

prowadząc do nadwrażliwości jelita grubego

and can increase your gut sensitivity to acid,

i zwiększenia wrażliwości jelit na kwasy,

making you more likely to feel heartburn.

przez co częściej dostajesz zgagi.

Via the gut's nervous system,

Przez jelitowy system nerwowy

stress can also change the composition and function of your gut bacteria,

stres może także zmienić skład i funkcjonowanie bakterii jelitowych,

which may affect your digestive and overall health.

które wpływają na system pokarmowy i ogólny stan zdrowia.

Speaking of digestion, does chronic stress affect your waistline?

Skoro mowa trawieniu,

czy chroniczny stres wpływa na wagę?

Well, yes.

Tak.

Cortisol can increase your appetite.

Kortyzol zwiększa łaknienie.

It tells your body to replenish your energy stores

Każe ciału uzupełnić zasoby energii

with energy dense foods and carbs, causing you to crave comfort foods.

pokarmami bogatymi w węglowodany, jedzeniem na pocieszenie.

High levels of cortisol can also cause you to put on those extra calories

Wysoki poziom kortyzolu może też spowodować

odkładanie się dodatkowych kalorii

as visceral or deep belly fat.

w formie warstwy tłuszczu na brzuchu.

This type of fat doesn't just make it harder to button your pants.

Ten rodzaj tłuszczu nie tylko utrudnia zapięcie guzika w spodniach.

It is an organ that actively releases hormones

Jest to narząd, który aktywnie uwalnia hormony

and immune system chemicals called cytokines

i substancje chemiczne układu immunologicznego, zwane cytokinami,

that can increase your risk of developing chronic diseases,

które zwiększają ryzyko rozwoju chorób przewlekłych

such as heart disease and insulin resistance.

takich jak choroby serca i odporność na insulinę.

Meanwhile, stress hormones affect immune cells in a variety of ways.

Hormony stresu mają różnoraki wpływ na komórki immunologiczne.

Initially, they help prepare to fight invaders and heal after injury,

Początkowo wspomagają gotowość do walki i gojenie,

but chronic stress can dampen function of some immune cells,

ale chroniczny stres tłumi funkcje niektórych komórek immunologicznych,

make you more susceptible to infections, and slow the rate you heal.

powodując większą podatność na infekcje i spowolnienie gojenia.

Want to live a long life?

Chcesz żyć długo?

You may have to curb your chronic stress.

Musisz ograniczyć przewlekły stres.

That's because it has even been associated with shortened telomeres,

Uważa się, że stres skraca telomery,

the shoelace tip ends of chromosomes that measure a cell's age.

zakończenia chromosomów, które mierzą wiek komórek.

Telomeres cap chromosomes

Telomery to zakończenia chromosomów,

to allow DNA to get copied every time a cell divides

które pozwalają na kopiowanie DNA przy każdym podziale komórki

without damaging the cell's genetic code,

bez naruszenia kodu genetycznego komórki.

and they shorten with each cell division.

i skracają się z każdym podziałem komórki.

When telomeres become too short, a cell can no longer divide and it dies.

Gdy telomery są za krótkie, komórka nie może dłużej się dzielić i obumiera.

As if all that weren't enough,

Na domiar złego chroniczny stres

chronic stress has even more ways it can sabotage your health,

umie sabotować zdrowie i na inne sposoby,

including acne,

jak trądzik,

hair loss,

wypadanie włosów,

sexual dysfunction,

zaburzenia seksualne,

headaches,

bóle głowy,

muscle tension,

napięcie mięśni,

difficulty concentrating,

problemy z koncentracją,

fatigue,

zmęczenie

and irritability.

i drażliwość.

So, what does all this mean for you?

Co to dla nas znaczy?

Your life will always be filled with stressful situations.

Życie będzie zawsze pełne stresujących sytuacji.

But what matters to your brain and entire body

Dla mózgu i ciała ważne jest to,

is how you respond to that stress.

jak reagujesz na stres.

If you can view those situations as challenges you can control and master,

Jeżeli uznajesz te sytuacje za wyzwania, które da się kontrolować i opanować,

rather than as threats that are insurmountable,

a nie za nieprzezwyciężone zagrożenie,

you will perform better in the short run and stay healthy in the long run.

spiszesz się lepiej na krótką metę i zachowasz zdrowie na dłuższą metę.