The world’s most mysterious book - Stephen Bax

Dünyanın en gizemli kitabı - Stephen Bax

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: Esra Çakmak

Deep inside Yale University's Beinecke Rare Book and Manuscript Library

Yale Üniversitesindeki "Beinecke Nadir Kitaplar ve El Yazmaları Kütüphanesi",

lies the only copy of a 240-page tome.

240 sayfalık bir kitabın tek kopyasına sahip.

Recently carbon dated to around 1420,

Karbon tarihi 1420'ler olarak hesaplandı,

its vellum pages features looping handwriting

parşömen sayfalarında kıvrımlı el yazıları

and hand-drawn images seemingly stolen from a dream.

ve bir rüyadan alınmış gibi görünen, el yapımı resimler var.

Real and imaginary plants,

Gerçek ve hayali bitkiler,

floating castles,

uçan kaleler,

bathing women,

yıkanan kadınlar,

astrology diagrams,

astroloji şemaları,

zodiac rings,

zodyak halkaları

and suns and moons with faces accompany the text.

ve yüzlere sahip güneşler ile aylar, metne eşlik ediyor.

This 24x16 centimeter book is called the Voynich manuscript,

24x16 santimetre olan bu kitap, Voynich el yazması olarak anılıyor

and its one of history's biggest unsolved mysteries.

ve tarihin çözülmemiş en büyük gizemlerinden birisi.

The reason why?

Neden mi?

No one can figure out what it says.

Hiç kimse anlamını çözemiyor.

The name comes from Wilfrid Voynich,

İsmi, 1912'de İtalya'da

a Polish bookseller who came across the document at a Jesuit college

bir Jesuit kolejinde dökümana rastlayan Polonyalı kitap satıcısı

in Italy in 1912.

Wilfrid Voynich'den geliyor.

He was puzzled.

Kafası karışmıştı.

Who wrote it?

Bunu kim yazdı?

Where was it made?

Nereden geliyor?

What do these bizarre words and vibrant drawings represent?

Bu garip kelimeler ve canlı çizimler neyi temsil ediyor?

What secrets do its pages contain?

Sayfalarında saklanan gizemler ne?

He purchased the manuscript from the cash-strapped priest at the college,

El yazmasını, kolejdeki meteliksiz bir rahipten satın aldı

and eventually brought it to the U.S.,

ve sonunda Amerika'ya getirdi,

where experts have continued to puzzle over it for more than a century.

uzmanlar da, bir asrı aşkın süredir çözmeye çalışıyorlar.

Cryptologists say the writing has all the characteristics of a real language,

Kriptologlar, yazıların gerçek bir dilin tüm özelliklerine sahip olduğunu,

just one that no one's ever seen before.

ama daha önce görülmemiş bir dil olduğunu söylüyorlar.

What makes it seem real is that in actual languages,

Gerçek görünmesini sağlayan şey şudur; gerçek dillerde

letters and groups of letters appear with consistent frequencies,

harfler ve harf grupları, belirli sıklıkla ortaya çıkarlar

and the language in the Voynich manuscript

ve Voynich el yazmasındaki dilde de

has patterns you wouldn't find from a random letter generator.

bir rastgele harf üreticisinde bulamayacağınız şablonlar var.

Other than that, we know little more than what we can see.

Kaldı ki, görünenden daha azını biliyoruz.

The letters are varied in style and height.

Harfler, biçim ve uzunluk çeşitliliğine sahipler.

Some are borrowed from other scripts, but many are unique.

Bir kısmı diğer alfabelerden alınmış, fakat çoğu benzersiz.

The taller letters have been named gallows characters.

Uzun harfler, darağacı karakterler olarak adlandırıldı.

The manuscript is highly decorated throughout

El yazması, tomara oldukça benzeyen

with scroll-like embellishments.

süslemelerle dekore edilmiş.

It appears to be written by two or more hands,

İki ya da daha fazla elle yazılmış ve resimler de

with the painting done by yet another party.

başka bir elden çıkmış gibi görünüyor.

Over the years, three main theories about the manuscript's text have emerged.

Yıllar boyunca, el yazması metniyle ilgili üç ana teori ortaya çıktı.

The first is that it's written in cypher,

Birincisi; bir şifre ile, gizli bir

a secret code deliberately designed to hide secret meaning.

anlamı saklamak üzere tasarlanmış gizli bir kodla yazılmış olduğu.

The second is that the document is a hoax

İkincisi; dokümanın, ahmak bir alıcıdan

written in gibberish to make money off a gullible buyer.

para kazanabilmek için saçma bir şekilde yazılan hile olduğu.

