The world’s most mysterious book - Stephen Bax

Quyển sách kỳ bí nhất thế giới - Stephen Bax

Translator: Duy Anh Nguyễn Reviewer: Ly Nguyễn

Deep inside Yale University's Beinecke Rare Book and Manuscript Library

Nằm sâu trong Thư viện Sách và Bản thảo quý hiếm của Beinecke tại Yale

lies the only copy of a 240-page tome.

là bản lưu duy nhất của một cuốn sách 240 trang.

Recently carbon dated to around 1420,

Phương pháp định tuổi bằng cacbon dẫn tới năm 1420,

its vellum pages features looping handwriting

những trang giấy giả da với dòng chữ viết tay lặp lại

and hand-drawn images seemingly stolen from a dream.

và hình vẽ bằng tay có vẻ như bị đánh cắp từ một giấc mơ.

Real and imaginary plants,

Những loài cây thật và tưởng tượng,

floating castles,

những lâu đài trôi nổi,

bathing women,

những người phụ nữ đang tắm,

astrology diagrams,

các biểu đồ chiêm tinh học,

zodiac rings,

các vòng tròn cung hoàng đạo,

and suns and moons with faces accompany the text.

và các mặt trăng và mặt trời có các khuôn mặt đi kèm chữ viết.

Cuốn sách khổ 24x16 centimet này được gọi là Bản thảo Voynich,

This 24x16 centimeter book is called the Voynich manuscript,

and its one of history's biggest unsolved mysteries.

và nó là một trong những bí ẩn lớn nhất lịch sử chưa có lời giải.

The reason why?

Vì sao vậy?

No one can figure out what it says.

Không ai có thể hiểu được nó nói điều gì.

The name comes from Wilfrid Voynich,

Cái tên xuất phát từ Wilfrid Voynich,

a Polish bookseller who came across the document at a Jesuit college

một người bán sách ở xứ Ba Lan bắt gặp tài liệu ở đại học Jesuit

in Italy in 1912.

tại Ý vào năm 1912

He was puzzled.

Ông ấy đã bối rối.

Who wrote it?

Ai đã viết nó?

Nó được viết ra ở đâu?

Where was it made?

What do these bizarre words and vibrant drawings represent?

Những từ ngữ kỳ lạ và hình vẽ đầy rung động này đại diện cái gì?

Những trang sách chứa đựng bí mật gì?

What secrets do its pages contain?

He purchased the manuscript from the cash-strapped priest at the college,

Ông ấy đã mua bản thảo từ các linh mục thiếu tiền ở đại học,

and eventually brought it to the U.S.,

và sau cùng thì đưa nó tới Mỹ,

where experts have continued to puzzle over it for more than a century.

nơi mà các chuyên gia tiếp tục bị bối rối trong suốt hơn một thế kỷ.

Các chuyên gia giải mã nói rằng chữ viết có tất cả đặc điểm

Cryptologists say the writing has all the characteristics of a real language,

của một ngôn ngữ thực sự,

just one that no one's ever seen before.

chỉ có điều đó là loại chưa ai từng thấy trước đây.

What makes it seem real is that in actual languages,

Điều làm nó có vẻ chân thật là trong các ngôn ngữ thực thụ,

letters and groups of letters appear with consistent frequencies,

các chữ cái và nhóm chữ cái xuất hiện với tần suất không đổi,

and the language in the Voynich manuscript

và ngôn ngữ trong bản thảo Voynich

has patterns you wouldn't find from a random letter generator.

có quy luật mà bạn không thể tạo từ một chương trình tạo ký tự ngẫu nhiên.

Other than that, we know little more than what we can see.

Ngoài ta, ta biết hơn một chút so với thứ ta nhìn thấy.

The letters are varied in style and height.

Các chữ cái thay đổi theo bút pháp và chiều cao.

Some are borrowed from other scripts, but many are unique.

Một vài được mượn từ kiểu viết khác, nhưng rất nhiều chữ cái là độc nhất.

The taller letters have been named gallows characters.

Những chữ cái cao hơn được gọi là các ký tự giá treo.

The manuscript is highly decorated throughout

Khắp bản thảo được trang trí cẩn thận

with scroll-like embellishments.

với các vật giống cuộn giấy.

It appears to be written by two or more hands,

Có vẻ như nó được viết bởi hai bàn tay hay nhiều hơn,

with the painting done by yet another party.

với bức vẽ được làm bởi một bên khác nữa.

Over the years, three main theories about the manuscript's text have emerged.

Qua nhiều năm, ba giả thuyết chính nổi bật về văn bản của bản thảo.

The first is that it's written in cypher,

Giả thuyết đầu là nó được viết bằng mật mã,

một mật mã bí mật được thiết kế có chủ ý để giấu ý nghĩa bí mật.

a secret code deliberately designed to hide secret meaning.

The second is that the document is a hoax

Giả thuyết thứ hai là bản thảo là một trò lừa đảo

written in gibberish to make money off a gullible buyer.

