How do cigarettes affect the body? - Krishna Sudhir

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Marta Grochowalska

Cigarettes aren’t good for us.

Papierosy szkodzą zdrowiu.

That’s hardly news--we’ve known about the dangers of smoking for decades.

Wiemy o negatywnych skutkach palenia od dekad.

But how exactly do cigarettes harm us?

Jak właściwie papierosy nam szkodzą?

Let’s look at what happens as their ingredients

Zobaczmy, co się dzieje, kiedy substancje w nich zawarte

make their way through our bodies,

dostają się do organizmu

and how we benefit physically when we finally give up smoking.

i jakie korzyści zdrowotne przyniesie rzucenie nałogu.

With each inhalation,

Z każdym wdechem

smoke brings its more than 5,000 chemical substances

ponad 5000 substancji chemicznych

into contact with the body’s tissues.

wchodzi w reakcje z tkankami organizmu.

From the start, tar, a black, resinous material,

Substancje smoliste, czyli czarna, żywiczna masa,

begins to coat the teeth and gums,

osadza się na zębach i dziąsłach,

damaging tooth enamel, and eventually causing decay.

niszczy szkliwo i przyczynia się do próchnicy.

Over time, smoke also damages nerve-endings in the nose,

Dym niszczy zakończenia nerwowe w nosie,

causing loss of smell.

powodując utratę węchu.

Inside the airways and lungs,

W drogach oddechowych i płucach

smoke increases the likelihood of infections,

dym zwiększa prawdopodobieństwo infekcji,

as well as chronic diseases like bronchitis and emphysema.

a także chorób przewlekłych, jak zapalenie oskrzeli czy rozedma płuc.

It does this by damaging the cilia,

Dym niszczy rzęski,

tiny hairlike structures whose job it is to keep the airways clean.

włosowate struktury utrzymujące w czystości drogi oddechowe.

It then fills the alveoli,

Potem wypełnia pęcherzyki płucne,

tiny air sacs that enable the exchange of oxygen and carbon dioxide

malutkie woreczki umożliwiające wymianę tlenu i dwutlenku węgla

between the lungs and blood.

między płucami a krwią.

A toxic gas called carbon monoxide crosses that membrane into the blood,

Trujący gaz, tlenek węgla, przekracza tę membranę i dostaje się do krwiobiegu,

binding to hemoglobin

łączy z hemoglobiną,

and displacing the oxygen

wypierając tlen,

it would usually have transported around the body.

który miał dotrzeć do każdej komórki.

That’s one of the reasons smoking can lead to oxygen deprivation

To jeden z powodów, dlaczego palenie prowadzi do niedotlenienia

and shortness of breath.

i duszności.

Within about 10 seconds,

W ciągu 10 sekund

the bloodstream carries a stimulant called nicotine to the brain,

krew transportuje do mózgu nikotynę,

triggering the release of dopamine and other neurotransmitters

która uwalnia dopaminę i inne neuroprzekaźniki,

including endorphins

w tym endorfiny,

that create the pleasurable sensations which make smoking highly addictive.

odpowiadające za odczuwanie przyjemności, co sprawia, że palenie wysoce uzależnia.

Nicotine and other chemicals from the cigarette

Nikotyna i inne substancje chemiczne

simultaneously cause constriction of blood vessels

zwężają naczynia krwionośne

and damage their delicate endothelial lining,

i niszczą delikatny śródbłonek,

restricting blood flow.

ograniczając przepływ krwi.

These vascular effects lead to thickening of blood vessel walls

Ich oddziaływanie prowadzi do zwężenia ścian naczyń,

and enhance blood platelet stickiness,

zwiększa lepkość płytek krwi,

increasing the likelihood that clots will form

podwyższając ryzyko zakrzepów,

and trigger heart attacks and strokes.

powodujących zawały i udary.

Many of the chemicals inside cigarettes can trigger dangerous mutations

Wiele papierosowych chemikaliów może wywołać niebezpieczne mutacje DNA,

in the body’s DNA that make cancers form.

sprzyjające rozwojowi raka.

Additionally, ingredients like arsenic and nickel

Składniki takie jak arszenik i nikiel

may disrupt the process of DNA repair,

zakłócają proces naprawy DNA,

thus compromising the body’s ability to fight many cancers.

zmniejszając zdolność organizmu walki z rakiem.

In fact, about one of every three cancer deaths in the United States

W USA palenie papierosów jest przyczyną

is caused by smoking.

co trzeciego zgonu na raka.

And it’s not just lung cancer.

