How do cigarettes affect the body? - Krishna Sudhir

Çeviri: Saliha Karatepeli Gözden geçirme: Nihal Aksakal

Cigarettes aren’t good for us.

Sigara bizler için faydalı değil.

That’s hardly news--we’ve known about the dangers of smoking for decades.

Bu yeni bir şey değil, on yıllardır sigara içmenin tehlikelerini biliyoruz.

But how exactly do cigarettes harm us?

Peki sigara bize tam olarak nasıl zarar verir?

Let’s look at what happens as their ingredients

İçindeki maddeler vücudumuza girdiğinde

make their way through our bodies,

neler olduğuna bakalım ve sigara içmeyi bırakırsak

and how we benefit physically when we finally give up smoking.

fiziksel faydaları nelerdir öğrenelim.

With each inhalation,

Sigara, her solukla

smoke brings its more than 5,000 chemical substances

5.000'den fazla kimyasal maddeyi

into contact with the body’s tissues.

vücut dokularına nüfuz ettiriyor.

From the start, tar, a black, resinous material,

Başından itibaren katran -siyah, reçineli malzeme-

begins to coat the teeth and gums,

dişleri ve diş etlerini kaplamaya başlıyor,

damaging tooth enamel, and eventually causing decay.

diş minesine zarar veriyor ve sonunda çürüğe sebep oluyor.

Over time, smoke also damages nerve-endings in the nose,

Sigara zamanla burundaki sinir uçlarına da zarar vererek

causing loss of smell.

koku alma kaybına sebep oluyor.

Inside the airways and lungs,

Solunum yolları ve ciğerlerdeki

smoke increases the likelihood of infections,

bronşit ve anfizem gibi kronik hastalıkların yanı sıra

as well as chronic diseases like bronchitis and emphysema.

enfeksiyonların riskini de artırıyor.

It does this by damaging the cilia,

Bunu sile -görevi solunum yollarını temiz tutmak olan küçük tüyümsü yapılar-

tiny hairlike structures whose job it is to keep the airways clean.

zarar vererek gerçekleştiriyor.

It then fills the alveoli,

Sonra alveolleri -kan ile akciğerler arasında oksijen

tiny air sacs that enable the exchange of oxygen and carbon dioxide

ve karbondioksit değiş tokuşunu sağlayan

between the lungs and blood.

küçük hava keseleri- dolduruyor.

A toxic gas called carbon monoxide crosses that membrane into the blood,

Zehirli bir gaz olan karbonmonoksit zardan geçip kana karışıyor,

hemoglobine tutunuyor

binding to hemoglobin

and displacing the oxygen

ve normalde vücut boyunca taşınan oksijeni

it would usually have transported around the body.

yerinden ediyor.

That’s one of the reasons smoking can lead to oxygen deprivation

Sigaranın oksijen yoksunluğu ve nefes darlığına yol açmasının

and shortness of breath.

sebeplerinden biri budur.

Within about 10 seconds,

Yaklaşık 10 dakika içinde

the bloodstream carries a stimulant called nicotine to the brain,

kan akışı beyine, endorfin de dahil olmak üzere

triggering the release of dopamine and other neurotransmitters

dopamin ve diğer nörotransmiterlerin salgısını tetikleyerek,

including endorphins

zevkli hisler oluşturup sigarayı oldukça bağımlılık yapıcı kılan

that create the pleasurable sensations which make smoking highly addictive.

nikotin denilen bir uyarıcı taşıyor.

Nicotine and other chemicals from the cigarette

Sigaradaki nikotin ve diğer kimyasallar

simultaneously cause constriction of blood vessels

eş zamanlı olarak kan damarlarında daralmaya sebep oluyor,

and damage their delicate endothelial lining,

hassas endotelyal astarına zarar veriyor

restricting blood flow.

ve kan akışını kısıtlıyor.

These vascular effects lead to thickening of blood vessel walls

Bu damarsal etkiler kan damarı duvarlarında

and enhance blood platelet stickiness,

kalınlaşmaya yol açıyor ve trombosit yapışkanlığını artırıyor,

increasing the likelihood that clots will form

sonra da pıhtı oluşma ihtimalini yükselterek

and trigger heart attacks and strokes.

kalp krizini ve felci tetikliyor.

Many of the chemicals inside cigarettes can trigger dangerous mutations

Sigarada bulunan kimyasallardan çoğu, kanser oluşturabilecek

in the body’s DNA that make cancers form.

tehlikeli DNA mutasyonlarını tetikleyebilir.

Additionally, ingredients like arsenic and nickel

Ek olarak, arsenik ve nikel gibi bileşenler

may disrupt the process of DNA repair,

DNA onarımı sürecini baltalayabilir,

thus compromising the body’s ability to fight many cancers.

bu da vücudun birçok kanserle savaşma yeteneğini riske atar.

In fact, about one of every three cancer deaths in the United States

Amerika'da her üç kanser ölümünden birinin sebebi

is caused by smoking.

sigara içmek.

