How languages evolve - Alex Gendler

ภาษาวิวัฒนาการมาอย่างไร- อเล็กซ์ เจนด์เลอร์ (Alex Gendler)

Translator: Yada Sattarujawong Reviewer: Kelwalin Dhanasarnsombut

In the biblical story of the Tower of Babel,

เรื่องราวในพระคัมภีร์ เล่าถึง หอคอยแห่งเมืองบาเบล

all of humanity once spoke a single language

ซึ่งเล่าว่าแต่เดิมนั้น มนุษย์เราพูดภาษาเดียวกัน

until they suddenly split into many groups

แต่แล้วเราก็ถูกแยกออกเป็นกลุ่มต่างๆ

unable to understand each other.

จนเราไม่สามารถพูดกันเข้าใจได้

We don't really know if such an original language ever existed,

เราไม่ทราบแน่ว่า ภาษากลางตั้งต้นนั้นมีอยู่จริงหรือไม่

but we do know that the thousands of languages existing today

แต่เรารู้ว่า ในภาษาจำนวนหลายพัน ที่เราใช้อยู่ทุกวันนี้

can be traced back to a much smaller number.

สามารถสืบย้อนไป จนเหลือจำนวนไม่กี่ภาษา

So how did we end up with so many?

แล้วทำไมเราจึงมีภาษามากมาย

In the early days of human migration,

ในยุคแรกของการอพยพย้ายถิ่นฐาน

the world was much less populated.

โลกของเรายังมีประชากรน้อย

Groups of people that shared a single language and culture

กลุ่มชนต่างๆ ก็มีภาษาและวัฒนธรรมเดียวกัน

often split into smaller tribes,

แต่ก็มักจะแบ่งออกเป็นเผ่าต่างๆ

going separate ways in search of fresh game and fertile land.

ซึ่งแต่ละเผ่าก็อพยพไปคนละทาง ตามแต่ ลักษณะพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์และล่าสัตว์ได้

As they migrated and settled in new places,

เมื่ออพยพไปตั้งถิ่นฐานในถิ่นใหม่

they became isolated from one another

พวกเขาแยกห่างจากกัน

and developed in different ways.

และพัฒนาไปในทิศทางที่แตกต่างกัน

Centuries of living in different conditions,

ช่วงเวลาหลายร้อยปี ที่อาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน

eating different food

ทานอาหารต่างกัน

and encountering different neighbors

พบเจอเพื่อนบ้านหลายแบบ

turned similar dialects with varied pronunciation and vocabulary

และเปลี่ยนเสียงที่เคยคล้ายคลึงกัน ให้ต่างออกไป และมีคำศัพท์ใหม่ๆ เพิ่มขึ้น

into radically different languages,

จนในที่สุดก็กลายเป็นคนละภาษา

continuing to divide as populations grew and spread out further.

ภาษาต่างๆ ก็แยกย่อยออกไปเรื่อยๆ เมื่อจำนวนประชากรเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

Like genealogists, modern linguists try to map this process

เช่นเดียวกับการสืบหาต้นตระกูล นักภาษาศาสตร์สมัยใหม่ก็พยายามทำการสืบค้น

by tracing multiple languages back as far as they can

ที่มาของภาษาต่างๆ ย้อนกลับไปในอดีต

to their common ancestor, or protolanguage.

จนกระทั่งพบว่าภาษาใดบ้างที่มีบรรพบุรุษ หรือ ภาษาต้นกำเนิดเดียวกัน

A group of all languages related in this way is called a language family,

ภาษาต่างๆ ที่มีความเกี่ยวข้องกันในอดีตเช่นนี้ เราเรียกว่าเป็นภาษาตระกูลเดียวกัน

which can contain many branches and sub-families.

ซึ่งอาจประกอบด้วย กิ่งก้านสาขา แยกย่อยออกไปมากมาย

So how do we determine whether languages are related in the first place?

