How do cigarettes affect the body? - Krishna Sudhir

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Ai Van Tran

Cigarettes aren’t good for us.

Thuốc lá không tốt cho sức khoẻ của chúng ta.

That’s hardly news--we’ve known about the dangers of smoking for decades.

Đó là tin xấu--Chúng đều biết sự nguy hại của việc hút thuốc hàng thập kỷ qua.

But how exactly do cigarettes harm us?

Nhưng chính xác là thuốc lá gây hại lên chúng ta như thế nào?

Let’s look at what happens as their ingredients

Hãy xem những gì xảy ra khi thành phần thuốc lá

make their way through our bodies,

thâm nhập trong cơ thể ra sao,

and how we benefit physically when we finally give up smoking.

và chúng ta có được lợi gì khi từ bỏ việc hút thuốc.

With each inhalation,

Với mỗi hơi thuốc lá hít vào,

smoke brings its more than 5,000 chemical substances

khói thuốc chứa hơn 5,000 hoá chất thành phần

into contact with the body’s tissues.

tác động lên các mô của cơ thể.

From the start, tar, a black, resinous material,

Đầu tiên là, hắc ín, màu đen, chất có tính nhựa.

begins to coat the teeth and gums,

bắt đầu bao phủ răng và nướu,

damaging tooth enamel, and eventually causing decay.

phá huỷ men răng, và cuối cùng là gây sâu răng.

Over time, smoke also damages nerve-endings in the nose,

Theo thời gian, khói thuốc cũng phá huỷ những mút thần kinh trong mũi,

causing loss of smell.

gây mất khướu giác.

Inside the airways and lungs,

Trong khí quản và phổi,

smoke increases the likelihood of infections,

khói thuốc gây gia tăng, khả năng nhiễm độc,

as well as chronic diseases like bronchitis and emphysema.

như ở những bệnh kinh niên: bệnh viêm cuống phổi và khí thũng.

It does this by damaging the cilia,

Nó gây ra điều này bởi sự phá huỷ của các mao,

tiny hairlike structures whose job it is to keep the airways clean.

có cấu trúc lông nhỏ với nhiệm vụ lọc sạch không khí.

It then fills the alveoli,

Tiếp đó, khói thuốc lấp đầy túi phổi,

tiny air sacs that enable the exchange of oxygen and carbon dioxide

những túi khí nhỏ sẽ không thể thực hiện trao đổi oxy và carbon dioxide

between the lungs and blood.

giữa phổi và máu.

A toxic gas called carbon monoxide crosses that membrane into the blood,

Khí ga độc gọi là carbon monoxide xuyên qua màng nhầy vào trong máu,

binding to hemoglobin

trói các hemoglobin

and displacing the oxygen

và chiếm chỗ của oxy

it would usually have transported around the body.

mà nhẽ ra nó phải được vận chuyển khắp cơ thể.

That’s one of the reasons smoking can lead to oxygen deprivation

Đó là một trong những lý do mà khói thuốc có thể lấy đi oxy

and shortness of breath.

dẫn tới việc khó thở.

Within about 10 seconds,

Trong vòng 10 giây,

the bloodstream carries a stimulant called nicotine to the brain,

dòng máu mang chất kích thích gọi là nicotine lên não,

triggering the release of dopamine and other neurotransmitters

tạo sự giải phóng chất dẫn truyền dopamine và các chất dẫn truyền thần kinh khác

including endorphins

bao gồm cả endorphins

that create the pleasurable sensations which make smoking highly addictive.

chất sinh ra cảm giác hưng phấn làm chúng ta nghiện thuốc lá.

Nicotine and other chemicals from the cigarette

Nicotine và các hoá chất khác từ thuốc lá

simultaneously cause constriction of blood vessels

gây ra sự co thắt đồng thời của các mạch máu

and damage their delicate endothelial lining,

và phá huỷ lớp màng trong mỏng manh của chúng,

restricting blood flow.

hạn chế sự lưu thông của máu.

These vascular effects lead to thickening of blood vessel walls

Những ảnh hưởng mạch máu này dẫn tới sự co hẹp thành mạch máu

and enhance blood platelet stickiness,

và gia tăng tính kết dính của tiểu huyết cầu,

increasing the likelihood that clots will form

làm tăng nguy cơ hình thành máu đóng cục,

and trigger heart attacks and strokes.

và gây ra đau tim, đột quỵ.

Many of the chemicals inside cigarettes can trigger dangerous mutations

Nhiều hoá chất có trong thuốc lá có thể gây ra những đột biến nguy hiểm

in the body’s DNA that make cancers form.

lên DNA của cơ thể, là nguyên nhân hình thành ung thư.

Additionally, ingredients like arsenic and nickel

Thêm vào đó, những thành phần như asen và kền

may disrupt the process of DNA repair,

có thể phá vỡ quá trình sửa chữa DNA,

thus compromising the body’s ability to fight many cancers.

vì thế gây tổn hại đến khả năng chống chọi ung thư của cơ thể.

In fact, about one of every three cancer deaths in the United States

Thực tế là, cứ ba ca chết vì ung thư ở Mỹ thì có một ca

is caused by smoking.

là do nguyên nhân hút thuốc lá.