Nie tylko raka płuc.

Smoking can cause cancer in multiple tissues and organs,

Palenie może wywołać raka różnych tkanek i organów,

as well as damaged eyesight

utratę wzroku

and weakened bones.

i osłabienie kości.

It makes it harder for women to get pregnant.

Utrudnia zajście w ciążę

And in men, it can cause erectile dysfunction.

i powoduje zaburzenia erekcji.

But for those who quit smoking,

Ale na tych, którzy rzucą palenie,

there’s a huge positive upside

czekają wielkie korzyści,

with almost immediate and long-lasting physical benefits.

prawie natychmiastowe i długoterminowe.

Just 20 minutes after a smoker’s final cigarette,

Już 20 minut po wypaleniu ostatniego papierosa

their heart rate and blood pressure begin to return to normal.

tętno i ciśnienie krwi wraca do normy.

After 12 hours, carbon monoxide levels stabilize,

Po 12 godzinach poziom tlenku węgla stabilizuje się,

increasing the blood’s oxygen-carrying capacity.

zwiększając zdolność krwinek do transportu tlenu.

A day after ceasing,

Dzień po rzuceniu nałogu

heart attack risk begins to decrease as blood pressure and heart rates normalize.

ryzyko zawału serca spada dzięki unormowaniu ciśnienia krwi i tętna.

After two days,

Po dwóch dniach

the nerve endings responsible for smell and taste start to recover.

zakończenia nerwowe odpowiadające za węch i smak ulegają regeneracji.

Lungs become healthier after about one month,

Płuca zdrowieją w ciągu miesiąca,

with less coughing and shortness of breath.

kaszel i duszność powoli ustępują.

The delicate hair-like cilia in the airways and lungs

Delikatne, włosowate rzęski w drogach oddechowych i płucach

start recovering within weeks,

zaczynają zdrowieć w ciągu kilku tygodni.

and are restored after 9 months, improving resistance to infection.

Odbudowa, po której są odporne na infekcje, zajmuje 9 miesięcy.

By the one-year anniversary of quitting,

Po roku od rzucenia palenia

heart disease risk plummets to half as blood vessel function improves.

ryzyko chorób serca spada o połowę

w miarę poprawy działania naczyń krwionośnych.

Five years in,

Po pięciu latach

the chance of a clot forming dramatically declines,

ryzyko zakrzepu gwałtownie spada,

and the risk of stroke continues to reduce.

a ryzyko udaru nadal się obniża.

After ten years, the chances of developing fatal lung cancer

Po dziesięciu latach ryzyko śmierci na raka płuc

go down by 50%,

spada o 50%,

probably because the body’s ability to repair DNA is once again restored.

dzięki odnowieniu zdolności organizmu do naprawy DNA.

Fifteen years in, the likelihood of developing coronary heart disease

Po 15 latach prawdopodobieństwo rozwoju choroby wieńcowej

is essentially the same as that of a non-smoker.

jest praktycznie takie samo, jak u osoby niepalącej.

There’s no point pretending this is all easy to achieve.

Nie ma sensu udawać, że rzucenie nałogu to łatwizna.

Quitting can lead to anxiety and depression,

Może to prowadzić do lęku i depresji

resulting from nicotine withdrawal.

po odstawieniu nikotyny.

But fortunately, such effects are usually temporary.

Na szczęście takie skutki są zazwyczaj chwilowe.

And quitting is getting easier, thanks to a growing arsenal of tools.

Rzucenie staje się łatwiejsze dzięki wielu pomocnym metodom.

Nicotine replacement therapy through gum,

Można zastosować gumę z nikotyną,

skin patches,

plastry,

lozenges,

pastylki

and sprays

i spraye do ust.

may help wean smokers off cigarettes.

Wszystkie mogą pomóc rzucić nałóg.

They work by stimulating nicotine receptors in the brain

Stymulują receptory nikotynowe w mózgu

and thus preventing withdrawal symptoms,

i zapobiegają objawom odstawienia,

without the addition of other harmful chemicals.

bez szkodliwych chemikaliów.

Counselling and support groups,

Doradztwo i grupy wsparcia,

cognitive behavioral therapy,

terapia poznawczo-behawioralna

and moderate intensity exercise

i ćwiczenia fizyczne

also help smokers stay cigarette-free.

też pomagają wytrwać byłym nałogowcom.

That’s good news,

To dobra wiadomość,

since quitting puts you and your body on the path back to health.

bo rzucenie nałogu wiąże się z powrotem na drogę do zdrowia.