แล้วเราจะบอกได้อย่างไรว่า ภาษาเหล่านี้เกี่ยวข้องกัน

Similar sounding words don't tell us much.

เสียงที่ฟังดูคล้ายกัน อาจไม่ช่วยบอกอะไร

They could be false cognates or just directly borrowed terms

เพราะมันอาจเป็นการสืบหารากศัพท์ที่ผิดพลาด หรืออาจเป็นคำที่ยืมมา

rather than derived from a common root.

มากกว่าที่จะเป็นภาษาที่มีรากเดียวกัน

Grammar and syntax are a more reliable guide,

ไวยากรณ์ หรือ วากยสัมพันธ์ (Syntax) เป็นสิ่งที่น่าเชื่อถือมากกว่า

as well as basic vocabulary,

รวมทั้งเราอาจดูจากคำศัพท์พื้นฐานร่วมด้วย

such as pronouns, numbers or kinship terms,

เช่น คำคุณศัพท์ การนับเลข หรือ คำบอกความสัมพันธ์ในครอบครัว

that's less likely to be borrowed.

ที่ไม่ค่อยถูกยืมมาจากภาษาอื่น

By systematically comparing these features

การนำข้อมูลลักษณะนี้มาเปรียบเทียบกัน อย่างเป็นระบบ

and looking for regular patterns of sound changes

เพื่อมองหารูปแบบความคล้ายคลึงกัน หรือลักษณะการแปลงเสียงที่เหมือนกัน

and correspondences between languages,

ระหว่างภาษาสองภาษา

linguists can determine relationships,

ทำให้นักสัทศาสตร์สามารถบอกได้

trace specific steps in their evolution

ถึงความสัมพันธ์ และสืบย้อนกลับเพื่อหา ลำดับขั้นพัฒนาการของภาษา

and even reconstruct earlier languages with no written records.

และยังสามารถสร้างภาษายุคโบราณขึ้นมา ทั้งที่ไม่ปรากฏภาษาเขียนได้อีกด้วย

Linguistics can even reveal other important historical clues,

นักสัทศาสตร์ยังสามารถให้ข้อมูล ด้านประวัติศาสตร์อื่นๆ ได้อีก

such as determining the geographic origins and lifestyles of ancient peoples

เช่น ลักษณะถิ่นที่อยู่อาศัย และวิถีชีวิตของผู้คนในสมัยโบราณ

based on which of their words were native,

โดยอ้างอิงจากที่มาของคำศัพท์ ที่คนกลุ่มนั้นใช้

and which were borrowed.

และคำศัพท์ที่ยืมมา

There are two main problems linguists face

แต่นักสัทศาสตร์ประสบปัญหาใหญ่ อยู่สองประการ

when constructing these language family trees.

เวลาที่พวกเขาพยายามวาด แผนภูมิเครือญาติของภาษา

One is that there is no clear way of deciding

ปัญหาแรกคือ พวกเขาไม่สามารถตัดสินได้ว่า

where the branches at the bottom should end, that is,

กิ่งก้านสาขาที่แตกแขนงออกไป จะจบลงที่ตรงไหน

which dialects should be considered separate languages or vice versa.

จะบอกได้จากอะไรว่า ภาษาใดบ้างควรถูกจัดเป็นภาษาหนึ่ง หรือเป็นเพียงสำเนียงถิ่น

Chinese is classified as a single language,

เช่น ภาษาจีน นับเป็นหนึ่งภาษา

but its dialects vary to the point of being mutually unintelligible,

แต่สำเนียงถิ่นของภาษาจีนนั้น มีความหลากหลายมากถึงขึ้นฟังเหมือนเป็นคนละภาษา

while speakers of Spanish and Portuguese

ในขณะที่ คนที่ใช้ภาษาสเปนและโปรตุเกส

can often understand each other.