And it’s not just lung cancer.

Sadece akciğer kanseri de değil.

Smoking can cause cancer in multiple tissues and organs,

Sigara, görme bozukluğu

as well as damaged eyesight

ve zayıf kemiklerin yanı sıra

and weakened bones.

birçok doku ve organda da kansere sebep olabilir.

It makes it harder for women to get pregnant.

Kadınlarda gebe kalmayı zorlaştırır.

And in men, it can cause erectile dysfunction.

Erkeklerde ereksiyon bozukluğuna sebep olur.

But for those who quit smoking,

Ama sigarayı bırakanlar için

there’s a huge positive upside

neredeyse anında ve uzun süreli fiziksel fayda sağlayan

with almost immediate and long-lasting physical benefits.

çok büyük artıları var.

Just 20 minutes after a smoker’s final cigarette,

Tiryakinin son sigarasından hemen 20 dk. sonra

their heart rate and blood pressure begin to return to normal.

kalp atışları ve kan basıncı normale dönmeye başlar.

After 12 hours, carbon monoxide levels stabilize,

On iki saat sonra karbonmonoksit seviyesi dengelenerek

increasing the blood’s oxygen-carrying capacity.

kanın oksijen taşıma kapasitesini artırır.

A day after ceasing,

Bıraktıktan bir gün sonra

heart attack risk begins to decrease as blood pressure and heart rates normalize.

kan basıncı ve kalp atışı normalleştikçe kalp krizi riski azalmaya başlar.

After two days,

İki gün sonra

the nerve endings responsible for smell and taste start to recover.

koku ve tat almakla görevli sinir uçları iyileşmeye başlar.

Lungs become healthier after about one month,

Daha az öksürük ve nefes yetmezliği ile akciğerler,

with less coughing and shortness of breath.

bir ay içinde daha sağlıklı hale gelir.

The delicate hair-like cilia in the airways and lungs

Solunum yollarındaki ve akciğerlerdeki hassas tüyümsü siller

start recovering within weeks,

haftalar içinde iyileşmeye başlar

and are restored after 9 months, improving resistance to infection.

ve 9 ay içinde onarılıp enfeksiyonlara dayanıklılık geliştirir.

By the one-year anniversary of quitting,

Bırakmanın birinci yıl dönümünde

heart disease risk plummets to half as blood vessel function improves.

kan damarlarının işlevini geliştirmesiyle kalp hastalıkları riski yarıya düşer.

Five years in,

Beş yıl içinde

the chance of a clot forming dramatically declines,

pıhtı oluşma ihtimali önemli derecede azalır

and the risk of stroke continues to reduce.

ve felç riski azalmaya devam eder.

After ten years, the chances of developing fatal lung cancer

On seneden sonra ölümcül akciğer kanseri oluşma riski

go down by 50%,

muhtemelen vücut DNA onarma yeteneğine tekrar kavuştuğu için

probably because the body’s ability to repair DNA is once again restored.

%50 azalır.

Fifteen years in, the likelihood of developing coronary heart disease

15 sene içerisinde, kroner kalp hastalığına yakalanma riski

is essentially the same as that of a non-smoker.

sigara içmeyen bir kişininki ile aynı seviyede olur.

There’s no point pretending this is all easy to achieve.

Başarması çok kolaymış gibi davranmanın lüzumu yok.

Quitting can lead to anxiety and depression,

Sigarayı bırakmak, nikotin yoksunluğundan dolayı

resulting from nicotine withdrawal.

endişeye ve depresyona yol açabilir.

But fortunately, such effects are usually temporary.

Neyse ki bu etkiler genellikle geçicidir.

And quitting is getting easier, thanks to a growing arsenal of tools.

Giderek artan araçlar sayesinde de sigarayı bırakmak kolaylaşmaktadır.

Nicotine replacement therapy through gum,

Sakız, nikotin bandı,

pastil

skin patches,

ve spreyler

lozenges,

ile nikotin yerine alternatif oluşturan terapiler

and sprays

may help wean smokers off cigarettes.

tiryakileri sigaradan soğutmaya yardımcı olabilir.

They work by stimulating nicotine receptors in the brain

Beyindeki nikotin reseptörlerini uyararak

and thus preventing withdrawal symptoms,

başka zararlı kimyasal maddeler işe karışmadan

without the addition of other harmful chemicals.

yoksunluk belirtilerinin önüne geçiyorlar.

Counselling and support groups,

Danışmanlık ve destek grupları,

cognitive behavioral therapy,

bilişsel davranışçı terapi

and moderate intensity exercise

ve makul yoğunlukta egzersiz yapmak da

also help smokers stay cigarette-free.

tiryakilerin sigarasız kalmasına yardımcı olur.

That’s good news,

Sigarayı bırakmak sizi ve vücudunuzu

since quitting puts you and your body on the path back to health.

sağlıklı yaşam yoluna tekrar ilettiği için, bu iyi haber.