And it’s not just lung cancer.

Và không chỉ có ung thư phổi.

Smoking can cause cancer in multiple tissues and organs,

Hút thuốc có thể gây ung thư lên các mô và cơ quan trong cơ thể,

as well as damaged eyesight

như phá huỷ thị giác

and weakened bones.

và làm yếu xương.

It makes it harder for women to get pregnant.

Nó còn khiến phụ nữ khó trong việc có thai.

And in men, it can cause erectile dysfunction.

và ở nam giới, nó gây rối loạn cương dương.

But for those who quit smoking,

Nhưng với những ai từ bỏ hút thuốc,

there’s a huge positive upside

có một mặt tích cực lớn

with almost immediate and long-lasting physical benefits.

gần như ngay lập tức và những lợi ích thể chất lâu dài.

Just 20 minutes after a smoker’s final cigarette,

Chỉ trong vòng 20 phút sau điếu thuốc cuối cùng,

their heart rate and blood pressure begin to return to normal.

nhịp tim và áp lực máu trở lại bình thường.

After 12 hours, carbon monoxide levels stabilize,

Sau 12 giờ, lượng carbon monoxide giữ mức bình ổn,

increasing the blood’s oxygen-carrying capacity.

tăng khả năng vận chuyển oxy trong máu.

A day after ceasing,

Sau đó 1 ngày,

heart attack risk begins to decrease as blood pressure and heart rates normalize.

nguy cơ bị đau tim bắt đầu giảm xuống cũng như áp lực máu và nhịp tim ổn định.

After two days,

Hai ngày sau,

the nerve endings responsible for smell and taste start to recover.

những mút thần kinh phản ứng với mùi và vị bắt đầu phục hồi.

Lungs become healthier after about one month,

Phổi trở nên khoẻ mạnh hơn sau khoảng một tháng,

with less coughing and shortness of breath.

những cơn ho và chứng khó thở cũng giảm.

The delicate hair-like cilia in the airways and lungs

Các mao dạng lông mỏng manh trong phổi và khí quản

start recovering within weeks,

bắt đầu phục hồi trong vài tuần,

and are restored after 9 months, improving resistance to infection.

và khôi phục hẳn sau chín tháng, gia tăng khả năng chống nhiễm độc.

By the one-year anniversary of quitting,

Sau một năm từ bỏ thuốc lá,

heart disease risk plummets to half as blood vessel function improves.

nguy cơ về bệnh tim mạch giảm một nửa vì chức năng của các mạch máu gia tăng.

Five years in,

Trong năm năm,

the chance of a clot forming dramatically declines,

nguy cơ máu đóng cục giảm mạnh,

and the risk of stroke continues to reduce.

nguy cơ đột quỵ cũng tiếp tục giảm theo.

After ten years, the chances of developing fatal lung cancer

Sau 10 năm, cơ hội để bệnh ung thư phổi chết người phát triển

go down by 50%,

giảm xuống 50%,

probably because the body’s ability to repair DNA is once again restored.

vì khả năng sửa chữa DNA của cơ thể đã phục hồi lại.

Fifteen years in, the likelihood of developing coronary heart disease

Trong vòng 15 năm, khả năng phát triển của bệnh tim mạch vành

is essentially the same as that of a non-smoker.

về cơ bản thấp tương đương người hoàn toàn không hút thuốc.

There’s no point pretending this is all easy to achieve.

Không còn nghi ngờ gì nữa đây là điều có thể dễ dàng đạt được.

Quitting can lead to anxiety and depression,

Bỏ thuốc lá có thể dẫn tới lo âu và phiền não,

resulting from nicotine withdrawal.

nguyên nhân là từ thiếu hụt nicotine.

But fortunately, such effects are usually temporary.

Nhưng may mắn thay, những tác động này thường chỉ là tạm thời.

And quitting is getting easier, thanks to a growing arsenal of tools.

Và việc bỏ thuốc trở nên dễ dàng hơn, nhờ sự phát triển của các công cụ trợ giúp.

Nicotine replacement therapy through gum,

Liệu pháp trị liệu thay thế nicotine với kẹo gum,

skin patches,

miếng dán,

lozenges,

kẹo ngậm,

and sprays

và thuốc xịt,

may help wean smokers off cigarettes.

có thể giúp cai thuốc lá.

They work by stimulating nicotine receptors in the brain

Chúng hoạt động bằng cách kích thích cơ quan cảm thụ nicotine trong não

and thus preventing withdrawal symptoms,

và nhờ thế ngăn cản những triệu chứng thiếu hụt,

without the addition of other harmful chemicals.

mà không cần sự thêm vào của các hoá chất gây hại khác.

Counselling and support groups,

Những nhóm tư vấn và hỗ trợ,

cognitive behavioral therapy,

liệu pháp nhận thức hành vi,

and moderate intensity exercise

và bài tập cường độ trung bình

also help smokers stay cigarette-free.

cũng có thể giúp người hút thuốc cai thuốc.

That’s good news,

Đó là một tin tốt,

since quitting puts you and your body on the path back to health.

vì việc bỏ thuốc sẽ giúp bạn và cơ thể phục hồi, khoẻ mạnh.