มักจะพูดกันได้เข้าใจ

Languages actually spoken by living people

ภาษาเป็นสิ่งที่ถูกใช้งานโดยผู้คน

do not exist in neatly divided categories,

จึงไม่ได้ถูกแยกแยะออกเป็นประเภทต่างๆ

but tend to transition gradually,

แต่มักจะเกิดการค่อยๆถ่ายโอน

crossing borders and classifications.

ข้ามพรหมแดนและการแบ่งแยกต่างๆ

Often the difference between languages and dialects

ความแตกต่างระหว่างภาษาและสำเนียงถิ่น

is a matter of changing political and national considerations,

มักเกิดจากการแบ่งแยกทางการเมืองและชาติพันธ์ุ

rather than any linguistic features.

มากกว่าที่จะเป็นความแตกต่างในทางภาษาศาสตร์

This is why the answer to, "How many languages are there?"

นี่คือสาเหตุที่คำถามที่ว่า "มีภาษาทั้งหมดอยู่กี่ภาษา"

can be anywhere between 3,000 and 8,000,

อาจมีคำตอบที่ถูกต้องอยู่มากมาย ระหว่าง 3,000 ถึง 8,000 ภาษา

depending on who's counting.

ขึ้นอยู่กับว่าใครเป็นคนนับ

The other problem is that the farther we move back in time

ปัญหาอีกอย่างหนึ่งคือ ยิ่งย้อนขึ้นไป

towards the top of the tree,

ในช่วงบนของสาแหรกเครือญาติ

the less evidence we have about the languages there.

เราก็ยิ่งมีหลักฐานเกี่ยวกับภาษาน้อยลง

The current division of major language families

การแบ่งภาษาออกเป็นตระกลูต่างๆ อย่างที่เป็นอยู่นี้

represents the limit at which relationships can be established

บอกถึงข้อจำกัดที่ยังมีอยู่ เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างภาษา

with reasonable certainty,

ว่าคงไม่มีความแน่นอน หรือ ไม่มีเหตุผลเชื่อถือได้สักเท่าไร

meaning that languages of different families

ซึ่งหมายความว่า ภาษาคนละตระกูล

are presumed not to be related on any level.

อาจไม่มีความเกี่ยวข้องกับภาษาอื่นๆ ไม่ว่าในระดับใด

But this may change.

แต่ข้อมูลเหล่านี้ก็อาจเปลี่ยนแปลงไป

While many proposals for higher level relationships --

เพราะมีทฤษฎีใหม่ๆ ของความเกี่ยวข้อง ในชั้นต้นๆ ของความสัมพันธ์

or super families -- are speculative,

ที่เรียกกันว่ากลุ่มตระกูล (super family) ซึ่งก็เป็นทฤษฎี

some have been widely accepted

ที่เป็นที่ยอมรับกันอย่างกว้างขวาง

and others are being considered,

และยังมีภาษาอื่นๆที่นำมาพิจารณาร่วม

especially for native languages with small speaker populations

โดยเฉพาะภาษาแม่ที่มีจำนวนผู้ใช้ภาษาน้อยๆ

that have not been extensively studied.

ซึ่งยังไม่ได้ถูกศึกษาอย่างลึกซึ้ง

We may never be able to determine how language came about,

ทำให้เราอาจไม่มีวันบอกได้เลย ว่าภาษามีวิวัฒนาการมาอย่างไร

or whether all human languages did in fact have a common ancestor

หรือว่าแท้จริงแล้ว ภาษาทุกภาษามีบรรพบุรุษเดียวกันหรือไม่

scattered through the babel of migration.

แล้ววิวัฒนาการแตกต่างกันออกไป เพราะการอพยพ

But the next time you hear a foreign language, pay attention.

แต่ครั้งต่อไป ถ้าคุณได้ยินภาษาต่างประเทศ ลองตั้งใจฟังดูดีๆ สิ

It may not be as foreign as you think.

มันอาจจะไม่ได้ต่างจากภาษาของคุณ มากอย่างที่คุณคิดก็ได้