Some speculate the author was a medieval con man.

Bazıları, yazarın bir orta çağ düzenbazı olduğunu düşünüyor.

Others, that it was Voynich himself.

Diğerleri de Voynich'in kendisi olduğunu.

The third theory is that the manuscript is written in an actual language,

Üçüncü teori; el yazmasının gerçek bir dille, fakat bilinmeyen bir

but in an unknown script.

alfabeyle yazıldığını söylüyor.

Perhaps medieval scholars were attempting to create an alphabet

Belki de orta çağ bilginleri, konuşulan fakat kağıda dökülmemiş

for a language that was spoken but not yet written.

bir dil için alfabe oluşturmayı deniyorlardı.

In that case, the Voynich manuscript might be like the rongorongo script

Bu durumda Voynich el yazması da Paskalya Adasında icat edilen ve

invented on Easter Island,

kültürün çökmesiyle birlikte

now unreadable after the culture that made it collapsed.

okunmaz hale gelen rongorongo alfabesine benziyor olabilir.

Though no one can read the Voynich manuscript,

Hiç kimse Voynich el yazmasını okuyamıyor olsa da,

that hasn't stopped people from guessing what it might say.

bu durum insanları tahminde bulunmaktan vazgeçirmedi.

Those who believe the manuscript was an attempt to create

El yazmasının yeni bir yazılı dil biçimi yaratma girişimi

a new form of written language

olduğunu düşünenler,

speculate that it might be an encyclopedia

üretildiği kültürün bilgisini içeren

containing the knowledge of the culture that produced it.

bir ansiklopedi olabileceğini söylüyorlar.

Others believe it was written by the 13th century philosopher Roger Bacon,

Diğerleri ise 13.yy filozofu olan ve dil bilgisinin evrensel kanunlarını

who attempted to understand the universal laws of grammar,

anlamaya çalışan Roger Bacon tarafından yazıldığına

or in the 16th century by the Elizabethan mystic John Dee,

ya da 16.yy'da simya ve kehanetlerle uğraşan, Elizabeth dönemi sufisi

who practiced alchemy and divination.

John Dee tarafından yazıldığına inanıyor.

More fringe theories that the book was written by a coven of Italian witches,

Kitabın bir İtalyan cadılar meclisi ve hatta Marslılar tarafından yazıldığına

or even by Martians.

dair, daha uçuk teoriler de var.

After 100 years of frustration,

100 yıllık hüsranın sonunda,

scientists have recently shed a little light on the mystery.

bilim adamları bu gizemi biraz aydınlatabildi.

The first breakthrough was the carbon dating.

İlk buluş, karbon tarihiydi.

Also, contemporary historians have traced the provenance of the manuscript

Ayrıca çağdaş tarihçiler de, el yazmasının kökeninin izini

back through Rome and Prague to as early as 1612,

1612 yılına, Roma ve Prag'a kadar sürebildiler,

when it was perhaps passed from Holy Roman Emperor Rudolf II

yani Kutsal Roma İmparatoru II. Rudolf'tan, doktoru Jacobus Sinapius'a

to his physician, Jacobus Sinapius.

aktarıldığı düşünülen zamana.

In addition to these historical breakthroughs,

Bu tarihsel buluşların yanı sıra,

linguistic researchers recently proposed the provisional identification

dil bilim araştırmacıları da el yazmasındaki kelimelerin birkaçının

of a few of the manuscript's words.

koşullu tanımlamasını öne sürdüler.

Could the letters beside these seven stars spell Tauran,

Taurus'un bir ismi olan Tauran'ı ifade eden bu yedi yıldızın

a name for Taurus,

yanındaki harfler,

a constellation that includes the seven stars called the Pleiades?

Ülker adı verilen yedi yıldızı kapsayan bir takım yıldız olabilir mi?

Could this word be Centaurun for the Centaurea plant in the picture?

Resimdeki peygamber çiçeğinin kelimesi, Erboğa takım yıldız olabilir mi?

Perhaps, but progress is slow.

Belki, fakat süreç yavaş işliyor.

If we can crack its code, what might we find?

Eğer kodunu kırabilsek, ne bulurduk?

The dream journal of a 15th-century illustrator?

Bir 15.yy ressamının hayali günlüğünü mü?

A bunch of nonsense?

Bir takım saçmalıklar mı?

Or the lost knowledge of a forgotten culture?

Yoksa, unutulmuş bir kültürün kaybolan bilgilerini mi?

What do you think it is?

Siz ne düşünüyorsunuz?