được viết không có ý nghĩa để lừa tiền từ một người mua cả tin.

Some speculate the author was a medieval con man.

Có vài nghi ngờ tác giả là một kẻ bịp bợm thời trung cổ.

Others, that it was Voynich himself.

Một vài người khác thì cho đó chính là Voynich.

The third theory is that the manuscript is written in an actual language,

Giả thuyết thứ ba là bản thảo được viết bởi một ngôn ngữ thực thụ,

but in an unknown script.

nhưng là loại ngôn ngữ chưa được biết tới.

Perhaps medieval scholars were attempting to create an alphabet

Có lẽ các học giả thời Trung cổ đang cố tạo ra một bảng chữ cái

for a language that was spoken but not yet written.

cho một loại ngôn ngữ được nói nhưng chưa được viết.

In that case, the Voynich manuscript might be like the rongorongo script

Trong trường hợp đó, bản thảo Voynich có lẽ như là bản thảo Rongorongo

invented on Easter Island,

được tạo ra trên đảo Phục sinh,

now unreadable after the culture that made it collapsed.

giờ không thể đọc nổi sau khi nền văn hóa tạo ra nó sụp đổ.

Though no one can read the Voynich manuscript,

Dù không ai có thể đọc nổi bản thảo Voynich,

that hasn't stopped people from guessing what it might say.

điều đó không ngăn mọi người đoán ý nghĩa của nó.

Those who believe the manuscript was an attempt to create

Những người tin vào bản thảo là nỗ lực để tạo ra

a new form of written language

một loại ngôn ngữ viết mới

speculate that it might be an encyclopedia

suy đoán nó có thể là một cuốn Bách khoa toàn thư

containing the knowledge of the culture that produced it.

chứa những kiến thức của nền văn hóa tạo ra nó.

Others believe it was written by the 13th century philosopher Roger Bacon,

Những người khác tin nó được viết bởi nhà triết học thế kỷ 13 Roger Bacon,

who attempted to understand the universal laws of grammar,

người cố gắng hiểu định luật toàn thể của ngữ pháp,

or in the 16th century by the Elizabethan mystic John Dee,

hoặc ở thế kỷ 16 bởi nhà thần bí thuộc triều Elizabeth John Dee,

who practiced alchemy and divination.

chuyên gia giả kim thuật và bói toán.

More fringe theories that the book was written by a coven of Italian witches,

Những giả thuyết là quyển sách được viết bởi một nhóm phù thủy người Ý,

or even by Martians.

hoặc thậm chí bởi những người trên Sao Hỏa.

Sau 100 năm thất vọng,

After 100 years of frustration,

scientists have recently shed a little light on the mystery.

các nhà khoa học gần đây đã làm sáng tỏ một chút về bí ẩn.

The first breakthrough was the carbon dating.

Bước đột phá đầu tiên là phương pháp định tuổi bằng cacbon.

Also, contemporary historians have traced the provenance of the manuscript

Và, các nhà khoa học đương đại đã tìm ra nguồn gốc của bản thảo

back through Rome and Prague to as early as 1612,

quay trở về thời Rome và Prague đến đầu năm 1612,

when it was perhaps passed from Holy Roman Emperor Rudolf II

khi nó có lẽ được truyền từ Hoàng đế của đế quốc La Mã Rudolf II

to his physician, Jacobus Sinapius.

cho bác sĩ của mình, Jacobus Sinapius.

In addition to these historical breakthroughs,

Ngoài những sự đột phá lịch sử này,

linguistic researchers recently proposed the provisional identification

các nhà nghiên cứu ngôn ngữ gần đây đã đề xuất một nhận dạng tạm thời

of a few of the manuscript's words.

của một vài lời trong bản thảo.

Could the letters beside these seven stars spell Tauran,

Có thể các chữ cái bên cạnh bảy ngôi sao đánh vần là Tauran,

a name for Taurus,

một cái tên cho sao Kim Ngưu,

a constellation that includes the seven stars called the Pleiades?

một chòm sao gồm bảy ngôi sao gọi là chòm sao Pleiades?

Could this word be Centaurun for the Centaurea plant in the picture?

Có thể từ này có nghĩa là Centaurun cho cây Centauria trong bức ảnh?

Perhaps, but progress is slow.

Có thể, nhưng tiến triển đang khá chậm.

If we can crack its code, what might we find?

Nếu ta có thể phá được mã của nó, ta sẽ tìm được cái gì?

The dream journal of a 15th-century illustrator?

Nhât ký giấc mơ của nhà vẽ tranh minh họa thế kỷ 15?

A bunch of nonsense?

Một đống thứ vô nghĩa?

Or the lost knowledge of a forgotten culture?

Hay thông tin thất lạc về nền văn hóa bị lãng quên?

What do you think it is?

Bạn nghĩ nó là gì?

Bài giảng bởi Stephen Bax.

Kể chuyện bởi Pen-Pen Chen.

Âm nhạc bởi Wonder Boy Audio.

Hoạt hình bởi TED-Ed.